ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლების სია

ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლების სია — საქართველოს ეკლესია-მონასტრები, ციხესიმაგრეები, სასახლეები, საცხოვრებელი სახლები, ხიდები, კოშკები და სხვა ძეგლები, რომელთაც მინიჭებული აქვთ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლის სტატუსი. 2013 წლამდე ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიას ძეგლს ანიჭებდა საქართველოს პრეზიდენტი, ხოლო 2013 წლიდან — საქართველოს მთავრობა.

აქ წარმოდგენილია ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლების სია მხარეების მიხედვით. 2009 წლის 24 ნოემბერს კულტურის უძრავი ძეგლის სტატუსი მიენიჭათ და ამ სიაში არის ნაჩვენები თბილისის რამდენიმე შენობა^[1].

2013 წლის საქართველოს პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის 563-ე ბრძანებულების თანახმად ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლების სიიდან ამოიღეს საყდრისის საბადოები^[2].

თბილისი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ათეშგა^[3]	III-IV საუკუნეები	თბილისი
2	თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი^[4]	XIX საუკუნე	თბილისი
3	თბილისის ქარვასლა^[1]		თბილისი, სიონის ქ. 8
4	საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმი^[1]		თბილისი, პუშკინის ქ. 4
5	თბილისის სამხატვრო გალერეა^[1]		თბილისი, რუსთაველის ქ. 11
6	საქართველოს ეროვნული მუზეუმი^[1]		თბილისი, რუსთაველის ქ. 3

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა

გაგრის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გაგრის ეკლესია	VI-VII საუკუნეები	გაგრა
2	ბიჭვინთის ტაძარი	X საუკუნე, შუა საუკუნეები	ბიჭვინთა
3	განთიადის ტაძარი	VII საუკუნე	განთიადი

გუდაუთის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ახალი ათონის მონასტერი	IX-X, XIX საუკუნეები	ახალი ათონი
2	ივერიის მთის მონასტერი	VIII-IX, XIX საუკუნეები	ახალი ათონი, ივერიის მთა
3	აჭანდარის დოლმენები	ძვ. წ. II ათასწლეულის I ნახევარი	აჭანდარა
4	ბზიფის ციხე	შუა საუკუნეები	კალდახვარა
5	ლიხნის ღვთისმშობლის ტაძარი	X-XI საუკუნეები, XIX საუკუნე	ლიხნი
6	ლიხნის ეკლესია აბა-ათა	განვითარებული შუა საუკუნეები	ლიხნი
7	შარვაშიძეების სასახლე	X-XI და XIX სს.	ლიხნი

გულრიფშის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		დრანდის ტაძარი	VI-VII საუკუნეები	დრანდა

ოჩამჩირის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ბედიის მონასტერი	X-XIV საუკუნეები	აგუბედია
2	ილორის ეკლესია	XI საუკუნე	ილორი
3	მოქვის ტაძარი	X საუკუნე	მოქვი

სოხუმის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ბესლეთის ხიდი	XII-XIII საუკუნეები	ბესლეთი
2		დიოსკურიის ციხე	ძვ. წ. II საუკუნე	სოხუმი

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა

ქალაქი ბათუმი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გონიოს ციხე	გვიანი ანტიკური ხანა; XVII ს.	გონიო
2	გრაფინია ფესენკოს აგარაკი	XX საუკუნის დასაწყისი	მახინჯაური
3	ბათუმის სამხატვრო სკოლა	1880-იანი წლები	ქუთაისის,ხულოს და გოგებაშვილის ქუჩების კვეთა

ქედის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ახოს ჯამე	1817-1818	ახო
2	დანდალოს ხიდი	XI–XII სს.	დანდალო
3	მახუნცეთის ხიდი	XI-XII სს.	ქვედა მახუნცეთი
4	ცხმორისის ხიდი	გვიანი შუა საუკუნეები	ცხმორისი
5	წონიარისის ხიდი	გვიანი შუა საუკუნეები	წონიარისი

ქობულეთის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		კვირიკეს ჯამე	1860-იანი წლები	კვირიკე
2		პეტრას ციხე	VI ს.; შუა საუკუნეები	ციხისძირი

შუახევის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ვარჯანაულის ხიდი	გვიანი შუა საუკუნეები	ვარჯანაული
2	ფურტიოს ხიდი	XI-XII სს.	ზამლეთი
3	ხაბელაშვილების ხიდი	XVIII ს.	ხაბელაშვილები

ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ქოქოლეთის ხიდი	XVIII ს.	ქოქოლეთი
2	ცხემლარას ხიდი	გვიანი შუა საუკუნეები	ცხემლარა
3	მახოს ხიდი	გვიანი შუა საუკუნეები	მახო

ხულოს მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ბეღლეთის ჯამე	გვიანი შუა საუკუნეები	ბეღლეთი
2	დიდაჭარის ჯამე	1831-1832	დიდაჭარა
3	ოქრუაშვილების ხიდი	გვიანი შუა საუკუნეები	ოქრუაშვილები
4	სხალთის ტაძარი	XIII ს.; გვიანი შუა საუკუნეები	ყინჩაური
5	ხიხაძირის ციხე	შუა საუკუნეები	ხიხაძირი

გურიის მხარე

ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ჯიხეთის ეკლესია	შუა საუკუნეები	ჭყონაგორა

ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	აჭის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	აჭი
2	ლიხაურის ეკლესია	1422 წ.; შუა საუკუნეები	ლიხაური
3	შემოქმედის ეკლესია	შუა საუკუნეები; XVI ს.; 1831 წ.	შემოქმედი
4	ჯუმათის ეკლესია	შუა საუკუნეები	ძირიჯუმათი

ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გორაბერეჟოულის ბაღი	XVIII–XIX სს.	გორაბერეჟოული
2	გორაბერეჟოულის სასახლე	შუა საუკუნეები	გორაბერეჟოული
3	ერკეთის ეკლესია	განვითარებული შუა საუკუნეები	ზემო ერკეთი

იმერეთის მხარე

ქუთაისი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ბაგრატის ტაძარი	1003 წ.; შუა საუკუნეები	ქუთაისი
2	მწვანეყვავილას მთავარანგელოზის ეკლესია	XI ს.; XVII ს.	ქუთაისი
3	ოქროს ჩარდახი	გვიანი შუა საუკუნეები	ქუთაისი
4	ჯაჭვის ხიდი	XIX ს.	ქუთაისი

ბაღდათის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ვარციხის ციხის კომპლექსი	IV–VI; IX–XI სს.	ვარციხე
2		დევაძეების ეკლესია	X; XV სს.	წითელხევი

ვანის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ვანის ნაქალაქარი	ანტიკური ხანა	ვანი
2		გალაკტიონ და ტიციან ტაბიძეების სახლ-მუზეუმი^[5]		ჭყვიში

ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ტაბაკინის მონასტერი	X-XI სს.; XVI ს.; შუა საუკუნეები	ტაბაკინი

თერჯოლის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ზედა სიმონეთის წმინდა გიორგის ეკლესია	XI ს.	ზედა სიმონეთი
2	ნაგარევის ხიდი	1667 წ.	ნაგარევი
3	სკანდის ციხე	VI–XVI–XVIII სს.	სკანდე
4	საგვარჯილე^[6].	შუა საუკუნეები	ძევრი

საჩხერის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ეხვევის ღვთისმშობლის ეკლესია	X-XI სს.	საჩხერე
2	ბაჯითის სამების ეკლესია	X-XI სს.	ბაჯითი
3	სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია	1046 წ.; XIX ს.	სავანე
4	სპეთის ზედამაცხოვარი	XI ს.	სპეთი
5	აკაკი წერეთლის სახლი	XIX ს.	სხვიტორი
6	ქორეთის მაცხოვრის ეკლესია	1001 წ.	ქორეთი
7	ჩიხის ციხე და ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები; XI-XII სს.	ჩიხა
8	ჯრუჭის მონასტერი	განვით. შუა საუკუნეები	ცხომარეთი
9	ჭალის წმინდა გიორგის ეკლესია (აბაშიძეების ეკლესია)	1510 წ.	ჭალა
10	მოდინახე	გვიანდ. შუა საუკუნეები	საჩხერე

ტყიბულის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გელათის მონასტერი	XII; XIII-XVI; XIX სს.	გელათი
2	კისორეთის წმინდა გიორგის ეკლესია	შუა საუკუნეები	კისორეთი
3	მოწამეთა	VIII-XIX სს.	მოწამეთა

წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გეგუთის სასახლე	VIII–XII სს.	გეგუთი
2	დერჩის ნათლისმცემლის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	დერჩი
3	ზარათის წმინდა კირილეს ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ზარათი

ჭიათურის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	დარკვეთის წმინდა გიორგის ეკლესია	XI ს.	დარკვეთი
2	კაცხის სვეტი	V-VI სს.; შუა საუკუნეები	კაცხი
3	კაცხის ტაძარი	XI ს.	კაცხი
4	მღვიმევის მონასტერი	XIII ს.; XIV ს.; XVI-XIX სს.	მღვიმევი
5	რგანის წმინდა გიორგის ეკლესია	Xს.	რგანი

ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		უბისის მონასტერი	IX; XII; გვ. შუა საუკუნეები	უბისი

კახეთის მხარე

ახმეტის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	კვეტერა	შუა საუკუნეები	ახმეტის მიდამოები
2	ახმეტის ღვთაების ეკლესია	VI ს. II ნახევარი	ახმეტა
3	ალავერდი	XI ს.; XVII-XVIII სს.	ალავერდი
4	არგოხის ყველაწმინდის ეკლესია	VIII–IX სს.	არგოხი
5	გირევის კოშკი	გვ. შუა საუკუნეები	ნასოფლარი გირევი, თუშეთი
6	დართლოს ეკლესია	გვ. შუა საუკუნეები	დართლო
7	დიკლოს ციხე-სახლი	გვ. შუა საუკუნეები	დიკლო
8	ზემო ალვანის იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია	VIII-IX სს.	ზემო ალვანი
9	ზემო ხოდაშნის დედათა მონასტრის კომპლექსი	XIII ს. II ნახევარი	ზემო ხოდაშენი
10	ინდურთის კოშკი	გვ. შუა საუკუნეები	ნასოფლარი ინდურთა, თუშეთი
11	კვავლოს კოშკი	გვ. შუა საუკუნეები	ნასოფლარი კვავლო, თუშეთი
12	მატნის ცხრაკარას მონასტერი	VIII–IX; XIII-XVI სს.	მატანი
13	ერელაანთ საყდარი	V–VI სს.	მატანი
14	მატნის გუმბათოვანი საყდარი	IX ს. II ნახევარი	მატანი
15	ომალო	–––	ომალო
16	ფარსმის ციხე-სახლები	გვიანი შუა საუკუნეები	ნასოფლარი ფარსმა, თუშეთი
17	ხარჭაშნის ღვთაების ეკლესია	1731 წ.	ფიჩხოვანი
18	კურტანიძეულის წმინდა მარინეს ეკლესია	XII–XIII სს.	ხევისჭალა
19	ჰეღოს კოშკები	გვ. შუა საუკუნეები	ნასოფლარი ჰეღო, თუშეთი
20	ჰეღოს იოანე ნათლისმცემლის ხატი	გვ. შუა საუკუნეები	ნასოფლარი ჰეღო, თუშეთი
21	ძველი დიკლო^[7]		დიკლო, თუშეთი
22	გირევი^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
23	დაქიურთა^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
24	აგეურთა^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
25	ინდურთა^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
26	წარო^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
27	ჭონთიო^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
28	ჰეღო^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
29	კვავლო^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი
30	ფარსმა^[7]		ნასოფლარი, თუშეთი

გურჯაანის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გურჯაანის ყველაწმინდა	VIII ს.	გურჯაანის მიდამოები
2	ვაზისუბნის ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია	VI ს.	ვაზისუბანი
3	ვაზისუბნის ეკლესია დავითიანი	VI-VII სს.	ვაზისუბანი
4	ვაჩნაძიანის სასახლე	IX-X სს.	ვაჩნაძიანი
5	ვაჩნაძიანის ყველაწმინდა	VI-VII სს., IX ს.	ვაჩნაძიანი
6	ზეგაანის მონასტერი	V ს.; VII ს., შუა საუკუნეები	ზეგაანი
7	საბაწმინდის ეკლესია	XIII ს., XV–XVI სს.	კარდანახი
8	კარდანახის ბაზილიკა	VI ს.	კარდანახი
9	ჭერემის ნაქალაქარი	V-XI სს.	ჭერემი
10	სანაგირის მონასტერი	X-XI სს.; შუა საუკუნეები	ვაზისუბანი

დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ოზაანის ამაღლების ტაძარი	X ს.	ოზაანი
2		დიდნაურის ნაქალაქარი^[8]	ძვ. წ. XII-IX სს.	შირაქის ვაკე

თელავის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ახალი შუამთა და მისი სამრეკლო	XVI ს. შუა ხანა	თელავიდან 2,5 კმ
2	ძველი შუამთა	V–VII სს.	თელავიდან 7 კმ
3	იყალთოს მონასტერი	VI–XII სს.	იყალთო
4	აკურის მამადავითის ეკლესია	IX ს.	აკურა
5	ვანთის სასახლე	VIII–IX სს.	ვანთა
6	იყალთოს სამეკლესიიანი ბაზილიკა	VI ს.	იყალთო
7	რუისპირის წმინდა შიოს მონასტერი	XIII ს.	რუისპირი
8	კონდოლის ნათლისმცემლის ეკლესია	VI ს.	კონდოლი
9	თელავის ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი	IX, XVII–XVIIIსს.	თელავი
10	წინანდლის პარკი	XIX ს.	წინანდალი
11	ლალისყურის ციხე^[9].	XVIII ს.	ლალისყური

ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ქოჩალოს ბაზილიკა	VI ს.	ლაგოდეხი
2		მაჭის ციხე და ეკლესია	VIII–IX სს.	ცოდნისკარი

საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	საგარეჯოს პეტრე-პავლეს ეკლესია	XVII-XVIII სს.	საგარეჯო
2	მანავის ღვთისმშობლის ეკლესია	1787 წ.	მანავი
3	მანავის ციხე	IX–X სს.	მანავი
4	ნინოწმინდის მონასტერი	V-VI სს., XVI-XVIII სს.	ნინოწმინდა
5	დავითგარეჯა: დოდოს რქა, დავითის ლავრა, წამებულის მონასტერი, გარეჯის ნათლისმცემლის მონასტერი.	VI–XVIII სს.	უდაბნოს მიდამოები
6	უჯარმის ციხე	V–XVIII სს.	უჯარმა
7	ხაშმის სამების ეკლესია	VI–XVIII სს.	ხაშმი
8	ხაშმის ღვთისმშობლის ეკლესია	XIV–XV სს.	ხაშმი
9	გიორგი ლეონიძის სახლ-მუზეუმი^[10]		პატარძეული

სიღნაღის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ბოდბის მონასტერი	IV; IX; XVIII; XX სს.	ზემო ბოდბე
2	სიღნაღის ციხე	XVI-XVIII სს.	სიღნაღი
3	სიღნაღის კოშკი-სამრეკლო	XVIII–XIX სს.	სიღნაღი
4	ბერების სერი, ქოლაგირის მონასტერი, დიდი ქვაბების მონასტერი, პატარა ქვაბების მონასტერი	XI-XII სს.	ზემო მაღარო
5	ხირსის მონასტერი	VI-XVIII სს.	ტიბაანი

ყვარლის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ნეკრესის მონასტერი	IV–XVI სს.	ყვარელი
2	ძველი გავაზის ეკლესია	V-XVII სს.	ახალსოფელი
3	გრემი	გვიანი შუა საუკუნეები	ენისელი
4	შილდის ღვთისმშობლის ეკლესია	VI-VII სს.; შუა საუკუნეები	შილდა
5	ვარცანის ღვთისმშობლის ეკლესია	X საუკუნე	შილდა
6	დოლოჭოპის ბაზილიკა^[11]	V საუკუნე	ყვარელი
7	ცეცხლის ტაძარი^[12]	III-IV სს.	შილდა
8	ჭაბუკაურის სატაძრო კომპლექსი^[12]	IV-VI სს	შილდა
9	ილია ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმი		ყვარელი
10	ინწობა (სამონასტრო ანსამბლი)^[13]	VI საუკუნე	საბუე

მცხეთა-მთიანეთის მხარე

დუშეთის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ჭილაშვილების ციხე-დარბაზი	XVII–XIX სს.	დუშეთი
2	ანანურის ციხე	XVI–XVII სს.	ანანური
3	ახატნის იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია	XIII ს.	ახატანი
4	მზეწვერის წმინდა გიორგის ეკლესია	IX–X სს.	ბუჩაანი
5	დავათის ღვთისმშობლის ეკლესია	VIII–IX სს.	დავათი
6	ზემო კოდისწყაროს სასახლე	XVI ს.	ზემო კოდისწყარო
7	მუცო	შუა საუკუნეები	მუცო
8	მჭადიჯვრის მთავარანგელოზთა ეკლესია	1668 წ., 1746 წ., XIX ს.	მჭადიჯვარი
9	ნეძიხის ბზიანის კომპლექსი	VII-VIIIსს. X ს.	ნეძიხი
10	ქოროღოს ღვთისმშობლის ეკლესია	X–XI სს.	ქოროღო
11	ჩინთის კოშკები	XVIII სს.	ჩინთი
12	შატილი	XVI–XVIII ს.	შატილი
13	ვაჟა-ფშაველას სახლ-მუზეუმი		ჩარგალი

თიანეთის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ჟალეთის წმინდა გიორგის ეკლესია	VIII–IX სს., XI–XIII სს.	სიონი
2	ბოჭორმის ციხე	X; XVIII სს.	ბოჭორმა
3	არჩილის მონასტერი	VIII–XVIII სს.	ნადოკრა

მცხეთის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ანტიოქიის ტაძარი	VII-VIII სს.	მცხეთა
2	სამთავროს მონასტერი	XI ს. 30-იანი წწ.	მცხეთა
3	სვეტიცხოველი	1010-1029 წწ.	მცხეთა
4	არმაზის ციხე	XIII–XV სს.	მცხეთა
5	მცხეთის ჯვრის მონასტერი	586-604 წწ.	მცხეთა
6	შიომღვიმე	VI-XIX სს.	მცხეთა
7	მაჩხანის ეკლესია	VIII–IX ს.	დიღომი
8	თხინვალის სასახლე	XVII–XVIII სს.	თხინვალი
9	მუხრანბატონის სასახლე	XIX ს. II ნახ.	მუხრანი
10	ზედაზნის მონასტერი	VI ს., VIII ს., XVII ს.	საგურამო
11	სხალტბის ტაძარი	1669 წ.	სხალტბა
12	თელოვნის ჯვარპატიოსნის ეკლესია	VIII-IX სს.	ქსოვრისი
13	ქსნის ციხე	1511-1514 წწ.	ციხისძირი
14	წეროვნის სამების ეკლესია	XI ს.	წეროვანი
15	წილკნის ღვთისმშობლის ტაძრის კომპლექსი^[14]	IV ს.	წილკანი
16	ილია ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმი		საგურამო
17	ციციშვილების ციხე-დარბაზი^[15]	XVII საუკუნე	ქვემო ნიჩბისი
18	მცხეთის აკლდამა^[16]	ანტიკური ხანა	მცხეთა
19	ბებრისციხე^[16]	ადრინდელი შუა საუკუნეები	მცხეთა
20	არმაზისხევი^[16]	შუა საუკუნეები	მცხეთა
21	სამთავროს სამაროვანი^[16]	VIII-IX სს.	ქსოვრისი
22	წინამძღვრიანთკარის სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკუმი^[17]	1883	წინამძღვრიანთკარი

ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გარბანის ეკლესია	IX–X სს.	გარბანი
2	გერგეტის სამების ეკლესია	XIV ს.	სტეფანწმინდა
3	ბეთლემის გამოქვაბული	განვით. შუა საუკ.	მყინვარწვერი
4	ზაკაგორის კოშკები	XVII სს.	ნასოფლარი ზაკაგორი
5	ხევის სიონი	IX–X სს.	სიონი
6	ღუდუშაურის ციხე	XVI–XVII სს.	სნო
7	ალექსანდრე ყაზბეგის სახლ-მუზეუმი		სტეფანწმინდა

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე

ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ბუგეულის ღვთისმშობლის ეკლესია	XVI ს.	ბუგეული
2	ზემო კრიხის მთავარანგელოზის ეკლესია	X-XI სს.	ზემო კრიხი
3	კლდისუბნის ღვთისმშობლის ეკლესია	IX-X სს.	კლდისუბანი
4	ნიკორწმინდის ტაძარი	XI ს.	ნიკორწმინდა
5	რაკეთის წმინდა ნიკოლოზის ეკლესია	XI ს. დამდეგი	პატარა ონი
6	ხიმშის ეკლესია	XI-XII სს.	ხიმში

ლენტეხის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	მამის მაცხოვრის ტაძარი	X-XI სს.	მამი
2	სასაშის მთავარანგელოზის ტაძარი	განვით. შუა საუკუნები	სასაში
3	საყდრის წმინდა გიორგის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნები	საყდარი
4	ტვიბის მთავარანგელოზის ეკლესია	X-XI სს.	ტვიბი
5	ჩიხარეშის ღვთისმშობლის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნები	ჩიხარეში
6	ჩუკულის მთავარანგელოზის ეკლესია	X-XII სს.	ჩუკული
7	ჟახუნდერის წმინდა გიორგის ეკლესია	X-XII სს.	ჟახუნდერი

ონის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ონის სინაგოგა	1895 წ.	ონი
2	სორის წმინდა გიორგის ეკლესია	შუა საუკუნეები	სორი
3	მრავალძალი^[18]	XI საუკუნე	მრავალძალი

ცაგერის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ლაილაშის ეკლესია	შუა საუკუნეები	ლაილაში
2	ნაკურალეშის წმინდა გიორგის ეკლესია	XVII ს.	ნაკურალეში
3	დეხვირის ციხე^[19]	XVI ს.	დეხვირი
4	ხვამლის ციხე-ქვაბული^[20]		ცაგერის მუნიციპალიტეტი წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი

სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე

აბაშის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		სეფიეთის ტაძარი	VI ს. გადაკეთებულია XVI ს.	სეფიეთი

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ცაიშის საკათედრო ტაძარი	XIII-XIV სს.	ცაიში
2	ჭაქვინჯის ციხე^[21]	IV-V სს.	ჯიხაშკარი
3	დადიანების ბაღისა და სასახლეთა კომპლექსი^[22]	XIX საუკუნე	ზუგდიდი

მარტვილის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		მარტვილის მონასტერი	VI-XII სს.	მარტვილი
2		სალხინოს ბაღი	XVIII-XIX სს.	სალხინო

მესტიის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	მესტიის მაცხოვრის ეკლესია	XIII-XVI სს.	მესტია
2	ადიშის წმინდა გიორგის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ადიში
3	ადიშის მაცხოვრის ეკლესიის კომპლექსი	შუა საუკუნეები	ადიში
4	ადიშის მთავარანგელოზის ეკლესია	შუა საუკუნეები	ადიში
5	მთავარანგელოზის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ადიში
6	ადიშის მაცხოვრის ეკლესია	XI ს.	ადიში
7	ადიშის წმინდა გიორგის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ადიში
8	თავრალის მაცხოვრის ეკლესია	შუა საუკუნეები	თავრალი
9	იენაშის იონა წინასწარმეტყველის ეკლესია	შუა საუკუნეები	იენაში
10	იფრარის მთავარანგელოზის ეკლესია	XI ს.	იფრარი
11	იფხის წმინდა გიორგის ეკლესია	შუა საუკუნეები	იფხი
12	ლაშთხვერის მთავარანგელოზის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ლაშთხვერი
13	ქემლათ იოსელიანის კოშკი	შუა საუკუნეები	ლახირი
14	ლაჰილის წმინდა გიორგის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ლაჰილი
15	მაცხვარიშის მაცხოვრის ეკლესია	X-XI სს.	მაცხვარიში
16	მაცხვარიშის მთავარანგელოზის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	მაცხვარიში
17	მურყმელის მაცხოვრის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	მურყმელი
18	ნესგუნის მაცხოვრის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ნესგუნი
19	ჟაბეშის მაცხოვრის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ჟაბეში
20	ჟამუშის მაცხოვრის ეკლესია	XI ს.	ჟამუში
21	ჟიბიანის ლამარიას კომპლექსი	XI-XII სს.	ჟიბიანი
22	სვიფის წმინდა გიორგის ეკლესია	X ს.	სვიფი
23	ჩაჟაში	შუა საუკუნეები	ჩაჟაში
24	ჩვიბიანის მაცხოვრის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ჩვიბიანი
25	წვირმის მთავარანგელოზის ეკლესია	შუა საუკუნეები	წვირმი
26	წვირმის მაცხოვრის ეკლესია	შუა საუკუნეები	წვირმი
27	წვირმის მთავარანგელოზის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	წვირმი
28	წვირმის წმინდა გიორგის ეკლესია	შუა საუკუნეები	წვირმი
29	ჭოხულდის მაცხოვრის ეკლესია	XI ს.	ჭოხულდი
30	ხაიშის მთავარანგელოზის ეკლესია	შუა საუკუნეები	ხაიში
31	ხის საეკლესიო კომპლექსი	XI-XII სს.	ხე
32	ილია გულბანის კოშკი	შუა საუკუნეები	ხე
33	ნაკიფარის წმინდა გიორგის ეკლესია^[23]	X საუკუნე	ნაკიფარი
34	ზემო ბარის მთავარანგელოზის ეკლესია	IX–X სს.	ზემო ბარი

სენაკის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ნოქალაქევი	ძვ. წ. I ათასწლეული	ნოქალაქევი
2	ეკის ეკლესია	XIII ს.	ეკი
3	შხეფის ციხე	შუა საუკუნეები	ძველი სენაკი
4	საკალანდარიშვილოს ციხე^[24].	შუა საუკუნეები	სენაკი

ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ოცინდალეს ეკლესია	XI სს.	მუხური

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	წალენჯიხის საკათედრო ტაძარი	X-XI ს.	წალენჯიხა
2	სქურის ეკლესია	XIII ს.	სქური
3	ენგურის თაღოვანი კაშხალი^[25]	1961-1978 წწ.	ჯვარი

ხობის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		ხობის მონასტერი	XIII ს., XIV ს., XVIII-XIX სს.	ნოჯიხევი

სამცხე-ჯავახეთის მხარე

ადიგენის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ზარზმის მონასტერი	X ს. XIII-XIV სს.	ზარზმა
2	ჭულეს მონასტერი	XIV-XV სს.	დიდი ზანავი
3	მელნისის ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	აბასთუმანი
4	ოძრხეს ხიდი	IX–XI სს.	აბასთუმანი
5	გორგულის ეკლესიები	ადრ. შუა საუკუნეები	გორგული
6	ზანავის ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	დიდი ზანავი
7	კიკიბოს ციხე	შუა საუკუნეები	კიკიბო
8	ოქროს ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	შოყა

ასპინძის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ასპინძის ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	ასპინძა
2	ჩიხორისი	X ს.	ასპინძა
3	დამალის ეკლესია	ადრეული შუა საუკუნეები	დამალა
4	გიორგიწმინდის ეკლესია	IX ს.	ვარძია
5	ზედა ვარძია	X–XI სს.	ვარძია
6	ქარზამეთი	XIV ს.	ვარძია
7	გავეთი	XIII ს.	თმოგვი
8	ზედა თმოგვი	XI ს.	თმოგვი
9	ვარძია	XII-XIII სს.	თმოგვი
10	ვანის ქვაბები	შუა საუკუნეები	თმოგვი
11	თმოგვის ციხე	XIII–XIV; XVI სს.	თმოგვი
12	თოკის კოშკი	გვიანი შუა საუკუნეები	თოკი
13	კვარშის ეკლესია	IX ს.	ნაქალაქევი
14	შორეთი	შუა საუკუნეები	ოთა
15	ყიზილდერესი	VIII–IX ს.	ოთა
16	ღართის ეკლესია	IX-X სს.	ოთა
17	საროს მთავარანგელოზთა ეკლესია	VII–VIII სს. გადაკეთებულია 1747 წ.	სარო
18	საროს ციხე	წინაქრისტიანული ხანა – XI ს.	სარო
19	ალანძა	VIII–IX სს.	ტოლოში
20	ძველის ეკელსია	X ს.	ძველი
21	ხერთვისის ციხე	X-XVIII სს.	ხერთვისი
22	ჭაჭკარი^[26]	-	ასპინძის მუნიციპალიტეტი

ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	აბულის ეკლესია	X ს.	აბული
2	აბულის ციკლოპური ციხე	ძვ. წ. I ათასწლეული	აბული
3	აზავრეთის ეკლესია	IX-X სს.	აზავრეთი
4	ალასტანის ეკლესია	X–XI სს.	ალასტანი
5	ბავრის ეკლესია	X ს.	ბავრა
6	ბარალეთის ეკლესია	XIII ს.	ბარალეთი
7	სირგოს ეკლესია	VIII ს.	ბარალეთი
8	ბეჟანოს ეკლესია	X ს.	ბეჟანო
9	ბუზავეთის ეკლესია	X ს.	ბუზავეთი
10	ბურნაშეთის ეკლესია	X ს.	ბურნაშეთი
11	კოჭიოს ეკლესია	X ს.	კოჭიო
12	კუმურდოს ტაძარი	964 წ.	კუმურდო
13	ეკლესია ნაისასი	X–XI სს.	ჩუნჩხა
14	ხორენიის ეკლესია	XI და XIV სს.	ხორენია
15	კარნეთის ეკლესია	XI ს.	ხორენია
16	ხოსპიოს ეკლესია	X ს.	ხოსპიო
17	დიდი სამსარის საეკლესიო კომპლექსი	X ს.	დიდი სამსარი

ახალციხის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	რაბათის ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	ახალციხე
2	რაბათის უბანი^[27]	შუა საუკუნეები	ახალციხე
3	საფარის მონასტერი	X; XIII–XIV სს.	ღრელი
4	აწყურის ტაძარი	შუა საუკუნეები	აწყური
5	აწყურის ციხე	X- XIV სს.	აწყური
6	ბიეთის ტაძარი	XIV ს.	აწყური
7	სლესის ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	აწყური
8	ვალეს ღვთისმშობლის ეკლესია	X ს.	ვალე
9	თისელის მონასტერი	XIV–XV სს.	თისელი
10	აგარის მონასტერი	VIII-IX; X–XI სს. XIII–XIV სს.	ურაველი
11	ჯაყისმანის მონასტერი	IX–X და XII-XIII სს.	ნასოფლარი ჯაყისმანი

ბორჯომის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ფოთოლეთის ეკლესია	IX–X სს.	ახალდაბა
2	ნეძვი	IX ს.	ახალდაბა
3	თორის ეკლესია	ადრეული შუა საუკუნეები	თორი
4	თორის სასახლე	ადრეული შუა საუკუნეები	თორი
5	დაბის წმინდა გიორგის ეკლესია	1333 წ.	დაბა
6	ლიკანის მონასტერი	VIII–IX სს.	ლიკანი
7	კოშკიღელის ღვთისმშობლის ეკლესია	VIII–IX სს.	ლიკანი
8	მწვანე მონასტერი	IX – XIV სს.	ლიკანი
9	ტაბაწყურის წითელი ეკლესია	შუა საუკუნეები	ტაბაწყური
10	ტაძრისის ეკლესიათა კომპლექსი	განვით. შუა საუკუნეები	ტაძრისი
11	ტიმოთესუბნის მონასტერი	1204 წ., X–XI სს., XII–XIII სს.	ტიმოთესუბანი
12	ქვაბისხევის ეკლესია	IX ს.	ქვაბისხევი
13	გოგიჩაანთ ღელის ქვის დარბაზები	IX-X სს .	ჭობისხევი
14	ლიკანის პარკი^[28]		ბორჯომი

ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	შაორის ციხე	ძვ. წ. I ათასწლეეული	ასფარი
2	განძანის ნათლისმცემლის ეკლესია	XIII ს	განძანი
3	განძანის ეკლესია	X–XI სს.	განძანი
4	განძანის ტაძარი	XIII ს	განძანი
5	განძანის ეკლესია	XII–XIII სს.	განძანი
6	განძანის ეკვდერიანი ეკლესია	XII–XIV სს.	განძანი
7	განძანის ეკლესია	XII–XIV სს.	განძანი
8	განძანის ციხე	წინაქრისტიანული ხანა - განვითარებული შუა საუკუნეები	განძანი
9	ქავთაროღლის ეკლესია	X–XI სს.	განძანი
10	მენჰირი ქათ-ქარი	ძვ. წ. I ათასწლეული	განძანი
11	თავფარავნის ეკლესია	X–XI სს.	როდიონოვკა
12	საღამოს ეკლესია	X ს.	საღამო
13	საღამოს ეკლესია	X–XI სს.	საღამო
14	ფოკის წმინდა ნინოს ეკლესია	1027 წ.	ფოკა
15	ტონთიოს ხიდი	XIII–XIV სს.	ყაურმა
16	ტონთიოს წმინდა გიორგის ეკლესია	XI ს.	ყაურმა

ქვემო ქართლის მხარე

რუსთავი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		რუსთავის ციხე^[29]	V ს.	რუსთავი

ბოლნისის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ბოლნისის სიონი	478-498 წწ.	ბოლნისი
2	წუღრუღაშენი	1213-1222 წწ.	ბოლნისი
3	ვანათის ტაძარი	V–VI სს.	ქვემო ბოლნისი
4	სათხის ეკლესია	X–XI სს.	კაზრეთი
5	კაზრეთის მონასტერი	XIII ს.	კაზრეთი
6	აკაურთის ეკლესია	V–VI სს.	აკაურთა
7	ნახიდურის ციხე	ძვ. წ. I ათასწლეული	ნახიდური
8	მამხუტის ზედა ეკლესია	VI ს.	მამხუტი
9	მამხუტის ქვედა ეკლესია	VI-VII სს.	მამხუტი
10	ტანძიის წმინდა ნიკოლოზის ეკლესია	XVII-XVIII სს.	ტანძია
11	აკვანების ეკლესია	VI-VII სს.	ქვეში
12	ქოლაგირის ციხე	1788-1798 წწ.	ნასოფლარი ქოლაგირი
13	ქვემო ბოლნისის წმინდა გიორგის მონასტერი^[30]	VI ს.	ქვემო ბოლნისი

გარდაბნის მუნიციპალიტეტი

№	სურათი	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1		მარტყოფის ღვთაების მონასტერი	ადრეული შუა საუკუნეები, 1699 წ., XIX ს.	ნორიო
2		წითელი ხიდი^[31]	XVII ს.	საქართველო– აზერბაიჯანის საზღვარი

დმანისის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	განახლების ამაღლების ეკლესია	VI-VII სს.	განახლება
2	პეტრიანთ საყდარი	1014-1022 წწ.	გომარეთი
3	ეგრისის კომპლექსი	X–XIII სს.	გომარეთი
4	სიხუაანთ საყდარი	1034 წ.	გომარეთი
5	გომარეთის სტელები	VI-VII სს.	გომარეთი
6	გომარეთის ღვთისმშობლის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	გომარეთი
7	გომარეთის წმინდა ნიკოლოზის ეკლესია	X ს.	გომარეთი
8	ვარდისუბნის მონასტერი	შუა საუკუნეები	ვარდისუბანი
9	ველისპირის წმინდა დემეტრეს ეკლესია	VIII–IX სს. გადაკეთებ. XIX ს.	ველისპირი
10	ზემო ყარაბულახის ეკლესია	X-XI სს.	ზემო ყარაბულახი
11	კაკლიანის ეკლესია	XI ს.	კაკლიანი
12	რევაზაშენის ეკლესია	VIII–IX სს.	მამულა
13	დმანისის სიონი	1213-1222 წწ., 1702 წ.	პატარა დმანისი
14	სარკინეთის წმინდა ბასილის ეკლესია	VIII-IX სს.	სარკინეთი
15	სარკინეთის ამაღლების ეკლესია	VIII-IX სს.	სარკინეთი
16	უკანგორის ეკლესია	V-VI სს.	უკანგორი
17	ლამაზი საყდრის მონასტერი	XII-XIII სს.	გომარეთის პლატო
18	დმანისის ნაქალაქარი		პატარა დმანისი

თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	მანგლისის სიონი	VI-XI სს.	მანგლისი
2	აბელიანის ეკლესია	1250-1259 წ.	აბელიანი
3	დრანეთის წმინდა კვირიკესა და ივლიტას ტაძარი	X-XI სს.	ალექსეევკა
4	გუდარეხის მონასტერი	1231-1238 წწ .	გუდარეხი
5	გუდარეხის ქვაჯვარი	XIII ს.	გუდარეხი
6	ვაშლოვანის კოშკი	1811 წ.	ვაშლოვანი
7	ნადარბაზევის სასახლე	X-XI სს.	ივანოვკა
8	სამღერეთის მონასტერი	XIII ს.	სამღერეთი
9	სამშვილდის სიონი	759-777 წწ.	სამშვილდე
10	პირღებულის მონასტერი	X–XIII სს.	სამშვილდე
11	ფიტარეთის მონასტერი	1213-22 წწ.	ფიტარეთი
12	ბირთვისის ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	ფარცხისი
13	ხულუტის ციხე	განვით. შუა საუკუნეები	ფიტარეთი
14	ანდრიას ნასახლარი	ადრე შუა საუკუნეები	ქოსალარი
15	ღოუბნის ორმოცნი	XVI ს.	ღოუბანი
16	წინწყაროს დედაღვთისა	VIII-IX სს.	წინწყარო
17	ცხნარის ეკლესია	XIII ს.	წყნარი აბანო
18	წყნარი აბანოს ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	წყნარი აბანო

მარნეულის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	წერაქვის სამონასტრო კომპლექსი	XIII ს.	წერაქვი
2	წოფის ციხე	ადრ. შუა საუკუნეები	წოფი
3	წოფის ეკლესია	V-VI სს.	წოფი
4	ხოჯორნის ეკლესია	X ს.	ხოჯორნი

წალკის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	წალკის წმინდა დემეტრეს ეკლესია	VI ს.	წალკა
2	ავრანლოს ციკლოპური ციხე	ძვ. წ. I ათასწლეული	ავრანლო
3	ავრანლოს ქვა	XII-XIII სს.	ავრანლო
4	აიაზმის ღვთისმშობლის ეკლესია	VI-VII სს.	აიაზმა
5	არჯევან-სარვანის წმინდა გიორგის ეკლესია	XI ს.	არჯევან-სარვანი
6	არჯევან-სარვანის ეკლესია	X–XI სს.	არჯევან-სარვანი
7	ბურნაშეთის ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	ბურნაშეთი
8	გუმბათის ციკლოპური ციხე	ძვ. წ. II-I ათასწლეული	გუმბათი
9	დაშბაშის წმინდა გიორგის ეკლესია	X–XI სს.	დაშბაში
10	საყდრიონის წმინდა დემეტრეს ეკლესია (ედიქილისის)	განვით. შუა საუკუნეები	საყდრიონი
11	საყდრიონის სასახლე (ედიქილისის)	განვით. შუა საუკუნეები	საყდრიონი
12	თეჯისის წმინდა კონსტანტინეს ეკლესია	განვით. შუა საუკუნეები	თეჯისი
13	თეჯისის მენჰირი	ძვ. წ. I ათასწლეული	თეჯისი
14	კუშჩის წმინდა გიორგის ეკლესია	VI-VII სს.	კუშჩი
15	ნარდევანის ციკლოპური ციხე	ძვ. წ. I ათასწლეული	ნარდევანი
16	სანთის ციკლოპური ციხე	ძვ. წ. I ათასწლეული	სანთა
17	ახალშენის წმინდა გიორგის ეკლესია (ქირიაქის)	XII-XIII სს.	ახალშენი
18	ახალშენის ორმალიანი ხიდი (ქირიაქის)	გვიანი შუა საუკუნეები	ახალშენი
19	მონასტერი ლამაზი საყდარი	1189-1209წწ .	ჩათახი
20	ჭოჭიანის საყდარი	განვით. შუა საუკუნეები	ჭოჭიანი
21	ძველი გოხნარის ეკლესია	შუა საუკუნეები	ლივადი

შიდა ქართლის მხარე

გორის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	გორის ციხე	შუა საუკუნეები	გორი
2	ბიეთის მონასტერი	IX-XII სს.	ბიეთი
3	ვერეს ღვთისმშობლის ეკლესია	X-XI სს.	გარდატენი
4	ვერეს ციხე	IX–X სს.	გარდატენი
5	ატენის სიონი	VI ს.	დიდი ატენი
6	იკორთის ტაძარი	1172 წ.	იკორთა
7	დიდი ატენის ორბელიანის ეკლესია	VIII-IX სს.	დიდი ატენი
8	ერედვის ბაზილიკა	906 წ.	ერედვი
9	აჩაბეთის ციხე	XVI ს.	ზემო აჩაბეთი
10	ზემო ნიქოზის მთავარანგელოზის ეკლესია	X ს.	ზემო ნიქოზი
11	ზემო ნიქოზის ღვთაების ეკლესია	V–VI სს.	ზემო ნიქოზი
12	ინაურის ეკლესია	VIII-IX სს.	ინაური
13	უფლისციხე	ძვ.წ.აღ. I – ახ.წ.აღ. II-III	უფლისციხე
14	საორბისის წმინდა გიორგის ეკლესია	1152 წ.	ფიცესი
15	ქვახვრელის გამოქვაბულების კომპლექსი	ადრ. ფეოდ. ხანა	ქვახვრელი
16	თირის მონასტერი	XIII ს.	ქვემო მონასტერი
17	ხეითის საბაწმინდის ეკლესია	შუა საუკუნეები	ხეითი
18	ცხინვალის წმინდა გიორგის ეკლესია	გვიანი შუა საუკ.	ცხინვალი
19	ცხინვალის კავთის წმინდა გიორგის ეკლესია	IX-X სს.	ცხინვალი
20	ბობნევის იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია	1661-1683 წწ.	ბობნევი
21	იაკობ გოგებაშვილის სახლ-მუზეუმი^[32]		ვარიანი
22	წედისის ციხე^[33]	X ს.	გარდატენი

კასპის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	აღაიანის ნინოწმინდის ეკლესია	VII–VIII სს. გადაკეთ. IX–X სს.	აღაიანი
2	ფავნისის წმინდა გიორგის ეკლესია	IX–X სს.	გარიყულა
3	ბოლგარსკის სახლი-აგარაკი	XIX ს. 90-იანი წწ.	გარიყულა
4	თარხნიშვილების სასახლე	XIX ს. 30-იანი წწ.	გარიყულა
5	კაბერის წმინდა გიორგის ეკლესია	1014-1027 წწ.	გოსტიბე
6	ერთაწმინდის ტაძარი	XIII ს. I ნახ.	ერთაწმინდა
7	იდლეთის იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია	VI ს. I ნახ.	იდლეთი
8	იკვი	XI ს. I ნახ.	ნასოფლარი იკვი
9	ლავრისხევის ლავრა	X ს. I ნახ.	ლავრისხევი
10	ჯამბაკურ-ორბელიანების სასახლე	XVIII–XIX სს.	ლამისყანა
11	მეტეხის ღვთისმშობლის ტაძარი	XIII–XIX სს.	მეტეხი
12	ნიაბის წმინდა გიორგის ეკლესია	X ს.	ნიაბი
13	რკონი, რკონის ხიდი	VII ს., XIII–XIV სს.	სოფელი რკონი
14	რკონის ციხე	XIII ს., XVIII ს.	რკონი
15	სვიმონ მესვეტის სავანე	XIV–XV სს.	რკონი
16	სამთავისის ტაძარი	1030 წ.	სამთავისი
17	ქვათახევი	XII-XIII სს.	წინარეხი
18	ამილახვართა ციხე-დარბაზები	XVII–XVIII სს.	ქვემო ჭალა
19	სხვილოს ციხე	X–XVIII სს.	ქვემო ჭალა
20	მაღალაანთ ეკლესია	XV–XVIII სს.	წინარეხი
21	თავკავთის კომპლექსი	XIII ს.	წინარეხი
22	მარჯანიძეების სახლი-დარბაზი	XVIII–XIX სს.	წინარეხი
23	დრის ციხე	განვით. ფეოდ. ხანა	ჭყოპიანი
24	ხოვლეს წმინდა თევდორეს ეკლესია	X ს.	ხოვლე
25	გრაკლიანი გორა^[34]^[35]	პალეოლითი - ძვ. წ. II-I სს.	იგოეთი და სამთავისი

ქარელის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	აბისის ციხე	გვიან ფეოდ. ხანა, XVIII ს.	აბისი
2	არადეთის წმინდა გიორგის ეკლესია	VIII–IX სს.	არადეთი
3	ბრეთის მამა პიროსის ეკლესია, ბრეთის წმინდა გიორგის ეკლესია	VI ს., VIII–IX სს.	ბრეთი
4	დედოფლის მინდორი	ძვ. წ. I ს.	დოღლაური
5	თიღვის ტაძარი	1152 წ.	თიღვა
6	მძოვრეთის ციხე	XVII ს.	ორთუბანი
7	რუისის ღვთისმშობლის ტაძარი	VIII–IX სს.	რუისი
8	სამწევრისის ტაძარი	VII ს.	სამწევრისი
9	ურბნისის სიონი	V–VI ს.	ურბნისი
10	ყინწვისის მონასტერი	IX-X სს.	ყინწვისი
11	გიგოს საყდარი	XVII ს.	ყინწვისი
12	მწვანე საყდარი	XII ს.	ჭანდრები

ხაშურის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ალის ღვთისმშობლის ეკლესია	XVI–XVII ს.	ალი
2	უსანეთის ეკლესია	XVI–XVII ს.	ალი
3	ვაყის დედაღვთისა	XVI–XVII სს.	ვაყა
4	ნაბახტევის ღვთისმშობლის ეკლესია	XV ს.	ნაბახტევი
5	ურთხვის წმინდა გიორგის ეკლესია	X–XI სს.	ურთხვა
6	წრომის ტაძარი	626-635 წწ.	წრომი
7	ხცისის იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია	1002 წ.	ხცისი

ახალგორის მუნიციპალიტეტი

№	ძეგლის დასახელება	აგების თარიღი	ძეგლის მდებარეობა
1	ლომისა	VIII-IX სს.	ახალგორის მიდამოები
2	ხოფის მონასტერი	XIII ს.	მოსაბრუნი
3	ქსნის ერისთავების სასახლე	XVI-XVIII სს.	ახალგორი
4	ქსნის არმაზის ეკლესია	864 წ.	არმაზი
5	დორეთკარის წმინდა ბარბარეს ეკლესია	IX-X სს.	დორეთკარი
6	ალევის სამების ტაძარი	შუა საუკუნეები	კორინთა
7	ლარგვისის მონასტერი	XIV ს.; 1721-1741 წწ.	ლარგვისი
8	მოსაბრუნის ღვთისმშობლის ეკლესია	VIII-IX სს	მოსაბრუნი
9	კაბენის მონასტერი	IX ს., გადაკ. XIII ს.	ყანჩავეთი
10	ცხავათის სამონასტრო კომპლექსი	VIII-IX სს.	ცხავათი
11	წირქოლის ღვთისმშობლის ეკლესია	VIII ს.	წირქოლი

რესურსები ინტერნეტში

საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება № 665 2006 წლის 7 ნოემბერი ქ. თბილისი კულტურის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის მინიჭების შესახებ დაარქივებული 2019-07-01 საიტზე Wayback Machine.

სქოლიო

[თბილისი-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება №834, 2009 წლის 20 ნოემბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ზოგიერთი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-05. ციტირების თარიღი: 2015-02-06.

[2] საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება №563, „კულტურის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის მინიჭების შესახებ“ საქართველოს პრეზიდენტის 2006 წლის 7 ნოემბრის №665 ბრძანებულებაში ცვლილების შეტანის თაობაზე. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-05-13. ციტირების თარიღი: 2016-06-28.

[3] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №100, 2017 წლის 22 თებერვალი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის „ათეშგასათვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-11-06. ციტირების თარიღი: 2017-07-21.

[4] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №321, 2018 წლის 8 ივნისი, ქ. თბილისი, კკულტურული მემკვიდრეობის ძეგლისათვის − ქ. თბილისის ზ. ფალიაშვილის სახელობის ოპერისა და ბალეტის პროფესიული სახელმწიფო თეატრისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-05. ციტირების თარიღი: 2019-07-05.

[5] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №254, 2019 წლის 29 მაისი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის თაობაზე. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-06. ციტირების თარიღი: 2019-07-06.

[6] საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის ბრძანება № 03/44 , 2013 წლის 12 მარტი, ქ. თბილისი, კულტურის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის მინიჭების შესახებ

[ეროვნული-7] 7.00 ^7.01 ^7.02 ^7.03 ^7.04 ^7.05 ^7.06 ^7.07 ^7.08 ^7.09 საქართველოს მთავრობის დადგენილება №364, 2018 წლის 10 ივლისი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ

[8] დადგენილების ტექსტი

[9] საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს ბრძანება № 02/203 , 2018 წლის 3 იანვარი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის თვალსაზრისით ღირებული ობიექტებისათვის კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლის სტატუსის მინიჭების შესახებ^{[მკვდარი ბმული]}

[10] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №254, 2019 წლის 29 მაისი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის თაობაზე. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-06. ციტირების თარიღი: 2019-07-06.

[11] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №173 2017 წლის 31 მარტი ქ. თბილისი, ქ. ყვარელში მდებარე კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლისათვის − „დოლოჭოპის სამნავიანი ბაზილიკისათვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ

[ცეცხლის_ტაძარი-ჭაბუკაური-12] 12.0 ^12.1 ყვარლის მუნიციპალიტეტში, სოფელ შილდაში მდებარე კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლებისათვის – „ცეცხლის ტაძრისა“ და „ჭაბუკაურის სატაძრო კომპლექსისათვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ

[13] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №662, 2018 წლის 28 დეკემბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლისთვის − „ინწობის იოანე ნათლისმცემლის სამონასტრო კომპლექს − ფიქლებისთვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-06. ციტირების თარიღი: 2019-07-06.

[14] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №23, 2017 წლის 24 იანვარი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის – „წილკნის ღვთისმშობლის სახელობის არქიტექტურული კომპლექსისათვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-02-23. ციტირების თარიღი: 2017-07-21.

[15] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №254, 2019 წლის 29 მაისი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის თაობაზე. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-06. ციტირების თარიღი: 2019-07-06.

[მცხეთა-16] 16.0 ^16.1 ^16.2 ^16.3 საქართველოს მთავრობის დადგენილება №295, 2014 წლის 14 აპრილი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისა და არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლისათვის „დედაენა - ქართული საანბანე სახელმძღვანელოს შედგენის იაკობ გოგებაშვილისეული მეთოდი“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ

[17] დადგენილების ტექსტი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-10-10. ციტირების თარიღი: 2020-11-24.

[18] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №656, 2018 წლის 28 დეკემბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლისთვის − მრავალძალის წმინდა გიორგის ეკლესიისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-15. ციტირების თარიღი: 2019-07-15.

[19] დადგენილების ტექსტი

[20] დადგენილების ტექსტი

[21] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №196, 2017 წლის 13 აპრილი, ქ. თბილისი, ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში, სოფელ ჯიხაშკარში მდებარე კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლისათვის – „ჭაქვინჯის ციხისათვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-02-24. ციტირების თარიღი: 2017-07-21.

[22] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №264, 2015 წლის 11 ივნისს, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის − „დადიანების ბაღისა და სასახლეთა კომპლექსისათვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-19. ციტირების თარიღი: 2017-07-21.

[23] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №655, 2018 წლის 28 დეკემბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლისათვის – წმ. გიორგის სახელობის დარბაზული ეკლესიისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-06. ციტირების თარიღი: 2019-07-06.

[24] საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს გენერალური დირექტორის ბრძანება No02/73 2019 წლის 27 სექტემბერი ქ. თბილისი

[25] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №456, 2015 წლის 4 სექტემბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლისათვის – „ენგურჰესის თაღოვანი კაშხალი“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-18. ციტირების თარიღი: 2017-07-21.

[26] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №478, 2016 წლის 27 ოქტომბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის „სოფელ ჭაჭკარისათვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ^{[მკვდარი ბმული]}

[27] საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება №666, 2011 წლის 28 ოქტომბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-19. ციტირების თარიღი: 2015-02-06.

[28] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №355, 2017 წლის 21 ივლისი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლისათვის – „ლიკანის პარკისთვის“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ

[29] დადგენილების ტექსტი

[30] დადგენილების ტექსტი^{[მკვდარი ბმული]}

[31] საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება №811, 2012 წლის 13 სექტემბერი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-08-01. ციტირების თარიღი: 2015-02-06.

[32] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №254, 2019 წლის 29 მაისი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის თაობაზე. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-07-06. ციტირების თარიღი: 2019-07-06.

[33] დადგენილების ტექსტი^{[მკვდარი ბმული]}

[34] "გრაკლიანის გორას" და "ქართული ანბანის სამი სახეობის ცოცხალ კულტურას" ეროვნული კატეგორიის ძეგლის სტატუსი მიენიჭა

[35] საქართველოს მთავრობის დადგენილება №117, 2015 წლის 19 მარტი, ქ. თბილისი, კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლისათვის - „გრაკლიანი გორა“ ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის განსაზღვრის შესახებ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]