ელი დიუკომენი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ელი დიუკომენი
დაბადების თარიღი 19 თებერვალი, 1833 წელი
ჟენევა
გარდაცვალების თარიღი 7 დეკემბერი, 1906 წელი (73 წლის)
ბერნი
ეროვნება შვეიცარიელი
ჯილდოები ნობელის პრემია, 1902 წელი

ელი დიუკომენი ( 19 თებერვალი 1833, ჟენევა - 7 დეკემბერი 1906, ბერნი) – შვეიცარიელი მშვიდობის აქტივისტი. ის იყო ნობელის პრემიის ლაურეატი, დაჯილდოვდა 1902 წელს და ნობელის პრემია გაინაწილა შარლ ალბერ გობასთან. დაიბადა ჟენევაში. მუშაობდა ენის მასწავლებლად, ჟურნალისტად და მთარგმნელად შვეიცარიის ფედერალური საბჭოსთვის (1869-1873).

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1833 წელს დაიბადა ჟენევაში, შვეიცარიაში, მესაათის ოჯახში. ადრეულ ბავშვობაშივე გამოავლინა ნიჭი და გონიერება. 17 წლის ასაკში დაასრულა სწავლა ჟენევაში და შეუდგა კერძო მასწავლებლის საქმიანობას საქსონიის პატივსაცემ ოჯახში, სადაც სამი წელი დაჰყო და ჩამოყალიბდა გერმანული ენის ექსპერტად. ჟენევაში დაბრუნების შემდეგ, ის ასწავლიდა საჯარო სკოლაში ორი წლის მანძილზე, ხოლო შემდეგ 1855 წელს, 22 წლის ასაკში, დაიწყო ჟურნალისტის კარიერა რედაქტორად პოლიტიკურ ჟურნალში Revue de Genève. ერთი მხრივ, ის სიცოცხლის ბოლომდე დაკავშირებული იყო ჟურნალისტიკასთან. 1865 წელს ის გადავიდა ბერნში.

ელი დიუკომენი გარდაიცვალა 73 წლის ასაკში, გულისა და ფილტვების დაავადებით.

მოღვაწეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბერნში დიუკომენმა დააფუძნა რადიკალური ჟურნალი Der Fortschritt (პროგრესი), რომელიც ფრანგულადაც ქვეყნდებოდა Progrès -ის სათაურით. 1867 წელს დააფუძნა Ligue de la paix et de la liberté (მშვიდობის და თავისუფლების ლიგა), სადაც განაგრძო მუშაობა სხვადასხვა პოზიციებზე, მათ შორის მდივნად Jura-Simplon Steel Company-თვის 1873-1891 წლებში. [1] ამავე წელს ის შეარჩიეს ახლად ჩამოყალიბებული მშვიდობის საერთაშორისო ბიუროს დირექტორად (Bureau international de la paix)[2], პირველი არასამთავრობო მშვიდობის საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც დაფუძნდა ბერნში. მან უარი თქვა ხელფასზე ამ პოზიციისთვის.1871-1872 მან გამოსცა Helvétie. 1868 წლის დასაწყისში ის გამოსცემდა ახალი ამბების ფურცლებს სახელწოდებით Les États-Unis d’Europe, რომელიც იბეჭდებოდა მშვიდობის და თავისუფლების საერთაშორისო ლიგის საშუალებით (Ligue internationale de la paix et de la liberté).

დიუკომენი ნამდვილი ,,ლიტერატურული" ადამიანი იყო. ის, ძირითადად, ჟურნალისტური საქმიანობით იყო დაკავებული, თუმცა მაინც პოულობდა დროს პოეტური ნაწარმოებების გამოსაქვეყნებლად და ოფიციალური თარჯიმნობისთვის ეროვნული საბჭოსთვის. ავგუსტ შოუ, ნორვეგიული ნობელის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი აღნიშნავს, რომ დიუკომენის ნაშრომები ხშირად ხასიათდება აზრების მკვეთრი პირდაპირობით.

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

დიუკომენი გარკვეულწილად პოლიტიკურ ფიგურასაც წარმოადგენდა. ის მთავარი საბჭოს წევრი იყო ბერნში, ათი წლის განმავლობაში, ხოლო ჟენევაში 9 წლის მანძილზე. 1857 წელს გახდა ჟენევის ოლქის ვიცე-კონსული, ხოლო 1862 წელს კონსული.

დიუკომენი მთელ თავისუფალ დროს მშვიდობისთვის მოღვაწეობას უთმობდა. განსაკუთრებით აღსანიშნავია, 1890 წლის შემდეგ, როდესაც ის დასთანხმდა ორგანიზება გაეწია და წარემართა მშვიდობის საერთაშორისო ბიუროს საქმიანობა. 1891 წლის შემდეგ, როგორც მშვიდობის ბიუროს მუდმივი ხელმძღვანელი, ამზადებს და გამოსცემს უამრავ პამფლეტს, მოხსენებას, ახალ ამბებს მშვიდობის საზოგადოების და მშვიდობის საერთაშორისო კონგრესის შესახებ.

მისმა ორგანიზაციულმა უნარებმა მკვეთრად გაზარდა ჯგუფის წარმატება. მას მიენიჭა ნობელის პრემია 1902 წელს და მსახურობდა ორგანიზაციის ხელმძღვანელის თანამდებობაზე სიცოცხლის ბოლომდე, 1906 წლამდე.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Ducommun, Élie. Much of Élie Ducommun’s correspondence is deposited in archives of the International Peace Bureau in Geneva, Switzerland.
  • Ducommun, Élie, Derniers sourires: Poésies précédées d’une notice biographique. Bern, 1908.
  • Ducommun, Élie, «The Permanent International Bureau of Peace», The Independent, 55 (March 19, 1903) 660-661.
  • Ducommun, Élie, Précis historique du mouvement en faveur de la paix. Bern, 1899.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ხ • გ • რ
1901-1925

ანრი დიუნანი და ფრედერიკ პასი (1901) · ელი დიუკომენი და შარლ ალბერ გობა (1902) · უილიამ რანდალ კრიმერი (1903) · საერთაშორისო სამართლის ინსტიტუტი (1904) · ბერტა ფონ ზუტნერი (1905) · თეოდორ რუზველტი (1906) · ერნესტო თეოდორო მონეტა და ლუი რენო (1907) · კლას არნოლდსონი და ფრედერიკ ბაიერი (1908) · ოგიუსტ ბერნარი და პოლ კონსტანი (1909) · მშვიდობის საერთაშორისო ბიურო (1910) · ტობიას ასერი და ალფრედ ფრიდი (1911) · ელიუ რუთი (1912) · ანრი ლაფონტენი (1913) · წითელი ჯვრის საერთაშორისო ორგანიზაცია (1917) · ვუდრო უილსონი (1919) · ლეონ ბურჟუა (1920) · კარლ ბრანტინგი და კრისტიან ლანგე (1921) · ფრიტიოფ ნანსენი (1922) · ოსტინ ჩემბერლენი და ჩარლზ დეივისი (1925)

1926–1950

არისტიდ ბრიანი და გუსტავ შტრეზემანი (1926) · ფერდინანდ ბიუისონი და ლუდვიგ კვიდე (1927) · ფრენკ ბილინგს კელოგი (1929) · ნათან სედერბლუმი (1930) · ჯეინ ადამსი და ნიკოლას მიურეი ბატლერი (1931) · რალფ ნორმან ენჯელი (1933) · ართურ ჰენდერსონი (1934) · კარლ ფონ ოსეცკი (1935) · კარლოს საავედრა ლამასი (1936) · რობერტ სესილი (1937) · ნანსენის საერთაშორისო ორგანიზაცია ლტოლვილთა საქმეებში (1938) · წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი (1944) · კორდელ ჰალი (1945) · ემილი გრინ ბოლჩი და ჯონ მოტი (1946) · მეგობართა საბჭო საზოგადოების სამსახურში და ამერიკის მეგობართა კომიტეტი საზოგადოების სამსახურში (1947) · ჯონ ბოიდ ორი (1949) · რალფ ბანჩი (1950)

1951–1975

ლეონ ჟუო (1951) · ალბერტ შვეიცერი (1952) · ჯორჯ მარშალი (1953) · გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (1954) · ლესტერ პირსონი (1957) · დომინიკ პირი (1958) · ფილიპ ნოელ-ბეიკერი (1959) · ალბერტ ლუთული (1960) · დაგ ჰამარშელდი (1961) · ლაინუს პოლინგი (1962) · წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობა და წითელი ჯვრის ლიგა (1963) · მარტინ ლუთერ კინგი (1964) · გაეროს ბავშვთა ფონდი (1965) · რენე კასინი (1968) · შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია (1969) · ნორმან ბორლოუგი (1970) · ვილი ბრანდტი (1971) · ჰენრი კისინჯერი და ლე დიკ თხო (ჯილდო უარყო) (1973) · შონ მაკბრაიდი და ეისაკუ სატო (1974) · ანდრია სახაროვი (1975)

1976–2000

ბეტი უილიამსი და მეირიდ კორიგანი (1976) · საერთაშორისო ამნისტია (1977) · ანვარ ალ-სადათი და მენახემ ბეგინი (1978) · დედა ტერეზა (1979) · ადოლფო პერეს ესკიველი (1980) · გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (1981) · ალვა მიურდალი და ალფონსო გარსია რობლესი (1982) · ლეხ ვალენსა (1983) · დეზმონდ ტუტუ (1984) · მსოფლიოს ექიმები ბირთვული ომის წინააღმდეგ (1985) · ელი ვიზელი (1986) · ოსკარ არიას სანჩესი (1987) · გაეროს სამშვიდობო ძალები (1988) · XIV დალაი ლამა (1989) · მიხეილ გორბაჩოვი (1990) · აუნ სან სუ ჩი (1991) · რიგობერტა მენჩუ (1992) · ნელსონ მანდელა და ფრედერიკ დე კლერკი (1993) · შიმონ პერესი, იცხაკ რაბინი და იასირ არაფატი (1994) · პაგუოშის კონფერენციები და იოსებ როტბლატი (1995) · კარლუშ ბელუ და ჟოზე რამუშ-ორტა (1996) · საერთაშორისო მოძრაობა ქვეითსაწინააღმდეგო ნაღმების აკრძალვის შესახებ და ჯოდი უილიამსი (1997) · ჯონ ჰიუმი და დევიდ ტრიმბლი (1998) · ექიმები საზღვრებს გარეშე (1999) · კიმ დე ჯუნი (2000)

2001–დღემდე

კოფი ანანი და გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია (2001) · ჯიმი კარტერი (2002) · შირინ ებადი (2003) · ვანგარი მაატაი (2004) · მოჰამედ ალ-ბარადეი და ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტო (2005) · მუჰამედ იუნუსი და გრამინ ბანკი (2006) · ალბერტ გორი და კლიმატის ცვლილების სამთავრობათშორისო ექსპერტთა ჯგუფი (2007) · მარტი აჰტისაარი (2008) · ბარაკ ობამა (2009) · ლიუ სიაობო (2010) · ელენ ჯონსონ-სირლიფი, ლეიმა გბოვი და ტავაკულ კარმანი (2011) · ევროკავშირი (2012) · ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაცია (2013) · მალალა იუსაფზაი და კაილაშ სატიართი (2014) · ტუნისის ეროვნული დიალოგის კვარტეტი (2015) · ხუან მანუელ სანტოსი (2016) · ბირთვული იარაღის განადგურების კამპანია (2017) · დენი მუკვეგე და ნადია მურადი (2018) · აბი აჰმედი (2019) · მსოფლიო სასურსათო პროგრამა (2020) · მარია რესა და დიმიტრი მურატოვი (2021) · ალეს ბიალიაცკი, მემორიალი და სამოქალაქო თავისუფლების ცენტრი (2022) · ნარგიზ მოჰამადი (2023)

ხ • გ • რ
← 1902 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
  • გაიცემა 1969 წლიდან.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ელი_დიუკომენი&oldid=3931627“-დან