გურიანთა

გურიანთა
სოფელი
	გურიანთა;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	გურიის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი
თემი	გურიანთა
კოორდინატები	41°56′33″ ჩ. გ. 41°57′28″ ა. გ. / 41.94250° ჩ. გ. 41.95778° ა. გ.
პირველი ხსენება	XVII საუკუნე
ადრეული სახელები	კახური, გურიამთა
ცენტრის სიმაღლე	70 მ
მოსახლეობა	1215 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 98,9 %, ეზიდები 0,5 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
	გურიანთა ვიკისაწყობში

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ გურიანთა (მრავალმნიშვნელოვანი).

გურიანთა — სოფელი ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი (გურიანთა, ციხისფერდი). მდებარეობს მდინარეების ბჟუჟისა და ნატანების შესართავთან ახლოს, მდინარე სავაციას ნაპირებზე ზღვის დონიდან 70 მ., ოზურგეთი-ურეკის საავტომობილო გზაზე, ოზურგეთიდან 5 კმ.

სოფელში არის საჯარო სკოლა,^[2] რკინიგზის სადგური „კახური“, კულტურის სახლი,^[3] მუზეუმი.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

გურიანთა დასახლებული იყო ახალი ქვის ხანაში. მდინარე სკურდუმის მარჯვნივ აღმოჩენილია ნეოლითური ნამოსახლარი. V-VIII სუაკუნეებში გურიანთის ტერიტორიაზე, მდინარეების სკურდუმისა და ნატანების შესართავთან არსებობდა ციხე-ქალაქი ვაშნარი. ვაშნარი ნიკოლოზ ბერძენიშვილის მოსაზრებით წარმოადგენდა მაშინდელი გურიის ცენტრს, ხოლო გურიანთის სახელწოდებიდან წარმოიშვა ტოპონიმი გურია.

გვიან ფეოდალურ ხანაში ვაშნარი წარმოადგენდა ნაკაშიძეთა სათავადოს ზამთრის რეზიდენციას. 1689-1717 წლების საბუთში იხსენიება ნაკაშიძეების აზნაური გიორგი მამულაიშვილი, რომელიც ციხისთავი იყო და გურიანთას განაგებდა.^[4] სოფლის ტერიტორიაზე ასევე იყო ხის ეკლესიები, კახურის წმინდა გიორგის ეკლესია და მონასტრის მთავარანგელოზთა ეკლესია. 1885 წელს გურიანთის სასოფლო საზოგადოებაში შეიქმნა სოფელი ეწერი, სადაც დაასახლეს 1877-1878 წლების რუსეთ-ოსმალეთის ომის ვეტერანები. 1902 წელს გურიანთის სასოფლო საზოგადოება აერთიანებდა ორ სოფელს, მოსახლეობის რაოდენობა იყო 1895 ადამიანი. 1908 წელს გურიანთის სასოფლო საზოგადოებაში შედიოდა სამი სოფელი, ხოლო მოსახლეობა იყო 1311 ადამიანი. ცალკე სოფლებად იყო აღრიცხული გურიანთა და კახური.^[5]

1938 წელს გურიანთისგან გამოყოფილ იქნა და ცალკე სასოფლო საბჭოდ ჩამოყალიბდა ბაილეთი. 1946 წელს სოფელში აშენდა აგურის ქარხანა, რომელიც 50-60 ათას აგურს ამზადებდა წელიწადში.^[6] 1949 წელს ამუშავდა ჩაის ფაბრიკა, რომელიც ვაშნარის ნანგრევებზე აშენდა.

მუზეუმი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოფელ გურიანთის მემორიალური მუზეუმი დაარსდა 1983 წელს. მუზეუმის ექსპოზიციაში წარმოდგენილია სოფლის ისტორიის ამსახველი მასალები, მათ შორის: გურიანთა-ციხისფერდის უბანში მდინარე სკურდუმის ბორცვზე 1963 წელს გათხრების შედეგად აღმოჩენილი გვიანი ნეოლითის ხანის კაჟის, რიყისქვის იარაღები, ადრეფეოდალური ხანის ვაშნარის ციხე-ქალაქის მასალები. მუზეუმის ერთ დარბაზში წარმოდგენილია გურული სახლი, ციხისფერდში ნაპოვნი ქვის ვერძის ქანდაკება. დარბაზებში გამოფენილია სოფლის ისტორიის ამსახველი ფოტოები და ხელნაწერები.