ჭერემი

სოფელი
ჭერემი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	კახეთის მხარეკახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	გურჯაანის მუნიციპალიტეტი
თემი	ჭერემი
კოორდინატები	41°45′14″ ჩ. გ. 45°35′20″ ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	1000 მ
მოსახლეობა	28 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 100 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
ჭერემი ვიკისაწყობში

ჭერემი — სოფელი გურჯაანის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი. მდებარეობს გომბორის ქედის ჩრდილო-აღმოსავლეთ კალთაზე. მდინარე ჭერმისხევის (ალაზნის მარჯვენა შენაკადი) მარცხენა მხარეს. ზღვის დონიდან 1000 მეტრი, გურჯაანიდან 28 კილომეტრი. 2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 28 ადამიანი. სოფელი ჭერემი არის გურჯაანის მუნიციპალიტეტში ყველაზე მაღლა მდებარე და ყველაზე დიდი მანძილით დაშორებული დასახლებული პუნქტი. სოფლის ტერიტორიაზე გაედინება მდინარე ალაზნის მარჯვენა შენაკადი ჭერმისხევი. სოფელში ასევე მდებარეობს ჭერემის წყალსაცავი, რომლის ფართობი 7 ჰექტარია. წყალსცავის მაქსიმალური სიღრმეა - 27 მეტრი. წყალსაცავი მდიდარია თევზით.

ისტორია

სოფელ ჭერემის დასავლეთით 5 კმ-ის დაშორებით მდებარეობს ჭერემის ნაქალაქარი. „ქართლის ცხოვრების“ მიხედვით, ქალაქ ჭერემის დაარსება მეფე ვახტანგ გორგასალს უკავშირდება, რომელმაც ჭერემში საეპისკოპოსო დაარსა.

ჭერემზე გადიოდა შიდა და გარე კახეთის დამაკავშირებელი უმოკლესი გზა-ველისციხე-ჭერემი-ჩაილური. 1757 წელს დაღესტნელი ფეოდალების მიერ ჭერმის დარბევის შემდეგ, ჭერმის ეპარქია გაუქმდა და მისი მამულები დაუნაწილდა ალავერდის, ბოდბისა და ნინოწმინდის საეპისკოპოსოებს. ჭერმის ნაქალაქარი, ეროვნული კატეგორიის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლია.

სოფელ ჭერემში 10 წლის განმავლობაში არქეოლოგიურ გათხრებს აწარმოებდა, კახეთის არქეოლოგიური ექსპედიცია (ექსპედიციის ხელმძღვანელი კიაზო ფიცხელაური). აღმოჩენილია III-IV საუკუნეების დიდი სამაროვანი, რომლის კოლექტიურ სამარხებში აღმოჩნდა: კერამიკა, ბალთები, აბზინდები, ოქროს, ვერცხლის, ბრინჯაოსა და რკინის სამკაულები, მონეტები. ჩანს რომ მოსახლეობა აქ ახ.წ III საუკუნეში უკვე ცხოვრობდა. არქეოლოგიურმა ექსპედიციამ XX საუკუნის 80-იან წლებში გათხრების შედეგად გამოავლინა ვახტანგ გორგასალის სასახლე და ციხე-დარბაზი, თავისი სამეურნეო სათავსებით და სხვა დამხმარე ნაგებობებით.

ჭერმის სხვადასხვა პერიოდის ნაქალაქარი და სამ დიდ ბორცვზეა განლაგებული. „ქართლის ცხოვრება“ მოგვითხრობს რომ 502 წელს ირანის ჯარი ხოსრო მეფის სარდლობით შემოესია ჭერემს და მიწასთან გაასწორა. ჭერემის „შმუსვრის“ შემდეგ დანგრეული ნაგებობები აღარ განახლებულა და დაიწყო ჭერმის დაქვეითების ხანა. ჭერემი მხოლოდ რელიგიური ცენტრის ფუნქციას ასრულებდა XVIII საუკუნემდე.

საბჭოთა ხელისუფლების დროს ჭერემელები გარდაბნის მუნიციპალიტეტში, სოფელ გამარჯვებაში ჩაასახლეს. 1978 წლიდან მოსახლეობა სოფელ გამარჯვებიდან ისევ ჭერემში დაბრუნდა.

სოფელში აღნიშნავენ შემდეგ დღესაწაულებს: ბერიკაობას, კვირიკობას, ღვთისმშობლობას, გიორგობას და კოზმანობას (წმინდა კოზმას და დამიანეს ხსენების დღეს).

სოფელში გავცელებული გვარები იყო: ბარბაქაძე, მოდებაძე, ხომასურიძე, მაისურაძე, მაჩხაშვილი, ჩაფიძე, არევაძე, წიკლაური, ამირეჯიბი და სხვა.

იხილეთ აგრეთვე

• კოზმანის სალოცავი
• ლიწინის ეკლესია
• ჭერემის თასი
• ჭერემის კვირიკეს ეკლესია
• ჭერემის მამა დავითის ეკლესია
• ჭერემის ნამოსახლარი
• ჭერემის სადგომი
• ჭერემის საეპისკოპოსო ტაძრის კომპლექსი
• ჭერემის სამების ეკლესია
• ჭერემის წმინდა გიორგის ეკლესია
• ნამოსახლარი საღანძილე
• ხარისთავის წმინდა გიორგის ეკლესია

ლიტერატურა

• საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 1-I, თბ., 2013. — გვ. 233.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 391.