ვიკიპედია:რჩეული სტატიები

ეს გვერდი ეთმობა ქართული ვიკიპედიის საუკეთესო მასალების გამოფენას. რჩეული სტატია სტატიის საუკეთესო ნიმუშს წარმოადგენს, რომელიც შეიძლება მკითხველს წარედგინოს. ამჟამად ქართულ ვიკიპედიაში 137,522 სტატიაა, მათ შორის კი 227 რჩეულია. ამგვარ სტატიებს ვიკიპედიის მომხმარებლები ირჩევენ. თუ მიიჩნევთ, რომ რომელიმე სტატია იმსახურებს ქართული ვიკიპედიის რჩეულ მასალად დასახელებას, დაასახელეთ თქვენი სტატია კანდიდატად. განხილვისა და კენჭისყრის შემდეგ რჩეული სტატია გარკვეული პერიოდით მთავარ გვერდზეც გამოიტანება. გახსოვდეთ, რომ ხშირ შემთხვევაში, საუკეთესო სტატიები ვიკიპედიის რედაქტორების ერთობლივი ნამუშევარია.

იხ. ასევე: ანბანური სია · ქრონოლოგიური სია

გეოგრაფია · ისტორია · მეცნიერება და ტექნიკა
რელიგია · სპორტი · საზოგადოება · ხელოვნება და კულტურა

ახალი „რჩეულები“

ხლოდვიგ I (ფრანგ. Clovis; ლათ. Chlodovechus, Chlodoveus; დ. დაახლ. 466 — გ. 27 ნოემბერი, 511, პარიზი) — ფრანკთა მეფე მეროვინგების დინასტიიდან. სახელმწიფოს მართავდა 481 –511 წლებში. მისი მმართველობის პერიოდში, კერძოდ 496 წელს ფრანკებმა მიიღეს მართლმადიდებლური ქრისტიანობა, ხოლო მეფის მიერ წარმოებული მრავალრიცხოვანი ომების შედეგად მნიშვნელოვნად გაფართოვდა ფრანკთა სახელმწიფო. 507-508 წლებში აქტიურად ებრძოდა ვესტგუთებს, მათთან ომის შემდეგ ხლოდვიგი გაემგზავრა პარიზში, რომელიც 508 წელს გახადა საკუთარი რეზიდენცია. თავისი მმართველობის ბოლო პერიოდში ხლოდვიგმა დაიპყრო რაინის წვრილ-წვრილი სამეფოები: თიურინგების, ვარნებისა და დასავლეთის გერულების. ამრიგად, ხლოდვიგის მმართველობის დროს რაინის პირზე არ დარჩენილა დამოუკიდებელი სახელმწიფოები. ხლოდვიგის დროს ჩაწერეს სალიკური სამართალი, ფრანკების კანონთა პირველი კრებული. 511 წლის ივლისში მან მოიწვია პირველი საეკლესიო კრება ორლეანში, რომელშიც მონაწილე 32 ეპისკოპოსიდან ნახევარი წარმოშობით ფრანკების სახელმწიფოდან იყო. ხლოდვიგი გარდაიცვალა 511 წლის 27 ნოემბერს, 45 წლის ასაკში, პარიზში. იგი დაკრძალეს წმინდა მოციქულების, პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიაში, რომელიც თავად ააშენა. XVIII საუკუნეში ეს ეკლესია ხლოდვიგის გვერდით დაკრძალული წმინდა ჟენევიევას სახელზე აკურთხეს. ხლოდვიგის გარდაცვალების შემდეგ სამეფო მის ოთხ ვაჟს შორის დაიყო. ხლოდვიგის მთავარი ბიოგრაფები არიან ქალაქ ტურის ეპისკოპოსი გრიგოლ ტურელი, ნახევრადლეგენდარული ფრანკი ისტორიკოსი ფრედეგარი, რომელმაც VII საუკუნეში დაწერა „ქრონიკა“ და VIII საუკუნის ანონიმი ავტორი, რომელსაც ეკუთვნის „ფრანკების ისტორიის წიგნი“, რომელიც მნიშვნელოვანი გადახრების გარეშე ძირითადად იმეორებს გრიგორ ტურელის ისტორიას. გარდა ამისა ჩვენს დრომდე მოაღწია იმდროინდელი მიმოწერის ფრაგმენტებმა, რომლებიც ემყარება იმ წყაროებს, რომელიც ჩვენთვის ცნობილი აღარაა.

აშშ-ის სენატის არჩევნები კალიფორნიაში (1950) — აშშ-ის სენატის არჩევნები კალიფორნიაში ჩატარდა ურთიერთბრალდებებისა და დადანაშაულებების ფონზე. რესპუბლიკელმა რიჩარდ ნიქსონმა დაამარცხა დემოკრატი ჰელენ გეჰეგან დაგლასი, რომელიც კანდიდატი გახდა მას შემდეგ, რაც მოქმედმა სენატორმა, შერიდან დოუნიმ გადაწყვიტა გამოთიშოდა პრაიმერს და აღარ ეყარა კენჭი სენატისთვის. როგორც ნიქსონმა, ისევე დაგლასმა დათმეს თავიანთი ადგილები წარმომადგენელთა პალატაში ამ არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად. ასევე, ორივე მათგანმა განაცხადა თავისი კანდიდატურის შესახებ 1949 წლის ბოლოსთვის. 1950 წლის მარტში, დოუნი გამოეთიშა პრაიმერს, რის შემდეგაც „Los Angeles Daily“-ის გამომცემი, მანჩესტერ ბოდიმ განაცხადა კანდიდატურის შესახებ. ბოდი დუგლასს იხსენიებდა, როგორც მემარცხენეს და იყო პირველი, ვინც ის და ნიუ-იორკელი კონგრესმენი ვიტო მარკანტონიოს (მას კომუნისტობას ედავებოდნენ) ერთმანეთს შეადარა. ბოდი, ნიქსონი და დაგლასი როგორც დემოკრატიული, ისევე რესპუბლიკური პარტიის პრაიმერში მონაწილეობდნენ. ნიქსონმა გაიმარჯვა რესპუბლიკელთა, ხოლო დაგლასმა დემოკრატიული პარტიის პრაიმერიზში. დაძაბული პრაიმერის შემდეგ, დემოკრატიული პარტია გაყოფილი იყო. მისი გამოჩენილი წევრები არ ჩქარებოდნენ დაგლასის უკან გაერთიანებას და მის მხარდაჭერას; პირიქით, ზოგიერთმა ღიად გამოუცხადა ნიქსონს თანადგომა. პრაიმერიდან რამდენიმე დღის შემდეგ კორეის ომი დაიწყო, რამაც ურთიერთბრალდებების კიდევ ერთი ტალღა წამოიწყო: ნიქსონი და დაგლასი ერთმანეთს მარკანტონიოსთან ერთად ეროვნული უსაფრთხოებისთვის ზარალის მიყენებას ედავებოდნენ. საბოლოო ჯამში, ნოემბრის არჩევნებში, ნიქსონმა ოპონენტზე 20 პროცენტით მეტი ხმა მიიღო და კალიფორნიის 58 რაიონიდან 53-ში გაიმარჯვა. მოგვიანებით ნიქსონს აკრიტიკებდნენ მისი შტაბის მიერ გამოყენებული ტაქტიკის გამო; იგი, საპასუხოდ, იცავდა საკუთარ მოქმედებებს; მან აგრეთვე დაამატა, რომ დაგლასის აზრი სხვადასხვა საკითხებზე ძალიან მემარცხენე იყო კალიფორნიელი ამომრჩევლისთვის.

გარი კასპაროვი (რუს. Га́рри Ки́мович Каспа́ров, გვარი დაბადებისას ვაინშტეინი; დ. 13 აპრილი, 1963, ბაქო, აზერბაიჯანის სსრ, სსრკ) — საბჭოთა და რუსი მოჭადრაკე, მსოფლიოს მე-13 ჩემპიონი ჭადრაკში, საჭადრაკო ლიტერატორი და პოლიტიკოსი, ხშირად აღიარებული, როგორც ყველა დროის საუკეთესო მოჭადრაკე. გარდა მსოფლიო ჩემპიონობისა, კასპაროვი იყო საერთაშორისო დიდოსტატი (1980), სსრკ-ის სპორტის დამსახურებული ოსტატი (1985), სსრკ-ის და რუსეთის ჩემპიონი (1981, 1988, 2004); საჭადრაკო ოლიმპიადების რვაგზის გამარჯვებული, ოთხჯერ სსრკ-ის და ოთხჯერ რუსეთის ნაკრების შემადგენლობაში. კასპაროვს თერთმეტჯერ მიენიჭა საჭადრაკო „ოსკარი“ (პრიზი წლის საუკეთესო მოჭადრაკეს). 1985-2006 წლებში, მცირე შესვენებებით, პირველ ადგილს იკავებდა ფიდეს რეიტინგში. 1994 წელს, 1993 წელს მიღებული გადაწყვეტილების თანახმად, კასპაროვი გარიცხეს ფიდეს რეიტინგიდან, ხოლო 1996 წლის იანვარში მას და ვლადიმერ კრამნიკს ერთნაირი რეიტინგი ჰქონდათ. 1999 წელს კასპაროვმა რეიტინგის რეკორდულ მაჩვენებელს, 2851 ქულას მიაღწია. მისი რეკორდი 13 წლის შემდეგ, მოქმედმა ჩემპიონმა, მაგნუს კარლსენმა მოხსნა. კასპაროვმა მსოფლიოს ჩემპიონის ტიტული 1985 წელს მოიპოვა, როდესაც პრეტენდენტის რანგში მოქმედი ჩემპიონი ანატოლი კარპოვი დაამარცხა. 2005 წელს დაასრულა საჭადრაკო კარიერა პოლიტიკური საქმიანობის დაწყების გამო. იყო სხვადასხვა ოპოზიციური მოძრაობების მონაწილე. 2008 წელს გახდა „გაერთიანებული დემოკრატიული მოძრაობა სოლიდარობის“ ფედერალური ბიუროს ერთ-ერთი წევრი და დამფუძნებელი, თუმცა, 2013 წელს დატოვა მისი რიგები. 2012 წლის ოქტომბერში კასპაროვი აირჩიეს რუსული ოპოზიციის „საკოორდინაციო საბჭოში“. 2013 წელს განაცხადა, რომ ტოვებდა რუსეთს და გააგრძელებდა პუტინის რეჟიმთან ბრძოლას საერთაშორისო არენაზე. 2014 წელს მონაწილეობდა ფიდეს პრეზიდენტის არჩევნებში, თუმცა დამარცხდა მოქმედ კირსან ილუმჟინოვთან.

ჯონ კალვინ კულიჯ უმცროსი (ინგლ. John Calvin Coolidge Jr.; დ. 4 ივლისი, 1872 — გ. 5 იანვარი, 1933) — ამერიკელი პოლიტიკოსი, აშშ-ის 30-ე პრეზიდენტი, მასაჩუსეტსის გუბერნატორი. გუბერნატორობისას 1919 წლის ბოსტონის პოლიციელების გაფიცვასთან დაკავშირებით მიღებულმა ზომებმა კულიჯს მტკიცე და შეუპოვარი ადამიანის რეპუტაცია და პოპულარობა მოუტანა. 1920 წელს იგი ვიცე-პრეზიდენტად აირჩიეს, ხოლო 1923 წელს, პრეზიდენტ უორენ ჰარდინგის გარდაცვალების შემდეგ იგი პრეზიდენტი გახდა და 1924 წელს არჩევნებშიც გაიმარჯვა. კულიჯმა თავისი პრეზიდენტობის დროს მოახერხა თეთრი სახლის მიმართ საზოგადოების ნდობა დაებრუნებინა, რომელიც ჰარდინგის ადმინისტრაციის დროს მომხდარი სკანდალების გამო დაიკარგა. თანამდებობის დატოვებისას კულიჯის პრეზიდენტობას საზოგადოებაში ძირითადად დადებითად აფასებდნენ. კულიჯის ბიოგრაფი წერს: „იგი განასახიერებდა საშუალო კლასის მოლოდინსა და განწყობილებას; მას შეეძლო მათი აზრის გამოხატვა და მგზნებარე სურვილების გადმოცემა. ის, რომ იგი წარმოადგენდა საშუალო კლასის გრძნობებს, არის მისი ძალის ყველაზე დამარწმუნებელი მტკიცებულება“. კულიჯი გარდაიცვალა 1933 წლის 5 იანვარს 60 წლის ასაკში. კულიჯის რეპუტაციამ განიცადა „რენესანსი“ რეიგანის ადმინისტრაციის დროს, თუმცა, დღეს მისი მოღვაწეობის შეფასებები განსხვავდება: 30-ე პრეზიდენტის ეპოქას და ქმედებებს დიდად აფასებენ „მცირე მთავრობისა“ და „Laissez-faire“-ის (ეკონომიკაში სახელმწიფოს ჩაურევლობის პრინციპი) მხარდამჭერები, ხოლო ძლიერი, ცენტრალური ხელისუფლების მხარდამჭერებისთვის იგი ნაკლებადაა მოსაწონი. ამავე დროს, ორივე მხარე დიდად აფასებს იმას, რომ კულიჯი მხარს უჭერდა რასობრივ თანასწორობას. 1903 წელს, კულიჯმა გაიცნო გრეის ანა გუდიუ. ისინი დაქორწინდნენ 1905 წლის 4 ოქტომბერს გრეისის სახლის მისაღებ ოთახში. კულიჯებს ეყოლათ ორი შვილი: ჯონი და კალვინ უმცროსი. კალვინ უმცროსი 16 წლის ასაკში, სისხლის მოწამვლის შედეგად გარდაიცვალა, ხოლო უფროსმა შვილმა, ჯონიმ, მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა „კულიჯის ფონდის“ დაარსებასა და კალვინ კულიჯის საპრეზიდენტო საიტის შექმნაში.