მონტენეგრო

მონტენეგროს რესპუბლიკა Република Црна Гора მონტენეგრო
დროშა გერბი
ჰიმნი: "Oj, svijetla majska zoro"
დედაქალაქი (და უდიდესი ქალაქი)		პოდგორიცა 42°47′ ჩ. გ. 19°28′ ა. გ.
ოფიციალური ენა		ჩერნოგორული
მთავრობა		საპარლამენტო რესპუბლიკა
-	პრეზიდენტი	ფილიპ ვუიანოვიჩი
-	პრემიერ-მინისტრი	მილო ჯუკანოვიჩი
ფართობი
-	სულ	13 812 კმ2 (161-ე)
-	წყალი (%)	1.5
მოსახლეობა
-	2011 შეფასებით	625 266 (164)
-	2003 აღწერა	620 145
-	სიმჭიდროვე	50 კაცი/კმ2 (121-ე)
მშპ (მუპ)		2011 შეფასებით
-	სულ	$7,316 მილიარდი
-	ერთ მოსახლეზე	$11,545
აგი (2011)		0.771 (<მაღალი) (54)
ვალუტა		ევრო (EUR)
დროის სარტყელი		UTC+01:00
-	ზაფხულის (DST)	UTC+02:00 (UTC)
ქვეყნის კოდი		MNE
Internet TLD		.me (.yu)
სატელეფონო კოდი		382

მონტენეგროს ან ჩერნოგორიის რესპუბლიკა (სერბულ-ხორვატული ენის კირილურ ვარიანტზე Црна Гора / ლათინურ ვარიანტზე Crna Gora. წარმოითქმის როგორც [ცრნაგორა]) — ქვეყანა სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში; დასავლეთით ესაზღვრება ადრიატიკის ზღვასა და ხორვატიას, ჩრდილოეთით კი ბოსნიასა და ჰერცეგოვინას, ხოლო აღმოსავლეთით — სერბეთს და სამხრეთით — ალბანეთს.

გვიანდელი შუა საუკუნეებიდან 1918 წლამდე დამოუკიდებელი სამეფო იყო. შემდეგ იუგოსლავიის, მისი დაშლის შემდეგ, ყველაზე გვიან კი სერბეთისა და ჩერნოგორიის კავშირის წევრი. 2006 წლის 21 მაისის რეფერენდუმის შედეგების მიხედვით მონტენეგრომ 2006 წლის 3 ივნისს დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. 2017 წლის 5 ივნისს, მონტენეგრო ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის 29-ე წევრი ქვეყანა გახდა.

სახელმწიფოს დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქია პოდგორიცა, მისი ისტორიული და კულტურული ცენტრი კი — ცეტინიე.

ეტიმოლოგია

ქვეყნის ორივე სახელწოდება (მონტენეგროცა და ჩერნოგორიაც) ერთსა და იმავეს, — „შავ მთას“ აღნიშნავს. ფორმა „ჩერნოგორია“ ქართულ ენაში რუსული ენის საშუალებით შემოვიდა და მონტენეგროს მიერ დამოუკიდებლობის მოპოვებამდე გამოიყენებოდა.

XX საუკუნის დასაწყისის ქართულ პრესაში იხმარებოდა სახელწოდება მთაშავეთი.

XIV საუკუნეში Crna Gora მხოლოდ ერთი ტომის პაშტროვიჩების ტერიტორიას ეწოდებოდა. XV საუკუნეში ზეტას სათავადოს ხელისუფლებაში ჩერნოევიჩების გვარის მოსვლის შემდეგ უკვე დღევანდელი მონტენეგროს დიდი ნაწილის დასახელებად გამოპიყენებოდა.

ისტორია

ჩერნოგორია როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფო ჩამოყალიბდა XVIII საუკუნეში. იგი იყო პირველი ბალკანური სახელმწიფო, რომელიც გამოეყო ოსმალეთის იმპერიას. ქვეყნის დედაქალაქი იყო ცეტინე. ამ ფორმით არსებობდა პირველ მსოფლიო ომამდე, რომლის შემდეგაც იგი შევიდა სერბების, ხორვატებისა და სლოვენიელების სამეფოს შემადგენლობაში. 1992 წლიდან, იუგოსლავიის დაშლის შემდეგ სერბეთთან ერთად 2003 წლამდე შედიოდა იუგოსლავიის სამოკავშირეო რესპუბლიკის შემადგენლობაში. 2003-2006 წლებში შედიოდა სერბეთი და ჩერნოგორიის შემადგენლობაში, ხოლო 2006 წლის 21 მაისის დამოუკიდებლობის რეფერენდეუმის საფუძველზე 3 ივნისს დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. ამჟამად დედაქალაქია პოდგორიცა, მთავარი ქალაქია ცეტინიე.

მოსახლეობა

დამატებითი ინფორმაცია: რელიგია ჩერნოგორიაში

მონტენეგროს ეთნიკური ჯგუფები მუნიციპალიტეტების მიხედვით (2011).

მონტენეგროს ენობრივი ჯგუფები მუნიციპალიტეტების მიხედვით (2011).

მონტენეგროს რელიგიური ჯგუფები მუნიციპალიტეტების მიხედვით (2011).

2003 წლის აღრიცხვა

2003 წლის აღრიცხვის მიხედვით ჩერნოგორიაში დაახლოებით ცხოვრობს 620 145 ადამიანი.

მოსახლეობის შემადგენლობა:

• მონტენეგროელები — 43,16 %
• სერბები — 31,99 %
• ბოსნიელები — 7,77 %
• ალბანელები — 5,03 %
• მუსლიმანები — 3,97 %
• ხორვატები — 1,10 %
• ბოშები — 0,42 %
• იუგოსლაველები — 0,30 %
• სხვა — 6,26 %

ენები:

• სერბული — 63,6 %
• ჩერნოგორული — 22 %
• ბოსნიური — 5,5 %
• ალბანური — 5,3 %
• სხვა ენები — 3,7 %

რელიგიები:

• მართლმადიდებელი ქრისტიანი — 74,24 %
• მუსლიმი — 17,74 %
• კათოლიკე ქრისტიანი — 3,54 %

2011 წლის აღრიცხვა

2011 წლის აღრიცხვის მიხედვით ჩერნოგორიაში დაახლოებით ცხოვრობს 626 ათასი ადამიანი.

მოსახლეობის შემადგენლობა:

• მონტენეგროელები — 44,98 %
• სერბები — 28,73 %
• ბოსნიელები — 8,65 %
• ალბანელები — 4,91 %
• მუსლიმანები — 3,31 %
• ხორვატები — 0,97 %
• სხვა — 8,45 %

ენები:

• სერბული — 42,88 %
• ჩერნოგორული — 36,97 %
• სხვა ენები — 20,15 %

ეკონომიკა

მონტენეგროს ცენტრალური ბანკი.

მონტენეგროს ეკონომიკა არის ძირითადად მომსახურებაზე დაფუძნებული გარდამავალი პერიოდის ეკონომიკა. ბალკანეთის ნახევარკუნძულის პატარა ქვეყნის ეკონომიკა ცდილობს თავი დააღწიოს იუგოსლავიის ომებით გამოწვეულ უარყოფით შედეგებს. იუგოსლავიის დაშლის შემდეგ მონტენეგროს ეკონომიკამ დაღმასვლა განიცადა.

2012 წელს მონტენეგრომ მოახდინა 182,3 მილიონი ევროს ღირებულების საქონლის ექსპორტი (ძირითადად მეტალი). მისი ექსპორტის უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორებია: ხორვატია (47,2 მილიონი €), სერბეთი (36,8), ბოსნია და ჰერცოგოვინა და უნგრეთი (12,7). იმპორტმა შეადგინა 864,9 მილიონი ევრო (ძირითადად საკვები, ბენზინი და ელექტრონიკა). უმსხვილესი იმპორტიორები არიან: სერბეთი (249,2 მილიონი €), საბერძნეთი (73), ბოსნია და ჰერცოგოვინა (59,8).

ლიტერატურა

• Realm of the Black Mountain: A History of Montenegro by Elizabeth Roberts (Hurst & Co, 2007) ISBN 978-1-85065-868-9
• Montenegro: The Divided Land by Thomas Fleming (2002) ISBN 0-9619364-9-5
• The Rough Guide to Montenegro by Norm Longley (2009) ISBN 978-1-85828-771-3
• The National Question in Yugoslavia: Origins, History, Politics Cornell University Press, by Ivo Banac (1984) ISBN 0-8014-9493-1
• A History of Montenegro by Francis Seymour Stevenson (2002) ISBN 978-1-4212-5089-2
• Montenegro: A Modern History by Kenneth Morrison (2009) ISBN 978-1-84511-710-8

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ჩერნოგორია

• მონტენეგრო საიტზე DMOZ (სარკე)
•  ვიკიმედია-ატლასი: მონტენეგრო — გეოგრაფიული და ისტორიული რუკები
• Interactive PhotoGallery from Montenegro – 2000 photos
• Montenegro Attractions
• Montenegro - UCB Libraries GovPubs
• Montenegro profile - BBC News
• Key Development Forecasts for Montenegro - International Futures
• Montenegro at funiq.eu