ვიკიპედია:რჩეული სტატიები

რჩეული სტატიები

ეს გვერდი ეთმობა ქართული ვიკიპედიის საუკეთესო მასალების გამოფენას. რჩეული სტატია სტატიის საუკეთესო ნიმუშს წარმოადგენს, რომელიც შეიძლება მკითხველს წარედგინოს. ამჟამად ქართულ ვიკიპედიაში 89,824 სტატიაა, მათ შორის კი 201 რჩეულია. ამგვარ სტატიებს ვიკიპედიის მომხმარებლები ირჩევენ. თუ მიიჩნევთ, რომ რომელიმე სტატია იმსახურებს ქართული ვიკიპედიის რჩეულ მასალად დასახელებას, დაასახელეთ თქვენი სტატია კანდიდატად. განხილვისა და კენჭისყრის შემდეგ რჩეული სტატია გარკვეული პერიოდით მთავარ გვერდზეც გამოიტანება. გახსოვდეთ, რომ ხშირ შემთხვევაში, საუკეთესო სტატიები ვიკიპედიის რედაქტორების ერთობლივი ნამუშევარია.

იხ. ასევე:ანბანური სია · ქრონოლოგიური სია

გეოგრაფია · ისტორია · მეცნიერება და ტექნიკა
რელიგია · სპორტი · საზოგადოება · ხელოვნება და კულტურა

ახალი „რჩეულები“

შავი ზღვა — ატლანტის ოკეანის ხმელთაშუა ზღვა ევროპასა და მცირე აზიას შორის. ესაზღვრება თურქეთი, ბულგარეთი, რუმინეთი, უკრაინა, რუსეთი და საქართველო. ჩრდილო-აღმოსავლეთით ქერჩის სრუტით უკავშირდება აზოვის ზღვას, სამხრეთ-დასავლეთით ბოსფორის სრუტით — მარმარილოს ზღვას, შემდეგ დარდანელის სრუტით — ეგეოსისა და ხმელთაშუა ზღვებს. შავი ზღვა ყველაზე ღრმად იჭრება ევრაზიის კონტინენტში.

მაქსიმალური სიგრძე დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ 1150 კმ, ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ — 580 კმ, ყველაზე ვიწრო ადგილზე 265 კმ. ფართობი 422 000 კმ². წყლის მოცულობა 555 000 კმ³. მაქსიმალური სიღრმე 2210 მ, საშუალო სიღრმე 1240 მ. შავ ზღვას ერთვის მდინარეები: დუნაი, დნესტრი, სამხრეთის ბუგი, დნეპრი, რიონი, ყიზილ-ირმაქი და სხვა. ნაპირები სუსტად არის შეჭრილ-შემოჭრილი. ერთადერთი დიდი ნახევარკუნძულია ყირიმი. სანაპირო ხაზის სიგრძე 3400 კმ. დასავლეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ნაპირები დაბალია, ზოგან — ფლატოვანი, ჩრდილო-დასავლეთით — ლიმანური. ყირიმის სამხრეთი ნაპირი მთიანია; აღმოსავლეთით და სამხრეთით ეკვრის კავკასიონი, მცირე კავკასიონი და პონტოს მთები. შავი ზღვა ატლანტის ოკეანიდან 2600 კმ-ით არის დაშორებული. წარმოადგენს წაგრძელებული ფორმის ღრმა ქვაბულს, საკმად ბრტყელი ფსკერითა და ციცაბო ფერდობებით. 200 მ-ზე ნაკლები სიღრმეები მხოლოდ ზღვის ხმელეთში შეჭრილ ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილშია.

გაბრიელ ხოსე დე ლა კონკორდია გარსია მარკესი (ესპ. Gabriel José de la Concordia García Márquez; დ. 6 მარტი, 1927, არაკატაკა — გ. 17 აპრილი 2014, მეხიკო) — კოლუმბიელი მწერალი, სცენარისტი, ჟურნალისტი, გამომცემელი, ლათინურ ამერიკაში სიყვარულით ცნობილი, როგორც გაბო. მიჩნეულია XX საუკუნის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან მწერლად. 1972 წელს მან მიიღო ნეიშტადტის საერთაშორისო ლიტერატურული პრემია, 1982 წელს კი ნობელის პრემია ლიტერატურაში. იგი მხარს უჭერდა თვითგანათლებას, რაც იმით დასრულდა, რომ სამართლის სკოლას თავი დაანება და ჟურნალისტური კარიერის გაკეთებას შეუდგა. ამ სფეროში, საწყის ეტაპზე, აკრძალვების გარეშე აკრიტიკებდა კოლუმბიისა და უცხოურ პოლიტიკას. 1958 წელს მარკესი დაქორწინდა მერსედეს ბარჩაზე; მათ ორი ვაჟი შეეძინათ — როდრიგო და გონსალო.

მას შემდეგ, რაც გარსია მარკესმა ჟურნალისტად დაიწყო მუშაობა, წერდა ბევრ ხმაურიან არამხატვრულ ნაშრომსა და მოთხრობას. თუმცა, იგი უფრო ცნობილია თავისი რომანებით, როგორებიცაა „მარტოობის ასი წელიწადი“ (1967), „პატრიარქის შემოდგომა“ (1975) და „სიყვარული ჟამიანობის დროს“ (1985). მისმა ნამუშევრებმა მნიშვნელოვანი კრიტიკა გამოიწვია და ფართომასშტაბიან კომერციული წარმატებას მიაღწია, ძირითადად ლიტერატურის იმ სტილის პოპულარიზაციისთვის, რომელსაც მაგიური რეალიზმი უწოდეს.

დეზოქსირიბონუკლეინის მჟავა (დნმ) — მაკრომოლეკულა (სამი ძირითადიდან ერთ-ერთი, დანარჩენი ორი — რნმ და ცილები), რომელიც უზრუნველყოფს ცოცხალი ორგანიზმების განვითარებისა და ფუნქციონირების გენეტიკური პროგრამის შენახვას, თაობიდან თაობაზე გადაცემასა და რეალიზებას. დნმ შეიცავს ინფორმაციას რნმ-ისა და ცილების სხვადასხვა ტიპების სტრუქტურის შესახებ. იგი ცოცხალი ორგანიზმის გენეტიკური მასალის — ქრომოსომების ძირითადი შემადგენელი ნაწილია.

ევკარიოტების (ცხოველების, მცენარეებისა და სოკოების) უჯრედებში დნმ მდებარეობს უჯრედის ბირთვში, ქრომოსომის შემადგენლობაში, აგრეთვე ზოგიერთ უჯრედულ ორგანოიდში (მიტოქონდრიებსა და პლასტიდებში). პროკარიოტული ორგანიზმების (ბაქტერიებისა და არქეების) უჯრედებში დნმ-ის რგოლოვანი ან ხაზოვანი მოლეკულა, ეგრეთ წოდებული ნუკლეოიდი, შიგნიდან არის მიმაგრებული უჯრედის მემბრანაზე. პროკარიოტებსა და უმდაბლეს ევკარიოტებში (მაგალითად, საფუარებში) გვხვდება აგრეთვე დნმ-ის მცირე ავტონომური, უმეტესწილად რგოლოვანი მოლეკულები, რომლებსაც პლაზმიდებს უწოდებენ. გარდა ამისა, დნმ-ის ერთ- ან ორჯაჭვიან მოლეკულებს შეუძლიათ დნმ-ის შემცველი ვირუსების გენომის წარმოქმნა.

ქიმიური თვალსაზრისით, დნმ — ეს არის გრძელი პოლიმერული მოლეკულა, რომელიც შედგება გამეორებადი ბლოკების — ნუკლეოტიდებისგან. თითოეული ნუკლეოტიდი შედგება აზოტოვანი ფუძისგან, შაქრისა (დეზოქსირიბოზისა) და ფოსფატის ჯგუფისგან.

„ახალი მსოფლიო წესრიგი“ (ლათ. „Novus Ordo Seclorum“; ინგლ. „New World Order“, შემოკლებით „NWO“) — ტერმინი შეთქმულების თეორიაში, რომელიც აღნიშნავს მიზანს ტოტალიტარული, ერთიანი მსოფლიო მმართველობის დამყარებისაკენ.

შეთქმულების თეორიაში „ახალი მსოფლიო წესრიგის“ შესახებ არსებული საერთო თემის მიხედვით, ფარული ელიტა ამზადებს გლობალურ შეთქმულებას, რათა საბოლოო ჯამში გააკონტროლოს მთელი მსოფლიო — ჩამოაყალიბოს მსოფლიო მმართველობა, მისი მეშვეობით ჩაანაცვლოს სუვერენული სახელმწიფოები და ყოველივე ამას, როგორც კაცობრიობის ისტორიული პროგრესის კულმინაციური პერიოდის საფუძველს, გაუწიოს იდეოლოგიური პროპაგანდა.

1990-იანი წლების დაწყებამდე, „ახალი მსოფლიო წესრიგის“ კონსპირაცია შეზღუდული იყო ორი ამერიკული „კონტრკულტურით“ — ანტისახელისუფლებო და ფუნდამენტალისტურ-ქრისტიანული, რომელიც დაკავშირებული იყო „მეორედ მოსვლასა“ და ანტიქრისტეს გამოჩენასთან. სკეპტიკოსებს მიაჩნიათ, რომ კონსპირაციული თეორიები „ახალი მსოფლიო წესრიგის“ შესახებ, არა მარტო „აიტაცეს“ სტიგმატიზირებული ცოდნის მაძიებლებმა, არამედ ფართოდ გავრცელდა მასობრივ კულტურაში, რის შედეგადაც დადგა არნახული პერიოდი — მოსახლეობა აქტიურად ემზადება აპოკალიფსისათვის. პოლიტოლოგები აღელვებულები არიან, რადგან ამ მასობრივმა ისტერიამ შესაძლოა დამანგრეველი ზიანი მიაყენოს მსოფლიოს პოლიტიკურ ცხოვრებას.