სალომე ზურაბიშვილი
.jpg)
სალომე ზურაბიშვილი (დ. 18 მარტი, 1952, პარიზი) — საფრანგეთისა და საქართველოს პოლიტიკური მოღვაწე, საქართველოს მე-5 პრეზიდენტი, საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტის წევრი (მთაწმინდის ოლქის დამოუკიდებელი მაჟორიტარი დეპუტატი 2016-2018 წლებში), საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი 2004 წლის მარტიდან 2005 წლის ოქტომბრამდე, საფრანგეთის ელჩი საქართველოში 2003-2004 წლებში.
საქართველოში საგარეო საქმეთა მინისტრის პოსტზე მოღვაწეობის პერიოდში, მის სახელს უკავშირდება საქართველოდან რუსეთის ფედერაციის სამხედრო ბაზების გაყვანა.[2]
სალომე ზურაბიშვილი დაიბადა და გაიზარდა საფრანგეთში, ქართული პოლიტიკური ემიგრაციის მოღვაწის, წლების მანძილზე საფრანგეთის ქართული სათვისტომოს თავმჯდომარის, ლევან ზურაბიშვილის, ოჯახში. იგი არის ქართველი საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწის, ნიკო ნიკოლაძის, შვილთაშვილი.
სალომე ზურაბიშვილის ქართულ პოლიტიკაში გამოჩენა საქართველოში ვარდების რევოლუციის შემდეგ, პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის სახელს უკავშირდება, რომელმაც 2004 წლის მარტში საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრად დანიშნა. სამთავრობო გუნდთან და ქვეყნის მე-3 პრეზიდენტთან კონფლიქტის შემდეგ ზურაბიშვილმა თანამდებობა დატოვა და აქტიურ ოპოზიციაში გადავიდა. ოპოზიციაში ყოფნის პერიოდში მან პოლიტიკური პარტია საქართველოს გზა დააფუძნა. მოგვიანებით იგი გაერთიანებულ ოპოზიციას შეუერთდა და საქართველოს ხელისუფლების ცვლილების მოთხოვნით გამართულ არაერთ მანიფესტაციაში მიიღო მონაწილეობა.
2010 წლიდან სალომე ზურაბიშვილმა ქართული პოლიტიკა დატოვა და აკადემიური საქმიანობა გააგრძელა. თუმცა მან დაბრუნებაც დააანონსა და ის ქართულ პოლიტიკას 2012 წლიდან დაუბრუნდა, როცა საქართველოს ხელისუფლება შეიცვალა. ზურაბიშვილმა 2016 წლის საქართველოს მე-9 მოწვევის საპარლამენტო არჩევნებზე საკუთარი კანდიდატურა დამოუკიდებელად, უპარტიოდ წამოაყენა. მმართველმა გუნდმა მთაწმინდის საარჩევნო ოლქში მას კონკურენტი კანდიდატი არ დაუყენა. ზურაბიშვილმა არჩევნები მეორე ტურში მოიგო და საქართველოს პარლამენტში სადეპუტატო მანდატი მოიპოვა.
2018 წელს საქართველოში საპრეზიდენტო არჩევნები გაიმართა, სადაც ზურაბიშვილმა საკუთარი კანდიდატურა ამჯერადაც დამოუკიდებლად, უპარტიოდ წარადგინა, თუმცა კვლავ მმართველო პარტიის მხარდაჭერით ისარგებლა. საქართველოს მე-5 პრეზიდენტის არჩევნები მან მე-2 ტურში საბოლოოდ მოიგო და 2018 წლის დეკებრიდან საპრეზიდენტო საქმიანობას შეუდგა.
საქართველოს კონსტიტუციის ახალი რედაქციით პრეზიდენტი ზურაბიშვილი არის პირდაპირი არჩევნების გზით არჩეული საქართველოს ბოლო პრეზიდენტი, რომელსაც ეს თანამდებობა 6 წლის ვადით ეკავება. ის არის აგრეთვე საქართველოში და მთლიანად კავკასიის რეგიონში არჩეული პირველი ქალი პრეზიდენტი.
ადრეული ცხოვრება და განათლება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მშობლები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სალომე ზურაბიშვილი დაიბადა 1952 წლის 18 მარტს პარიზში, ქართული პოლიტიკური ემიგრაციის მოღვაწის, წლების მანძილზე საფრანგეთის ქართული სათვისტომოს თავმჯდომარის, ლევან ზურაბიშვილისა და ასევე პოლიტიკური ემიგრაციის მოღვაწის - ზეინაბ კედიას ოჯახში.
მამა: ლევან ზურაბიშვილი ქართული პოლიტიკური ემიგრაციის წარმომადგენელი და პარიზის ქართული სათვისტომოს მერვე თავმჯდომარე იყო. ის ცნობილი ქართველი საზოგადო მოღვაწის, ნიკო ნიკოლაძის შვილიშვილი იყო. დედა, ნინო ნიკოლაძე პედაგოგი და პუბლიცისტი, ხოლო მამა – ივანე ზურაბიშვილი იურისტი, მსახურობდა ამიერკავკასიის სამმართველოს იურისკონსულტად. 1921 წელს, ბოლშევიკების მიერ საქართველოს ანექსიის შემდგომ, ოჯახი ემიგრაციაში აღმოჩნდა.[3]
ლევან ზურაბიშვილი იყო საფრანგეთში მცხოვრებ ქართველთა სათვისტომოს თავმჯდომარე ჯერ 1949-1951 წლებში, შემდეგ 1961 წლიდან — სიკვდილამდე. ეწეოდა აქტიურ პუბლიცისტურ საქმიანობას, თანამშრომლობდა ქართულ და უცხოურ ჟურნალ–გაზეთებთან. მან ძმასთან, არჩილ ზურაბიშვილთან, ერთად მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა 1973 წელს პარიზის წმიდა ნინოს ახალი ეკლესიის შეძენაში.[4]
დედა: ზეინაბ კედია საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობაში უშიშროების მინისტრის და ნოე რამიშვილის თანამებრძოლის მელქისედეკ (მექი) კედიას ქალიშვილი იყო. გასაბჭოების შემდეგ, როცა კედია საქართველოდან წავიდა, მისი მეუღლე ზეინაბზე იყო ფეხმძიმედ. ისინი 4 წელი სტამბოლში ცხოვრობდნენ, ზეინაბიც იქვე დაიბადა. მას შემდეგ, რაც შეუძლებელი გახდა საქართველოში დაბრუნება, ოჯახი თურქეთიდან საფრანგეთში, პარიზში გაემგზავრა.[5]
ლევან ზურაბიშვილი და ზეინაბ კედია საფრანგეთში დაქორწინდნენ. მათ ორი შვილი - სალომე და ოთარი შეეძინათ. ზეინაბ კედია საქართველოში პირველად ქალიშვილთან, სალომე ზურაბიშვილთან ერთად, 1986 წელს ჩამოვიდა. იგი 2016 წლის 20 თებერვალს, 94 წლის ასაკში, პარიზში გარდაიცვალა.[6]
ოჯახი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1974 წელს, 22 წლის სალომე ზურაბიშვილმა რომში გაიცნო, ასევე ემიგრაციაში მცხოვრები, ქართველი ნიკოლოზ გორჯესტანი (გუგუშვილი). სალომე ზურაბიშვილს და კოკი გუგუშვილს ორი შვილი, თეიმურაზი და ქეთევანი შეეძინათ.
თეიმურაზ გორჯესტანი 1981 წლის 26 ივლისს დაიბადა. იგი პროფესიით დიპლომატია და მუშაობს დიდ ბრიტანეთში საფრანგეთის საელჩოში, სტრატეგიული და უსაფრთხოების საკითხებში მრჩევლის პოზიციაზე.[7][8]
ქეთევან გორჯესტანი 1984 წლის 22 მარტს დაიბადა. იგი პროფესიით ჟურნალისტია. ამჟამად მუშაობს საფრანგეთის ტელეკომპანია "ფრანც 24"-ში, სპორტულ ჟურნალისტად.[9][10]
სალომე ზურაბიშვილი და ნიკოლოზ გორჯესტანი 80-იან წლებში განქორწინდნენ.[11]
2018 წლის ნოემბერში, სალომე ზურაბიშვილის საპრეზიდენტო არჩევნების კამპანიისას კოკი გუგუშვილმა სპეციალური მიმართვა გაავრცელა, სადაც ყოფილ მეუღლეს მხარი დაუჭირა და საკუთარ ოჯახზეც ისაუბრა:
|
„მე და ჩემი შვილების დედა სალომე თეიმურაზსა და ქეთევანს ვზრდიდით პატრიოტ ქართველებად, რომლებიც იამაყებდნენ თავიანთი ტრადიციებით და გააგრძელებდნენ რაინდობის, ღირსებისა და თავდადების იმ ძველი ქართული ღირებულებების ერთგულებას, რომლებზეც შოთა რუსთაველი და დავით გურამიშვილი წერდნენ...
ამ არჩევნებში ჩემი პრინციპული არჩევანი იმ საზოგადოებას ეკუთვნის, რომელიც დასავლეთისკენ იყურება და არა ჩრდილოეთისკენ![12]“
|
მოგვიანებით სალომე ზურაბიშვილი დაუახლოვდა ემიგრაციაში მყოფ ქართველ ისტორიკოსს, მწერალსა და ფილოსოფოს ჯანრი კაშიას. მათი პიროვნული დაახლოება საბოლოოდ დაოჯახებით დასრულდა. ჯანრი კაშია 2012 წლის 11 მარტს გარდაიცვალა პარიზში, კარდიოლოგიური ოპერაციის დროს. დაკრძალულია თბილისში, ვერის სასაფლაოზე.[13]
საქართველოს პრეზიდენტის სალომე ზურაბიშვილის ვაჟმა თეიმურაზ გორჯესტანმა და მისმა მეუღლემ პარიზში 2019 წლის მაისში ოფიციალურად იქორწინეს.[14] 2020 წლის 26 ნოემბერს სალომე ზურაბიშვილს შვილიშვილი - მარიამ გორჯესტანი (გუგუშვილი) შეეძინა.[15]
განათლება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1972 წელს სალომე ზურაბიშვილმა დაამთავრა პარიზის პოლიტიკურ მეცნიერებათა ინსტიტუტი, 1973 წელს კოლუმბიის უნივერსიტეტი, ხოლო 1981 წელს — პარიზის სახელმწიფო მართვის ეროვნული სკოლა. ფლობს ქართულ, ფრანგულ, ინგლისურ და იტალიურ ენებს.[16]
კარიერა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]დიპლომატიური სამსახური
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]დიპლომატიური კარიერა დაიწყო 1974 წელს რომში (კირინალი), საფრანგეთის საელჩოს მესამე მდივნის თანამდებობით. 1977-1980 წლებში მუშაობდა გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში (ნიუ-იორკი), საფრანგეთის მუდმივმოქმედი მისიის მეორე მდივნის თანამდებობაზე. 1980-1984 წლებში საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ანალიზისა და პროგნოზის ცენტრის თანამშრომელია.
1984-1988 წლებში სალომე ზურაბიშვილი ვაშინგტონში საფრანგეთის საელჩოს პირველი მდივანი იყო. 1988-1989 წლებში ვენაში, ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის კონფერენციის პირველ მდივნად მსახურობდა. მოგვიანებით, ზურაბიშვილი იყო კონვენციური შეირაღების შემცირების საკითხში საფრანგეთის მომლაპარაკებელი ჯგუფის უფროსი; 1989-1992 წლებში ნჯამენაში (ჩადი) საფრანგეთის საელჩოს მეორე მრჩეველი; 1992-1993 წლებში, ბრიუსელში, ევროატლანტიკურ საბჭოში საფრანგეთის მუდმივმოქმედი მისიის პოლიტიკური მრჩეველი; 1993-1996 წლებში ბრიუსელში, დასავლეთ ევროპის კავშირში საფრანგეთის მუდმივი წარმომადგენლობა - მუდმივი წარმომადგენლის მოადგილე; 1996-1998 წლებში, პარიზში, საგარეო საქმეთა მინისტრის კაბინეტის მრჩეველი; 1997-1998 წლებში მუშაობდა პარიზში, საგარეო საქმეთა სამინისტროს გენერალური ინსპექციაში; 1998-2001 წლებში, პარიზში, საგარეო საქმეთა სამინისტროს სტრატეგიის საკითხთა, უშიშროებისა და განიარაღების დეპარტამენტის სტრატეგიის საკითხთა სამმართველოს უფროსი; 2001-2003 წლებში, პარიზში, ეროვნული თავდაცვის გენერალური სამდივნოს საერთაშორისო, სტრატეგიულ საკითხთა და ტექნოლოგიების დეპარტამენტის დირექტორი; 2003-2004 წლებში საფრანგეთის საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საქართველოში.
საგარეო საქმეთა მინისტრი, 2004-2005
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2004 წლის თებერვალში, საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრად დანიშვნის მიზნით, საფრანგეთის პრეზიდენტმა, ჟაკ შირაკმა, საქართველოს ხელისუფლების თხოვნის საფუძველზე, სალომე ზურაბიშვილი საფრანგეთის ელჩის მოვალეობისგან გაათავისუფლა. 20 მარტს, საქართველოს პრეზიდენტმა, მიხეილ სააკაშვილმა, საფრანგეთის ყოფილი ელჩი თბილისში, სალომე ზურაბიშვილი საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრად დანიშნა. ამ დროის ის ჯერ კიდევ საფრანგეთის მოქალაქე იყო, ამიტომ პრეზიდენტმა, იმავე დღეს, საგანგებო ბრძანებით საქართველოს მოქალაქეობა მიანიჭა, რის შემდეგაც სალომე ზურაბიშვილი იყო პირველი, ვისაც ორმაგი - საფრანგეთისა და საქართველოს მოქალაქეობა ჰქონდა.[17]
მიღწევები მინისტრობისას
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სალომე ზურაბიშვილი, როგორც საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო მთავარი მომლაპარაკებელი, რომელმაც შეთანხმებას მიაღწია საქართველოდან რუსული ბაზების გაყვანის შესახებ. ხელშეკრულებაზე ხელისმომწერი პირი რუსეთის მხრიდან იყო რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი სერგეი ლავროვი (2005 წლის 19 მაისი). 2005 წლის 25 აპრილს საქართველოს და რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები სიტყვიერად შეთანხმდნენ, რომ რუსეთი თავისი ბაზების გაყვანას, ბათუმიდან და ახალქალაქიდან, 2005 წელს დაიწყებდა და ამ პროცესს 2008 წლის 1 იანვრისთვის დაასრულებდა.[18] სალომე ზურაბიშვილმა მოსკოვში გამართული შეხვედრის შემდეგ „ეხო მოსკვისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში აღნიშნა:
|
|
„ეს ყველაფერი, ცხადია, უნდა აისახოს დოკუმენტში - როგორც ფრანგები ამბობენ, „ეშმაკები დეტალებშია“ მე ფრთხილი შეფასებების მომხრე ვარ. ჩვენი ურთიერთობების ისტორიას თუ გავითვალისწინებთ, მირჩევნია დავრწმუნდე, რომ საბოლოო დოკუმენტში ყველაფერს თავისი ადგილი ექნება მიჩენილი.[19]“
|
2005 წლის 6 მაისს, იმდროისათვის საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი სალომე ზურაბიშვილი თავის რუს კოლეგას, სერგეი ლავროვს, მოსკოვში შეხვდა, რათა საბოლოოდ მოეგვარებინა ორ მინისტრს შორის აპრილში მიღწეული სიტყვიერი შეთანხმება, 2007 წლის ბოლოსთვის საქართველოდან რუსეთის ორი ბაზის გაყვანის თაობაზე.
რუსეთის სამხედრო ბაზების საქართველოდან გაყვანის შესახებ დოკუმეტს 2005 წლის 19 მაისს საქართველოს მხრიდან ხელი სალომე ზურაბიშვილმა, რუსეთის მხრიდან კი რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა მოაწერეს.
მოგვიანებით სალომე ზურაბიშვილმა განაცხადა:
|
|
„ყველაზე რთული რუსეთთან საქართველოდან რუსული ბაზების გაყვანის თაობაზე მოლაპარაკება იყო. გადავწყვიტე, ქართულ ენაზე მელაპარაკა რუსულის ნაცვლად, რომელსაც ყოველთვის იყენებდნენ დსთ-ის ქვეყნებს შორის ურთიერთობაში. ავაღებინე წითელი ხალიჩა, რომელიც რუსი მინისტრის თბილისში ჩამოსვლის გამო იყო დაფენილი, როცა მან უარი განაცხადა ყვავილებით შეემკო დამოუკიდებლობისა და ტერიტორიული მთლიანობისთვის დაღუპულთა ძეგლი.[20]“
|
სალომე ზურაბიშვილმა მინისტრობის დროს შექმნა „საქართველოს მეგობარი სახელმწიფოების ახალი ჯგუფი“, რომლის წევრებიც არიან შემდეგი სახელმწიფოები: უკრაინა, ლიტვა, ლატვია, ესტონეთი, რუმინეთი, ბულგარეთი, ჩეხეთის რესპუბლიკა და პოლონეთი, რომლებიც არიან საქართველოს დამხმარე სახელმწიფოები ნატოსა და ევროკავშირში გაწევრიანების საკითხში.
პოლიტიკური კარიერა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ქართულ პოლიტიკაში სალომე ზურაბიშვილი 2004 წელს გამოჩნდა და საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის პოსტი დაიკავა. მინისტრობის დროს ზურაბიშვილი აქტიურად მონაწილეობდა რუსეთის ფედერაციასთან მოლაპარაკებებში, რის შედეგადაც საქართველოდან რუსული ბაზების გაყვანის პროცესი წარმატებით დასრულდა. რუსულმა ბაზებმა 2005 წლის 19 მაისის შეთანხმების შემდეგ საქართველოს ტერიტორია დატოვეს. ამ ამბიდან რამდენიმე თვეში სალომე ზურაბიშვილი მინისტრობიდან გადააყენეს. 2005 წლის 20 ოქტომბერს იპოდრომზე ჩატარდა მიტინგი და ოპოზიციაში გადასულმა ზურაბიშვილმა საზოგადოებას მიმართა:
|
|
„მე ახლა თქვენთან ერთად ახალ ცხოვრებას დავიწყებ, მინდა მსოფლიომ დაინახოს, რომ საქართველოში ქაჯები კი არ მოდიან, ქაჯები მიდიან.[21]“
|
იპოდრომის მიტინგისას გაჩნდა იდეა შექმნილიყო „სალომე ზურაბიშვილის საზოგადოებრივი მოძრაობა“. ორგანიზაციის ოფისი ზურაბიშვილმა 2005 წლის 1 ნოემბერს ოფიციალურად გახსნა. „სალომე ზურაბიშვილის მოძრაობამ” მემარჯვენე მიმართულების იყო.
|
|
„ჩვენ მზად ვართ ნებისმიერ პოლიტიკურ ძალასთან თანამშრომლობისათვის, რომელიც ჩვენ შეხედულებებს იზიარებს.[22]“
|
- ორგანიზაციის დაფუძნებისას განაცხადა სალომე ზურაბიშვილმა.
_and_David_Usupashvili_._April_9,_Day_1._2009.jpg)
სალომე ზურაბშვილმა პარტია „საქართველოს გზა“ 2006 წლის 11 მარტს დააფუძნა. პარტიის ბირთვი იყო მთავრობიდან სკანდალურად წამოსული სალომე ზურაბიშვილის მიერ 2005 წელს დაფუძნებული „სალომე ზურაბიშვილის მოძრაობა“.
პარტია შეიქმნა, როგორც მმართველი პარტიის, ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის, ოპოზიცია. თავდაპირველად, ის არ თანამშრომლობდა სხვა ოპოზიციურ პარტიებთან.[23]
2006 წლის ადგილობრივი არჩევნები პარტიისთვის წარუმატებელი გამოდგა. პარტიამ მაშინ არჩევნებზე ხმათა 2,7 პროცენტი დააგროვა და სხვა პოლიტიკურ ძალებთანაც დაიწყო თანამშრომლობა.[24]. სალომე ზურაბიშვილი 2007 წლის ნოემბრის, ასევე 2009 წლის გაზაფხულის აქციების ერთ-ერთი ორგანიზატორი და მონაწილე. 2008 წლის არჩევნებში ის გაერთიანებული ოპოზიციის სახელით გამოდიოდა. საპრეზიდენტო არჩევნებში ლევან გაჩეჩილაძის გამარჯვების შემთხვევაში, ზურაბიშვილი პრემიერ-მინისტრი უნდა გამხდარიყო.[25]
მაისის საპარლამენტო არჩევნებში „საქართველოს გზა“ კვლავ გაერთიანებული ოპოზიციის შემადგენლობაში მონაწილეობდა.
პოლიტიკიდან წასვლა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2010 წლის 11 ნოემბერს პარტია „საქართველოს გზის“ ლიდერმა სალომე ზურაბიშვილმა ქართული პოლიტიკა დატოვა. ამის შესახებ მან საგანგებოდ მოწვეულ ბრიფინგზე განაცხადა:
|
|
„მართალია მივდივარ, მაგრამ დავბრუნდები. დღეს წასვლის დროა. იმიტომ რომ, როდესაც მე ამ ქვეყანაში ჩამოვედი, მჯეროდა, აქ საქმე იყო გასაკეთებელი და საქმეც გავაკეთე. ჯერ ოფიციალურ სტრუქტურაში, შემდეგ ოპოზიციაში, ძალა არ დამიშურებია. დღეს სიმართლეა საჭირო, სიმართლე კი ისაა, რომ ამ ქვეყანაში დღეს არ არსებობს ის მინიმალური დემოკრატია, რომ ოპოზიციამ იარსებოს. ამ ქვეყანაში დემოკრატიის ნასახიც კი აღარ არის და ოპოზიციაც ვეღარ იქნება. ოპოზიციონერობა ასეთ პირობებში კი ნიშნავს იმას, რომ ჩვენც მონაწილეობას ვიღებთ ხელისუფლების ილუზიებსა და ტყუილებში. ამ ტყუილში კი მონაწილეობას ვერ მივიღებ.[26]“
|
ამ დროიდან სალომე ზურაბიშვილმა მუშაობა განაგრძო უშიშროების საბჭოს სანქციების კომიტეტის ირანის ექსპერტთა ჯგუფის კოორდინატორად. ამ პოზიციაზე იგი 2015 წლამდე მუშაობდა. წასვლის წინ მან საქართველოში დაბრუნების პირობაც დადო.
სალომე ზურაბიშვილი 2006-2016 წლებში საფრანგეთის პოლიტიკურ მეცნიერებათა ინსტიტუტის პროფესორია.
პოლიტიკაში დაბრუნება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2012 წლიდან, როდესაც საქართველოში ხელისუფლება შეიცვალა, სალომე ზურაბიშვილი კვლავ დაუბრუნდა ქართულ პოლიტიკურ პროცესებს.
2013 წელს სალომე ზურაბიშვილმა საკუთარი კანდიდატურა საპრეზიდენტო არჩევნებზე წამოაყენა, 3 სექტემბერს სალომე ზურაბიშვილს, რომელიც როგორც საქართველოს, ასევე საფრანგეთის მოქალაქე იყო, ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ პრეზიდენტობის კანდიდატად რეგისტრაციაზე უარი უთხრა. „საქართველოს გზის“ საპატიო თავმჯდომარემ ცესკოს გადაწყვეტილება უკანონოდ მიიჩნიდა და თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში შეიტანა სარჩელი. ზურაბიშვილმა პროცესი ცესკოსთან წააგო.[24][27] ცესკოს გადაწყვეტილებას არ დაეთანხმა არასამთავრობო ორგანიზაციების ნაწილი. მიიჩნევდნენ, რომ „კონსტიტუციის 70-ე და საარჩევნო კოდექსის 96-ე მუხლებში, რომლებიც პრეზიდენტობის კანდიდატად დარეგისტრირებისთვის სავალდებულო კრიტერიუმების მოიცავს, არაფერია ნათქვამი ორმაგ მოქალაქეობაზე. ერთადერთი რეგულაცია, რომელიც ორმაგი მოქალაქეობის აკრძალვას ეხება, ეს არის კონსტიტუციის 29-ე მუხლის 11 პუნქტი. თუმცა, აღნიშნული მუხლი ორმაგი მოქალაქეობის მქონე პირს საქართველოს პრეზიდენტის თანამდებობის დაკავებას უკრძალავს და არა – არჩევნებში მონაწილეობის მიღებას. შესაბამისად, თუ ორმაგი მოქალაქეობის მქონე პირი გაიმარჯვებს არჩევნებში, იგი უბრალოდ დატოვებს სხვა ქვეყნის მოქალაქეობას და კონსტიტუცია არ დაირღვევა“.[28]
საქართველოს პარლამენტის წევრი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2016 წლის 8 ოქტომბერს საქართველოში საპარლამენტო არჩევნები ჩატარდა, სადაც სალომე ზურაბიშვილმა, როგორც დამოუკიდებელმა კანდიდატმა მიიღო მონაწილეობა. მთაწმინდის პირველ საარჩევნო ოლქში არჩევნებისთვის ხელისუფლებამ არ წარადგინა მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატი და მხარდაჭერა დამოუკიდებელ კანდიდატს, საქართველოს ყოფილ საგარეო საქმეთა მინისტრ სალომე ზურაბიშვილს გამოუცხადა. სალომე ზურაბიშვილის საარჩევნო სლოგანი იყო „სალომე საქართველოსთვის”.[29] არჩევნების პირველ ტურში 43 818 ამომრჩევლიდან ზურაბიშვილმა 10 350 ამომრჩევლის ხმა - 44,42 % მიიღო.[30] საპარლამენტო არჩევნების მეორე ტური 2016 წლის 30 ოქტომბერს გაიმართა, სადაცა 43 818 ამომრჩევლიდან ზურაბიშვილმა 11 360 ამომრჩევლის ხმა - 67,58 % მიიღო და საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტის წევრად იქნა არჩეული.[31] საპარლამენტო საქმიანობას იგი 2016 წლის 18 ნოემბერს შეუდგა.[32]
საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტში სალომე ზურაბიშვილი იკავებდა დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა კომიტეტის პირველი მოადგილის თანამდებობას,[33] აგრეთვე იყო განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის კომიტეტის წევრი.[34]
2017 წლის 10 მარტიდან საქართველოს პარლამენტში შექმნილ ჯგუფებში იგი იყო: ამერიკის შეერთებული შტატების პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი, დიდი ბრიტანეთისა და ჩრდილოეთ ირლანდიის გაერთიანებული სამეფოს პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი, თურქეთის რესპუბლიკის პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი, საბერძნეთის რესპუბლიკის პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი, საფრანგეთის რესპუბლიკის პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის ხელმძღვანელი, ისრაელის სახელმწიფოს პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი, იტალიის რესპუბლიკის პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი, კვიპროსის რესპუბლიკის პარლამენტთან მეგობრობის ჯგუფის წევრი.[35]
2016 წლის 29 დეკემბრს საქართველოს პარლამენტის რიგგარეშე სხდომაზე დეპუტატებმა „მუდმივმოქმედი საპარლამენტო დელეგაციების შემადგენლობის განსაზღვრის შესახებ“ დადგენილება მიიღეს, რის შემდეგაც სალომე ზურაბიშვილი ფრანგულენოვანი ქვეყნების საპარლამენტო ასამბლეაში (APF), ძირითადი შემადგენლობაში, საპარლამენტო დელეგაციის ხელმძღვანელად შეირჩა.[36][37]
საქართველოს პარლამენტის წევრობისას, 2017 წლის 2 ნოემბრიდან, სალომე ზურაბიშვილი იყო საქართველოს კონსტიტუციური კანონის პროექტის გამოქვეყნებისა და მისი საყოველთაო-სახალხო განხილვის საორგანიზაციო კომისიის წევრი.[38]
იგი აგრეთვე იყო შემდეგი კომისიების წევრი: 2018 წლის 6 ივნისიდან 5 სექტემბრამდე 2017 წლის 1 დეკემბერს თბილისში, ხორავას ქუჩაზე მომხდარი დანაშაულის შედეგად ორი ახალგაზრდის მკვლელობის ფაქტის შემსწავლელი საქართველოს პარლამენტის დროებითი საგამოძიებო კომისიის წევრი,[39] 2018 წლის 19 მარტიდან საქართველოს კონსტიტუციასთან საქართველოს საკანონმდებლო აქტების ჰარმონიზაციის საპარლამენტო კომისიის წევრი, 2018 წლის 7 მარტიდან 8 ივნისამდე სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის 2017 წლის ფინანსური აუდიტის განმახორციელებელი საქართველოს პარლამენტის დროებითი კომისიის წევრი, 2017 წლის 10 მარტიდან საქართველოს პარლამენტის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის საკითხთა დროებითი კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე,[40] 2017 წლის 10 მარტიდან 16 ივნისამდე სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის 2016 წლის ფინანსური აუდიტის განმახორციელებელი საქართველოს პარლამენტის დროებითი კომისიის წევრი,[41] 2017 წლის 1 მარტიდან 10 მარტამდე საქართველოს პარლამენტის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის საკითხთა დროებითი კომისიის წევრი, 2016 წლის 23 დეკემბრიდან 2017 წლის 4 მაისამდე სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის წევრი.[42]
2018 წლის არჩევნები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: საქართველოს საპრეზიდენტო არჩევნები (2018).
2017 წლის 20 აპრილს, ტელეკომპანია „TV პირველის“ ეთერში, „დიანა ტრაპაიძის დღის ამბებში“, 2018 წლის სპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობასთან დაკავშირებით სალომე ზურაბიშვილმა განაცხადა, რომ „გამორიცხული არაფერია". მისი თქმით, სადაც უფრო მნიშვნელოვანი იქნებოდა მისი მოღვაწეობა, იქ წავიდოდა.[43]
2018 წლის 6 აგვისტოს საკუთარი სახლის ეზოში გამართულ ბრიფინგზე მან გაახმოვანა არჩევნებში მონაწილეობის სურვილი.
|
|
„ეს დიდი პასუხისმგებლობა არ არის მხოლოდ ჩემი პასუხისმგებლობა. მე ვარ ვალდებული ჩემი წინაპრების წინაშე და ყველა იმათ წინაშე, ვინც 100 წლის წინ დამოუკიდებლობა გამოაცხადეს და შემდეგ ეს დამოუკიდებლობა ვეღარ აცოცხლეს.[44]“
|
ამ პერიოდშივე გაჩნდა ვარაუდები, რომ მიუხედავად მისი დამოუკიდებელი კანდიდატის სტატუსისა, მას მხარს, სავარაუდოდ, ქართული ოცნების გუნდი დაუჭერდა.
2018 წლის 16 აგვისტოს სალომე ზურაბიშვილმა საპრეზიდენტო კამპანია ოფიციალურად დიდი ჯიხაიშიდან, დიდი ბაბუის, ნიკო ნიკოლაძის სახლ-მუზეუმიდან დაიწყო. მან ამომრჩეველს გააცნო ძირითადი ხედვები, რომელთა განხორციელებას საქართველოს პრეზიდენტის პოსტიდან განხორციელებას გეგმავდა:
|
|
„ბევრი საუბარია იმაზე, რომ თურმე, ამ შთამომავლობიდან პრორუსი გავხდი და არა საქართველოს დამოუკიდებლობის მსურველი და დამცველი. თუ ძლიერი ქვეყანა გვინდა, რომელიც მტრების პროვოკაციებსა და გავლენას გაუძლებს, რაც მსოფლიოში არსებობს, ამის მიღწევა პატარა ქვეყნისთვის იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ ძალადობას, გაუთავებელ სიძულვილს დავივიწყებთ და ჩვენს ფესვებს დავუბრუნდებით. ასეთია პრეზიდენტი, რომელმაც საქართველოს გზაზე უნდა დაგვაყენოს და რითაც ქვეყანა ცოცხლობდა და თავისი თავი აქამდე მოიტანა.[45]“
|
2018 წლის 23 აგვისტოდან პრეზიდენტობის დამოუკიდებელმა კანდიდატმა, სალომე ზურაბიშვილმა, საფრანგეთის მოქალაქეობის დათმო. ამ განკარგულებას სალომე ზურაბიშვილის მიმართვის საფუძველზე ხელი მოაწერეს საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრმა და შინაგან საქმეთა მინისტრმა. ამასთან დაკავშირებით მან 30 აგვისტოს გააკეთა განცხადება და აღნიშნა, რომ საფრანგეთის მოქალაქობაზე უარის თქმა საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობის გამო მოუწია. კონსტიტუციის მიხედვით, პრეზიდენტის, პრემიერ-მინისტრისა და პარლამენტის თავმჯდომარის თანამდებობის დაკავება ორმაგი მოქალაქეობის მქონე პირებს არ შეუძლიათ.[46]
2018 წლის 9 სექტემბერს პარტია „ქართულმა ოცნებამ“ საქართველოს პრეზიდენტის არჩევნებზე მხარი დამოუკიდებელ კანდიდატს, სალომე ზურაბიშვილს დაუჭირა. ამის შესახებ პარლამენტის სპიკერმა, ირაკლი კობახიძემ პარტიის ცენტრალურ ოფისში გამართულ ბრიფინგზე განაცხადა.[47]
2018 წლის 28 ოქტომბერს საპრეზიდენტო არჩევნები გაიმართა. სალომე ზურაბიშვილმა ამომრჩეველთა ხმების 38,64 % (615 572 ხმა) მიიღო და გაერთიანებული ოპოზიციის კანდიდატთან ერთად არჩევნების მეორე ტურის საჭიროება გაჩნდა.[48] ქართულ მედიაში გაჩნდა აზრი, თითქოს პრეზიდენტობის დამოუკიდებელი კანდიდატი კანდიდატურის მოხსნას აპირებდა.[49] მან პირველი ტურის შემდეგ პირველი საჯარო განცხადება 30 ოქტომბერს გააკეთა:
|
|
„მზად ვარ მეორე ტურისთვის, ბრძოლისთვის. მჯერა იმის, რომ თქვენც კარგად ხვდებით, რომ დღეს არ არის არჩევანი ორ კანდიდატს ან ორ პარტიას შორის, არამედ არჩევანი ორ საქართველოს შორისაა. ჩვენ მხარეს არის სიმართლე, ევროპა და საქართველოს მომავალი.[50]“
|
საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტური 28 ნოემბერს გაიმართა. სალომე ზურაბიშვილმა ამომრჩეველთა ხმების 59.52 % (1147625 ხმა) მიიღო და საქართველოს ისტორიაში პირველად გახდა ქალი პრეზიდენტი.[51] საქართველოს პრეზიდენტის ინაუგურაცია 2018 წლის 16 დეკემბერს გაიმართა.[52]
მილოცვები კოლეგებისგან
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სალომე ზურაბიშვილს საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვება ევროპელი კოლეგებიდან პირველმა ლიეტუვის ქალმა პრეზიდენტმა, დალია გრიბაუსკაიტემ ტვიტერიდან მიულოცა:
|
|
„ვულოცავ საქართველოს არჩეულ პრეზიდენტს, სალომე ზურაბიშვილს. წარმატებები ქვეყნისა და ხალხის სამსახურში.[53]“
|
სალომე ზურაბიშვილს მიულოცა ესტონეთის ქალმა პრეზიდენტმა კერსტი კალიულაიდიმ:
|
|
„ვულოცავ სალომე ზურაბიშვილს საქართველოს პრეზიდენტად არჩევას. ველოდები ესტონეთსადა საქართველოს შორის საერთო ღირებულებებსა და ინტერესებზე დაფუძნებული შესანიშავი ურთიერთობების კიდევ უფრო გაძლიერებას.[54]“
|
საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა ზურაბიშვილს შედარებით ვრცელი მისალოცი წერილი გამოუგზავნა:
|
|
„ქალბატონო პრეზიდენტო, მსურს, მოგილოცოთ საფრანგეთისა და პირადად ჩემი სახელით საქართველოს მეთაურის პოსტზე არჩევა საარჩევნო პროცესის შედეგად, რომელმაც აჩვენა დემოკრატიული ღირებულებებისადმი ქართველი ხალხის ერთგულება. გულწრფელად გისურვებთ წარმატებას თქვენი მანდატის შესრულებისას. ვსარგებლობ შემთხვევით, რათა ხაზი გავუსვა ჩვენი ქვეყნებს შორის ურთიერთობების ხარისხსა და ხანგრძლივობას, რასაც თქვენ ასე უწყობდით ხელს როგორც საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი. დარწმუნებული ვარ, ჩვენი კავშირები კიდევ უფრო გაძლიერდება. მსურს დაგარწმუნოთ საფრანგეთის სრულ მზადყოფნაში, გააგრძელოს მოქმედება საქართველოს სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის პატივისცემით საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვრებში. ვიმედოვნებთ, შეგხვდებით ჩვენი მომავალი კავშირების გასაძლიერებლად. გთხოვთ, მიიღოთ ჩემი პატივისცემა, ქალბატონო პრეზიდენტო.[55]“
|
პრეზიდენტად არჩევა ზურაბიშვილს უკრაინის პრეზიდენტმა, პეტრო პოროშენკომაც მიულოცა:
|
|
„მინდა, ქალბატონ სალომე ზურაბიშვილს მივულოცო საქართველოს პრეზიდენტად არჩევა. გისურვებთ უდიდეს წარმატებას - თქვენ უნდა უზრუნველყოთ საქართველოს დემოკრატიული, ევროპული ყაიდის განვითარება და საზოგადოების კონსოლიდაცია. ღრმადა ვარ დარწმუნებული, მომავალში კიდევ უფრო გაღრმავდება სტრატეგიული პარტნიორობა ჩვენს ერებს შორის.[56]“
|
სალომე ზურაბიშვილს ტვიტერის საშუალებით მიულოცა სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა. მის განცხადებაში ნათქვამია:
|
|
„მილოცვა სალომე ზურაბიშვილს! თქვენი არჩევა, როგორც საქართველოს პირველი ქალი პრეზიდენტისა, მართლაც ისტორიული მოვლენაა და გულწრფელად მსურს, თქვენი მმართველობის პერიოდი გახდეს საწინდარი უწყვეტი აღმავლობისა და კეთილდღეობისა და ამგვარად დარჩეს საქართველოს ისტორიაში.[57]“
|
გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტმა, ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერმა საქართველოს ახლადარჩეულ პრეზიდენტს, სალომე ზურაბიშვილს მისალოცი წერილი გამოუგზავნა:
|
|
„დაძაბული საარჩევნო ბრძოლის შემდეგ საქართველომ დემოკრატიული არჩევანი გააკეთა. გულითადად გილოცავთ ამ საპასუხისმგებლო პოსტზე არჩევას. გერმანია და საქართველო ისტორიულად მჭიდროდ და მეგობრულად არიან ერთმანეთთან დაკავშირებულნი. ჩვენ აღფრთოვანებული ვართ თვითმყოფადი ქართული კულტურითა და იმ მყარი ნებით, რომლითაც თქვენი ქვეყანა ევროპულ მომავალს აშენებს. დარწმუნებული ვარ, რომ საქართველო თქვენი პრეზიდენტობის პერიოდში წარმატებით გააგრძელებს განვითარებას დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფოებრიობის მიმართულებით. ამ გზაზე გერმანია თქვენი სანდრო და კარგი პარტნიორი იქნება. გისურვებთ წარმატებებს თქვენ წინაშე არსებული ამოცანების შესრულებაში და მოხარული ვიქნები ახლო მომავალში ჩვენი შეხვედრით.[58]“
|
30 ნოემბერს საქართველოს ახლადარჩეულ პრეზიდენტს, სალომე ზურაბიშვილს მისალოცი წერილი გამოუგზავნე იტალიის პრეზიდენტმა, სერჯო მატარელამ:
|
|
„მინდა, იტალიელი ხალხისა და პირადად, ჩემი სახელით გულითადად მოგილოცოთ საქართველოს პრეზიდენტად არჩევა და გულწრფელად გისურვოთ წარმატებები მაღალი მისიის შესრულებისას. საქართველოში ჩემი ოფიციალური ვიზიტის დროს, რომელიც დიდი სიამოვნებით მახსენდება, დავრწმუნდი, რომ საქართველოსა და იტალიას დიდი ხნის მჭიდრო მეგობრობა აკავშირებთ, რომელიც ხშირ ინსტიტუციურ კონტაქტებსა და მზარდ ნაყოფიერ კულტურულ და ეკონომიკურ ურთიერთობებს ეფუძნება. ვიმედოვნებ, რომ თქვენი საპრეზიდენტო მანდატის განმავლობაში, თბილისსა და რომს შორის არსებული მჭიდრო კავშირი კიდევ უფრო გაღრმავდება და შეიძენს თანამშრომლობის ახალ პერსპექტივებს, როგორც ორმხრივ დონეზე, ასევე საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ურთიერთობების უფრო ფართო ჭრილში. ამ სურვილებით, კიდევ ერთხელ გულითადად გისურვებთ კეთილდღეობას თქვენ და მეგობარ ქართველ ხალხს.[59]“
|
სალომე ზურაბიშვილს პრეზიდენტად არჩევა მიულოცეს აზერბაიჯანის, პოლონეთის, ბულგარეთის და სხვა ქვეყნის პრეზიდენტებმა და პრემიერ-მინისტრებმა.
საქართველოს პრეზიდენტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ინაუგურაცია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვების შემდეგ სალომე ზურაბიშვილის ინაუგურაცია 2018 წლის 16 დეკემბერს დაინიშნა.[60] თავდაპირველად მთავრობის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელის კახი კახიშვილის განცხადებით, ინაუგურაციის ჩატარების ადგილად რამდენიმე ლოკაციაზე იყო მსჯელობა, კერძოდ თბილისში, თელავში, ან წინანდალში.[61] მედიაში გავრცელებული ინფორმაციით ინაუგურაციის საბოლოო ლოკაციად თელავი, ერეკლე II-ის სასახლე გადაწყდა. 5 დეკემბერს არსებული ინფორმაცია თავად სალომე ზურაბიშვილმაც დაადასტურა.[62] ღონისძიების რეჟისორად ბასა ფოცხიშვილი შეირჩა, რომელთან ერთადაც სამუშაო ჯგუფში იყვნენ მხატვარი თამარ ფოცხიშვილი, ნიკოლოზ შველიძე და ა.შ.[63]
ინაუგურაციის წინა დღეს, 15 დეკემბერს, სალომე ზურაბიშვილი გმირთა მოედანსა და მთაწმინდის პანთეონში მივიდა.[64] პანთეონსა და გმირთა მოედანზე ვიზიტი წინა პრეზიდენტების ინაუგურაციისას საპროტოკოლო ღონისძიებათა ერთ-ერთი შემადგენელი ნაწილი იყო, თუმცა მას შემდეგ რაც ეს პროტოკოლი შეიცვალა საინაუგურაციო კომიტეტის ხელმძღვანელის, კახა კახიშვილის განცხადებით, არჩეული პრეზიდენტის პანთეონსა და გმირთა მემორიალთან მისვლა არჩეული პრეზიდენტის პირადი გადაწყვეტილებით მოხდა.[65] მისი ვიზიტის ამსახველი კადრები ზურაბიშვილის პრესსამსახურმა მოგვიანებით გაავრცელა. ამის ერთ-ერთ მიზეზად, მედიაში, ოპოზიციის მიერ წინასწარ დაანონსებული აქცია დასახელდა, რომელიც ზურაბიშვილს გმირთა მოედანზე მიშვებას არ აპირებდა. სალომე ზურაბიშვილმა პატივი მიაგო საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისთვის ბრძოლაში დაღუპული გმირების ხსოვნას, შემდეგ მოილოცა ილია ჭავჭავაძის საფლავი მთაწმინდის პანთეონში და აგრეთვე მოინახულა საქართველოს პირველი პრეზიდენტის - ზვიად გამსახურდიას და ეროვნული გმირის - მერაბ კოსტავას საფლავები.[64]
16 დეკემბერს, თელავში, ერეკლე II-ის სასახლის ეზოში საქართველოს მე-5 პრეზიდენტის ინაუგურაცია გაიმართა. სალომე ზურაბიშვილი ცერემონიაზე საქართველოს დროშის ფერებში წარსდგა. მას საქართველოს სახელმწიფო დროში ფერებში: თეთრი და წითელი ფერების სამეული ეცვა. მის ჩაცმულობაზე საფრანგეთში მოღვაწე ქართველმა დიზაინერმა ჯაბა დიასამიძემ იზრუნა. სასახლემდე არჩეული პრეზიდენტი ავტომანქანით მიიყვანეს, წითელ ხალიჩასთან ის შვილებმა - თეიმურაზ და ქეთევან გორჯესტანებმა მიაცილეს.[66]
ზურაბიშვილმა საქართველოს კონსტიტუციასა და ბიბლიაზე ხელის დადებით ფიცი დადო:
|
|
„მე, საქართველოს პრეზიდენტი, ღვთისა და ერის წინაშე ვაცხადებ, რომ დავიცავ საქართველოს კონსტიტუციას, ქვეყნის დამოუკიდებლობას, ერთიანობასა და განუყოფლობას, კეთილსინდისიერად აღვასრულებ პრეზიდენტის მოვალეობას, ვიზრუნებ ჩემი ქვეყნის მოქალაქეთა უსაფრთხოებისა და კეთილდღეობისათვის, ჩემი ხალხისა და მამულის აღორძინებისა და ძლევამოსილებისათვის.[67]“
|
ღონისძიებას სულ 1800 სტუმარი დაესწრო. ორგანიზატორების გადაწყვეტილებით ყველა სტუმარი, ჯანმრთელობის პრობლემების მქონეთა გარდა, ფეხზე იდგა.[68] ინაუგურაციაზე დამსწრეთა შორის იყვნენ საქართველოს მე-4 პრეზიდენტი გიორგი მარგველაშვილი მეუღლესთან ერთად, სრულიად საქართველოს საკოთიკოს-პატრიარქი ილია II, სომხეთის პრეზიდენტი არმენ სარქისიანი, საფრანგეთის ყოფილი პრეზიდენტი ნიკოლა სარკოზი[69] და სხვა დელეგაციების წარმომადგენლები.
სალომე ზურაბიშვილმა პრეზიდენტის რანგში პირველი საპროგრამო სიტყვაც წაიკითხა:
|
|
„ძალიან ნიშანდობლივია, რომ სწორედ ახლა, როდესაც ჩვენ დამოუკიდებლობის აღდგენის ასი წლისთავს ვზეიმობთ, მე, ემიგრაციაში დაბადებული, გავხდი საქართველოს პრეზიდენტი. ამით შეიკრა ერთგვარი წრე – რუსეთის მეთერთმეტე არმიის შემოსევისა და საბჭოთა ოკუპაციის შედეგად წასული ემიგრაციის შთამომავალი, დღეს, კონსტიტუციით მინიჭებული უფლებამოსილებით, დამოუკიდებლობის დამცველად და უმაღლეს მთავარსარდლად ვბრუნდები.[70]“
|
საქართველოს მე-5 პრეზიდენტის ინაუგურაცია 50 წუთამდე გაგრძელდა და საზეიმო მიღება თელავის ვაჟა ფშაველას სახელობის პროფესიულ სახელმწიფო დრამატულ თეატრში გაიმართა.[71]
პრეზიდენტის რეზიდენცია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ორბელიანების სასახლე მდებარეობს თბილისში, ათონელის 25-ში. იგი XX საუკუნის დასაწყისშია აშენებული. სასახლის ბოლო მობინადრე იყო გრიგოლ ორბელიანი, რომლის ხელშიც იმართებოდა ხალხმრავალი ლიტერატურული საღამოები და სხვა სახის ღონისძიებები. XIX საუკუნის მიწურულს სასახლე მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდა და დაინგრა, თუმცა მის ადგილზე აშენებულ შენობას დღემდე შემორჩა ორბელიანების სახელი. თავდაპირველი მონაცემებით პრეზიდენტის რეზიდენცია 6 ათასი კვადრატული მეტრით, გათვლილია ქვეყნის პირველი პირისა და მისი 250-კაციანი აპარატის საჭიროებაზე.[72]
ჯერ კიდევ საარჩევნო კამპანიის მსვლელობისას, პრეზიდენტობის კანდიდატმა სალომე ზურაბიშვილმა განაცხადა, რომ აქამდე არსებულ პრეზიდენტის სასახლეში არ შევიდოდა.[73]
|
|
„მე მინდა ვიყო სხვა ტიპის პრეზიდენტი, რომელიც ამ ქვეყანას არ ჰყოლია. მე ჩემს სახლში ვიცხოვრებ და არა სხვაგან. სახლიდან ფეხით ვივლი, ისე, როგორც დავდივარ დღეს[74]“
|
-განაცხადა ზურაბიშვილმა.
მეორე ტურში გამარჯვების შემდეგ ზურაბიშვილმა ჟურნალისტებთან დაადასტურა, რომ ავლაბრის სასახლეში არ შევიდოდა. მისი განცხადებით ორბელიანების სასახლე ბევრად უფრო ევროპული ყაიდისაა და სრულიად შეესაბამებოდა პრეზიდენტის ახალ უფლება-მოვალეობებს.[75]
სალომე ზურაბიშვილი, პრეზიდენტის რანგში, ათონელზე მდებარე საპრეზიდენტო სასახლეში მუშაობას 18 დეკემბერს შეუდგა. სასახლის საპრეზიდენტო ფლიგელში რემონტის გამო, რამდენიმე თვის განმავლობაში შენობის ადმინისტრაციულ ფლიგელში იმუშავა, ხოლო შემდგომ საპრეზიდენტო ფლიგელში.[76]
პრეზიდენტობის წლები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საშინაო პოლიტიკა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2018 წლის 20 დეკემბერს, სალომე ზურაბიშვილმა საქართველოს ეროვნული გვარდიის დაარსებიდან 28 წელი აღნიშნა და გვარდიის პირად შემადგენლობასა და ვეტერან გვარდიელებს მიულოცა.[77][78] იმავე დღეს მან ცესკო-ს თავმჯდომარეობის კანდიდატების შერჩევის საკითხზე საარჩევნო თემატიკაზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებთან შეხვედრა გამართა. სალომე ზურაბიშვილთან კონსულტაციებზე არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, რომლებიც 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებს აკვირდებოდნენ, ცესკო-ს თავმჯდომარეობის საკუთარი კანდიდატურები დაასახელეს და მათ კომპეტენციებზე ისაუბრეს.[79][80] 22 დეკემბერს, საქართველოს პრეზიდენტმა ზვიად გამსახურდიას მკვლელობის საქმესთან დაკავშირებით სპეციალური განცხადება გაავრცელა და აღნიშნა, რომ აუცილებელია გაგრძელდეს საქართველოს პირველი პრეზიდენტის ზვიად გამსახურდიას მკვლელობის გამოძიების ხანდაზმულობის ვადა. მან საკანონმდებლო ორგანოს მიმართა, რომ შესაძლებლობის ფარგლებში უნდა გაითვალისწინონ მისი და ზვიად გამსახურდიას ოჯახის წევრების თხოვნა ამ საკითხთან დაკავშირებით.[81][82] იმავე დღეს პრეზიდენტმა ცენტრალური საარჩევნო კომიისიის თავმჯდომარეობის სამი კანდიდატი: მარიამ შელეგია, თამარ ჟვანია და ვლადიმერ ბოჟაძე წარადგინა.[83]
24 დეკემბერს სალომე ზურაბიშვილმა პრეზიდენტის ადმინისტრაციის შემადგენლობა კიდევ ერთხელ გადაახალისა და მრჩეველთა გუნდი წარადგინა. ადმინისტრაციის უფროსის თანამდებობაზე ლაშა ჟვანია, ხოლო ადმინისტრაციის უფროსის მოადგილედ ქეთევან მახარაშვილი დანიშნა, რომელსაც ეთნიკური უმცირესობებისა და გენდერული თანასწორობის საკითხებში პრეზიდენტის საქმიანობის კოორდინაცია დაევალა. მან საპარლამენტო მდივნის თანამდებობაზე დიმიტრი გაბუნია, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა საკითხებში მრჩევლად სიმონ პეტრიდისი, დიასპორისა და მოქალაქეობის საკითხებში მრჩევლად ნათია სულავა, სამხედრო საკითხებში მრჩევლად ალექსი ბარბაქაძე, საზოგადოებასთან და მედიასთან ურთიერთობების საკითხებში მრჩევლად ირინა შენგელია, კულტურის, განათლებისა და მეცნიერების საკითხებში მრჩევლად კოტე ნაცვლიშვილი დანიშნა.[84]
26 დეკემბერს საქართველოს პრეზიდენტი 2018 წლის საუკეთესო სპორტსმენების დაჯილდოების ცერემონიას დაესწრო და საუკეთესო პარასპორტსმენი ქალი - მსოფლიო თასის ხუთგზის გამარჯვებული, ევროპის ჩემპიონატის პრიზიორი ეტლით ფარიკაობაში ირმა ხეცურიანი და 2018 წლის საუკეთესო პარასპორტსმენი კაცი - მსოფლიო ჩემპიონი, მსოფლიო თასის ორგზის გამარჯვებული პარაძიუდოში ზვიად გოგოჭური დააჯილდოვა.[85]
საგარეო პოლიტიკა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბელგიაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2019 წლის 22-23 იანვარს, საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბშვილი პირველი სამუშაო ვიზიტით ბელგიას ეწვია. მან ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკისა და გაფართოების შესახებ მოლაპარაკებების საკითხებში, ევროკომისარ იოჰანეს ჰანთან შეხვედრა გამართა. ზურაბიშვილი ევროპარლამენტარებს სამუშაო ლანჩზე შეხვდა. შეხვედრისას საუბარი შეეხო ევროკავშირისა და საქართველოს ორმხრივ ურთიერთობებსა და საქართველოს საშინაო გამოწვევებს.[86][87] 23 იანვარს საქართველოს პრეზიდენტი ევროკომისიის პრეზიდენტ ჟან-კლოდ იუნკერს შეხვდა. შეხვედრისას მხარეებმა საქართველო - ევროკავშირის ურთიერთობების განვითარებასა და შემდგომი დღის წესრიგის შესახებ იმსჯელეს.[88] იმავე დღეს, პრეზიდენტი, საშინაო საქმეთა და მოქალაქეობის საკითხებში ევროკომისარ დიმიტრის ავრამოპულოსს შეხვდა და უვიზო რეჟიმის თემატიკაზე ისაუბრეს.[89] ბრიუსელში ვიზიტისას, სალომე ზურაბიშვილი, ევროპული საბჭოს პრეზიდენტს დონალდ ტუსკს და უსაფრთხოებისა და საგარეო პოლიტიკის საკითხებში ევროკავშირის უმაღლეს წარმომადგენელ ფედერიკა მოგერინის შეხვდა.[90][91]
23 იანვარს, ბრიუსელში, სალომე ზურაბიშვილი ნატო-ს გენერალურ მდივანს, იენს სტოლტენბერგს შეხვდა და ერთობლივი პრესკონფერენციაც გაიმართა, სადაც საქართველოს პრეზიდენტმა განაცხადა:[92]
|
|
„საქართველოს გზა ნატო-ში ინტეგრაციისაკენ ქართველი ერის, საქართველოს მოსახლეობისა და ჩვენს არჩევანს ასახავს. ჩვენი გზა ინტეგრაციისაკენ ძალიან წარმატებულია, რამაც უზრუნველყო საქართველოს მეტი უსაფრთხოება, მისი თავდაცვის ძალების მეტი მზაობა და მოდერნიზაცია[93]“
|
ავღანეთში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2019 წლის 8 თებერვალს, საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა ავღანეთის ისლამურ რესპუბლიკაში მიმდინარე საერთაშორისო მისიაში მონაწილე ქართველი მშვიდობისმყოფელები მოინახულა.[94] ვიზიტის ფარგლებში იგი ავღანეთის პრეზიდენტს, აშრაფ ღანის შეხვდა.[95]
საფრანგეთში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სალომე ზურაბიშვილმა საფრანგეთის რესპუბლიკაში ვიზიტი 17 თებერვალს დაიწყო. მან სამუშაო ვიზიტის პირველი დღე სტუდენტებთან და ქართველ ემიგრანტებთან შეხვედრით დაასრულა.[96] 18 თებერვალს საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი საფრანგეთის სენატის პრეზიდენტს ჟერარ ლარშეს შეხვდა. შეხვედრაზე პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ საქართველოს სჭირდება საფრანგეთის, როგორც ევროკავშირის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ქვეყნის მხარდაჭერა, ევროპული ინტეგრაციისა და ატლანტიკური მისწრაფებების გაძლიერების მიმართულებით, ასევე საქართველოს წინაშე მდგარ საფრთხეებთან გამკლავების კუთხით.[97] იმავე დღეს, სალომე ზურაბიშვილს საფრანგეთის პირველმა ლედიმ, ბრიჯიტ მაკრონმა ელისეს სასახლეში უმასპინძლა.[98] 19 თებერვალს სალომე ზურაბიშვილმა საფრანგეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტთან ემანუელ მაკრონთან პირისპირ და დელეგაციების თანხლებით, გაფართოებული შეხვედრა გამართა. შეხვედრისას საფრანგეთის მხრიდან აღინიშნა, რომ საფრანგეთი ყოველთვის იქნება საქართველოს გვერდით, როგორც ეს იყო 2008 წელს. იგი განაგრძობს საქართველოს სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის მტკიცე მხარდაჭერას საერთაშორისოდ აღიარებული საზღვრების ფარგლებში. სალომე ზურაბიშვილმა საფრანგეთის პრეზიდენტი საქართველოში მოიწვია, ემანუელ მაკრონმა კი, მიწვევა მიიღო. შეხვედრისას ხელი მოეწერა „ქართულ-ფრანგული დიმიტრი ამილახვრის სახელობის დიალოგის“ დაწყებას. ამ დიალოგის სახით საფრანგეთთან თანამშრომლობა ტრანსფორმირდა და მაღალ დონეზე გადავიდა. დეკლარაცია მიზნად ისახავს თანამშრომლობის განვითარებასა და გაღრმავებას პოლიტიკური და საპარლამენტო, თავდაცვისა და უსაფრთხოების, ვაჭრობის და ეკონომიკის, ასევე, კულტურის და განათლების სფეროებში.[99][100] სალომე ზურაბიშვილმა შეხვედრისას განაცხადა:
|
|
„საქართველო უნდა შევიდეს ევროპაში, როგორც კულტურული ევროპის ნაწილი და წევრი. ვისაუბრეთ ასევე კინოზე, რომ ჩვენ ვიყოთ მართლაც ერთ-ერთი წევრი ამ კულტურული ერთობის. ვისაუბრეთ ოკუპირებული ტერიტორიების საკითხზე, არაღიარების პოლიტიკაზე. საფრანგეთი მზადაა ძალიან აქტიურად, თავის პარტნიორებთან მხარი დაგვიჭიროს ამ მიმართულებით. ძალიან მნიშვნელოვანია საფრანგეთის მონაწილეობა ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიაში და მნიშვნელოვანია მისი მზადყოფნა ყველანაირად დადგეს საქართველოს გვერდით, განსაკუთრებით ისეთ ძალიან მტკივნეულ საკითხში, რომელსაც ოკუპირებული ტერიტორიები ჰქვია. ვისაუბრეთ სამხედრო თანამშრომლობაზეც და ეკონომიკაზეც.[101]“
|
საფრანგეთში ვიზიტისას სალომე ზურაბიშვილმა, ლევილის სასაფლაოზე ყვავილებით შეამკო ემიგრაციაში გარდაცვლილ თანამემამულეთა მემორიალი, საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარის, ნოე ჟორდანიას და მშობლების საფლავები და მათ ხსოვნას პატივი მიაგო.[102]. პარიზში ორგანიზაციის „ქალთა ფორუმი ეკონომიკისა და საზოგადოებისთვის“ ლიდერ ქალებთან სამუშაო ლანჩი გამართა.[103]. აგრეთვე მან საერთაშორისო ურთიერთობების შესახებ, პარიზში, პოლიტიკურ მეცნიერებათა ინსტიტუტში (SciencesPo) საჯარო ლექცია „საქართველო და ევროპა, შესაძლებლობები ცვალებად გარემოში“ - წაიკითხა.[104] საფრანგეთში ვიზიტის ფარგლებში, საქართველოს პრეზიდენტი UNESCO-ს გენერალურ მდივანს ოდრი აზულაის შეხვდა.[105]
გერმანიაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2019 წლის 20 თებერვალს, სალომე ზურაბიშვილი ოფიციალური ვიზიტით გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკას ეწვია.[106] იმავე დღეს საქართველოს პრეზიდენტი გერმანიის ფედერალურ პრეზიდენტს ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერს შეხვდა.[107] პრეზიდენტების ერთობლივ პრესკონფერენციაზე ზურაბიშვილმა განაცხადა:
|
|
„იმედი გვაქვს, გერმანია დაგვეხმარება შევიდეთ ევროპაში, ყველა იმ გზით, რომელიც შესაძლებელია იმ დღემდე, სანამ საქართველო ევროკავშირში პოლიტიკურად და სამართლებრივად შევა.“
|
საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ბერლინში გერმანიის ფედერალურ კანცლერ ანგელა მერკელს შეხვდა. შეხვედრისას განიხილეს საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შექმნილი ვითარება, საქართველოს წინაშე მდგარი გამოწვევები და რუსეთის პოლიტიკა საქართველოს მიმართ.[108]
აზერბაიჯანში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს პრეზიდენტის ოფიციალური ვიზიტი აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში 2019 წლის 27 თებერვალს შედგა.[109] მან შეხვედრები გამართა აზერბაიჯანის პრეზიდენტთან, პირველ ვიცეპრეზიდენტთან, პრემიერთან და პარლამენტის თავმჯდომარესთან. საქართველოს პრეზიდენტის დახვედრის ოფიციალური ცერემონია ბაქოში, აზერბაიჯანის პრეზიდენტის სასახლეში „ზაგულბაში“ გაიმართა.[110] პრეზიდენტების ერთობლივ პრესკონფერენციაზე სალომე ზურაბიშვილმა განაცხადა:
|
|
„გადავწყვიტეთ, საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის კომისიას მითითება მივცეთ, რომ განაახლონ მუშაობა და საბოლოოდ დავადგინოთ ჩვენი ერთობლივი საზღვარი, რომელიც უნდა იყოს გამაერთიანებელი საზღვარი და არა გამიჯვნის საზღვარი.“
|
ლიეტუვაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს პრეზიდენტის ოფიციალური ვიზიტი ლიეტუვაში 2019 წლის 7-8 მარტის შედგა. იგი ლიეტუვის სახელმწიფოს ლიდერებეს, მათ შორის მის კოლეგას, დალია გრიბაუსკაიტეს შეხვდა და მასთან სამომავლო თანამშრომლობის საკითხები განიხილა. ორმა პრეზიდენტმა „შავი ზღვის რეგიონში რუსეთის მიერ განხორციელებულ ქმედებებსა“ და მის შედეგებზე გაამახვილეს ყურადღება და რუსეთის მიერ ცხინვალისა და აფხაზეთის ოკუპაციის საკითხზეც იმსჯელეს. ზურაბიშვილის განცხადებით ევროკავშირისა და ნატოში ინტეგრაციის გზაზე საქართველო ლიეტუვას მაგალითს მიჰყვება.[111]
სომხეთში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს პრეზიდენტის ოფიციალური ვიზიტი სომხეთში 2019 წლის 13-14 მარტის შედგა. იგი სომხეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტს არმენ სარგსიანს პირისპირ და გაფართოებულ ფორმატში შეხვდა, რის შემდეგაც პრეზიდენტებმა მედიის კითხვებს უპასუხეს. ვიზიტის ფარგლებში ზურაბიშვილი შეხვდა სომხეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანს, ეროვნული ასამბლეის თავმჯდომარე არარატ მირზოიანს და სომეხთა წმინდა მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესიის მეთაურს გარეგინ II-ს შეხვდა. სომხეთში ოფიციალური ვიზიტით მყოფი საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი აფხაზეთში სომხური ეკლესიების საკითხსაც შეეხო, რომელიც გადაცემულია რუსეთის მიტროპოლიტის დაქვემდებარებაში, რაც, როგორც ზურაბიშვილმა განაცხადა, „კანონის შესაბამისად, ასევე, ჩვენი ტერიტორიული სუვერენობის ძალიან დიდი დარღვევაა“.[112][113]
პოლონეთში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საქართველოს პრეზიდენტის ოფიციალური ვიზიტი პოლონეთში 2019 წლის 6-8 მაისს შედგა. სალომე ზურაბიშვილის დახვედრის ოფიციალური ცერემონია პოლონეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტის სასახლეში 7 მაისს გაიმართება, რის შემდეგაც საქართველოს და პოლონეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტებმა პირისპირ და დელეგაციების თანხლებით, გაფართოებულ ფორმატში გამართეს შეხვედრები. სხვა ოფიციალურ პირებთან შეხვედრის გარდა ზურაბიშვილმა, ვარშავის უნივერსიტეტის აღმოსავლეთ სწავლებათა ინსტიტუტში სტუდენტებისათვის საჯარო ლექცია წაიკითხა.[114] ვიზიტის ფარგლებში იგი ვარშავაში მდებარე წმინდა გრიგოლ ფერაძის სახელობის სამლოცველოსაც ეწვია.[115] ვიზიტის ფარგლებში იგი ვარშავაში მდებარე წმინდა გრიგოლ ფერაძის სახელობის სამლოცველოსაც ეწვია.
ამავე წლის 1 სექტემბერს უკვე მეორედ, ამჯერად სამუშაო ვიზიტით პოლონეთის რესპუბლიკას ესტუმრა, სადაც მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის ლიდერებთან ერთად, მეორე მსოფლიო ომის დაწყებიდან 80 წლის იუბილესთან დაკავშირებულ ღონისძიებებში მიიღო მონაწილეობა.[116]
ლატვიაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს პრეზიდენტის ოფიციალური ვიზიტი ლატვიაში 2019 წლის 14-16 მაისს შედგა. ზურაბიშვილი ლატვიის სახელმწიფოს ლიდერებს, მათ შორის მის კოლეგას რაიმონდს ვეიონისს და პრემიერ-მინისტრ არტურს კარინშისაც შეხვდა. შეხვედრის შემდეგ გამართულ ერთობლივ პრესკონფერენციაზე, პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა რუსულ ოკუპაციაზეც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მოსკოვი „საოკუპაციო ხაზზე აგრესიისა და პროვოკაციების პოლიტიკას“ განაგრძობს. „რუსეთი კვლავაც რეალობის წინააღმდეგ მიდის და ფიქრობს, რომ ზეწოლით და აგრესიით საქართველოს ევროკავშირსა და ნატოში გაწევრიანებას გადააფიქრებინებს“. ვიზიტის ფარგლებში პრეზიდენტი ზურაბიშვილი ლატვიაში ქართველ სტუდენტებსა და სასწავლო პროგრამის მონაწილე საჯარო მოხელეებს, აგრეთვე ქართული დიასპორის წარმომადგენლებს შეხვდა.[117]
ესტონეთში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს პრეზიდენტის ოფიციალური ვიზიტი ესტონეთში 2019 წლის 16 მაისს შედგა. ოფიციალური დახვედრის ცერემონია ტალინში, ესტონეთის პრეზიდენტის სასახლეში გაიმართა, სადაც სტონელმა კოლეგამ კერსტი კალიულაიდსმა უმასპინძლა. აქვე საქართველოს და ესტონეთის პრეზიდენტების პირისპირ მოლაპარაკებები და პრესკონფერენცია ჩატარდა. ზურაბიშვილი აგრეთვე ესტონეთის პრემიერ-მინისტრ იური რატას და პარლამენტის თავმჯდომარეს შეხვდა. შეხვედრებზე განხილეს ესტონეთის მხარდაჭერის პრაქტიკული განხორციელების გზები საქართველოს ევროინტეგრაციისა და ნატოში გაწევრიანების მიმართულებით და საქართველოს რეგიონების ოკუპაციასთან დაკავშირებული საკითხები. ესტონეთის პრეზიდენტთან და გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის თავდაცვის მინისტრთან ერთად, საქართველოს პრეზიდენტმა მონაწილეობა მიიღო უსაფრთხოების კონფერენციის „ერთი წარსული – ბევრი მომავალი“ ღია დისკუსიაში. სალომე ზურაბიშვილი ტალინში ნატოს კოოპერატიული კიბერთავდაცვის ცენტრს ეწვია და მისი მუშაობის სპეციფიკას გაეცნობა. ოფიციალური ვიზიტის კულტურული პროგრამის ფარგლებში, საქართველოსა და ესტონეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტებმა „მიკელის“ მუზეუმში ფიროსმანის გამოფენას „მარტოხელა გენიოსის სამყარო“ დაათვალიერეს.[118][119]
უკრაინაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2019 წლის 20 მაისს, უკრაინის დედაქალაქ კიევში პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის ინაუგურაცია გაიმართა, რომელსაც საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილიც დაესწრო. საინაუგურაციო ცერემონიის ფარგლებში, საქართველოს პრეზიდენტი კიევში უკრაინის უმაღლეს რადას საზეიმო სხდომას დაესწრო, რომელზეც უკრაინის ახლად არჩეულმა პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ უკრაინელი ხალხის წინაშე ფიცი დადო. ინაუგურაციისა და საზეიმო მიღების შემდეგ კოლეგებს შორის პირდაპირი შეხვედრაც გაიმართა.[120]
შვეიცარიაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]აშშ-ში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]იაპონიაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ისრაელში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სტრასბურგში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ჩრდილოეთ მაკედონიაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ვატიკანში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]უკრაინაში ვიზიტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პრეზიდენტი და საქართველოს პარლამენტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სალომე ზურაბიშვილი, 2016-2018 წლებში, საქართველოს პრეზიდენტად არჩევამდე იყო მე-9 მოწვევის პარლამენტის დეპუტატი. შესაბამისად, როგორც საქართველოს მე-5 პრეზიდენტს, შემდგომში მოუწია ამავე მოწვევის პარლამენტთან თანამშრომლობა, წლიური ანგარიშის წარდგენა და სხვა ერთობლივი საქმიანობები.
მე-9 მოწვევის პარლამენტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სალომე ზურაბიშვილის პირველი ყოველწლიური ანგარიში პრეზიდენტის რანგში 2019 წლის 6 მარტს, მე-9 მოწვევის პარლამენტის წინაშე შედგა.[121] პრეზიდენტის ამ გამოსვლას არ დაესწრო ფრაქცია „ევროპული საქართველო”.[122] სალომე ზურაბიშვილმა სიტყვით გამოსვლისას ყურადღება გაამახვილა უცხოეთში განხორციელებულ ვიზიტებზე. ასევე ისაუბრა საქართველოს საერთაშორისო ურთიერთობებს და ევროსტუქტურებთან თანამშრომლობის პერსპექტივებზე. პრეზიდენტმა, ახსენა ისეთი საკითხებიც, როგორიცაა შეწყალება, სასამართლო სისტემა და მასთან დაკავშირებული გამოწვევები. პრეზიდენტის გამოსვლის შემდეგ, სიტყვით გამოვიდნენ ფრაქცია „პატრიოტთა ალიანსის” და უმრავლესობის წარმომადგენლები.[123]
სალომე ზურაბიშვილის მეორე ყოველწლიური ანგარიში პრეზიდენტის რანგში 2020 წლის 20 იანვარს, მე-9 მოწვევის პარლამენტის წინაშე შედგა.[124] მან ყოველწლიური მოხსენება ქვეყნის მდგომარეობის საკითხებზე და ქვეყნის წინაშე მდგარ გამოწვევაზე საუბრით დაიწყო. მისი განცხადებით, იმისათვის, რომ ქვეყანამ რეალური შესაძლებლობები და ახალი პერსპექტივები დაინახოს, მნიშვნელოვანია სწორად გააანალიზოს მსოფლიოში მიმდინარე პროცესები და საკუთარი როლი და ადგილი ამ პროცესებში. პრეზიდენტიც განცხადებით საქართველოსთვის უმძიმესი გამოწვევაა ოკუპირებული ტერიტორიები. მან ასევე ახსენე ხელისუფლების მუშაობის შედეგები სასამართლო, სამხედრო და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციი მიმართულებით.[125]
2020 წლის საპარლამენტო არჩევნები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება] მთავარი სტატია: საქართველოს საპარლამენტო არჩევნები 2020.2020 წლის 31 აგვისტოს საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა არჩევნების დანიშვნის შესახებ განკარგულება გამოსცა და არჩევნების თარიღად, საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად, 31 ოქტომბერი ოფიციალურად დაამტკიცა.[126]
პრეზიდენტის შეფასებით, საქართველოში მშვიდობიანი, სამართლიანი, უსაფრთხო, დემოკრატიული, ევროპული არჩევნები ჩატარდა,[127] თუმცა არჩევნების შედეგები არ სცნო ოპოზიციის ნაწილმა და პოლიტიკური დაპირისპირების ახალი პროცესი დაიწყო. 2020 წლის მარტში, პოლიტიკური დაპირისპირების განეიტრალების მიზნით პრეზიდენტმა და ორბელიანების სასახლემ ევროპული საბჭოს პრეზიდენტს, შარლ მიშელს, საქართველოს პრემიერ-მინისტრს და ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებს უმასპინძლა, სადაც პოლიტიკური შეთანხმების საკითხები იქნა განხილული.[128][129]
2020 წლის 20 აპრილს ორბელიანების სასახლეში საქართველოს პრეზიდენტის, სალომე ზურაბიშვილის სახელით, ევროპული საბჭოს პრეზიდენტის, შარლ მიშელის პატივსაცემად ოფიციალური ვახშამი გაიმართა. პრეზიდენტის სასახლეში სადილზე იმყოფებოდნენ მმართველი გუნდისა და ასევე, ოპოზიციური პარტიების ის წარმომადგენლები, რომლებმაც ხელი მოაწერეს შარლ მიშელის დოკუმენტს. სადილს ესწრებოდნენ საქართველოში ევროკავშირის ელჩი კარლ ჰარცელი და აშშ-ის ელჩი კელი დეგნანი. შარლ მიშელის დოკუმენტზე ხელის მოწერით ოპოზიციისა და ხელისუფლების წარმომადგენლები პოლიტიკურ დათმობებზე წავიდნენ.[130]
მე-10 მოწვევის პარლამენტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პირველი საპარლამენტო მოხსენება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2021 წლის 9 აპრილსს, საქართველოს კონსტიტუციის 44-ე მუხლის შესაბამისად, პარლამენტის რიგგარეშე სხდომა გაიმართა, სადაც ქვეყნის მდგომარეობის უმნიშვნელოვანეს საკითხებზე საქართველოს პრეზიდენტის, სალომე ზურაბიშვილის ყოველწლიური მოხსენება მოისმინეს.[131]
მისი საპარლამენტო გამოსვლის ძირითადი თემები იყო ქართული საზოგადოების პოლარიზაცია, დეოკუპაცია, დამოუკიდებლობის 30 წლისთავი, ოპოზიციისა და ხელისუფლების შეთანხმებების აუცილებლობა, ევროინტეგრაცია, უკრაინის მიმართ სოლიდარობა და ელჩის დაბრუნების საკითხი, ქვეყანაში კოვიდ პანდემიის პირობებში არსებული რეგულაციების თანაბრად ყველა პირზე გავრცელების და ჰესების მშენებლობის საკითხი.
სალომე ზურაბიშვილმა განაცხადა, რომ ქვეყანა ურთულესი გამოწვევების წინაშე დგას, უნდა ენდოს საკუთარ ისტორიულ გამოცდილებას და მონახოს ერთობის გზა. ერთიანობისკენ გადადგმული პირველი ნაბიჯი არსებული რეგულაციების ყველაზე ერთნაირად გავრცელებაა. ქვეყნის მეორე უდიდეს გამოწვევად მან ქვეყნის ეკონომიკა და კრიზისის გადალახვა, საზოგადოება გაყოფა დაასახელა. ეკონომიკასთან დაკავშირებულ საკითხებზეც საზოგადოების მხრიდან დაპირისპირებული პოზიციებია და ამის მაგალითია „ნამახვანჰესთან“ დაკავშირებით მიმდინარე დაპირისპირება. პრეზიდენტმა ურჩია ხელისუფლებას, რომ შეიქმნას სახელმწიფო კომისია, სადაც ეკონომისტები, ენერგეტიკოსები, ბუნებადამცველები, ადგილობრივი მოსახლეობა და უცხოელი ექსპერტები ერთად განიხილავენ არა მხოლოდ ჰესის ბედს, არამედ მომავალ გეგმებსა და პერსპექტივას ენერგეტიკის მიმართულებით.[132]
პრეზიდენტმა სიტყვით გამოსვლისას, უმთავრეს გამოწვევად მთავარი მიზნების ბოლომდე მიყვანა - ევროატლანტიკური ინტეგრაცია და დეოკუპაცია დაასახელა. მან საჯაროდ მადლობა გადაუხადა ევროპელ და ამერიკელ ფასილიტატორებს და იმედი გამოთქვა, რომ მათი ძალისხმევა ტყუილად არ ჩაივლიდა და ოპოზიცია და ხელისუფლება შეთანხმებებს მიაღწევდა.
საქართველოს პრეზიდენტმა უკრაინაში საქართველოს ელჩის დაბრუნებაც მოითხოვა. მან უკრაინელ ხალხს სოლიდარობა გამოუცხადა და აღნიშნა, რომ ამ სოლიდარობის სისრულეში მოსაყვანად ელჩის დაბრუნება სასწრაფო საკითხია.[133]
მეორე საპარლამენტო მოხსენება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2022 წლის 14 მარტს, საქართველოს კონსტიტუციის 44-ე მუხლის შესაბამისად, პარლამენტის რიგგარეშე სხდომა გაიმართა, სადაც უკრაინაში რუსეთის შეჭრის გამო უკრაინის მიმართ მხარდაჭერა გამოხატა, საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანებაზე ისაუბრა და მმართველი გუნდი და ოპოზიცია გააკრიტიკა.[134] პარლამენტში სალომე ზურაბიშვილი უკრაინის საელჩოს წარმომადგენელ ანდრეი კასანოვთან ერთად მივიდა. გამოსვლის ტექსტში აღნიშნა, რომ იგი ვერ შეეგუება იმას, რომ დღეს კინკლაობის, ქიშპობის, მტრობის, დამღუპველი დაპირისპირებისა და პოლარიზაციის დასრულების მაგივრად, პარლამენტში შეკრებილნი ივიწყებენ იმას, რაც ასახულია საქართველოს გერბზე: „ძალა ერთობაშია„. ზურაბიშვილმა ხელისუფლებას და ოპოზიციას მიმართა, რომ საზოგადოება მათზე ბევრად ფხიზელია, შეგნებული, მამაცი და ერთიანი და ეროვნული თანხმობის ნიშნებმა ხალხში უკვე გაიღვიძა, თუმცა მათში ამას ჯერ ვერ ხედავს. ზურაბიშვილმა ხელისუფლება გააკრიტიკა იმის გამოც, რომ მას უარი უთხრეს პარლამენტის რიგგარეშე სხდომის გამართვის საკითხზე და ასევე მთავრობისგან წერილობითი უარი მიიღო საერთაშორისო ვიზიტებზე ბრიუსელში, პარიზში, ბერლინში და ვარშავაში. მისი თქმით, ვიზიტების განხორციელება მხოლოდ პირადი კონტაქტების გამოყენებით მოახერხა.[134]
პრეზიდენტის საპარლამენტო გამოსვლას ქართული ოცნების წარმომადგენლების კრიტიკის ობიექტი გახდა.[135] 15 მარტს, ზურაბიშვილის კრიტიკული გამოსვლის პასუხად, ქართულმა ოცნებამ განაცხადა, რომ პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილის მხრიდან კონსტიტუციის რამდენჯერმე, მათ შორის, პარიზსა და ბრიუსელში ბოლოდროინდელი ვიზიტებით დარღვევის გამო საქართველოს მთავრობა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიმართავს. მათივე განცხადებით, პრეზიდენტმა გადააჭარბა უფლებამოსილებას საგარეო პოლიტიკის განხორციელებისას, რადგან ეს აღმასრულებელი ხელისუფლების „ექსკლუზიური“ უფლებაა.
მმართველი გუნდის თქმით, პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა კონსტიტუცია დაარღვია, როდესაც პარლამენტში მისვლის თავდაპირველი თარიღი – 5 მარტი საკანონმდებლო ორგანოსთან შეთანხმების გარეშე გამოაცხადა და მაშინ, როდესაც პარლამენტთან შეთანხების გარეშე, სხდომათა დარბაზში საქართველოში უკრაინის ელჩის მოვალეობის შემსრულებელი შეიყვანა.[136]
არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენელთა განცხადებით მმართველი გუნდის მიერ გაჟღერებული ბრალდებები, თითქოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა ევროპაში ბოლოდროინდელი ვიზიტებით კონსტიტუცია დაარღვია, „მოკლებულია სამართლებრივ საფუძველს“. IDFI-ის განცხადებით, ის, რომ მაგალითად, პრეზიდენტი მთავრობის თანხმობის გარეშე ვერ დადებს საერთაშორისო ხელშეკრულებას, თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მას, როგორც სახელმწიფო მეთაურს ეკრძალება ვინმესთან შეხვედრა და საკუთარი პოზიციების გამოხატვა.[137]
მესამე საპარლამენტო მოხსენება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2023 წლის 31 მარტს, საქართველოს კონსტიტუციის 44-ე მუხლის შესაბამისად, პარლამენტის რიგგარეშე სხდომა გაიმართა, სადაც პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა წლიური ანგარიში წარადგინა. აღნიშნული მოხსენება ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიის მიმართ განსაკუთრებული კრიტიკულობით გამოირჩეოდა. მმართველ პარტიას ზურაბიშვილმა შემდეგი კითხვა დაუსვა: „სად დგახართ? რატომ ჩამოშორდით ხალხის ნებას და მისგან მიღებულ მანდატს?" სხდომას, დეპუტატებთან ერთად, პრემიერ-მინისტრი, ირაკლი ღარიბაშვილი და მთავრობის სხვა წარმომადგენლებიც ესწრებოდნენ. პრეზიდენტმა პარლამენტის დეპუტატებს მიმართა, რომ რიგი საკანონმდებლო ინიციატივები და ცვლილებები, რომელიც დაჩქარებულად მიიღეს, მხოლოდ „ძალაუფლების გამყარებას" ემსახურებოდა. პრეზიდენტმა განაცხადა:
|
|
„სახელმწიფო ინსტიტუტების, როგორც ქვეყნის დემოკრატიის ქვაკუთხედის, გაძლიერების ნაცვლად ძლიერდება ერთპარტიული სისტემა და მისი გავლენები. დაჩქარებულ რეჟიმში მიღებული კანონები, (მოსმენების კანონი, სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის გაქუმება, მოსამართლეების გამწესების წესში ცვლილებები და უცხოელი აგენტების კანონი) ემსახურება არა ქვეყნის დემოკრატიის გაძლიერებას, ან მოქალაქეების კეთილდღეობას, არამედ ძალაუფლების გამყარებას და გახანგრძლივებას[138]“
|
პრეზიდენტი, ასევე შეეხო „ქართული ოცნებიდან" „განსხვავებული აზრისა და პოლიტიკური გემოვნების ადამიანების" გასვლას და თქვა, რომ მმართველ პარტიაში უკვე აღარ ისმის ოდნავ განსხვავებული აზრი, რადგან ეს ავტომატურად მანდატის დატოვებას ნიშნავს, „ქართული ოცნების" ხელისუფლება ბოლო წლებში გადადგმული „გაუგებარი ნაბიჯებით" უპირისპირდება ქვეყნის საგარეო მიზანს და ხალხის მანდატს.[139]
მეოთხე საპარლამენტო მოხსენება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2024 წლის 6 თებერვალს, პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა, მე-10 მოწვევის პარლამენტის წინაშე ბოლო წლიური ანგარიში წარადგინა. აღნიშნული მოხსენება წინა წლის მოხსენებასთან შედარებით კიდევ უფრო კრიტიკული და ხმაურიანი იყო. პრეზიდენტმა გააკრიტიკა პარლამენტი, მთავრობა, პრემიერი და ბიძინა ივანიშვილი. გამოვიდა ინიციატივით, შეიქმნას „ერთობის პლატფორმა ევროპისთვის“. მან გააკრიტიკა „საბჭოთა მემკვიდრეობა“ - „ძალაუფლების გაღმერთება და კერპად ქცევა ერთპარტიულობით, ერთპიროვნული გადაწყვეტილებებით, მადლობებით, გადარჩენისთვის საკუთარი თავის დამცირებით და დამნაშავედ ცნობით, კომპრომატებით, მოსმენებით და დასმენებით, კლანებითა და მონებით“. მმართველი გუნდის კრიტიკას დადებითი გამოხმაურება მოჰყვა ოპოზიციის მხრიდან, ხოლო „ქართულმა ოცნებამ“, - რომლის არცერთი წევრი პრეზიდენტის დარბაზში შესვლისას ფეხზე არ წამოდგა, - მის გამოსვლაში სამომავლო პოლიტიკური ამბიციები დაინახა.
6 თებერვალს პარლამენტში მისული პრეზიდენტი 40-წუთიანი სიტყვით თითქმის ყველა საშინაო და საგარეო გამოწვევას შეეხო, რაც საქართველოს წინაშე დგას. გამოსვლა დაიწყო ევროკავშირის კანდიდატობაზე, უკრაინის ომსა და, პარალელურად, საქართველოსთვის გაჩენილ მომეტებულ რისკებზე საუბრით. პრეზიდენტმა უსაფრთხოების პოლიტიკაზე საუბრისას: გააკრიტიკა რუსეთის გეგმა ოჩამჩირის პორტის სამხედრო ბაზად ქცევის შესახებ; გააკრიტიკა ადამიანის უფლებების უგულებელყოფა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, საოკუპაციო ხაზთან მოსახლეობის დაშინების, შევიწროებისა და მკვლელობების გაგრძელება; თქვა, რომ რუსეთი საქართველოში ჰიბრიდულ ომს აწარმოებს, რისი გამოძახილიცაა „ანტიდასავლური და [რუსეთთან] ფსევდოერთმორწმუნეობის პროპაგანდა“.[140]
გამოსვლები გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პრეზიდენტი 74-ე სესიაზე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი 2019 წლის 25 სექტემბერს, ნიუ-იორკში, გაეროს გენარალური ასამბლეის 74-ე სესიაზე სიტყვით გამოვიდა და დამსწრე საზოგადოებას მიმართა. თავის გამოსვლაში საქართველოს პრეზიდენტმა ისაუბრა ოკუპაციაზე, საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე, ჯანდაცვაზე, კლიმატის ცვლილებებზე. 2013-2018 წლებში გაეროს გენერალური ასამბლეის ტრიბუნასთან საქართველოს პრემიერ-მინისტრები გამოდიოდნენ. ამ წლების შემდეგ ეს პირველი შემთხვევა იყო, როცა საქართველოს დელეგაციას პრეზიდენტი ხელმძღვანელობდა და სესიას სიტყვითაც მიმართა.[141]
|
|
„ქართველები მცირერიცხოვანი ერი ვართ, მაგრამ კარგად ვიცით სოლიდარობის ფასი. ჩვენი ადგილმდებარეობა გვკარნახობს, რომ ვართ იმ რეგიონის განუყოფელი ნაწილი, სადაც გლობალური გამოწვევების დაძლევა მშვიდობის გარეშე წარმოუდგენელია. ასევე, კარგად გვესმის, რომ ჩვენი პლანეტის ხვედრი ჩვენი ხვედრიცაა.[142]“
|
საქართველოს ოპოზიციის შეფასებებით პრეზიდენტის გამოსვლა იყო გაუბედავი, გარკვევით არ უსაუბრია ეთნიკურ წმენდაზე.[143]
პრეზიდენტი 75-ე სესიაზე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2020 წლის 22 სექტემბერს, პირველად გაეროს 75-წლიან ისტორიაში, 193 წევრი ქვეყნის მეთაურმა გენერალურ ასამბლეას ყოველწლური მოხსენებით ვიდეოჩანაწერების მეშვეობით მიმართავენ. სესიების ონლაინ რეჟიმში წარმოება პანდემია კოვიდ-19-ის გამო გადაწყდა.[144] პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა თავის გამოსვლაში ისაუბრა გლობალური ცვლილებების ფონზე კონფლიქტების მოგვარების ახალი ფორმების მოძებნის საჭიროებაზე, ჯანდაცვის, კლიმატისა და ინკლუზიური თანაცხოვრების დაცვის მნიშვნელობაზე.[145] მან განაცხადა:
|
|
„მომავალი რომელიც ჩვენ გვსურს, ოთხ საფუძველზე დგას - მშვდობა, სიცოცხლისუნარიანი პლანეტა, ინკლუზიური და ჯანმრთელი საზოგადოება და განათლებული მოქალაქეები კულტურულად განვითარებულ საზოგადოებაში.[146]
საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა მონაწილეობა მიიღო გაეროს 75-ე სესიის ფარგლებში გამართულ სხვა შეხვედრაშიც, რომელიც COVID-19-სა და მის შემდგომ პერიოდში „2030 მდგრადი განვითარების დღის წესრიგის“ დაფინანსების საკითხს ეხებოდა.[147]“
|
გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე რიგით 76-ე სესიას - 2021 წელს, 77-ე სესიას - 2022 წელს და 78-ე სესიას - 2023 წელს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი წარმოადგენდა, ხოლო 79-ე სესიას - 2024 წელს, პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე.[148]
პრეზიდენტი და კორონავირუსის პანდემია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]კორონავირუსული დაავადება COVID-19-ით ინფიცირებული პირი საქართველოში პირველად 2020 წლის 26 თებერვალს გამოვლინდა.[149] 2020 წლის 11 მარტს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ კორონავირუსის ეპიდემია გლობალურ პანდემიად გამოაცხადა.[150]
2020 წლის 10 მარტს, პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა, კორონავირუსის საფრთხის გამო ბულგარეთში, ბელგიასა და უკრაინაში დაგეგმილი ვიზიტები გააუქმა.[151] იმავე წლის 21 მარტს მან ქვეყანაში საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა. საგანგებო მდგომარეობა ერთი თვის მანძილზე უნდა გაგრძელებულიყო, თუმცა 2020 წლის 21 აპრილს პრეზიდენტმა მის 21 მაისამდე გაგრძელებას მოაწერა ხელი.[152]
2020 წლის 22 დეკემბერს ზურაბიშვილმა, ორბელიანების სასახლეში, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ევროპის რეგიონული ოფისის დირექტორს, ჰანს კლუგეს უმასპინძლა. შეხვედრისას განიხილეს პანდემიის პერიოდში საქართველოს მიერ ჯანდაცვის კუთხით გატარებული ღონისძიებები. ასევე, „კოვიდ-19“-ის ვაქცინასთან დაკავშირებული საკითხები.[153] 2021 წლის 26 იანვარს, სალომე ზურაბიშვილი, ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებების თანათავმჯდომარეს, სამხრეთ კავკასიასა და საქართველოში კრიზისის საკითხებში ევროკავშირის სპეციალურ წარმომადგენელს, ტოივო კლაარს შეხვედა, რომელთანაც ევროკავშირის მხრიდან კოვიდსოლიდარობის საკითხებზეც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ევროკავშირის მხარდაჭერა ვაქცინის დროულად მოწოდების საკითხში ძალიან მნიშვნელოვანია.[154][155]
2021 წლის 13 მარტს საქართველოში AstraZeneca-ს ვაქცინის პირველი 43 200 დოზა ჩამოვიდა.[156] ამ ფაქტთან დაკავშირებით მან განაცხადა:
|
|
„ასე გამოიყურება სინათლე გვირაბის ბოლოს! მადლობა ჩვენს საერთაშორისო პარტნიორებს, რომელთაც ეს შესაძლებელი გახადეს. ჯერ კიდევ გრძელი გზა გვაქვს წინ, თუმცა მსოფლიო ერთად უფრო ძლიერია და დავძლევთ ამ კრიზისს სოლიდარობის მეშვეობით. ვაქცინა დაამარცხებს ვირუსს.[157]“
|
2021 წლის 18 მარტს, როდესაც საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი დაბადებიდან 69-ე წელს აღნიშნავდა, კორონავირუსის საწინააღმდეგო „ასტრაზენეკას“ ვაქცინით პირდაპირ ეთერში აიცრა. სალომე ზურაბიშვილმა ვაქცინა თბილისის ინფექციურ საავადმყოფოში გაიკეთა. პრეზიდენტს თბილისის ინფექციური საავადმყოფოს დირექტორი თენგიზ ცერცვაძე და საავადმყოფოს სამედიცინო დირექტორი მარინა ეზუგბაია დახვდნენ.[158] „ასტრაზენეკას“ მეორე დოზით, პრეზიდენტი ზურაბიშვილი 2021 წლის 12 ივნისს აიცრა.[159]
პრეზიდენტი და ასოცირების ტრიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება].jpg)
2021 წლის 17 მაისს, უკრაინის, საქართველოსა და მოლდოვის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა კიევში ხელი მოაწერეს ურთიერთგაგების მემორანდუმს „ასოცირებული ტრიოს“ დაფუძნების თაობაზე, რომელიც ევროკავშირთან თანამშრომლობის კუთხით ძალების გაერთიანებას გულისხმობს.[160]
ამავე წლის 19 ივლისს, ბათუმის მე-17 საერთაშორისო კონფერენცია „ევროკავშირის მიზიდულობის ძალა და რეგიონის ტრანსფორმაცია“ ოფიციალურად გაიხსნა, სადაც საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა უკრაინელ კოლეგას, ვოლოდიმირ ზელენსკის და მოლდოველ კოლეგას, მაია სანდუს უმასპინძლა. კონფერენციას ესწრებოდა ევროპული საბჭოს პრეზიდენტი შარლ მიშელიც.[161]
კონფერენციას წინ უსწრებდა უკრანელი მეზღვაურების შეწყალების აქტი, რომელიც ზურაბიშვილმა 17 ივლისს გამოსცა, ხოლო ძალაში 19 ივლისს შევიდა. პრეზიდენტის ადმინისტრაციის განცხადებით, სალომე ზურაბიშვილმა უკრაინელი მეზღვაურებისა და მიხეილ სააკაშვილის დაცვის ყოფილი წევრის შეწყალების აქტი ვლადიმირ ზელენსკისთან შეთანხმების საფუძველზე გამოსცა, რის საფუძველზეც ზელენსკი ბათუმის კონფერენციაში მონაწილეობას დათანხმდა.[162]
აღმოსავლეთ პარტნიორობის ასოცირებული ტრიოს სახელმწიფო მეთაურებმა ხელი მოაწერეს ბათუმის სამიტის დეკლარაციას. ხელმოწერის ცერემონია 19 ივლისს, პეტრას ციხეზე გაიმართა. საქართველოს პრეზიდენტმა ერთ-ერთ შეხვედრაზე განაცხადა:
|
|
„დღეს არის იმის მაგალითი, რამდენად სერიოზულია ჩვენი სერთო ნაკისრი ვალდებულება, დასტური და მაგალითია იმისა, რომ ევროპული მომავალი არის გარდაუვალი. ამ ფაქტით, პანდემიის, შეზღუდვების მიუხედავად, არა მხოლოდ განვაახლეთ, არამედ ვაგრძელებთ ბათუმის საერთაშორისო კონფერენციას და უმაღლეს დონეზე ვატარებთ მას. პირველად ხდება ოთხი პრეზიდენტის მონაწილეობით ასეთი ღონისძიების ჩატარება. ყველა ჩვენგანისთვის ეს იმას ნიშნავს, რომ ნაკისრი გვაქვს ახალი ვალდებულებები ჩვენი საერთო მიზნის მიმართ.[163]“
|
დეკლარაციას ხელი მოაწერეს საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა, უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ და მოლდოვის პრეზიდენტმა მაია სანდუმ. საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ცნობით, დეკლარაციაში აღნიშნულია, რომ სამ ქვეყანას აერთიანებს ევროკავშირში გაწევრიანების მიზანი, რომ ევროპულ ინტეგრაციას ამ სამი ქვეყნისთვის ალტერნატივა არ გააჩნია.[164]
ეროვნული თანხმობის პროცესი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2021 წლის დეკემბერში, საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ეროვნული თანხმობის პროცესის დაწყების ინიციატივით გამოვიდა. პრეზიდენტის ადმინისტრაციის განცხადებით პროცესის დასაწყისი არის რთული, კომპლექსური, ღია და გამჭვირვალე, პრეზიდენტი უსმენს ყველას, ოპოზიციის, ხცელისუფლების, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიის წარმომადგენლების მოსაზრებებს და შემდგომ ახდენს რეაგირებას. ზურაბიშვილი ჯერ კიდევ დეკემბერში შეხვდა „ქართული ოცნების“, „ნაციონალური მოძრაობის“, „ლელოს“, „გირჩის“, „გირჩი - მეტი თავისუფლების“, „მოქალაქეების“, „ხალხისთვის“, „ერთიანი საქართველო - დემოკრატიული მოძრაობის“ და სხვა პარტიების წარმომადგენლებსა თუ უპარტიო პოლიტიკოსებს. პრეზიდენტს შეხვდნენ ასევე სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია და სახელმწიფო ინსპექტორი ლონდა თოლორაია.[165] პრეზიდენტის ინიციატივას გამოეხმაურნენ დიპლომატები, მათ შორის ამერიკის შეერთებული შტატების ელჩი საქართველოში კელი დეგნანი, რომელმაც აღნიშნა, რომ ეს პროცესი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ქვეყნის სტაბილურობისთვის და სიმშვიდისთვის.[166]
2021 წლის 28 დეკემბერს, ორბელიანების სასახლეში არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლებთან შეხვედრისას პრეზიდენტმა განმარტა, თუ რას გულისხმობდა ის ეროვნული თანხმობის პროცესთან დაკავშირებით და აღნიშნა:
|
|
„ეს პროცესი არ არის ადამიანების ერთმანეთთან შერიგების პროცესი, რაც მორალური კატეგორიაა. ჩემთვის, როგორც პრეზიდენტისთვის, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ შეიქმნას სივრცე, სადაც შევძლებთ ერთმანეთთან საუბრის დაწყებას იმ თემებზე, რის გამოც ქვეყანა დაყოფილია, რის გამოც ვართ დაპირისპირებულნი და გადამტერებულნი. ჩვენ ვერ ვპოულობთ ჩვენში ძალას, რომ დავჯდეთ ერთად და განვიხილოთ ის მთავარი საკითხები, რომელიც ვიცით, რომ აუცილებელია ამ ქვეყნის განვითარებისა და მისი მომავლისათვის, ეს იქნება ეკონომიკური, სოციალური და მართლმსაჯულების თემები.[167]“
|
პოლიტიკოსებთან და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან შეხვედრები 2022 წლის იანვარ-თებერვალშიც გაგრძელდა.[168]
სკანდალური განცხადებები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სალომე ზურაბიშვილის სკანდალური განცხადებების პირველი ტალღა ქართულ მედიაში მას შემდეგ გააქტიურდა, რაც იგი ოფიციალურად გახდა საქართველოს პრეზიდენტობის კანდიდატი. ყველაზე უფრო ხმაურიანი განცხადება მან 2018 წლის 6 აგვისტოს გააკეთა 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომთან დაკავშირებით და აღნიშნა, რომ ომი საუკუნეების წინ რუსეთმა დაიწყო, თუმცა 2008 წელს საქართველო ჩაერთო რუსეთის პროვოკაციაში და საომარი ვითარების ეს ნაწილი საქართველომ დაიწყო.[169] სალომე ზურაბიშვილმა აგვისტოს ომზე 8 აგვისტოს მუხათგვერდის ძმათა სასაფლაოზეც ისაუბრა. მისი თქმით, საომარი მოქმედებები დაიწყო იმ დროს, როდესაც საქართველოს არანაირი უპირატესობა არ ჰქონდა და ეს იყო გიჟი პრეზიდენტის ახირება, თუ რაღაც უცნაური გარიგება საქართველოს საუკუნოვან მტერთან.[170][171]
2019 წლის 10 დეკემბერს, პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა ერთ-ერთ ღონისძიებაზე გამოსვლის დროს განაცხადა:
|
|
„არც ჯარი გვაქვს, არც იარაღი და არც გვექნება, არც ის ეკონომიკური ძალიან დიდი პოტენციალი, რომ დავიპყროთ, თუნდაც, რეგიონი.[172]“
|
განცხადებას ოპოზიციისა და ხელისუფლების კრიტიკა მოჰყვა, რომ მან მთავარსარდლის პოზიციასთან შეუფერებელი განცხადება გააკეთა და შეურაცხყო ქართული ჯარი.[173] მოგვიანებით პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ განცხადება გაავრცელა და აღნიშნა, რომ მედიაში ყალბი ინტერპრეტაცია გავრცელდა და ეს იყო არა მხოლოდ პრეზიდენტის დისკრედიტაციის მცდელობა და ბულინგი, არამედ ქვეყნის ინტერესების და უსაფრთხოების დამაზიანებელი.[174]
ერთ-ერთი სკანდალური განცხადება პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა 2020 წლის 15 ივლისს, გიორგი შაქარაშვილის მკვლელობის საკითხზე გააკეთა და აღნიშნა, რომ მან „ვაჟკაცობა ერთი ერთზე იცის“, ხოლო, ჯგუფური აგრესია „ძალიან არაქართულია“.[175]
2020 წლის 10 ნოემბერს რუსეთის, სომხეთისა და აზერბაიჯანის ლიდერებს შორის ყარაბაღთან დაკავშირებულ გაფორმებულ შეთანხმებას ომის შეწყვეტის შესახებ საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი გამოეხმაურა. მან სომხეთსა და აზერბაიჯანს ომის დასრულება მიულოცა.[176] განცხადების შემდეგ პრეზიდენტმა საზოგადოებრივი კრიტიკა დაიმსახურა, ვინაიდან, შეთანხმების მიხედვით, სომხეთმა ყარაბაღის კონფლიქტში ფაქტობრივად კაპიტულაცია გამოაცხადა და დამარცხებული აღმოჩნდა.[177]
სკანდალური შეწყალებები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს სისიხლის სამართლის კოდექსის 78-ე მუხლის საფუძველზე შეწყალებას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტი ინდივიდუალურად განსაზღვრული პირის მიმართ.[178]
საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა, 2019 წლის მარტში, პირველი საპარლამენტო გამოსვლისას შეწყალებისა და მოსამართლეთა უვადოდ დანიშვნების საკითხებთან დაკავშირებით ისაუბრა. მისი თქმით, შეწყალების კომისია იუსტიციის სამინისტროში გადავა, ხოლო კომისიაში დამატებით ჩაერთვებიან სხვადასხვა ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენლები.
|
|
„კომისია განიხილავს იმ განცხადებებს, რომლებიც დააკმაყოფილებს ახალ კრიტერიუმებს და მოამზადებს შესაბამის რეკომენდაციებს. საბოლოო გადაწყვეტილება კი რჩება პრეზიდენტის პრეროგატივად. გადაწყვეტილების მიღებისას ვერ იქნება გათვალისწინებული პირადი, სოციალური, რელიგიური თუ პოლიტიკური ხასიათის ჩარევები. შეწყალება გამორიცხავს იმასაც, რომ საზოგადოებას ან კონკრეტულ ადამიანებს განემარტოთ რომელიმე კონკრეტულ საქმეზე შეწყალების მიღების ან მასზე უარის თქმის საფუძველი.[179]“
|
განცხადებიდან რამდენიმე თვის შემდეგ, 2019 წლის 27 აგვისტოს, მარიამობის დღესასწაულთან დაკავშირებით პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა 34 მსჯავრდებული შეიწყალა.[180] შეწყალებულთა შორის აღმოჩნდნენ პოლიციელის მკვლელობაში მსჯავრდებული და გიორგი ოთხმეზურის მკვლელობაში მსჯავრდებული პირები.[181] სალომე ზურაბიშვილი თავად გახდა მსჯავრდებულთა იმგვარი შეწყალების ავტორი, რომელსაც რამდენიმე თვის წინ თავად აკრიტიკებდა და რამაც საზოგადოების ნაწილის აღშფოთება გამოიწვია.[182]
სკანდალური შეწყალებისა და საზოგადოებრივი უკმაყოფილების შემდეგ ცნობილია ის ფაქტი, რომ სალომე ზურაბიშვილს შეწყალების კომისიის იუსტიციის სამინისტროს შემადგენლობაში გადასვლა სურდა, თუმცა ეს არ მოხდა.[183]
2020 წლის 15 მაისს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა გიგი უგულავა და ირაკლი ოქრუაშვილი შეიწყალა. მისივე განცხადებით უგულავასა და ოქრუაშვილს იგი არ იწყალებს, როგორც პოლიტპატიმრებს, რადგან საქართველოში პოლიტპატიმრები არ არსებობენ.[184]
2023 წლის 22 ივნისს საქართველოს პრეზიდენტმა, სალომე ზურაბიშვილმა ტელეკომპანია „მთავარის“ გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია შეიწყალა. ნიკა გვარამიას თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ 2022 წლის 16 მაისს სამი წლითა და ექვსი თვით პატიმრობა ჰქონდა მისჯილი. მას ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის ხელმძღვანელობის პერიოდში უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებას ედავებოდნენ.[185]
2024 წლის 12 აპრილს, პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა განაცხადა, რომ შეიწყალებდა ლაზარე გრიგორიადისს, რომელიც 2023 წლის 29 მარტს, პოლიციამ ე.წ. „აგენტების“ შესახებ კანონის საწინააღმდეგო აქციებისას პოლიციელზე თავდასხმისა და სხვისი ქონების განადგურების ბრალდებით დააკავა. გრიგორიადისს 9 წლით თავისუფლების აღკვეთა ჰქონდა მისჯილი. 24 აპრილს პრეზიდენტმა ლაზარე გრიგორიადისის შეწყალების აქტიც გამოსცა, რის შედეგადაც მან საპატიმრო დატოვა.[186]
პოზიცია ლგბტქ+ უფლებებთან დაკავშირებით
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2021 წლის 1 ივლისიდან 5 ივლისის ჩათვლით ორგანიზაცია „თბილისი პრაიდმა“ ლგბტქ+ კვირეული დააანონსა. ფაქტთან დაკავშირებით ქართულ საზოგადოებაში არაერთგვაროვანი რეაქცია იყო. საქართველოს მოქალაქეთა უკიდურესად მემარჯვენე ნაწილი გმობდა ლგბტქ+ კვირეულსა და რუსთაველის გამზირზე მათ მიერ დაგეგმილ „ღირსების მარშსს“, იწერებოდა მუქარის შემცველი განცხადებები. ფაქტს პრეზიდენტი ზურაბიშვილი რამდენჯერმე გამოეხმაურა და აღნიშნა:
|
|
„ყველას აქვს უფლება გამოიყენოს სიტყვის თავისუფლება. ეს არის ჩვენი ძირძველი ტოლერანტობა, რომელიც ჩვენი იდენტობის ნაწილია. ამაზე აშენდა ჩვენი ქვეყანა და ამაზე განვითარდება ხვალაც. ამიტომ ასევე მიმაჩნია, რომ ყველას აქვს უფლება გამოსვლის. ასევე, თბილისი პრაიდის მონაწილეებს აქვთ უფლება გამოხატონ თავიანთი აზრი და გამოიყენონ ის უფლება, რომელიც ყველას კონსტიტუციური უფლებაა, კონსტიტუციისა და კანონის მიერ დადგენილ ნორმებში. ეს ჩვენი ქვეყნისა და ჩვენი ერთიანობისთვის მნიშვნელოვანი![187]“
|
ლგბტქ+ თემის კვირეულის წინააღმდეგ, 5 ივლისს, უკიდურესად მემარჯვენე საზოგადოების ნაწილმა კონტრაქცია გამართა, თბილისი პრაიდის დაგეგმილი აქცია კი გაუქმდა. რუსთაველის გამზირზე შეკრებილმა მოძალადე ჯგუფებმა იერიში მიიტანეს მედიის წარმომადგენლებზე, რადგან აქციის გაშუქებას და სასულეირო პირების განცხადებების ჩაწერას ცდილობდნენ. 5 ივლისის დარბევის შემდეგ, სალომე ზურაბიშვილმა ძალადობა დაგმო და „ნიუ ჰოსპიტალსში“ გადაყვანილი მედიის დაშავებული წარმომადგენლები მოინახულა. ძალადობრივი ქმედებიდან რამდენიმე დღეში ერთ-ერთი დაშავებული ოპერატორი ლექსო ლაშქარავა გარდაიცვალა. მის გარდაცვალების ფაქტს ზურაბიშვილი გამოეხმაურა და მოძალადეების დასჯა მოითხოვა.[188]
პოზიცია რუსეთ-უკრაინის ომთან დაკავშირებით
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2022 წლის 21 თებერვალს, რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა, უკრაინის ორი რეგიონი - დონეცკი და ლუგანსკი დამოუკიდებელ რესპუბლიკებად ცნო. მომდევნო დღეს საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა უკრაინის პრეზიდენტს სოლიდარობა გამოუცხადა და უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობის მიმართ მხარდაჭერა დააფიქსირა.[189]
სალომე ზურაბიშვილმა დონეცკისა და ლუგანსკის რეგიონების აღიარების გამო დასავლეთის მიერ რუსეთისთვის დაწესებული სანქციები დადებითად შეაფასა. მისივე განცხადებით, 2008 წელი საქართველოში და 2014 წელი უკრაინაში გაკვეთილი უნდა გახდეს დასავლელი პარტნიორებისთვის. ზურაბიშვილის თქმით, საქართველომ უნდა იპოვოს ბალანსი, რათა სოლიდარული იყოს პარტნიორებთან და ასევე პასუხისმგებლობა აიღოს საქართველოს უსაფრთხოებასა და მოსახლეობაზე.[190]
24 თებერვალს რუსეთის ფედერაციის სამხედრო ნაწილები უკრაინის ტერიტორიაზე შეიჭრა და რუსეთ-უკრაინის ომი აქტიურ ფაზაში გადავიდა. 26 თებერვალს საქართველოს პრეზიდენტი, სალომე ზურაბიშვილი ფრანგ კოლეგას, ემანუელ მაკრონს და ევროპული საბჭოს პრეზიდენტს, შარლ მიშელს ტელეფონით ესაუბრა. საქართველოსა და საფრანგეთის პრეზიდენტებმა უკრაინისა და მისი მხარდაჭერის შესახებ მოსაზრებები გაცვალეს. პრეზიდენმა მაკრონმა კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის მიმართ საფრანგეთის მხარდაჭერას.[191] 27 თებერვალს ზურაბიშვილი უკრაინელ და გერმანელ კოლეგებს – ვოლოდიმირ ზელენსკისა და ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერს, ასევე ნიდერლანდების პრემიერმინისტრს, მარკ რიუტეს ტელეფონით ესაუბრა. ზურაბიშვილის განცხადებით უკრაინის პრეზიდენტს კიდევ ერთხელ დაუდასტურა საქართველოს სრული მხარდაჭერა. იმავე დღეს პრეზიდენტმა ზელნსკიმ Twitter-ზე დაწერა, რომ არსებული ვითარების ინფორმაცია მიაწოდა საქართველოს პრეზიდენტს და ჩეხეთის რესპუბლიკის პრემიერმინისტრს, საუბარი იყო კონკრეტულ დახმარებაზე და მადლიერია უკრაინის მეგობრების – საქარველოს, ჩეხეთის მიერ გამოხატული მხარდაჭერის.[192]
1 მარტს საქართველოს პრეზიდენტმა უკრაინელ ხალხს მიმართა და რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს მხარდაჭერა და სოლიდარობა დაუდასტურა. მისი განცხადებით უკრაინა იბრძვის ყველასთვის, იბრძვის საქართველოსთვის, იბრძვის მთლიანი ევროპისთვის და იბრძვის თავისუფლებისთვის.[193]
საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი 1 მარტს ბრიუსელში ევროპული საბჭოსა და ევროკომისიის პრეზიდენტებს, შარლ მიშელსა და ურსულა ფონ დერ ლაიენს შეხვდა. ზურაბიშვილის განცხადებით იმის მიუხედავად, რომ ყველასთვის ცენტრში დღეს არის უკრაინა და უკრაინაში განვითარებული ძალიან მძიმე მოვლენები და სოლიდარობა რუსული აგრესიის წინააღმდეგ, ამ დროს საქართველოს მდგომარეობა არ არის მივიწყებული. მისივე თქმით, ახალი პოლიტიკური გარემო ევროპაში „ასოცირებული ტრიოს“ ქვეყნებს – საქართველოს, უკრაინასა და მოლდოვას – ახალ პერსპექტივას გაუჩენს და „ამისთვის ჩვენ ყველანი მზად უნდა ვიყოთ“.[194]
2 მარტს, France 24-თან ინტერვიუში სალომე ზურაბიშვილმა აღნიშნა, რომ რასაც ყველა მოელის საქართველოსგან არის ღია სოლიდარობა და სწორედ ამიტომ ჩავიდა ბრიუსელში, პარიზში, რათა აჩვნოს პრეზიდენტ ზელენსკის ის, რასაც საქართველოს მოსახლეობა ძალიან მკაფიოდ აჩვენებს, რომ საქართველო სრულ სოლიდარობას უცხადებს უკრაინას.[195]
გაცემული ჯილდოები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საქართველოს სახელმწიფო ჯილდოებით დაჯილდოების წესი ჯერ კიდევ 2005 წელს, პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის მიერ დამტკიცდა. სამშობლოს დაცვისა და ერთიანობისათვის ბრძოლაში გამოჩენილი გმირობისა და მამაცობის, აგრეთვე ქართული სახელმწიფოს მშენებლობაში განსაკუთრებული პირადი წვლილის აღსანიშნავად დაწესებულია საქართველოს სახელმწიფო ჯილდოები – ორდენები და მედლები. დაჯილდოების შესახებ გადაწყვეტილებას საქართველოს პრეზიდენტი იღებს.[196] 2018 წლიდან დღემდე სალომე ზურაბიშვილმა არაერთი პირი დააჯილდოვა. 2019 წლის 3 ივლისს პრეზიდენტმა ექიმი და მეცნიერი თენგიზ ცერცვაძე ბრწყინვალების ორდენით დააჯილდოვა.[197]
2019 წლის 23 ნოემბერს, საქართველოს პრეზიდენტის გადაწყვეტილებით, სამშობლოს დაცვისა და ერთიანობისათვის ბრძოლაში გამოჩენილი განსაკუთრებული მამაცობის, გამორჩეული გმირობისა და თავდადებისათვის მე-2 საარმიო კორპუსის 24-ე ბრიგადის საკომენდანტო ასეულის მებრძოლ ავთანდილ იოსელიანს საქართველოს ეროვნული გმირის წოდება მიანიჭა.[198]
2020 წლის 15 იანვარს, მან მსახიობ არიადნა შენგელაიას ღირსების ორდენი გადასცა.[199] 2020 წლის 22 იანვარს, პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა, ქართულ-ებრაული ურთიერთობების გაღრმავებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის, ღირსების მედლებით ისრაელის მოქალაქეები - რივა ბაბალიკაშვილი- ჩერნოვა ქართულ-ებრაული ურთიერთობების გაღრმავებისათვის, ქართული მუსიკალური ხელოვნების განვითარებაში შეტანილი პირადი წვლილისთვის, თინა შიმშილაშვილი - ქართულ-ებრაული ურთიერთობების გაღრმავებისათვის შეტანილი პირადი წვლილისთვის, დააჯილდოვა.[200]
2020 წლის 10 აგვისტოს, პრეზიდენტმა ბრწყინვალების ორდენით დააჯილდოვა მომღერალი, ლოტბარი და კომპოზიტორი, ანზორ ერქომაიშვილი.[201] 2021 წლის 27 თებერვალს მან ღირსების ორდენი გადასცა პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის საბიბლიოთეკო რესურსების დეპარტამენტის დირექტორს, ლევან თაქთაქიშვილს ქართული სახელმწიფოს მშენებლობის საქმეში შეტანილი პირადი წვლილის.[202]
2021 წლის 9 მარტს მან თამარ მეფის ორდენით დააჯილდოვა: ხელოვნებათმცოდნე ელენე კავლელაშვილი (სიკვდილის შემდეგ) - ქართული ეროვნული საგანძურის კვლევასა და მის დაცვაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისათვის, მედეა ამირანაშვილი - ქართული საოპერო ხელოვნების განვითარებასა და პოპულარიზაციაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისათვის, კადემიკოსი მზექალა შანიძე - ქართველოლოგიის განვითარებაში, ძველი და ახალი ქართული ენისა და ლიტერატურის, საქართველოს ისტორიის, ქართული კულტურული მემკვიდრეობის კვლევაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისთვის, მსახიობი ნათელა მაჭავარიანი - ქართული თეატრალური ხელოვნების განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისთვის, ხელოვნებათმცოდნე ქეთევან კინწურაშვილი - ქართული სამხატვრო ხელოვნების კვლევასა და საზღვარგარეთ პოპულარიზაციაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისათვის, რეჟისორი ქეთევან (ქეთი) დოლიძე - ქართული თეატრალური და კინოხელოვნების განვითარებასა და პოპულარიზაციაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისათვის,ICOMOS-ის საერთაშორისო სამდივნოს მრჩეველი მსოფლიო მემკვიდრეობის ნომინაციების შეფასების საკითხებში რუსუდან მირზიკაშვილი - ქართული კულტურული მემკვიდრეობის დაცვაში, საზღვარგარეთ პოპულარიზაციასა და საუკეთესოდ წარმოჩენაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისათვის, ტრადიციული მრავალხმიანობის კვლევის საერთაშორისო ცენტრის დირექტორი, ხელოვნებათმცოდნე რუსუდან წურწუმია - ქართული მრავალხმიანი მუსიკის კვლევაში, საზღვარგარეთ ქართული მრავალხმიანი მუსიკისა და საქართველოში მსოფლიო მრავალხმიანი მუსიკის პოპულარიზაციაში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისათვის.[203]
2021 წლის 9 აპრილს, პრეზიდენტის სასახლეში, დამოუკიდებლობის აღდგენის 30 წლისთავისადმი მიძღვნილ ღონისძიებაზე, სალომე ზურაბიშვილმა დათა ვანიშვილი სიკვდილის შემდეგ მედლით „სამოქალაქო თავდადებისათვის“ დააჯილდოვა. მედალი დათა ვანიშვილის ოჯახს გადაეცა.[204]
პრეზიდენტი და ვიკიპედია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი 2021 წლის 13 ოქტომბერს, ავსტრიის დედაქალაქ ვენაში ვიზიტისას ქართველი სტუდენტების ნაწილს შეხვდა, რომლებმაც ვიკიპედიის პროექტებში პრეზიდენტის ადმინისტარიის ჩართულობის საკითხიც დასვეს და ქართულ საინფორმაციო სივრცეში ონლაინ ენციკლოპედიის მნიშვნელობა გააცნეს.[205]
ვიკიმედიის პროექტებთან თანამშრომლობა პრეზიდენტის ადმინისტრაციასა და ვიკიმედიის მომხმარებელთა საქართველოს ჯგუფს შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმის გაფორმებით გაგრძელდა. 2022 წლის 5 თებერვალს, ორბელიანების სასახლეში, ქართული ვიკიპედიის მარათონი გაიმართა. მარათონში მონაწილე ახალგაზრდებს საქართველოს პრეზიდენტი და თსუ-ს რექტორი გიორგი შარვაშიძე შეხვდნენ, მათ საქმიანობას გაეცნენ და მომავალი თანამშრომლობის გეგმებზე ესაუბრნენ.[206] საქართველოს პრეზიდენტმა განაცხადა:
|
|
„ცხადია, რომ ქართული ვიკიპედია მნიშვნელოვანია საქართველოსთვის ცოდნის შენარჩუნებისა და სწორი და ზუსტი ცოდნის გავრცელების თვალსაზრისით, რადგან ჩვენ ყველამ ვიცით, რომ ერთ-ერთი პრობლემა ცრუ და არაზუსტი ინფორმაციაა. კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია ჩვენი გასვლა საზღვარგარეთ, მსოფლიო ვიკიპედიაში სხვადასხვა ენებზე. ამისათვის აუცილებელია, ამ საქმეში ძალიან აქტიურად და ეფეტიანად ჩავრთოთ ჩვენი დიასპორა. ამისათვის უნდა მოინახოს ფორმები, არა მხოლოდ მათი ინდივიდუალურად ჩართვისათვის, როგორც ხდებოდა დიდწილად აქამდე.
რეალურად, ვიკიპედიას სივრცე, მსოფლიო სივრცე, დღეს ახალი ფორმის ბრძოლის სივრცეა. ძალიან მნიშვნელოვანია ასევე, რომ ჩვენი ინფორმაცია და ჩვენს შესახებ ინფორმაცია იყოს დაცული.[206] “
|
ვიზიტები ევროპის დედაქალაქებში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2023 წლის 30 აგვისტოს საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ გაავრცელა პრეს-რელიზი, რომლის თანახმად 31 აგვისტოს ქალაქ ბერლინში, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტთან, ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერთან ვიზიტით სალომე ზურაბიშვილი იწყებდა შეხვედრებს ევროპელ ლიდერებთან საქართველოსთვის ევროკავშირის წევრობის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მინიჭების მხარდასაჭერად.[207]
მთავრობის ადმინისტრაციის განცხადებით, პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ საქართველოს მთავრობას აღნიშნულ ვიზიტთან დაკავშირებით წინადადებით 2023 წლის 12 ივლისს მიმართა, რაზეც საქართველოს მთავრობის განკარგულებით 2023 წლის 3 აგვისტოს ოფიციალურად, წერილობით ეთქვა უარი. მთავრობის განცხადების თანახმად, „ასევე, პრეზიდენტს ოფიციალურად, წერილობით ეთქვა უარი 22-24 აგვისტოს უკრაინაში, 16 სექტემბერს შვეიცარიის კონფედერაციაში, 2-3 ოქტომბერს პოლონეთის რესპუბლიკაში, 4-6 ოქტომბერს ბელგიის სამეფოში, 31 ოქტომბრიდან 2 ნოემბრის ჩათვლით დანიის სამეფოში და 1-2 დეკემბერს არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში სამუშაო ვიზიტებზე. სალომე ზურაბიშვილს ასევე უარი ეთქვა 27-29 სექტემბერს ბულგარეთის რესპუბლიკაში, 10-12 დეკემბერს ჩეხეთის რესპუბლიკაში და 18-20 დეკემბერს ისრაელის სახელმწიფოში ოფიციალურ ვიზიტებზე.“[207]
მთავრობის უარის მიუხედავად, სალომე ზურაბიშვილმა დაიწყო ვიზიტები ევროპულ დედაქალაქებში ევროკავშირის ლიდერებთან შესახვედრად, რათა დაარწმუნოს ისინი, რომ საქართველოს ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსი წლის ბოლომდე მიანიჭონ.[208]
31 აგვისტოს ზურაბიშვილი გერმანიის პრეზიდენტ ფრანკ ვალტერ შტაინმაიერს შეხვდა. საქართველოს პრეზიდენტმა მადლობა გადაუხადა შტაინმაიერს მათი შეხვედრისთვის, რომლითაც დაიწყო მისი ევროპული ტურნე და აღნიშნა: „გერმანიის მხარდაჭერა გადამწყვეტი იქნება. ქართველ ხალხს სჯერა თავისი ევროპული მომავლის“.[208]
1 სექტემბერს ზურაბიშვილი ევროსაბჭოს პრეზიდენტს შარლ მიშელს შეხვდა. მიშელი მიესალმა ზურაბიშვილის ძალისხმევას საქართველოს ევროპული ინტეგრაციის გზაზე პროგრესის მიღწევის კუთხით. მან აღნიშნა, რომ ევროპის საბჭოს გადაწყვეტილება საქართველოს ევროკავშირის პერსპექტივის მინიჭების შესახებ ისტორიულ შესაძლებლობას წარმოადგენს და დასძინა: „საჭიროა შემდგომი რეფორმები – მართლმსაჯულება, დეპოლარიზაცია, დეოლიგარქიზაცია. ასევე ინკლუზიური პოლიტიკური კულტურის ჩამოყალიბება“.[208]
ევროპული საბჭოს პრესრელიზის თანახმად, ლიდერებმა განიხილეს ევროკავშირი-საქართველოს ურთიერთობები, რეგიონში განვითარებული მოვლენები და რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ აგრესიული ომის შედეგები საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიისთვის. პრეზიდენტმა მიშელმა დადებითად შეაფასა საქართველოს პრეზიდენტის როლი საკანონმდებლო კონტროლში, ასევე, ცალკეული პირების შეწყალების უფლების გამოყენების კუთხით და განსაკუთრებით დადებითად შეფასდა მისი ძლიერი პოლიტიკური აქცენტი ევროკავშირი-საქართველოს დღის წესრიგზე.[208]
შარლ მიშელმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა ევროკავშირის ურყევი მხარდაჭერა საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისა და სუვერენიტეტისადმი მის საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვრებში. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ევროკავშირი რჩება საქართველოს მდგრადობის გაზრდის ერთგული.[208]
2023 წლის 1 სექტემბერს „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ გაახმოვანა პარტიის პოლიტიკური საბჭს გადაწყვეტილება სალომე ზურაბიშვილის მიმართ იმპიჩმენტის პროცედურის ინიციირების შესახებ.[209][210]
ინიციატივა „ქართული ქარტია“
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2024 წლის 3 აპრილს მმართველი ქართული ოცნების საპარლამენტო უმრავლესობამ ხელახლა დააინიცირა კანონპროექტი „უცხოელი აგენტების“ შესახებ,[211] რომელიც 400-ზე მეტმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ და ოპოზიციამ დაგმო.[212]
სალომე ზურაბიშვილმა კანონის წინააღმდეგ განწყობილი მოქალაქეების პოზიცია დაიკავა და საპრეზიდენტო მანდატის უფლებამოსილების ფარგლებში დაიწყო შესაბამისი კამპანია.
პრეზიდენტმა, საქართველოს დამოუკიდებლობის დღეს, 26 მაისს საზოგადოებას „ქართული ქარტია” წარუდგინა, ოპოზიციურ პარტიებს კი მისი ხელმოწერა და მის ირგვლივ გაერთიანება შესთავაზა. პრეზიდენტის განცხადებით, ქართულ ქარტიაში ასახულია საზოგადოების დაკვეთა და მოთხოვნა – ის თავისი არსითა და სულისკვეთებით ასევე ემსახურება იმ ნაბიჯების გადადგმას, რომლებსაც დღეს საზოგადოებისთვის ეგზისტენციალური მნიშვნელობა აქვს.
ქარტიის ხელმომწერები ასევე ვალდებულებას იღებენ შეასრულონ ევროპული რეკომენდაციის 9 პუნქტი. გაიწერა შემდეგი ნაბიჯები:
- 1. ქვეყნის ევროპული კურსისათვის დამაზიანებელი კანონების გაუქმება;
- 2. მართლმსაჯულების სისტემის გათავისუფლება და ნდობის აღდგენა, სასამართლოს გათავისუფლება;
- 3. რეფორმების სხვა პრიორიტეტული ნაბიჯები შეეხება პროკურატურას;
- 4. საარჩევნო სისტემის გაჯანსაღება.
ქარტიაზე ხელისმომწერნი, ვინც 2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნებზე ამომრჩევლებისგან მიიღებენ მანდატს, იღებენ ვალდებულებას და დადებენ პირობას, რომ შეასრულებენ ამ ქარტიაში ჩაწერილ პირობებს პირველივე საგაზაფხულო სესიის დასრულებამდე და შესრულებისთანავე მომზადდება და ჩატარდება ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები თავისუფალ და სამართლიან პირობებში. მთავრობა, რომელიც სამოქმედო გეგმის აღსრულებაზე იქნება პასუხისმგებელი, წარდგენილი იქნება საქართველოს პრეზიდენტის მიერ.
ოპოზიციური პარტიებიდან პრეზიდენტის ინიციატივას დაეთანხმდენ და ქართულ ქარტიას შედმეგი პარტიები შეუერთდნენ: პარტია „ახალი", „ევროპული საქართველო", „ლელო", „გირჩი - მეტი თავისუფლება", „დროა", „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა", „სტრატეგია აღმაშენებელი".[213][214]
2024 წლის არჩევნები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა საქართველოს მე-11 მოწვევის საპარლამენტო არჩევნები 2024 წლის 26 ოქტომბრისთვის ოფიციალურად დანიშნა. მან მაშინვე გაამახვილა ყურადღება იმაზე, რომ ამ არჩევნებს წინა არჩევნებთან შედარებით განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს და მოქალაქეებს სრული მობილიზებისკენ მოუწოდა.[215]
წინასწარი შედეგების გამოქვეყნების შემდეგ, 27 ოქტომბერს, პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა, ორბელიანების სასახლეში ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებს უმასპინძლა და განაცხადა, რომ არ აღიარებდა 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგებს. ამის მიზეზად კი მან საარჩევნო პროცესზე რუსული გავლენა, არჩევნების გაყალბება, ხმების წართმევა, სახელისუფლებო რესურსების ცუდად გამოყენება და ანტიევროპული კამპანია დაასახელა.[216] ზურაბიშვილმა საქართველოს მოქალაქეებს, პროტესტის დასაფიქსირებლად, 28 ოქტომბერს რუსთაველის გამზირზე შეკრებისკენ მოუწოდა. იგი აქციაზე თავადაც გამოცხადდა და მომიტინტეებს მიმართა:
|
|
„თქვენ, აქ ვინც ხართ, თქვენ არ წაგიგიათ არჩევნები, თქვენი ხმა მოიპარეს და სცადეს, რომ თქვენი მომავალიც მოიპარონ, მაგრამ ამის უფლება არავის აქვს და თქვენ ამის უფლება არავის არ მისცეთ. აქ არის ის დროშა, რითაც საქართველომ პირველად გამოაცხადა თანამედროვე ეპოქაში თავისუფლება და დამოუკიდებლობა, ეს არის ის დროშა, რომლის გაგრძელება არის დღევანდელი ჩვენი დროშა. ორივე დროშის წინაშე მე შემიძლია ფიცი დავდო, რომ თქვენთან ერთად ვიქნები ბოლომდე... სანამ არ მივაღწევთ იმ ევროპის კარებთან, რომელიც არის ჩვენი ნამდვილი ოცნება კი არა, რეალობა. მომავალი სხვა ჩვენ არ გვაქვს, არც ალტერნატივა და არც არაფერი სხვა არ გვინდა დავუტოვოთ ამ ქვეყანას თავისი შემდეგი თაობებისთვის - დამოუკიდებლობა, თავისუფლება, ევროპულობა და ეს ქართული იდენტობა, რომელიც მოგვყვება და რომელიც არის ესოდენ ძვირფასი.[217]“
|
პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა, 18 ნოემბერს, ორბელიანების სასახლეში გამართულ ბრიფინგზე კიდევ ერთხელ დააფიქსირა გადაწყვეტილება არჩევნების არაღიარებასთან დაკავშირებით და განაცხადა, რომ „არჩევნები არ შედგა და აუცილებელია უმოკლეს ვადაში ჩატარდეს ახალი არჩევნები“. მან ასევე წარადგინა გეგმა, რომელიც საზოგადოებას, ხელისუფლებას და ოპოზიციას შესთავაზა. მისი აზრით 26 ოქტომბრამდე არსებული პოლიტიკური მოცემულობა უნდა გაგრძელდეს. მან ასევე ხელისუფლება პოლიტიკური დესტაბილიზაციის შესახებ გააფრთხილა და განაცხადა. 19 ნოემბერს კი ამომრჩეველთა კონსტიტუციური უფლებების დარღვევის გამო საკონსტიტუციო სასამართლოში საჩივარი შეიტანა.[218]
გამოცემები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- 1986 - «Que sais-je: La Géorgie» (PUF გამოცემა), პარიზი
- 2006 - Une femme pour deux pays (Grasset გამოცემა), პარიზი
- 2006 - საქართველოსკენ (ქართულად), გამომცემლობა იტერა, თბილისი
- 2007 - სექტემბერი : Quelles frontières pour l’Europe (Bourin გამოცემა), პარიზი
- 2008 - აგვისტო : Les cicatrices des Nations (Bourin გამოცემა), პარიზი
სტატიები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- 2007 – Foreign Policy France #3, April «What is the Russia we want?» (ინგლისურად)
- 2007 აპრილი - «Société civile et pouvoir en Géorgie» (Gir გამოცემა),(ფრანგულად)
- 2007 - «La démocratisation en Géorgie à l’épreuve des élections» (ჟურნალი Ceri Sciences Po)
- 2007 თებერვალი - «What borders for Europe» (კრებულში «Penser l’Europe», ფრანგულად და ინგლისურად)
- 2007 მაისი – «Fermer Yalta» # 102 Cahier de Chaillot (გამოცემული იქნა ევროკავშირის უსაფრთხოების ინსტიტუტის მიერ. ფრანგულად და ინგლისურად)
- 2007 - Russian and global affairs N 2 april 2007 „Kossovo as a positive precedent“ (ინგლისურად და რუსულად)
საპატიო ჯილდოები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| ლენტი | ქვეყანა/ინსტიტუცია | პატივი |
|---|---|---|
|
საფრანგეთი | საფრანგეთის რესპუბლიკის საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერი (2003) |
|
საფრანგეთი | საფრანგეთის რესპუბლიკის ღირსების ეროვნული ორდენი |
|
იტალია | იტალიის ვარსკვლავის ორდენი (1978) |
|
პოლონეთი | პოლონეთის ღირსების ორდენი[219] |
 |
იტალია | იტალიის რესპუბლიკის ღირსების ორდენი (2022)[220] |
 |
იერუსალიმის ბერძნული საპატრიარქო | Equestrian Order of the Holy Sepulchre of Jerusalem (2020)[221] |
 |
კვიპროსი | Grand Collar of the Order of Makarios III (2021) |
ფილმები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- სპეციალური გადაცემა «Envoyé special « France 1 (ფრანგულად)
- «Perpertuum mobile» ბიოგრაფიული ფილმი (მოკლემეტრაჟიანი, 2006. ქართულად)
- «La malle» ბიოგრაფიული ფილმი (ქართულად)
იხილეთ აგრეთვე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- სალომე ზურაბიშვილი დაარქივებული 2021-04-28 საიტზე Wayback Machine. — საქართველოს პრეზიდენტის საიტი
- სალომე ზურაბიშვილი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
- სალომე ზურაბიშვილი — საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი (მოძველებული / არქივი / ახალი არქივი)
- სალომე ზურაბიშვილი — Curriculum Vitae
- სალომე ზურაბიშვილი Twitter-ზე
- სალომე ზურაბიშვილი Facebook-ზე
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა საფრანგეთის მოქალაქეობა დატოვა. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 5 დეკემბერი, 2018.
- ↑ „ქართული ოცნება“ საზოგადოებას მოუწოდებს, საქართველოს პრეზიდენტის პოსტზე მხარი დაუჭიროს სალომე ზურაბიშვილის კანდიდატურას. new.ipn.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ლევან ზურაბიშვილი - ბიოგრაფია. www.nplg.gov.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ზურაბიშვილი ლევან ივანეს ძე. diaspora.gov.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ზეინაბ კედია. www.newposts.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ზეინაბ კედია. www.newposts.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ twitter.com - თეიმურაზ გორჯესტანი. twitter.com. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ France in the United Kingdom Embassy of France in London. uk.ambafrance.org. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ Kethevane is a French-American journalist. www.kethevanegorjestani.com. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ Kéthévane GORJESTANI. www.france24.com. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ რატომ დაშორდა პირველ ქმარს სალომე ზურაბიშვილი. www.resonancedaily.com. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ კოკი გუგუშვილის მიმართვა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ჯანრი კაშიას ბიოგრაფია. www.nplg.gov.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ თეიმურაზ გორჯესტანმა და მისმა მეუღლემ პარიზში ოფიციალურად იქორწინეს. imedinews.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.[მკვდარი ბმული]
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ბებია გახდა. www.tabula.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი. president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-28. ციტირების თარიღი: 28 აპრილი, 2021
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი, შაბათს, საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრად დანიშნა. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ზურაბიშვილი რუსულ სამხედრო ბაზებზე საბოლოო შეთანხმების მიზნით მოსკოვს სტუმრობს. civil.ge. ციტირების თარიღი: 4 დეკემბერი, 2018.
- ↑ ტოვებენ თუ არა საქართველოს რუსი სამხედროები. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 4 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილის გზა პრეზიდენტობამდე. www.ghn.ge. ციტირების თარიღი: 4 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილის პოლიტიკური ტაიმ-აუტი. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 4 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა მისი საზოგადოებრივი მოძრაობის პირველი ოფისი გახსნა. civil.ge. ციტირების თარიღი: 4 დეკემბერი, 2018.
- ↑ „საქართველოს გზა“ არც ერთ ოპოზიციურ გაერთიანებასთან არ ასოცირდება. გაზეთი „ხვალინდელი დღე“, № 76.[მკვდარი ბმული]
- ↑ 24.0 24.1 სალომე ზურაბიშვილი - „ოცნების“ მხარდაჭერილი პრეზიდენტობის დამოუკიდებელი კანდიდატი. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 13 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა მისი საზოგადოებრივი მოძრაობის პირველი ოფისი გახსნა. www.nplg.gov.ge. ციტირების თარიღი: 13 დეკემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ სალომე ზურაბიშვილის პოლიტიკური ტაიმ-აუტი. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი საპრეზიდენტო არჩევნების შესახებ. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 13 დეკემბერი, 2018.
- ↑ უნდა მიეცეს თუ არა სალომე ზურაბიშვილს საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობის უფლება. www.transparency.ge. ციტირების თარიღი: 13 დეკემბერი, 2018.
- ↑ საარჩევნო მარათონი მთაწმინდის ოლქში, სახელისუფლებო კანდიდატის გარეშე. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ საპარლამენტო არჩევნები 2016 - პირველი ტური. cec.gov.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ საპარლამენტო არჩევნები 2016 - მეორე ტური. cec.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-16. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტის წევრი. www.parliament.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა კომიტეტი. www.parliament.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის კომიტეტი. www.parliament.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - ჯგუფების წევრი. www.parliament.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-10-28. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - საპარლამენტო დელეგაციები. www.parliament.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-10-28. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ პარლამენტმა მუდმივმოქმედი დელეგაციების შემადგენლობა დაამტკიცა. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ საქართველოს კონსტიტუციური კანონის პროექტის გამოქვეყნებისა და მისი საყოველთაო-სახალხო განხილვის საორგანიზაციო კომისიის წევრი. matsne.gov.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ პარლამენტის დროებითი საგამოძიებო კომისიის პირველი სხდომა დღეს გაიმართება. imedinews.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ ტერიტორიული მთლიანობის კომისიის თავმჯდომარის მოადგილედ სალომე ზურაბიშვილი აირჩიეს. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ ფინანსური აუდიტის განმახორციელებელი საქართველოს პარლამენტის დროებითი კომისიის წევრი. www.parliament.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - საპარლამენტო კომისიების წევრი. parliament.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-10-28. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი: არ არის გამორიცხული საპრეზიდენტო არჩევნებში მივიღო მონაწილეობა. www.ipress.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი პრეზიდენტობის კანდიდატია. www.tabula.ge. ციტირების თარიღი: 30 აგვისტო, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი საარჩევნო კამპანიას იწყებს. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა საფრანგეთის მოქალაქეობა დატოვა. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ქართული ოცნება საპრეზიდენტო არჩევნებზე სალომე ზურაბიშვილს დაუჭერს მხარს. on.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ცესკოს საქართველოს პრეზიდენტის 2018 წლის 28 ოქტომბრის არჩევნების პირველი ტურის შედეგების შემაჯამებელი ოქმი. matsne.gov.ge. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2018.
- ↑ ზურაბიშვილი კანდიდატურის მოხსნას არ აპირებს. imedinews.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ ზურაბიშვილი კანდიდატურის მოხსნას არ აპირებს. liberali.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ არჩევნები 2018 - ოფიციალური შედეგები (მეორე ტური). imedinews.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-24. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილის ინაუგურაცია 16 დეკემბერს გაიმართება. www.interpressnews.ge. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი, 2018.
- ↑ ლიეტუვის ქალი პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილს გამარჯვებას ულოცავს. imedinews.ge. ციტირების თარიღი: 1 დეკემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ ესტონეთის პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილს საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვებას ულოცავს. marshalpress.ge. ციტირების თარიღი: 1 დეკემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ ემანუელ მაკრონი სალომე ზურაბიშვილს – ქალბატონო პრეზიდენტო, მსურს, მოგილოცოთ საფრანგეთისა და პირადად ჩემი სახელით. marshalpress.ge. ციტირების თარიღი: 1 დეკემბერი, 2018.[მკვდარი ბმული]
- ↑ უკრაინის პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილს საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვებას ულოცავს. twitter.com. ციტირების თარიღი: 1 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სომხეთის პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილს საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვებას ულოცავს. twitter.com. ციტირების თარიღი: 1 დეკემბერი, 2018.
- ↑ გერმანიის პრეზიდენტი და ელჩი სალომე ზურაბიშვილს გაპრეზიდენტებას ულოცავენ. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 1 დეკემბერი, 2018.
- ↑ იტალიის პრეზიდენტი-ვიმედოვნებ, სალომე ზურაბიშვილის საპრეზიდენტო მანდატის განმავლობაში თბილისსა და რომს შორის მჭიდრო კავშირი კიდევ უფრო გაღრმავდება. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 1 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილის ინაუგურაცია 16 დეკემბერს გაიმართება. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ კახიშვილი: ინაუგურაციის ჩატარების ადგილი კვლავ უცნობია - განიხილება სამი ქალაქი. sputnik-georgia.com. ციტირების თარიღი: 15 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - ინაუგურაცია იქნება თელავში. www.interpressnews.ge. ციტირების თარიღი: 15 დეკემბერი, 2018.
- ↑ პრეზიდენტის ინაუგურაციის რეჟისორი ბასა ფოცხიშვილი იქნება. reginfo.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ 64.0 64.1 ზურაბიშვილი ინაუგურაციის წინა დღეს მედიის გარეშე მივიდა გმირთა მოედანსა და პანთეონში. reginfo.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ პანთეონსა და მემორიალთან ვიზიტი ზურაბიშვილის პერსონალური გადაწყვეტილება იყო – კახიშვილი. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ როგორ გამოიყურება სალომე ზურაბიშვილი ინაუგურაციაზე - პირველი კადრები. www.ambebi.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა ფიცი დადო. www.tabula.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სზურაბიშვილის ინაუგურაციას 1800 ადამიანი დაესწრება, ისინი ფეხზე იდგებიან. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ საფრანგეთის პრეზიდენტმა ნიკოლა სარკოზის მნიშვნელოვანი მისია დააკისრა. www.info9.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა ფიცი დადო. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ ინაუგურაციის შემდეგ საზეიმო მიღება, წინანდლის ნაცვლად, თელავის თეატრში გაიმართება. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 17 დეკემბერი, 2018.
- ↑ „ორბელიანების სასახლის“ მესამე სიცოცხლე. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 19 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი: არც აურა და არც ჰავა, რაც არის პრეზიდენტის სასახლეში, მე არ მიხდება. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 19 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი არჩევის შემთხვევაში პრეზიდენტის ავლაბრის რეზიდენციაში არ შევა. www.resonancedaily.com. ციტირების თარიღი: 19 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა დაადასტურა, რომ ავლაბრის სასახლეში შესვლას არ აპირებს და პრეზიდენტის რეზიდენცია ათონელის ქუჩაზე იქნება. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 19 დეკემბერი, 2018.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ათონელზე მდებარე საპრეზიდენტო სასახლეში მუშაობას შეუდგა. www.interpressnews.ge. ციტირების თარიღი: 19 დეკემბერი, 2018.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი საქართველოს ეროვნული გვარდიის დაარსების 28 წლისთავთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ ზურაბიშვილი ეროვნული გვარდიის პირად შემადგენლობას დაარსების დღეს ულოცავს. imedinews.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტს არასამთავრობო ორგანიზაციებმა ცესკო-ს თავმჯდომარეობის კანდიდატურები წარუდგინეს. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ NGO-ებმა ზურაბიშვილს ცესკოს თავმჯდომარეობის კანდიდატურები წარუდგინეს. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილის სპეციალური განცხადება ზვიად გამსახურდიას მკვლელობის საქმესთან დაკავშირებით. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ „გაგრძელდეს გამსახურდიას მკვლელობის გამოძიების ხანდაზმულობის ვადა“ - პრეზიდენტი პარლამენტს მიმართავს. liberali.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტმა ცესკო- ს თავმჯდომარეობის სამი კანდიდატი წარუდგინა. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტის ბრიფინგი 24.12.2018. www.youtube.com. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ 2018 წლის საუკეთესო სპორტსმენის დაჯილდოების ცერემონია დღეს პირველ არხზე. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ბრიუსელში ევროპარლამენტარებს შეხვდა. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ევროკომისარ იოჰანეს ჰანს შეხვდა. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ევროკომისიის პრეზიდენტ ჟან-კლოდ იუნკერს შეხვდა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტმა ევროკომისართან თავშესაფრის მაძიებელთა და ცირკულარული მიგრაციის თემატიკაზე იმსჯელა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი დონალდ ტუსკს შეხვდა. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ფედერიკა მოგერინის შეხვდა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ნატო-ს გენერალურ მდივან იენს სტოლტენბერგს შეხვდა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - საქართველოს ნატო-ში ინტეგრაციის გზა ძალიან წარმატებულია. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 22 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ავღანეთში იმყოფებოდა. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი ავღანეთის პრეზიდენტს შეხვდა. presa.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი საფრანგეთში სამუშაო ვიზიტის პირველ დღეს სტუდენტებთან და ქართველ ემიგრანტებთან შეხვედრით დაასრულებს. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი საფრანგეთის სენატის პრეზიდენტს ჟერარ ლარშეს შეხვდა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი საფრანგეთის პირველ ლედის ხვდება. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ ზურაბიშვილი-მაკრონის შეხვედრა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ემანუელ მაკრონს შეხვდა. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ საქართველოს და საფრანგეთის პრეზიდენტების ერთობლივი განცხადებები. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ ბავშვობაში ვერ ვიფიქრებდი, რომ ლევილში დავბრუნდებოდი როგორც პრეზიდენტი. www.tabula.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი პარიზში ლიდერ ქალებს შეხვდა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.
- ↑ პრეზიდენტმა პარიზის პოლიტიკურ მეცნიერებათა ინსტიტუტში საჯარო ლექცია წაიკითხა. imedinews.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი, საფრანგეთში ვიზიტის ფარგლებში, UNESCO-ს გენერალურ მდივანს ოდრი აზულს შეხვდა. www.president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი გერმანიის პრეზიდენტს შეხვდა. on.ge. ციტირების თარიღი: 11 მარტი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი გერმანიის პრეზიდენტ ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერს ხვდება. imedinews.ge. ციტირების თარიღი: 11 მარტი, 2019.[მკვდარი ბმული]
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ანგელა მერკელს ხვდება [ვიდეო]. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 11 მარტი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ილჰამ ალიევს ხვდება [ფოტო/ვიდეო]. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 11 მარტი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ილჰამ ალიევს შეხვდა - რა საკითხები განიხილეს ორი ქვეყნის პირველმა პირებმა?. www.kvirispalitra.ge. ციტირების თარიღი: 11 მარტი, 2019.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ილჰამ ალიევს შეხვდა - რა საკითხები განიხილეს ორი ქვეყნის პირველმა პირებმა?. civil.ge. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ ერევანში მყოფმა ზურაბიშვილმა აფხაზეთში სომხურ ეკლესიებზეც ისაუბრა. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტმა სომხეთში ოფიციალური ვიზიტი დაიწყო. www.president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-06-24. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტმა ვარშავის უნივერსიტეტში საჯარო ლექცია წაიკითხა. www.president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-06-24. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი ვარშავაში წმინდა გრიგოლ ფერაძის სახელობის სამლოცველოს ეწვია. www.president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-06-24. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ვარშავაში ვლადიმირ ზელენსკის შეხვდა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ რიგაში საქართველოსა და ლატვიის პრეზიდენტების შეხვედრა გაიმართა. civil.ge. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ ესტონეთში სალომე ზურაბიშვილის ოფიციალური ვიზიტი დაიწყო. www.ghn.ge. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი ტალინში ნატოს კოოპერაციული კიბერთავდაცვის ცენტრს ეწვია. www.president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-06-24. ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი კიევში ზელენსკის ინაუგურაციას დაესწრო. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტის ყოველწლიური ანგარიში. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 13 აპრილი, 2021.
- ↑ „ევროპული საქართველო“ ბოიკოტის ნიშნად პრეზიდენტის გამოსვლას არ დაესწრება. liberali.ge. ციტირების თარიღი: 13 აპრილი, 2021.
- ↑ პრეზიდენტის ყოველწლიური ანგარიში 2019. transparency.ge. ციტირების თარიღი: 13 აპრილი, 2021.
- ↑ პრეზიდენტის რანგში სალომე ზურაბიშვილი პარლამენტის წინაშე რიგით მეორე წლიური ანგარიშით წარდგება. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 13 აპრილი, 2021.
- ↑ პარლამენტში საქართველოს პრეზიდენტის, სალომე ზურაბიშვილის ყოველწლიური მოხსენება მოისმინეს. www.parliament.ge. ციტირების თარიღი: 13 აპრილი, 2021.
- ↑ არჩევნები 31 ოქტომბერს დაინიშნა. netgazeti.ge (31 აგვისტო, 2020). ციტირების თარიღი: 31 აგვისტო, 2020.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - საქართველომ შეძლო და ჩაატარა მშვიდობიანი, სამართლიანი, უსაფრთხო, დემოკრატიული არჩევნები. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 16 მაისი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ორბელიანების სასახლეში ევროპული საბჭოს პრეზიდენტს, შარლ მიშელს ხვდება. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 16 მაისი, 2021.
- ↑ ზურაბიშვილი: რაც მოხდა გუშინ ორბელიანების სასახლეში, კარგად გააზრებული არ არის. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 16 მაისი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა შარლ მიშელს და პარტიების წარმომადგენლებს ორბელიანების სასახლეში ოფიციალურ ვახშამზე უმასპინძლა. www.1tv.ge. ციტირების თარიღი: 16 მაისი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა პარლამენტში ყოველწიული ანგარიში წარადგინა. civil.ge. ციტირების თარიღი: 16 მაისი, 2021.
- ↑ ვაქცინაცია, კრიზისი, სანქციები და ნამახვანჰესი - აქცენტები პრეზიდენტის პარლამენტში გამოსვლიდან. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 16 მაისი, 2021.
- ↑ პარლამენტის რიგგარეშე სხდომაზე, ქვეყნის მდგომარეობის უმნიშვნელოვანეს საკითხებზე, საქართველოს პრეზიდენტი მოხსენებით წარდგა. www.parliament.ge. ციტირების თარიღი: 16 მაისი, 2021.
- ↑ 134.0 134.1 პრეზიდენტმა წლიური საპარლამენტო მოხსენებისას მმართველი გუნდი და ოპოზიცია გააკრიტიკა. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ პრეზიდენტის ყოველწლიურ მოხსენებას პოლიტიკოსები აფასებენ. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ საქართველოს მთავრობა პრეზიდენტის წინააღმდეგ საკონსტიტუციოს მიმართავს. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ IDFI-ის შეფასებით, პრეზიდენტს ევროპაში ვიზიტებით კონსტიტუცია არ დაურღვევია. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ სად დგახართ? რატომ ჩამოშორდით ხალხის ნებას და მისგან მიღებულ მანდატს? - პრეზიდენტი "ოცნებას". www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 31 მარტი, 2023.
- ↑ სად დგახართ? რატომ ჩამოშორდით ხალხის ნებას და მისგან მიღებულ მანდატს? - პრეზიდენტი "ოცნებას". www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 31 მარტი, 2023.
- ↑ კრიტიკა ივანიშვილს და შეთავაზება ოპოზიციას - სალომე ზურაბიშვილის ბოლო მოხსენება პარლამენტში. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 6 თებერვალი, 2024.
- ↑ გაეროში საქართველოს პრეზიდენტი სიტყვით გამოვიდა. ajaratv.ge. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ პრეზიდენტის გამოსვლა გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე. civil.ge. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტის გაეროში სიტყვით გამოსვლას მმართველი გუნდი და ოპოზიცია აფასებს. civil.ge. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ გაეროს საიუბილეო წელი და პანდემიის პირობებში დაწყებული ასამბლეა. www.amerikiskhma.com. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ "ჩვენი ქვეყანა არ არის მზად შეეგუოს ზიანს, რომელიც ოკუპაციით მიადგა" - ზურაბიშვილი. www.amerikiskhma.com. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ მომავალი რომელიც ჩვენ გვსურს, ოთხ საფუძველზე დგას. www.amerikiskhma.com. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი - ჩვენ ნათლად ვხედავთ, რომ არცერთ ქვეყანას არ შესწევს ძალა მარტო გაუმკლავდეს კორონავირუსის გამოწვევას. president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-10-19. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ პრემიერ-მინისტრის გამოსვლა გაეროს 76-ე სესიაზე. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 24 სექტემბერი, 2021.
- ↑ საქართველოში კორონავირუსის პირველი შემთხვევა დაფიქსირდა. On.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-02-27. ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი, 2020.
- ↑ WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 – 11 March 2020. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია (11 March 2020). ციტირების თარიღი: 11 მარტი, 2020
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა კორონავირუსის საფრთხის გამო საზღვარგარეთ დაგეგმილი ვიზიტები გააუქმა. www.newposts.ge (18 მარტი, 2021). ციტირების თარიღი: 10 მარტი, 2020.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა საგანგებო მდგომარეობის 22 მაისამდე გაგრძელებას ხელი მოაწერა. 1tv.ge (18 მარტი, 2021). ციტირების თარიღი: 21 აპრილი, 2020.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ევროპის რეგიონული ოფისის დირექტორმა პანდემიის მართვის საკითხები განიხილეს. 1tv.ge (18 მარტი, 2021). ციტირების თარიღი: 22 დეკემბერი, 2020.
- ↑ პრეზიდენტმა ტოივო კლაართან ვაქცინის მოწოდებისა და კოვიდსოლიდარობის საკითხზე ევროკავშირის მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე ისაუბრა. www.president.gov.ge (18 მარტი, 2021). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-17. ციტირების თარიღი: 26 იანვარი, 2021.
- ↑ ტოივო კლაარი თბილისს სტუმრობს. civil.ge (18 მარტი, 2021). ციტირების თარიღი: 26 იანვარი, 2021.
- ↑ „Паата Имнадзе стал первым человеком в Грузии, вакцинированным от COVID-19“. sova.news (რუსული). 15 მარტი, 2021. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-06-13. ციტირების თარიღი: 5 ივნისი, 2021. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი
|access-date=და|date=-ში (დახმარება) - ↑ სალომე ზურაბიშვილი - ასე გამოიყურება სინათლე გვირაბის ბოლოს, ვაქცინა დაამარცხებს ვირუსს. 1tv.ge (18 მარტი, 2021). ციტირების თარიღი: 13 მარტი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი „ასტრაზენეკას“ ვაქცინით პირდაპირ ეთერში აიცრა [ფოტო, ვიდეო]. 1tv.ge (18 მარტი, 2021). ციტირების თარიღი: 18 მარტი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი “ასტრაზენეკას” მეორე დოზით აიცრა. netgazeti.ge (18 მარტი, 2021). ციტირების თარიღი: 23 ივნისი, 2021.
- ↑ "ასოცირებული ტრიო" აერთიანებს უკრაინას, საქართველოსა და მოლდოვას. www.radiotavisupleba.ge (9 აგვისტო, 2021). ციტირების თარიღი: 17 მაისი, 2021.
- ↑ 19 ივლისს, ბათუმის მე-17 საერთაშორისო კონფერენცია "ევროკავშირის მიზიდულობის ძალა და რეგიონის ტრანსფორმაცია" ოფიციალურად გაიხსნა. mfa.gov.ge (9 აგვისტო, 2021). ციტირების თარიღი: 19 ივლისი, 2021.[მკვდარი ბმული]
- ↑ შეწყალების აქტი 17 ივლისს, ვლადიმირ ზელენსკისთან შეთანხმების საფუძველზე გამოსცა. www.interpressnews.ge (9 აგვისტო, 2021). ციტირების თარიღი: 19 ივლისი, 2021.
- ↑ საქართველოს ევროპული მომავალი გარდაუვალია. 1tv.ge (9 აგვისტო, 2021). ციტირების თარიღი: 19 ივლისი, 2021.
- ↑ ასოცირებულმა ტრიომ ხელი მოაწერა ბათუმის სამიტის დეკლარაციას. netgazeti.ge (9 აგვისტო, 2021). ციტირების თარიღი: 19 ივლისი, 2021.
- ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს. (7 თებერვალი, 2021). ციტირების თარიღი: 20 დეკემბერი, 2021 publisher =netgazeti.ge.
- ↑ დეგნანი "ეროვნული თანხმობის" პროცესზე: მისასალმებელია პრეზიდენტის ინიციატივა და მხარს ვუჭერთ (7 თებერვალი, 2021). ციტირების თარიღი: 23 დეკემბერი, 2021 publisher =www.radiotavisupleba.ge.
- ↑ პრეზიდენტი ეროვნული თანხმობის პროცესზე (7 თებერვალი, 2021). ციტირების თარიღი: 28 დეკემბერი, 2021 publisher =www.interpressnews.ge.
- ↑ პრეზიდენტი ეროვნული თანხმობის პროცესზე (7 თებერვალი, 2021). ციტირების თარიღი: 24 იანვარი, 2022 publisher =www.radiotavisupleba.ge.
- ↑ აგვისტოს ომის დაწყებაში საქართველოს დადანაშაულების გამო, ოპოზიცია სალომე ზურაბიშვილს აკრიტიკებს. civil.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი აგვისტოს ომზე საუბრობს. www.timer.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი აგვისტოს ომზე. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ ზურაბიშვილი: არც ჯარი გვაქვს, არც იარაღი და არც გვექნებაა. publika.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ პრეზიდენტის ენის სახიფათო თავსატეხი. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ ჯარზე განცხადების არასწორი ინტერპრეტაცია ზურაბიშვილის ბულინგია. on.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ ძალადობა არაქართულია — პრეზიდენტი შაქარაშვილის საქმეზე. on.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ ვულოცავ სომხეთსა და აზერბაიჯანს ომის დასრულებას - ზურაბიშვილი. publika.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ ზურაბიშვილი შუამავლებს მადლობას უხდის და სომხეთსა და აზერბაიჯანს ომის დასრულებას ულოცავს. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ შეწყალება - პრეზიდენტი. www.sps.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-10-30. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ შეწყალების კომისია იუსტიციის სამინისტროში გადავა. imedinews.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-12-07. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა მარიამობის დღესასწაულთან დაკავშირებით 34 მსჯავრდებული შეიწყალა. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ რას ეკითხება პრეზიდენტს ბათუმში მოკლული პოლიციელის ოჯახი?. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ ვინ დაუდო მაგიდაზე პრეზიდენტს შეწყალების სია?. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ შეწყალებულთა სია კონფიდენციალურია - რა ვიცით პრეზიდენტის კრიტერიუმებზე?. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 27 ნოემბერი, 2020.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტის განცხადება გიგი უგულავასა და ირაკლი ოქრუაშვილის შეწყალებასთან დაკავშირებით [ვიდეო]. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 15 მაისი, 2020.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტმა ნიკა გვარამია შეიწყალა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 24 აპრილი, 2024.
- ↑ პრეზიდენტმა ლაზარე გრიგორიადისის შეწყალების აქტი გამოსცა. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 24 აპრილი, 2024.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი პრაიდზე: ყველას აქვს სიტყვის თავისუფლების და გამოსვლის უფლება. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 7 აგვისტო, 2021.
- ↑ პრეზიდენტმა ლექსო ლაშქარავას ოჯახს მიუსამძიმრა: არ ვიცოდი, რა უნდა მეთქვა დედისთვის. www.radiotavisupleba.ge. ციტირების თარიღი: 7 აგვისტო, 2021.
- ↑ საქართველო მკაცრად გმობს პუტინის მიერ დონეცკისა და ლუგანსკის აღიარებას. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტი უკრაინისა და რუსეთის შესახებ საუბრობს. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი საფრანგეთისა და ევროპული საბჭოს პრეზიდენტებს ტელეფონით ესაუბრა. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი უკრაინისა და გერმანიის პრეზიდენტებს, ასევე ნიდერლანდების პრემიერს ესაუბრა. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი უკრაინელ ხალხს მიმართავს. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ევროკავშირის ლიდერებს შეხვდა. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი: დასავლეთში ინტეგრაცია ქართველების გულებშია ასახული. civil.ge. ციტირების თარიღი: 15 მარტი, 2022.
- ↑ საქართველოს სახელმწიფო ჯილდოებით დაჯილდოების წესი. president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-02. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ პრეზიდენტმა ექიმი და მეცნიერი თენგიზ ცერცვაძე ბრწყინვალების ორდენით დააჯილდოვა. president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.[მკვდარი ბმული]
- ↑ პრეზიდენტმა ავთანდილ იოსელიანს სიკვდილის შემდეგ ეროვნული გმირის წოდება მიანიჭა. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ პრეზიდენტმა არიადნა შენგელაია ღირსების ორდენით დააჯილდოვა. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ პრეზიდენტმა ქართულ-ებრაული ურთიერთობების გაღრმავებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის ისრაელის მოქალაქეები დააჯილდოვა. president.gov.ge. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.[მკვდარი ბმული]
- ↑ სალომე ზურაბიშვილმა ანზორ ერქომაიშვილი ბრწყინვალების ორდენით დააჯილდოვა. imedinews.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-29. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტმა ლევან თაქთაქიშვილს ღირსების ორდენი გადასცა. president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-17. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტმა თამარ მეფის ორდენით კულტურის სფეროში მოღვაწე რვა ქალი დააჯილდოვა. president.gov.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-03-16. ციტირების თარიღი: 29 მარტი, 2021.
- ↑ პრეზიდენტმა დათა ვანიშვილი სიკვდილის შემდეგ მედლით „სამოქალაქო თავდადებისათვის“ დააჯილდოვა. www.interpressnews.ge. ციტირების თარიღი: 13 აპრილი, 2021.
- ↑ სალომე ზურაბიშვილი ვენაში ქართველ სტუდენტებს შეხვდა. imedinews.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-02-06. ციტირების თარიღი: 6 თებერვალი, 2022.
- ↑ 206.0 206.1 პრეზიდენტის ადმინისტრაციასა და ვიკიმედიის მომხმარებელთა საქართველოს ჯგუფს შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი გაფორმდა. www.interpressnews.ge. ციტირების თარიღი: 6 თებერვალი, 2022.
- ↑ 207.0 207.1 მთავრობამ პრეზიდენტს საერთაშორისო ვიზიტებზე ოფიციალური უარი უთხრა
- ↑ 208.0 208.1 208.2 208.3 208.4 პრეზიდენტი ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის ლობირების მიზნით ვიზიტებს იწყებს
- ↑ მივიღეთ გადაწყვეტილება, პრეზიდენტის მიმართ აღიძრას იმპიჩმენტის პროცედურა - კობახიძე
- ↑ ირაკლი კობახიძე: პოლიტსაბჭოს სხდომაზე მივიღეთ გადაწყვეტილება საქართველოს პრეზიდენტის მიმართ აღიძრას იმპიჩმენტის პროცედურა[მკვდარი ბმული]
- ↑ ქართული ოცნება „უცხოელი აგენტების“ შესახებ კანონპროექტს ხელახლა აინიცირებს
- ↑ 400-ზე მეტი არასამთავრობო ორგანიზაცია „უცხოელი აგენტების“ შესახებ კანონპროექტს გმობს
- ↑ რომელი პარტიები (არ) უერთდებიან პრეზიდენტის "ქართულ ქარტიას"?. bm.ge (27 მაისი, 2024). ციტირების თარიღი: 29 მაისი, 2024.
- ↑ რა წერია პრეზიდენტის „ქართულ ქარტიაში" — დოკუმენტი სრულად. publika.ge (26 მაისი, 2024). ციტირების თარიღი: 29 მაისი, 2024.
- ↑ პრეზიდენტმა არჩევნები 26 ოქტომბერს დანიშნა და მის “ეგზისტენციალურ” მნიშვნელობაზე ისაუბრა. civil.ge (27 აგვისტო, 2024). ციტირების თარიღი: 20 ნოემბერი, 2024.
- ↑ პრეზიდენტი: არ ვაღიარებ ამ არჩევნებს. radiotavisupleba.ge (27 ოქტომბერი, 2024). ციტირების თარიღი: 20 ნოემბერი, 2024.
- ↑ ზურაბიშვილი: ორივე დროშის წინაშე შემიძლია ფიცი დავდო, რომ თქვენთან ერთად ვიქნები ბოლომდე. radiotavisupleba.ge (28 ოქტომბერი, 2024). ციტირების თარიღი: 20 ნოემბერი, 2024.
- ↑ ზურაბიშვილი: ორივე დროშის წინაშე შემიძლია ფიცი დავდო, რომ თქვენთან ერთად ვიქნები ბოლომდე. civil.ge (18 ნოემბერი, 2024). ციტირების თარიღი: 20 ნოემბერი, 2024.
- ↑ საპატიო ჯილდოები. www.parliament.ge. ციტირების თარიღი: 13 დეკემბერი, 2018.
- ↑ Presidente della Repubblica di Georgia
- ↑ VISIT OF THE PRESIDENT OF GEORGIA AT THE PATRIARCHATE
| პოლიტიკური თანამდებობები | ||
|---|---|---|
| წინამორბედი: გიორგი მარგველაშვილი |
საქართველოს პრეზიდენტი 16 დეკემბერი, 2018 |
შემდეგი: მიმდინარე |
| წინამორბედი: ზაზა პაპუაშვილი |
საქართველოს პარლამენტის მთაწმინდის ოლქის მაჟორიტარი დეპუტატი 18 ნოემბერი, 2016 — 16 დეკემბერი, 2018 |
შემდეგი: ლადო კახაძე |
| წინამორბედი: თედო ჯაფარიძე |
საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი 2004 — 2005 |
შემდეგი: გელა ბეჟუაშვილი |
| წინამორბედი: მირეი მიუსო |
საფრანგეთის ელჩი საქართველოში 2003 — 2004 |
შემდეგი: ფილიპ ლეფორი |
| |||||
| |||||
| ||||||||||||||
| |||||||
| იდენტიფიკატორები |
|
|---|
- ყველა სტატია მკვდარი გარე ბმულით - სექტემბერი 2024
- ყველა სტატია მკვდარი გარე ბმულით - მარტი 2023
- ყველა სტატია მკვდარი გარე ბმულით - ივლისი 2021
- ყველა სტატია მკვდარი გარე ბმულით - სექტემბერი 2023
- დაბადებული 18 მარტი
- საფრანგეთში დაბადებულები
- საქართველოს ქალი საგარეო საქმეთა მინისტრები
- დაბადებული 1952
- საქართველოს IX მოწვევის პარლამენტის წევრები
- ქალი პრეზიდენტები
- საქართველოს პრეზიდენტები
- საფრანგეთის ელჩები საქართველოში
- ფრანგი დიპლომატები
- ქართველი დიპლომატები
- ქალი დიპლომატები
- საქართველოს IX მოწვევის პარლამენტის წევრი ქალები
- ზურაბიშვილები
- საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალრები