ხოვლე

ხოვლე
სოფელი
	ხოვლე;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	შიდა ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	კასპის მუნიციპალიტეტი
თემი	ხოვლე
კოორდინატები	41°53′38″ ჩ. გ. 44°14′30″ ა. გ. / 41.89389° ჩ. გ. 44.24167° ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	720 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	1449 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 98,8 %; ოსები 0,8 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995

ხოვლე — სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის კასპის მუნიციპალიტეტში. თემის ცენტრი.^[1] მდებარეობს მდინარე ხევხმელას (მტკვრის მარჯვენა შენაკადი) ნაპირებზე. ზღვის დონიდან 720 მეტრზე, კასპიდან დაშორებულია 26 კილომეტრით. გრაკლიდან (უახლოესი რკინიგზის სადგური) 7კმ-ზე.

სოფელში მდებარეობს ივანე ჯავახიშვილის სახლ-მუზეუმი. გოგირდოვანი მინერალური წყლის ბაზაზე მოქმედებს სააბაზანო.

ისტორია

ისტორიული დოკუმენტის თანახმად, 1258 წელს ჰასან სუმბატისძემ (იხ. სუმბათაშვილები) მეჭურჭლეთუხუცეს და ერისთავთ-ერისთავ კახა თორელს მიჰყიდა სოფელი ხოვლე, რომელიც კახა თორელმა რკონის ღვთისმშობლის ეკლესიას შესწირა.^[3]

სოფელში და მის მიდამოებში მოხდა რამდენიმე მნიშვნელოვანი ისტორიული მოვლენა. 1863 წელს გლეხები რამდენიმეჯერ გამოვიდნენ მემამულეების წინააღმდეგ. მემამულე ვეზირიშვილმა გლეხებს ფულადი გადასახადი გაუდიდა. აღელვებულმა გლეხობამ საჩივრით მიმართა კავკასიის მეფისნაცვალს, მაგრამ მმართველობის ორგანოებმა მემამულის ინტერესები დაიცვა. სოფელში ჩააყენა ეგზეკუცია. მემამულის ბრძანებით კაზაკებმა დაარბიეს სოფელი. გლეხები ტყეში გაიხიზნენ. გლეხთა წინააღმდეგობა დაძლეული იქნა 1863 წლის 13 აგვისტოს. მეფისნაცვლის განკარგულებით ეგზეკუცია მოიხსნა.

XIX საუკუნის 60-იან წლებში აქ დაარსდა პირველი სოფლის სკოლა, რომელშიც ასწავლიდნენ წერა-კითხვას, საღვთო რჯულსა და ხელსაქმეს. 1864 წელს ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების თაოსნობით სკოლა გადაკეთდა ოთხწლიან სასწავლებლად. 1868 წლის სექტემბრიდან შეუდგა მუშაობას ახალი პროგრამით. სწავლება ქართულ ენაზე წარმოებდა. სკოლა სხვადასხვა დროს ხელმძღვანელობდნენ: ნ. თარხნიშვილი, გრ. კავსაძე, ი. ციციშვილი, ი. ცხვედაძე, ი. ჭიჭინაძე, ზ. ჯავახიშვილი, ქ. ჯავახიშვილი და სხვა.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1449 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1908^[4]	2129
1911^[5]	2116
2002^[6]	1979	953	1026
2014^[1]	1449	711	738

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 494.

კახაძე კ., ჩიმაკაძე თ., საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 5, თბ., 1990. — გვ. 221.

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
↑ Ethnic composition of Georgia 2014
↑ ბიჭიკაშვილი, იოსებ; ჩიქოვანი, იური. თავად სუმბათაშვილების საგვარეულოს ისტორიული ნარკვევი. საქართველოს ეროვნული არქივი. ციტირების თარიღი: 3 ივნისი, 2023
↑ Кавказскій календарь на 1910 годъ, Тифлись, 1909, стр. 398.
↑ Кавказскій календарь на 1912 годъ, Тифлись, 1911, стр. 217.
↑ საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II

[აღწერა_2014-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.

[2] Ethnic composition of Georgia 2014

[ბიჭიკაშვილი,_ჩიქოვანი-3] ბიჭიკაშვილი, იოსებ; ჩიქოვანი, იური. თავად სუმბათაშვილების საგვარეულოს ისტორიული ნარკვევი. საქართველოს ეროვნული არქივი. ციტირების თარიღი: 3 ივნისი, 2023

[4] Кавказскій календарь на 1910 годъ, Тифлись, 1909, стр. 398.

[5] Кавказскій календарь на 1912 годъ, Тифлись, 1911, стр. 217.

[აღწერა_2002-6] საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]