შინაარსზე გადასვლა

მარიო ვარგას ლიოსა

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
მარიო ვარგას ლიოსა
ესპ. Mario Vargas Llosa
დაბადების თარიღი 28 მარტი, 1936(1936-03-28)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]
დაბადების ადგილი არეკიპა[9] [10]
გარდაცვალების თარიღი 13 აპრილი, 2025(2025-04-13)[11] [12] (89 წლის)
გარდაცვალების ადგილი ლიმა[13]
საქმიანობა რომანისტი, დრამატურგი, პოლიტიკოსი, ჟურნალისტი[10] , ესეისტი, ლიტერატურული კრიტიკოსი, უნივერსიტეტის პროფესორი, პროზაიკოსი, დრამატურგი, ფილოსოფოსი, პუბლიცისტი, მწერალი[7] [14] [15] , კინორეჟისორი[16] და სპიკერი[10]
ენა ესპანური ენა
მოქალაქეობა  პერუ
 ესპანეთი
 დომინიკელთა რესპუბლიკა[17]
ალმა-მატერი სან-მარკოსის ეროვნული უნივერსიტეტი, მადრიდის კომპლუტენსეს უნივერსიტეტი, ლეონსიო პრადოს სამხედრო აკადემია, Colegio La Salle და Colegio San Miguel de Piura
Magnum opus The Time of the Hero, The Green House და Conversation in The Cathedral
ჯილდოები ნობელის პრემია ლიტერატურაში[18] , რომულო გალიეგოსის პრემია, ასტურიის პრინცის ლიტერატურული პრემია, გრინცანე კავურის პრემია, პლანეტის პრემია[14] , რენის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი[19] , მიგელ დე სერვანტესის პრემია, იერუსალიმის პრემია, გერმანიის წიგნის ვაჭრობის მშვიდობის პრემია[20] , მარიანო დე კავიას პრემია, მენენდეს პელაიოს საერთაშორისო პრემია, Ortega y Gasset Awards[21] , Grand Cross, Special Class of the Order of the Sun of Peru, ირვინგ კრისტოლის პრემია[22] , ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი[23] , მარია მურს კაბოს პრემია[24] , honorary doctor of the University of Alicante, ჩინო დელ დუკას პრემია[25] , კარლოს ფუენტესის პრემია, კონგრესის ბიბლიოთეკის ცოცხალი ლეგენდა, საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერი, ხელოვნებისა და ლიტერატურის ორდენის კომანდორი, mkiloi, Orden de la Independencia Cultural Rubén Darío[26] , ავსტრიის საპატიო ნიშანი „მეცნიერებისა და ხელოვნებისთვის“, Commander of the Order of the Aztec Eagle, Caonabo de Oro Award[27] , Freedom Prize, სან-მარკოსის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, honorary doctorate of the University of Valladolid, gold Medal of the Community of Madrid[28] , ბორდო III-ის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი[29] , გრანადის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი[30] , Viareggio-Versilia International Prize, ლას-პალმას-დე-გრან-კანარიის საპატიო დოქტორი[31] , honorary doctorate of the University of Murcia[32] , Premio Biblioteca Breve, Castilian Narrative Critic Award, ფორმენტორის პრემია, Castilian Narrative Critic Award, National Culture Award, Scanno Prize, Q130553017?, honorary doctor of the University of Pau[33] [34] , honorary doctorate from University of French Polynesia[35] , honorary doctor of the Sorbonne Nouvelle University[36] , honorary doctorate of the University of Reims[37] , Premio Ceppo Pistoia, Q9052823?[38] , ალფონსო რეიესის საერთაშორისო პრემია[15] , სენტ-ლუისის ლიტერატურული პრემია, Q17651535?, Don Quijote Journalism Prize[39] , honorary doctorate of the University of Burgos[40] , Pablo Neruda Order of Artistic and Cultural Merit[41] , honorary doctor of the University of Miami[42] , Grand Cross of the Order of Boyacá[43] , prix André-Malraux du roman engagé[44] , honorary doctorate from the Pontifical Catholic University of Peru, Order of Vasco Núñez de Balboa, ოქსფორდის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, Orden al Mérito Docente y Cultural Gabriela Mistral, honorary doctor of the Katholieke Universiteit Leuven, honorary doctor from the NOVA University Lisbon, მექსიკის ნაციონალური ავტონომიური უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, National Book Critics Circle Award in Criticism[45] , Q131905403?[46] და Hayek Medal[47]
მეუღლე ხულია ურკიდი[48] [10] და Patricia Llosa Urquidi[10]
პარტნიორ(ებ)ი ისაბელ პრეისლერი[49]
შვილ(ებ)ი ალვარო ვარგას ლიოსა, მორგანა ვარგას ლიოსა და Gonzalo Vargas Llosa
გავლენა მოახდინეს
ხელმოწერა
საიტი catedravargasllosa.org

ხორხე მარიო ვარგას ლიოსა (ესპ. Jorge Mario Pedro Vargas Llosa; დ. 28 მარტი, 1936 — გ. 13 აპრილი, 2025) — პერუელი მწერალი, პოლიტიკოსი, ჟურნალისტი, ესეისტი და 2010 წელს ნობელის პრემიის ლაურეატი. ასწავლიდა მსოფლიოს ცნობილ უნივერსიტეტებში, როგორც მიწვეული პროფესორი. მარიო ვარგას ლიოსა ლათინური ამერიკის ერთ-ერთი ყველაზე გამოჩენილი რომანისტი და ესეისტია. ზოგიერთ კრიტიკოსის აზრით, მან ლათინოამერიკელთაგან ყველაზე დიდი გავლენა მოახდინა საერთაშორისო საზოგადოებრიობაზე. 2010 წელს ნობელის პრემია „სიძლიერის სტრუქტურის მისეული შედგენისა და ინდივიდუალური წინააღმდეგობის, ამბოხისა და გამარჯვების მკვეთრი სურათებისთვის“ მიანიჭეს.

სწორედ მან, 1990 წელს, მექსიკის ტელევიზიის ეთერით განაცხადა, რომ „მექსიკაში აბსოლუტური დიქტატურაა“. ეს განცხადება მომდევნო ათწლეულში ფრთოსან ფრაზად იქცა და მსოფლიო შემოიარა.

ბიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მარიო ვარგას ლიოსა 1936 წლის 28 მარტს, საშუალოშემოსავლიან ოჯახში დაიბადა პერუს პროვინცია არეკიპაში. ის ერთადერთი შვილია ერნესტო ვარგას მალდონადოსა და დორა ლუისა ურეტას ოჯახში (დორა ავტობუსის მძღოლად მუშაობდა. ის კრეოლური ოჯახიდან იყო). ოჯახი მომავალი მწერლის დაბადებამდე რამდენიმე თვით ადრე დაინგრა. მარიოს დაბადებიდან მოკლე ხანში მამამისმა განაცხადა, რომ გერმანელ ქალთან ჰქონდა ურთიერთობა. შედეგად, მარიოს ორი ნახევარძმა - ენრიკე და ერნესტო - ჰყავს.

ბიბლიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რომანები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • ქალაქი და ძაღლები (1963)
  • საუბარი კათედრალში (1969)
  • დეიდა ხულია (1977)
  • ბოლო ჟამის ომი (1981)
  • ვაცის ნადიმი (2000)
  • ცუდი გოგოს ოინები (2006)
  • ხუთი კუთხე (2016)

ლიტერატურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • Armas Marcelo, J. J. (2002), Vargas Llosa, el vicio de escribir, Madrid: Alfaguara, ISBN 84-204-4286-0
  • Boland, Roy; Harvey, Sally (1988), Mario Vargas Llosa: From Pantaleón y las visitadoras to Elogio de la madrastra, Auckland: Antipodas, the Journal of Hispanic Studies of the University of Auckland / VOX/AHS, ISBN 0-9597858-1-7
  • Booker, M. Keith (1994), Vargas Llosa Among the Postmodernists, Gainesville, FL: University Press of Florida, ISBN 0-8130-1248-1
  • Campos, Jorge; Oviedo, Jose Miguel (1981), Vargas Llosa y su Guerra del fin del mundo, Madrid: Taurus Ediciones, ISBN 84-306-2131-8

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118803964 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. ↑ SNAC — 2010.
  3. ↑ filmportal.de — 2005.
  4. ↑ Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  5. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  6. ↑ Roglo — 1997. — 10000000 ეგზ.
  7. ↑ 7.0 7.1 The Fine Art Archive
  8. ↑ Munzinger Personen
  9. ↑ Mario Vargas Llosa celebró sus 88 años acompañado de sus amigos y familiares — 2024.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 Who's who — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
  11. ↑ Fallece el Premio Nobel de Literatura Mario Vargas Llosa — 2025.
  12. ↑ Murió Mario Vargas Llosa, Premio Nobel e ícono de la literatura de habla hispana: A través de un comunicado, sus hijos confirmaron que el aclamado escritor, quien deja una extensa y prodigiosa obra literaria, falleció a los 89 años en Lima, rodeado de su familia y en paz — 2025.
  13. ↑ Fallece Mario Vargas Llosa, Premio Nobel de Literatura, a los 89 años — 2025.
  14. ↑ 14.0 14.1 Premio Planeta Ganadores
  15. ↑ 15.0 15.1 Premio Internacional Alfonso Reyes
  16. ↑ Person Profile // კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზა — 1990.
  17. ↑ Recorriendo Buenos Aires: ¿quién fue Saraza? la historia del nombre de una calle que atraviesa varios barrios — 2023.
  18. ↑ The Nobel Prize in Literature 2010 was awarded to Mario Vargas Llosa "for his cartography of structures of power and his trenchant images of the individual's resistance, revolt, and defeat"
  19. ↑ Arrêté du 30 septembre 1994 conférant le titre de docteur honoris causa — Légifrance.
  20. ↑ Mario Vargas Llosa
  21. ↑ Concedidos los premios de EL PAÍS de 1999
  22. ↑ Mario Vargas Llosa to Receive 2005 Irving Kristol Award — American Enterprise Institute, 2005.
  23. ↑ https://www.hu-berlin.de/de/ueberblick/menschen/ehrungen/ehrendoktor
  24. ↑ Past Maria Moors Cabot Prizes Winners — კოლუმბიის უნივერსიტეტი.
  25. ↑ Le Prix mondial Cino Del Duca
  26. ↑ Mario Vargas Llosa. Premios
  27. ↑ https://www.cervantes.es/bibliotecas_documentacion_espanol/biografias/berlin_mario_vargas_llosa_premios.htm
  28. ↑ Acuerdo de 23 de abril de 2015, del Consejo de Gobierno, por el que se concede laMedalla de la Comunidad de Madrid, en su categoría de Oro, al excelentísimo señordon Mario Vargas Llosa — Boletín Oficial de la Comunidad de Madrid.
  29. ↑ Mario Vargas Llosa — université Bordeaux Montaigne.
  30. ↑ Doctores Honoris Causa investidos por la UGR — გრანადის უნივერსიტეტი.
  31. ↑ https://www.ulpgc.es/rectorado/doctores-honoris-causa-ulpgc
  32. ↑ Doctor Honoris Causa. Mario Vargas Llosa — University of Murcia.
  33. ↑ Titre de Docteur Honoris Causa remis à Mario Vargas Llosa
  34. ↑ Arrêté du 21 septembre 2001 conférant le titre de docteur honoris causa — Légifrance, 1868. — ISSN 0242-6773
  35. ↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif — 1868. — ISSN 0242-6773
  36. ↑ Les docteurs Honoris Causa de la Sorbonne Nouvelle — université Sorbonne-Nouvelle.
  37. ↑ https://www.univ-reims.fr/vie-des-campus/actualites/deces-de-mario-vargas-liosa-docteur-honoris-causa-de-l-universite-de-reims-champagne-ardenne,10227,18297.html
  38. ↑ http://elcomercio.pe/espectaculos/684772/noticia-video-vivo-siga-condecoracion-mario-vargas-llosa-palacio-gobierno
  39. ↑ https://www.agenciaefe.es/premio-don-quijote-2/
  40. ↑ Doctorado Honoris Causa, 2016: Iñaki Gabilondo, Mario Vargas Llosa — University of Burgos.
  41. ↑ Ministerio de las Culturas entregó Orden al Mérito Pablo Neruda a Mario Vargas Llosa
  42. ↑ Honorary Degree and President's Medal Recipients — მაიამის უნივერსიტეტი.
  43. ↑ Mario Vargas Llosa recibe la Orden de Boyacá por el Presidente Iván Duque — La República, 2019.
  44. ↑ https://actualitte.com/article/103283/prix-litteraires/mario-vargas-llosa-et-krzysztof-pomian-laureats-du-prix-andre-malraux-2021
  45. ↑ https://www.bookcritics.org/past-awards/1997/
  46. ↑ https://www.casadelaliteratura.gob.pe/mario-vargas-llosa-fue-premiado-en-la-casa-de-la-literatura-peruana/ — 2010.
  47. ↑ https://hayek.de/hayek-medaillentraeger/
  48. ↑ "Tía Julia" de Mario Vargas Llosa fallece en Bolivia a los 84 años de edad — 2010.
  49. ↑ https://www.hola.com/actualidad/20190403140000/isabel-preysler-mario-vargas-llosa-comienzo-relacion/
ხ • გ • რ
ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში
1901–1925

სიული პრიუდომი (1901) • თეოდორ მომზენი (1902) • ბიორნსტიერნე ბიორნსონი (1903) • ფრედერიკ მისტრალი / ხოსე ეჩეგარაი (1904) • ჰენრიკ სენკევიჩი (1905) • ჯოზუე კარდუჩი (1906) • რადიარდ კიპლინგი (1907) • რუდოლფ ოიკენი (1908) • სელმა ლაგერლოფი (1909) • პაულ ფონ ჰაიზე (1910) • მორის მეტერლინკი (1911) • გერჰარტ ჰაუპტმანი (1912) • რაბინდრანათ თაგორი (1913) • რომენ როლანი (1915) • ვერნერ ფონ ჰეიდენსტამი (1916) • კარლ გელერუპი / ჰენრიკ პონტოპიდანი (1917) • კარლ შპიტელერი (1919) • კნუტ ჰამსუნი (1920) • ანატოლ ფრანსი (1921) • ხაკინტო ბენავენტე (1922) • უ. ბ. იეიტსი (1923) • ვლადისლავ რეიმონტი (1924) • ჯორჯ ბერნარდ შოუ (1925)

1926–1950

გრაცია დელედა (1926) • ანრი ბერგსონი (1927) • სიგრიდ უნსეტი (1928) • თომას მანი (1929) • სინკლერ ლუისი (1930) • ერიკ აქსელ კარლფელდტი (1931) • ჯონ გოლზუორთი (1932) • ივანე ბუნინი (1933) • ლუიჯი პირანდელო (1934) • იუჯინ ო’ნილი (1936) • როჟე მარტინ დიუ გარი (1937) • პერლ ბაკი (1938) • ფრანს ემილ სილანპაა (1939) • იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი (1944) • გაბრიელა მისტრალი (1945) • ჰერმან ჰესე (1946) • ანდრე ჟიდი (1947) • ტომას სტერნზ ელიოტი (1948) • უილიამ ფოლკნერი (1949) • ბერტრან რასელი (1950)

1951–1975

პერ ლაგერკვისტი (1951) • ფრანსუა მორიაკი (1952) • უინსტონ ჩერჩილი (1953) • ერნესტ ჰემინგუეი (1954) • ჰალდორ ლაქსნესი (1955) • ხუან რამონ ხიმენესი (1956) • ალბერ კამიუ (1957) • ბორის პასტერნაკი (1958) • სალვატორე კვაზიმოდო (1959) • სენ-ჟონ პერსი (1960) • ივო ანდრიჩი (1961) • ჯონ სტეინბეკი (1962) • გიორგოს სეფერისი (1963) • ჟან-პოლ სარტრი (უარი თქვა ჯილდოზე) (1964) • მიხეილ შოლოხოვი (1965) • შმუელ აგნონი / ნელი ზაქსი (1966) • მიგელ ანხელ ასტურიასი (1967) • იასუნარი კავაბატა (1968) • სემიუელ ბეკეტი (1969) • ალექსანდრე სოლჟენიცინი (1970) • პაბლო ნერუდა (1971) • ჰაინრიხ ბიოლი (1972) • პატრიკ უაიტი (1973) • ეივინდ იუნსონი / ჰარი მარტინსონი (1974) • ეუჟენიო მონტალე (1975)

1976–2000

სოლ ბელოუ (1976) • ვისენტე ალეიქსანდრე (1977) • ისააკ ბაშევის ზინგერი (1978) • ოდისეას ელიტისი (1979) • ჩესლავ მილოში (1980) • ელიას კანეტი (1981) • გაბრიელ გარსია მარკესი (1982) • უილიამ გოლდინგი (1983) • იაროსლავ სეიფერტი (1984) • კლოდ სიმონი (1985) • უოლე შოინკა (1986) • იოსიფ ბროდსკი (1987) • ნაჯიბ მაჰფუზი (1988) • კამილო ხოსე სელა (1989) • ოქტავიო პასი (1990) • ნადინ გორდიმერი (1991) • დერეკ უოლკოტი (1992) • ტონი მორისონი (1993) • კენძაბურო ოე (1994) • შეიმას ჰინი (1995) • ვისლავა შიმბორსკა (1996) • დარიო ფო (1997) • ჟოზე სარამაგო (1998) • გიუნტერ გრასი (1999) • გაო სინძიანი (2000)

2001–დღემდე

ვიდიადჰარ ნაიპოლი (2001) • იმრე კერტესი (2002) • ჯონ მაქსველ კუტზეე (2003) • ელფრიდე იელინეკი (2004) • ჰაროლდ პინტერი (2005) • ორჰან ფამუქი (2006) • დორის ლესინგი (2007) • ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო (2008) • ჰერტა მიულერი (2009) • მარიო ვარგას ლიოსა (2010) • ტომას ტრანსტრიომერი (2011) • მო იენი (2012) • ელის მანრო (2013) • პატრიკ მოდიანო (2014) • სვეტლანა ალექსიევიჩი (2015) • ბობ დილანი (2016) • იშიგურო კაძუო (2017) • ოლგა ტოკარჩუკი (2018) • პეტერ ჰანდკე (2019) • ლუიზა გლიუკი (2020) • აბდულრაზაკ გურნა (2021) • ანი ერნო (2022) • იუნ ფოსე (2023) • ჰან კანი (2024)

ხ • გ • რ
← 2010 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=მარიო_ვარგას_ლიოსა&oldid=4816562“-დან