პრეისტორიული ნამოსახლარები ალპებში — ოჩფეხებზე შემდგარი საცხოვრებლების სერია ალპებში, რომლებიც ძვ. წ. 5000 — 500 წლებში აშენდა ტბების, მდინარეებისა და ჭაობების ნაპირებზე. სულ არსებული 111 ძეგლი, რომლებიც მიმოფანტულია ავსტრიაში (5 ძეგლი), საფრანგეთში (11), გერმანიაში (18), იტალიაში (19), სლოვენიასა (2) და შვეიცარიაში (56) 2011 წელს იუნესკომ მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში შეიტანა.[1]
გათხრების შედეგად, რაც მხოლოდ რამდენიმე ძეგლზე ჩატარდა, აღმოაჩინეს მტკიცებულებები, რომელებიც ადასტურებენ ალპური ევროპის დასახლებულობას ნეოლითისა და ბრინჯაოს ხანის პერიოდებში და ურთიერთქმედებას მათს გარემოსთან. როგორც იუნესკო აღნიშნავს, დასახლებები უნიკალური და განსაკუთრებული, საუკეთესოდ შემონახული კულტურული და მდიდარი არქეოლოგიური ძეგლებია, რომლებიც წარმოადგენენ ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს წყაროს რეგიონის ადრეული აგრარული საზოგადოებების შესწავლისას.
კულტურული ობიექტები
მონ-სენ-მიშელი · შარტრის საკათედრო ტაძარი · ვერსალის სასახლე · ვეზლეს სააბატო · ვეზერის ხეობის პალეოლითური ნახატები (
ლასკოს მღვიმე )
· ფონტენბლოს სასახლე · ამიენის საკათედრო ტაძარი · ორანჟის რომაული თეატრი და
ორანჟის ტრიუმფალური თაღი · ქალაქ
არლის ღირსშესანიშნაობანი
· ფონტენის სააბატო · არკ-ე-სენანის სამეფო მარილის ქარხანა · ქალაქ
ნანსის მოედნები:
პლას-სტანისლასი ,
პლას-დე-ლა-კარერი და
პლას-დ’ალიანსი · სენ-სავენ-სიურ-გარტამპის სააბატო · პონ-დიუ-გარი · სტრასბურის ისტორიული ცენტრი
· მდინარე
სენის სანაპირო პარიზში: (
შაიოს სასახლე ,
ეიფელის კოშკი ,
მარსის ველი ,
სამხედრო სკოლა ,
გრან პალე ,
პეტი პალე ,
ინვალიდთა სახლი ,
ბურბონის სასახლე ,
თანხმობის მოედანი ,
მადლენის ეკლესია ,
ტიუილრის ბაღი ,
ლუვრის მუზეუმი ,
ორსეის მუზეუმი ,
ნატიფ ხელოვნებათა სკოლა ,
სენ-ჟერმენ-ლ’ოქსერუა ,
საფრანგეთის აკადემია ,
სიტე ,
შატლეს მოედანი ,
ოტელ-დე-ვილის მოედანი ,
მერიის სასახლე ,
სენ-ლუი ,
არსენალის პავილიონი )
· რეიმსის საკათედრო ტაძარი · სენ-რემის სააბატო · ტოს სასახლე · ბურჟის საკათედრო ტაძარი · ავინიონის ისტორიული ცენტრი: (
პაპის სასახლე ,
პეტი-პალეს მუზეუმი ,
ავინიონის საკათედრო ტაძარი ,
სენ-ბენეზეს ხიდი )
· სამხრეთის არხი · კარკასონის ციხესიმაგრე · ლიონი · სენტ-ემილიონი · ბელგიისა და საფრანგეთის სამრეკლოები · მდინარე
ლუარის ხეობა
· პროვენი · ჰავრი · მთვარის პორტი · ვობანის თავდაცვითი ნაგებობები · საეპისკოპოსო ქალაქი
ალბი · ალპების პრეისტორიული ნამოსახლარები · კოსები და სევენები · ნორდ-პა-დე-კალეს სამთო-სამრეწველო აუზი · შოვეს გამოქვაბული · ბურგუნდიის ტერუარები · შამპანის ბორცვები, სახლები და სარდაფები · ლე კორბუზიეს არქიტექტურა · ტაპუტაპუატეა ბუნების ობიექტები შერეული ტიპის ობიექტები
ვალკამონიკის ხეობის კლდის ნახატები · სანტა-მარია-დელლა-გრაციეს ტაძარი · რომის ისტორიული ცენტრი და
ვატიკანი ,
სან-პაოლო-ფუორი-ლე-მურა · ფლორენციის ისტორიული ცენტრი
· პიაცა-დეი-მირაკოლი · ვენეცია და
ვენეციის ლაგუნა · სან-ჯიმინიანოს ისტორიული ცენტრი
· მატერა · ვიჩენცა და
ანდრეა პალადიოს ვილები · კრესპი-დ’ადა · რენესანსის ეპოქის ქალაქი
ფერარა და მდინარე
პოს დელტა
· ნეაპოლის ისტორიული ცენტრი
· სიენას ისტორიული ცენტრი
· კასტელ-დელ-მონტეს ციხესიმაგრე · რავენის ღირსშესანიშნაობები (
გალა პლაციდიას მავზოლეუმი ,
მართლმადიდებლური სანათლავი ,
არიანული სანათლავი ,
სანტ-აპოლინარე-ნუოვოს ეკლესია ,
სანტ-აპოლინარე-ინ-კლასეს ეკლესია ,
სან-ვიტალეს ეკლესია ,
თეოდორიხის მავზოლეუმი ,
საარქიეპისკოპოსო კაპელა )
· პიენცას ისტორიული ცენტრი
· ტრულოები ქალაქ
ალბერობელოში · კაზერტის სამეფო სასახლე ,
ვანვიტელის აკვედუკი და
სან-ლეუჩიო · აგრიჯენტო · პომპეის არქეოლოგიური ზონა,
ჰერკულანუმი და
ტორე-ანუნციატა · პადუის ბოტანიკური ბაღი · მოდენის საკათედრო ტაძარი ,
ტორე-ჩივიკას კოშკი და
პიაცა-გრანდეს მოედანი ქალაქ
მოდენაში · ამალფის სანაპირო · ქალაქი
პორტოვენერე ,
ჩინკვე-ტერეს კულტურული ლანდშაფტი, კუნძული
პალმარია ,
ტინო და
ტინეტო · სავოიის მონარქების რეზიდენციები · სუ-ნურაკსი-დი-ბარუმინი · ვილა-დელ-კაზალე · აკვილია · ჩილენტოსა და
ვალო-დი-დიანოს ეროვნული პარკი,
პესტუმისა და
ელეიას არქეოლოგიური ძეგლები,
ჩერტოზა-დი-პადულას მონასტერი
· ურბინოს ისტორიული ცენტრი
· ვილა-ადრიანა · სან-ფრანჩესკოს ბაზილიკა · ვერონა · ლიპარი · ვილა-დ’ესტე · კალტაჯირონე ,
მილიტელო-ინ-ვალ-დი-კატანია ,
კატანია ,
მოდიკა ,
ნოტო ,
პალაცოლო-აკრეიდე ,
რაგუზა და
შიკლი · წმინდა მთა · ეტრუსკული ნეკრეპოლისი და
ტარკვინია · ვალ-დ’ორჩა · სირაკუზა და
პანტალიკას ნეკროპოლისი · სტრადე-ნუოვეს ქუჩა დასასახლებების კომპლექსი
პალაცი-დეი-როლი · რეტის რკინიგზა · მანტუა და
საბიონეტა · დოლომიტის ალპები · მონტე-სან-ჯორჯიო · ლანგობარდების ნამოსახლარები · ალპების პრეისტორიული ნამოსახლარები · მედიჩის ვილები · პიემონტის ვენახების ლანდშაფტები:
ლანგე -
როერო და
მონფერატო · არაბულ-ნორმანული სტილის
პალერმო და
ჩეფალუსა და
მონრეალის საკათედრო ტაძრები
· ვენეციის თავდაცვითი ნაგებობები · კარპატების წიფლის პირველყოფილი ტყეები · ივრეა · პროსეკოს გორაკები
კონეგლიანოსა და
ვალდობიადენეში