დეზმონდ ტუტუ

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
დეზმონდ ტუტუ
ინგლ. Desmond Mpilo TutuDesmond tutu 20070607 2.jpg
კეიპტაუნის არქიეპისკოპოსი
ეკლესია: ანგლიკანური
 
დაბადება: 7 ოქტომბერი, 1931
გარდაცვალება: 26 დეკემბერი, 2021 (90 წლის)

დეზმონდ მპილო ტუტუ (ინგლ. Desmond Mpilo Tutu; დ. 7 ოქტომბერი, 1931 — გ. 26 დეკემბერი, 2021) — სამხრეთ აფრიკელი სასულიერო მოღვაწე და აქტივისტი, რომელმაც სახელი გაითქვა 1980-იან წლებში, როგორც აპართეიდის ოპონენტმა. ტუტუ პირველი შავკანიანი სამხრეთ აფრიკელი ანგლიკანური არქიეპისკოპოსი იყო კეიპტაუნში, სამხრეთ აფრიკაში. ნობელის მშვიდობის პრემია მიენიჭა 1984 წელს.

კეიპტაუნის ანგლიკანი არქიეპისკოპოსი დეზმონდ ტუტუ 1931 წელს ქალაქ კლერკსდორფში დაიბადა. იგი აპარტეიდის რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლაში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფიგურა იყო. მოგვიანებით მონაწილეობდა შერიგების პროცესშიც, რამაც ქვეყანა დემოკრატიამდე მიიყვანა. 1954-1957 წლებში იოჰანესბურგის უნივერსიტეტის პროფესორი იყო და დაკავებული თანამდებობა იმ მიზნით დატოვა, რომ შავკანიან ახალგაზრდებს განათლების მიღების უფლებას არ აძლევდნენ. 1960 წელს ინგლისში მღვდლად აკურთხეს, სადაც 1975 წლამდე მოღვაწეობდა. 1976 წელს ტუტუ სამშობლოში დაბრუნა და ლესოტოს ეპისკოპოსად აკურთხეს. იმავე წელს სოვეტოში მომხდარმა ხოცვა-ჟლეტამ დეზმონდ ტუტუს აპარტეიდის რეჟიმის წინააღმდეგ მიმართულ საპროტესტო აქციებში აქტიური მონაწილეობის სურვილი აღუძრა. ტუტუ გმობდა ძალადობას, მათ შორის აპარტეიდის წინაღმდეგ მებრძოლი ჯგუფების მხრიდან გამოვლენილ ძალადობასაც. 1984 წელს დეზმონდ ტუტუ მშვიდობის ნობელის პრემიის ლაურეატი გახდა. აღნიშნული ჯილდოს მოპოვებიდან სულ მოკლე ხანში გაეროს უშიშროების საბჭოსადმი მიმართულ განცხადებაში ტუტუ წერდა:

ვიკიციტატა
„თქვენ აცხადებთ, რომ თავისუფალნი ვიქნებით. გთხოვთ: დაგვეხმარეთ, რათა ეს თავისუფლება სამხრეთ აფრიკის თითოეულ მოქალაქეს ეწვიოს, თეთრსაც და შავსაც. ასევე ვისურვებდი, რომ ამ თავისუფლებას რაც შეიძლება ნაკლები ძალადობით, მშვიდობიანი გზით და რაც შეიძლება მოკლე ხანში ვეზიაროთ.“

დეზმონდ ტუტუ სამხრეთ აფრიკაში აპარტეიდის წინააღმდეგ ბრძოლის ერთ-ერთი ლიდერი იყო. ანგლიკანმა ეპისკოპოსმა რასისტული რეჟიმის კრიტიკისათვის ეკლესიის კათედრა გამოიყენა. აპარტეიდის რეჟიმის დაცემის შენდეგ დეზმონდ ტუტუ სათავეში ჩაუდგა შერიგებისა და სიმართლის დამდგენ კომისიას, ორგანიზაციას, რომელიც შურისძიების გამოვლინებების აღკვეთას ემსახურებოდა.

ნაშრომები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ტუტუ ავტორია საეკლესიო ქადაგებათა ექვსი ნაკრების და სხვა ნაშრომების:

  • „ხმა მღაღადებლისა უდაბნოში“ (Crying in the Wilderness, 1982)
  • „იმედი და ტანჯვა“ (Hope and Suffering: Sermons and Speeches, 1983)
  • „დეზმონდ ტუტუს შეგონებანი“ (The Words of Desmond Tutu, 1989)
  • „ცისარტყელას ქვეყანა და ღმერთი“ (The Rainbow People of God, 1994)
  • „დეზმონდ ტუტუს რაობა“ (The Essential Desmond Tutu (1997)
  • „პატიების გარეშე მომავალი არ გვექნება“ (No Future without Forgiveness, 1999)
  • „ღმერთის სიზმარი: იმედის ხედვა ჩვენს დროში“ (God Has a Dream: A Vision of Hope for Our Time, 2004)

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ხ • გ • რ
1901-1925
ანრი დიუნანი და ფრედერიკ პასი (1901) · ელი დიუკომენი და შარლ ალბერ გობა (1902) · უილიამ რანდალ კრიმერი (1903) · საერთაშორისო სამართლის ინსტიტუტი (1904) · ბერტა ფონ ზუტნერი (1905) · თეოდორ რუზველტი (1906) · ერნესტო თეოდორო მონეტა და ლუი რენო (1907) · კლას არნოლდსონი და ფრედერიკ ბაიერი (1908) · ოგიუსტ ბერნარი და პოლ კონსტანი (1909) · მშვიდობის საერთაშორისო ბიურო (1910) · ტობიას ასერი და ალფრედ ფრიდი (1911) · ელიუ რუთი (1912) · ანრი ლაფონტენი (1913) · წითელი ჯვრის საერთაშორისო ორგანიზაცია (1917) · ვუდრო უილსონი (1919) · ლეონ ბურჟუა (1920) · კარლ ბრანტინგი და კრისტიან ლანგე (1921) · ფრიტიოფ ნანსენი (1922) · ოსტინ ჩემბერლენი და ჩარლზ დეივისი (1925)
1926–1950
არისტიდ ბრიანი და გუსტავ შტრეზემანი (1926) · ფერდინანდ ბიუისონი და ლუდვიგ კვიდე (1927) · ფრენკ ბილინგს კელოგი (1929) · ნათან სედერბლუმი (1930) · ჯეინ ადამსი და ნიკოლას მიურეი ბატლერი (1931) · რალფ ნორმან ენჯელი (1933) · არტურ ჰენდერსონი (1934) · კარლ ფონ ოსეცკი (1935) · კარლოს საავედრა ლამასი (1936) · რობერტ სესილი (1937) · ნანსენის საერთაშორისო ორგანიზაცია ლტოლვილთა საქმეებში (1938) · წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი (1944) · კორდელ ჰალი (1945) · ემილი გრინ ბოლჩი და ჯონ მოტი (1946) · მეგობართა საბჭო საზოგადოების სამსახურში და ამერიკის მეგობართა კომიტეტი საზოგადოების სამსახურში (1947) · ჯონ ბოიდ ორი (1949) · რალფ ბანჩი (1950)
1951–1975
ლეონ ჟუო (1951) · ალბერტ შვეიცერი (1952) · ჯორჯ მარშალი (1953) · გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (1954) · ლესტერ პირსონი (1957) · დომინიკ პირი (1958) · ფილიპ ნოელ-ბეიკერი (1959) · ალბერტ ლუთული (1960) · დაგ ჰამარშელდი (1961) · ლაინუს პოლინგი (1962) · წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობა და წითელი ჯვრის ლიგა (1963) · მარტინ ლუთერ კინგი (1964) · გაეროს ბავშვთა ფონდი (1965) · რენე კასინი (1968) · შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია (1969) · ნორმან ბორლოუგი (1970) · ვილი ბრანდტი (1971) · ჰენრი კისინჯერი და ლე დიკ თხო (ჯილდო უარყო) (1973) · შონ მაკბრაიდი და ეისაკუ სატო (1974) · ანდრია სახაროვი (1975)
1976–2000
ბეტი უილიამსი და მეირიდ კორიგანი (1976) · საერთაშორისო ამნისტია (1977) · ანვარ ალ-სადათი და მენახემ ბეგინი (1978) · დედა ტერეზა (1979) · ადოლფო პერეს ესკიველი (1980) · გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (1981) · ალვა მიურდალი და ალფონსო გარსია რობლესი (1982) · ლეხ ვალენსა (1983) · დეზმონდ ტუტუ (1984)  · მსოფლიოს ექიმები ბირთვული ომის წინააღმდეგ (1985)  · ელი ვიზელი (1986) · ოსკარ არიას სანჩესი (1987) · გაეროს სამშვიდობო ძალები (1988) · XIV დალაი ლამა (1989) · მიხეილ გორბაჩოვი (1990) · აუნ სან სუ ჩი (1991) · რიგობერტა მენჩუ (1992) · ნელსონ მანდელა და ფრედერიკ დე კლერკი (1993) · შიმონ პერესი, იცხაკ რაბინი და იასირ არაფატი (1994) · პაგუოშის კონფერენციები და იოსებ როტბლატი (1995) · კარლუშ ბელუ და ჟოზე რამუშ-ორტა (1996) · საერთაშორისო მოძრაობა ქვეითსაწინააღმდეგო ნაღმების აკრძალვის შესახებ და ჯოდი უილიამსი (1997) · ჯონ ჰიუმი და დევიდ ტრიმბლი (1998) · ექიმები საზღვრებს გარეშე (1999) · კიმ დე ჯუნი (2000)
2001–დღემდე
კოფი ანანი და გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია (2001) · ჯიმი კარტერი (2002) · შირინ ებადი (2003) · ვანგარი მაატაი (2004) · მოჰამედ ალ-ბარადეი და ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტო (2005) · მუჰამედ იუნუსი და გრამინ ბანკი (2006) · ალბერტ გორი და კლიმატის ცვლილების სამთავრობათშორისო ექსპერტთა ჯგუფი (2007) · მარტი აჰტისაარი (2008) · ბარაკ ობამა (2009) · ლიუ სიაობო (2010) · ელენ ჯონსონ-სირლიფი, ლეიმა გბოვი და ტავაკულ კარმანი (2011) · ევროკავშირი (2012) · ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაცია (2013) · მალალა იუსაფზაი და კაილაშ სატიართი (2014)  · ტუნისის ეროვნული დიალოგის კვარტეტი (2015)  · ხუან მანუელ სანტოსი (2016)  · ბირთვული იარაღის განადგურების კამპანია (2017)  · დენი მუკვეგე და ნადია მურადი (2018)  · აბი აჰმედი (2019)  · მსოფლიო სასურსათო პროგრამა (2020)  · მარია რესა და დიმიტრი მურატოვი (2021)  · ალეს ბიალიაცკი, მემორიალი და სამოქალაქო თავისუფლების ცენტრი (2022)
ხ • გ • რ
← Nobel Prize.png 1984 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები Nobel Prize.png →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
ხ • გ • რ
თავმჯდომარე
თავმჯდომარის მოადგილე
წევრები
  • მარტი აჰტისაარი
  • ელა ბჰატი
  • ლახდარ ბრაჰიმი
  • ფერნანდუ კარდოზუ
  • ჰინა ჯილანი
  • გრასა მაშელი
  • მერი რობინსონი
  • ერნესტო სედილიო
    • საპატიო წევრები
  • დეზმონდ ტუტუ (ყოფილი თავმჯდომარე)
    • ყოფილი წევრები
    ხ • გ • რ
    მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=დეზმონდ_ტუტუ&oldid=4307020“-დან