სირიის საგარეო ურთიერთობები

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ქვეყნები, რომლებთანაც სირიას დიპლომატიური ურთიერთობები აქვს დამყარებული

სირიის არაბული რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკის მთავარი მიზნები ეროვნული უსაფრთხოების უზრუნველყოფა, მეზობელ არაბულ სახელმწიფოებზე გავლენის ზრდა და გოლანის მაღლობების დაბრუნებაა. ისტორიის სხვადასხვა მონაკვეთში სირიას დაძაბული ურთიერთობები ჰქონდა მის მეზობლებთან, როგორიცაა: თურქეთი, ისრაელი, იორდანია, ერაყი და ლიბანი. XXI საუკუნეში სირიასა და რამდენიმე სახელმწიფოს შორის ურთიერთობები გაუმჯობესდა, თუმცა არბაულმა გაზაფხულმა და სირიის სამოქალაქო ომმა ურთიერთობები კვლავ გააუარესა.

მიმდინარე სამოქალაქო ომის დროს სირიის არაბული რესპუბლიკის მთავრობა რეგიონის სახელმწიფოებისა და საერთაშორისო საზოგადოებიდან იზოლირებული იყო 2018 წლამდე. დიპლომატიური ურთიერთობები გაუარესდა უამრავ ქვეყანასთან, მათ შორის: თურქეთთან, საუდის არაბეთთან, კანადასთან, საფრანგეთთან, იტალიასთან, ავსტრალიასთან, ახალ ზელანდიასთან, სამხრეთ კორეასთან, შვეიცარიასთან, შვედეთთან, დანიასთან, ნიდერლანდებთან, გერმანიასთან, აშშ-თან, გაერთიანებულ სამეფოსთან, ბელგიასთან, ესპანეთთან, იაპონიასთან, მექსიკასთან, კატართან და უკრაინასთან.[1] 2011 წელს სირიას არაბული ქვეყნების ლიგაში სტატუსი შეუჩერეს, ხოლო 2012 წელს ― ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაციაში. სირია კარგი ურთიერთობების შენარცუნებას ცდილობს მის სავაჭრო მოკავშირეებთან: ირანთან და რუსეთთან.

სირიასთან შედარებით კარგი ურთიერთობები აქვთ: ჩინეთს, ჩრდილოეთ კორეას, ვიეტნამს,[2][3] ფიჯის, სინგაპურს, შრი-ლანკას,[4] ლაოსს,[5] მიანმარს,[6] კამბოჯას,[7] ტაილანდს,[8] ინდოეთს,[9][10][11] ფილიპინებს,[12] პაკისტანს,[13] ბანგლადეშს,[14] მალაიზიას,[15]ინდონეზიას,[16] ბრუნეის,[17] სომხეთს,[18] აზერბაიჯანს, ყაზახეთს,[19] ყირგიზეთს,[20] უზბეკეთს,[8] თურქმენეთს,[8] მონღოლეთს,[21] ტაჯიკეთს,[22] საბერძნეთს, კვიპროსს, ჩრდილოეთ მაკედონიას,[23] ჩეხეთის რესპუბლიკას, რუმინეთს, ბულგარეთს, უნგრეთს,[24] სერბეთს, მონტენეგროს,[25] ვატიკანსა და ბელარუსს.[26]

სირიას დიპლომატიური ურთიერთობები არ აქვს ისრაელთან, თუმცა დიპლომატიური ურთიერთობები აქვს დამყარებული აფხაზეთთან და სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკასთან.[27] სირიას ურთიერთობები აქვს ერაყის ქურთისტანთანაც.[28]

ომხრივი ურთიერთობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სირიის პრეზიდენტი ჰაფეზ ასადი და აშშ-ის პრეზიდენტი რიჩარდ ნიქსონი დამასკოში 1974 წელს

აფრიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სირიას ურთიერთობები აქვს ანგოლასთან,[29] კამერუნთან,[30] ერიტრეასთან,[31] მალისთან,[32] მოზამბიკთან,[33] ნიგერთან, ნიგერიასთან,[34][35] სენეგალთან,[36] სამხრეთ აფრიკასთან,[37][38] უგანდასთან,[39] უგანდასთან, ტანზანიასთან[40] და ზიმბაბვესთან.[41]

ალჟირი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ალჟირის საელჩო დამასკოში მდებარეობს, ხოლო სირიის საელჩო ალჟირში. ორივე სახელმწიფო არაბული ქვეყნების ლიგის წევრია (თუმცა სირიას 2012 წლიდან სტატუსი აქვს შეჩერებული). ალჟირი ერთ-ერთია არაბულ ქვეყნებს შორის, რომელიც ბაშარ ალ-ასადის მთავრობასთან ურთიერთობებს ინარჩუნებს და არაბული ქვეყნების ლიგაში მის მთავრობას იცავს.

მაროკო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

წარსულში ორივე სახელმწიფო რომის იმპერიის კოლონია იყო, ხოლო შემდეგ არაბებმა დაიპყრეს და არაბული მუსლიმური სახელმწიფოები გახდნენ. შემდეგში მაროკო დამოუკიდებელი სახელმწიფო გახდა, ხოლო სირია ოსმალეთის იმპერიის დაქვემდებარებაში აღმოჩნდა, სანამ ორივე სახელმწიფო საფრანგეთმა არ დაიპყრო.[42] სირიის სამოქალაქო ომის დროს მაროკო სირიის მთავრობის წინააღმდეგ ოპოზიციას უჭერდა მხარს, რამაც ქვეყნებს შორის ურთიერთობები დაძაბა. 2012 და 2013 წლებში მაროკომ ასადის საწინააღმდეგო შეხვედრებს უმასპინძლა.[43] მაროკოც და სირიაც გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის, არაბული ლიგისა და ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაციის წევრები არიან.

ორმხრივი ურთიერთობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ინდოეთის პრემიერ-მინისტრი ჯავაჰარლალ ნერუ და პრეზიდენტი შუქრი ქუვათლი დამასკოში 1956 წელს

აზია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

იორდანია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

იორდანიაც და სირიაც ოსმალთა იმპერიის ნაწილი იყვნენ. ორ სახელმწიფოს შორის ურთიერთობები მერყეობს ნორმალური დოპლომატიური ურთიერთობებიდან შეიარაღებულ კონფრონტაციებამდე.

სპარსეთის ყურის მეორე ომის შემდეგ იორდანიასა და სირიას შორის ურთიერთობები გაუმჯობესდა. 1994 წელს ისრაელსა და იორდანიას შორის სამშვიდობო შეთანხმება დაიდო და იორდანიის ჰაშემიტურ სამეფოსა და ისრაელის სახელმწიფოს შორის დიპლომატიური ურთიერთობები დამყარდა, რის შემდეგაც იორდანია სირიელი ბიზნესმენებისთვის პალესტინის ტერიტორიებზე ბიზნესის წარმოებისთვის მნიშვნელოვანი ტრანზიტული წერტილი გახდა.

2012 წელს სირიის სამოქალაქო ომის დაწყების შემდეგ იორდანიასა და სირიას შორის ურთიერთობები დაიძაბა და საზღვარზე შეტაკებებიც მოხდა.[44]

ლიბანი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰაფეზ ასადისა და ირანის პრეზიდენტის, ალი ხომენეის შეხვედრა დამასკოში, 1984 წლის 6 სექტემბერი

ლიბანსა და სირიას შორის ურთიერთობები 2008 წლის ოქტომბერში დამყარდა, როდესაც სირიის პრეზიდენტმა ბაშარ ალ-ასადმა ლიბანთან დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარების შესახებ დეკრეტი გამოსცა. ტრადიციულად სირია ლიბანს დიდი სირიის ნაწილად აღიქვამს.[45] ოსმალთა იმპერიაში ლიბანი და სირია ერთ ადმინისტრაციულ ერთეულში შედიოდა. პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ ერთა ლიგის გადაწყვეტილებით ოსმალთა დიდ სირიაზე მანდატი საფრანგეთს გადაეცა, რომლისგანაც 1943 წელს ლიბანმა, ხოლო 1946 წელს სირიამ მოიპოვა დამოუკიდებლობა. 2008 წელს სირიამ ლიბანის დამოუკიდებლობა ოფიციალურად აღიარა.[46]

ჩრდილოეთი კორეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სირიასა და ჩრდილოეთ კორეას ძალიან ახლო ურთიერთობები აქვთ 1960-იანი წლებიდან, როდესაც ჩრდილოეთ კორეამ სირიას ისრაელის წინააღმდეგ საბრძოლველად სამხედრო მხარდაჭრა აღმოუჩინა.[47] ჩრდილოეთ კორეის საელჩო დამასკოში, ხოლო სირიის საელჩო ფხენიანში მდებარეობს.[48]

ჩრდილოეთ კორეამ საკუთარი იონბენის რეაქტორის მსგავსი ბირთვული რეაქტორი ააგო სირიაში, რომელსაც ჩრდილოეთ კორეის წარმომადგენლები რეგულარულად სტუმრობდნენ. სირიის რეაქტორი 2007 წელს ისრაელის საჰაერო თავდასხმის შედეგად განადგურდა.[49]

დამატებითი საკითხავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Syria (2009-01-20). ციტირების თარიღი: 2021-06-11

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ Zvi Barel. (8 February 2012). Assad takes a page out of Russia's book in his war against rebels Haaretz. Retrieved 9 February 2014.
  2. ↑ Al-Moallem Receives Credentials of Vietnam's Non-Resident Ambassador to Syria. Syria Times (22 April 2019). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23 აპრილი 2019. ციტირების თარიღი: 23 April 2019
  3. ↑ „Syria, Vietnam discuss cooperation, latest developments“. SANA. 19 May 2022. ციტირების თარიღი: 21 May 2022.
  4. ↑ „President al-Assad receives two cables of congratulation from Presidents of Armenia and Sri Lanka on winning presidential elections“. SANA. 11 June 2014. ციტირების თარიღი: 23 April 2019.
  5. ↑ „Lao President receives credentials of Syria's non-resident ambassador“. SANA. 6 November 2018. ციტირების თარიღი: 23 April 2019.
  6. ↑ „President al-Assad receives congratulatory cables from leaders of Myanmar and Abkhazia“. SANA. 5 June 2021. ციტირების თარიღი: 7 May 2022.
  7. ↑ „King of Cambodia accepts credentials of Mustafa as non-resident Ambassador from Syria to his country“. SANA. 24 January 2019. ციტირების თარიღი: 23 April 2019.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 „President al-Assad receives congratulation cables on occasion of 76th anniversary of Independence Day“. SANA. 20 April 2022. ციტირების თარიღი: 7 May 2022.
  9. ↑ India forming international will to combat terrorism imperative. Syria Times (22 November 2013). ციტირების თარიღი: 9 February 2014
  10. ↑ Syrian TV - India stresses need for international will against terrorism. ციტირების თარიღი: 21 February 2015
  11. ↑ Ahead with Efforts to Combat Terrorism and for a Political Solution to Crisis. Syria Times (12 January 2016). ციტირების თარიღი: 12 January 2020
  12. ↑ „Philippines Embassy thanks Syria for its efforts that helped bring back 22 women of its nationals“. SANA. 5 July 2021. ციტირების თარიღი: 7 May 2022.
  13. ↑ President al-Assad Sends Letter to President of Pakistan Delivered by Mikdad. Syrian TV (29 April 2013). ციტირების თარიღი: 17 October 2015
  14. ↑ Mikdad receives credentials of Subhani as a non-resident Ambassador of Bangladesh. Syrian Arab News Agency (20 October 2021). ციტირების თარიღი: 7 May 2022
  15. ↑ Update-President al- Assad receives cables of congratulation from presidents of Federal Russia, Belarus, UAE, Iran, Abkhazia, Palestine and king of Malaysia on Evacuation day. Syrian Arab News Agency (18 April 2021). ციტირების თარიღი: 7 May 2022
  16. ↑ Syria, Indonesia discuss mechanisms to develop parliamentary relations. Syria Times (27 July 2017). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 სექტემბერი 2017. ციტირების თარიღი: 27 July 2017
  17. ↑ „President al-Assad receives congratulation cable from Sultan of Brunei Darussalam on winning presidential elections“. Syrian Arab News Agency. SANA. 12 June 2014. ციტირების თარიღი: 9 October 2015.
  18. ↑ Armenian President: Syria will defeat terrorism | Syrian Arab News Agency. Sana.sy (23 April 2015). ციტირების თარიღი: 9 October 2015
  19. ↑ Syria, Kazakhstan discuss means to invigorate relations in different domains. Sana.sy (6 November 2019). ციტირების თარიღი: 7 May 2022
  20. ↑ Mikdad discusses with foreign ministers of Venezuela, Kyrgyzstan and Belarus relations and developments. Sana.sy (24 September 2021). ციტირების თარიღი: 7 May 2022
  21. ↑ Mongolian President pleased with Syria's success in clearing most of its territory from terrorism. Sana.sy (18 September 2018). ციტირების თარიღი: 7 May 2022
  22. ↑ Tajikistan to develop ties with Syria at various levels, Tajik envoy says. Sana.sy (4 October 2019). ციტირების თარიღი: 7 May 2022
  23. ↑ Bilateral relations. ციტირების თარიღი: 3 April 2021
  24. ↑ Hungary to appoint Syria diplomat in thawing of ties (11 September 2019).
  25. ↑ Syria* Diplomatic Missions to Montenegro and visa regimes for citizens of Montenegro. ციტირების თარიღი: 10 May 2022
  26. ↑ Azzam Coveys Message from President Al-Assad to His Belarusian Counterpart on Bilateral Ties. Syria Times (5 April 2018). ციტირების თარიღი: 7 April 2018
  27. ↑ Syria, South Ossetia Sign Agreement on Establishing Diplomatic Ties. Syria Times (22 July 2018). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 25 ივლისი 2018. ციტირების თარიღი: 22 July 2018
  28. ↑ „Syrian minister to visit Kurdistan Region in bid to boost tourism ties“. Rudaw. 1 August 2017. ციტირების თარიღი: 14 August 2017.
  29. ↑ Mikdad holds intensive meetings with heads of delegations at NAM High-Level Meeting. SANA (12 October 2021).
  30. ↑ President al-Assad receives congratulatory cables from presidents of China, Belarus and Cameroon on occasion of Independence Day. SANA (20 April 2017).
  31. ↑ Eritrea Update, June 1994. Provisional Government of Eritrea (EPLF), Mission to the USA and Canada, გვ. Page 3. 
  32. ↑ Syria and Mali political situations; African Union Commission Chairperson's appointment: Department of International Relations briefings | PMG.
  33. ↑ Lavrov: Terrorist groups surface in areas where US forces are deployed in al-Tanf and al-Rukban Camp. SANA (28 May 2018).
  34. ↑ Nigeria calls for lifting all sanctions imposed on Syria. SANA (22 March 2022).
  35. ↑ Mikdad receives credentials of charge d' affaires of Nigerian Embassy in Damascus (2 November 2021).
  36. ↑ Exhibition held for Syrian products in Dakar. SANA (17 August 2018).
  37. ↑ Al-Moallem briefs the visiting South African delegation on escalating terror threats and countries' involvement | Syrian Arab News Agency. Sana.sy (25 June 2015). ციტირების თარიღი: 9 October 2015
  38. ↑ President al-Assad warns of the "international problem" of terrorism, refers to BRICS role to unify anti-terror efforts | Syrian Arab News Agency. Sana.sy (27 June 2015). ციტირების თარიღი: 9 October 2015
  39. ↑ US Imposes Sanctions on People in Iran, Syria and Uganda, Citing Rights Abuses.
  40. ↑ Tanzania Supports Syria in Fighting Terrorism. Syrian TV (29 April 2013). ციტირების თარიღი: 17 October 2015
  41. ↑ „Zimbabwe stands by Syria“. herald.co.zw. ციტირების თარიღი: 2 August 2022.
  42. ↑ Burke, Edmund (1973). „A Comparative View of French Native Policy in Morocco and Syria, 1912-1925“. Middle Eastern Studies. 9 (2): 175–186. doi:10.1080/00263207308700238. JSTOR 4282469.
  43. ↑ Nations Supporting Syrian Opposition to Meet in Morocco.
  44. ↑ „Syrian and Jordanian forces clash in border area“. Reuters (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2021-03-28.
  45. ↑ Bergman, Ronen (February 10, 2015). „The Hezbollah Connection“. The New York Times. ციტირების თარიღი: February 15, 2015.
  46. ↑ Ten steps to Syria-Lebanon ties (15 October 2008).
  47. ↑ Taylor, Adam (25 March 2016). „Are North Koreans fighting in Syria? It's not as far-fetched as it sounds“. The Washington Post. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 August 2016.
  48. ↑ O'Carroll, Chad (31 January 2017). „A long way from Damascus: Life as Syria's ambassador to North Korea“. NK News. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 February 2017.
  49. ↑ Mark Landler, Choe Sang-hun. (19 December 2011) In Kim Jong-il Death, an Extensive Intelligence Failure. ციტირების თარიღი: 19 February 2015
ხ • გ • რ
აზიის საგარეო ურთიერთობები
დამოუკიდებელი ქვეყნები
ნაწილობრივ აღიარებული ქვეყნები
დამოკიდებული და სხვა ტერიტორიები
1 ტერიტორის ნაწილი ევროპაშია. 2 ტერიტორის ნაწილი აფრიკაშია.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=სირიის_საგარეო_ურთიერთობები&oldid=4499644“-დან