კარლუშ ბელუ

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
კარლუშ ბელუ
მშობლიური სახელი Carlos Filipe Ximenes Belo
დაბადების თარიღი 3 თებერვალი, 1948
ვაილაკამა, აღმოსავლეთი ტიმორი
მოქალაქეობა აღმოსავლეთ ტიმორის დროშა აღმოსავლეთი ტიმორი
რელიგია კათოლიციზმი
ჯილდოები ნობელის პრემია ნობელის მშვიდობის პრემია (1996)

კარლუშ ფელიპე შიმენეშ ბელუ (პორტ. Carlos Filipe Ximenes Belo, დ. 3 თებერვალი 1948) — რომაულ-კათოლიკური ეკლესიის ეპისკოპოსი, რომელმაც ჟოზე რამუშ-ორტასტან ერთად 1996 წელს მიიღო ნობელის პრემია მშვიდობის დარგში „მისი ძალისხმევისათვის აღმოსავლეთ ტიმორის კონფლიქტის სამართლიანი და მშვიდობიანი მოგვარების საქმეში“[1].

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კარლუშ ბელუ დაიბადა აღმოსავლეთ ტიმორის ჩრდილოეთით მდებარე სოფელ ვაილაკამაში, სკოლის მასწავლებლის ოჯახში. დაბადებიდან ორ წელიწდში მამამისი დაიღუპა. იგი სწავლობდა კათოლიკურ სკოლაში, ხოლო 1968 წელს დაასრულა მცირე სემინარია, რომელიც დედაქალაქ დილისთან ახლოს მდებარეობდა. 1969-1981 წლებში კარლუშ ბელუ იმყოფებოდა პორტუგალიასა და რომში. იქ მან ისწავლა ფილოსოფია და თეოლოგია. 1980 წელს ხელი დაასხეს მღვდლად.

სამშვიდობო მოღვაწეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1981 წელს კარლუშ ბელუ დაბრუნდა აღმოსავლეთ ტიმორში. 1983 წელს გახდა აღმოსავლეთ ტიმორის ეკლესიის მეთაური, რომელიც პირდაპირ ექვემდებარებოდა რომის პაპს. ვატიკანმა ასევე დანიშნა ნუნციად ჯაკარტაში. 1988 წელს გახდა ეპისკოპოსი. 1989 წელს მან წერილობით მიმართა პორტუგალიის პრეზიდენტს, რომის პაპს და გაეროს გენერალურ მდივანს. ბელუ მათ თხოვდა გაეროს ეგიდით რეფერენდუმის გამართვას აღმოსავლეთ ტიმორის სტატუსის შესახებ. კარლუშ ბელუს ძალისხმევა მშვიდობიანი გზით ქვეყნის დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლა, მთელმა მსოფლიომ აღიარა, რის გამოც 1996 წელს იგი (ჟოზე რამუშ-ორტასთან ერთად) მშვიდობის განმტიცების დარგში ნობელის პრემიით დააჯილდოეს.

გადადგომა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2002 წლის 20 მაისს აღმოსავლეთ ტიმორმა დამოუკიდებლობა მოიპოვა ინდონეზიისაგან. ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო კარლუშ ბელუ აღმოსავლეთ ტიმორის ეკლესიის მეთაურის თანამდებობიდან გადადგომა, რომის პაპმა მისი გადადგომა 2002 წლის 26 ნოემბერს მიიღო.

გადადგომის შემდეგ იგი პორტუგალიაში გაემგზავრა სამკურნალოდ. 2004 წელს საზოგადოებამ მას არაერთხელ მოუწოდა ქვეყანაში დაბრუნებულიყო და გამხდარიყო პრეზიდენტი, მაგრამ მაისში პორტუგალიის რადიოს ეთერში ბელუმ განაცხადა, რომ არ აპირებს ქვეყნის მეთაურის თანამდებობის დაკავებას. ივნისში ცნობილი გახდა, რომ მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა შეიცვალა და ვატიკანმა მისიონერის რანგში მოზამბიკში გააგზავნა. 2004 წლიდან იგი მაპუტუში იმყოფება.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Belo, Carlos Filipe Ximenes. “The Nobel Lecture,” given by The Nobel Peace Prize Laureate 1996, Carlos Filipe Ximenes Belo, Titular bishop of Lorium and Apostolic Administrator of Dili (East Timor): Oslo, 10 December 1996. ANS Mag: A Periodical for the Salesian Community, year 3, no. 25 (December 1996).

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ The Nobel Peace Prize 1996 — Nobelprize.org
ხ • გ • რ
1901-1925

ანრი დიუნანი და ფრედერიკ პასი (1901) · ელი დიუკომენი და შარლ ალბერ გობა (1902) · უილიამ რანდალ კრიმერი (1903) · საერთაშორისო სამართლის ინსტიტუტი (1904) · ბერტა ფონ ზუტნერი (1905) · თეოდორ რუზველტი (1906) · ერნესტო თეოდორო მონეტა და ლუი რენო (1907) · კლას არნოლდსონი და ფრედერიკ ბაიერი (1908) · ოგიუსტ ბერნარი და პოლ კონსტანი (1909) · მშვიდობის საერთაშორისო ბიურო (1910) · ტობიას ასერი და ალფრედ ფრიდი (1911) · ელიუ რუთი (1912) · ანრი ლაფონტენი (1913) · წითელი ჯვრის საერთაშორისო ორგანიზაცია (1917) · ვუდრო უილსონი (1919) · ლეონ ბურჟუა (1920) · კარლ ბრანტინგი და კრისტიან ლანგე (1921) · ფრიტიოფ ნანსენი (1922) · ოსტინ ჩემბერლენი და ჩარლზ დეივისი (1925)

1926–1950

არისტიდ ბრიანი და გუსტავ შტრეზემანი (1926) · ფერდინანდ ბიუისონი და ლუდვიგ კვიდე (1927) · ფრენკ ბილინგს კელოგი (1929) · ნათან სედერბლუმი (1930) · ჯეინ ადამსი და ნიკოლას მიურეი ბატლერი (1931) · რალფ ნორმან ენჯელი (1933) · ართურ ჰენდერსონი (1934) · კარლ ფონ ოსეცკი (1935) · კარლოს საავედრა ლამასი (1936) · რობერტ სესილი (1937) · ნანსენის საერთაშორისო ორგანიზაცია ლტოლვილთა საქმეებში (1938) · წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი (1944) · კორდელ ჰალი (1945) · ემილი გრინ ბოლჩი და ჯონ მოტი (1946) · მეგობართა საბჭო საზოგადოების სამსახურში და ამერიკის მეგობართა კომიტეტი საზოგადოების სამსახურში (1947) · ჯონ ბოიდ ორი (1949) · რალფ ბანჩი (1950)

1951–1975

ლეონ ჟუო (1951) · ალბერტ შვეიცერი (1952) · ჯორჯ მარშალი (1953) · გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (1954) · ლესტერ პირსონი (1957) · დომინიკ პირი (1958) · ფილიპ ნოელ-ბეიკერი (1959) · ალბერტ ლუთული (1960) · დაგ ჰამარშელდი (1961) · ლაინუს პოლინგი (1962) · წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობა და წითელი ჯვრის ლიგა (1963) · მარტინ ლუთერ კინგი (1964) · გაეროს ბავშვთა ფონდი (1965) · რენე კასინი (1968) · შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია (1969) · ნორმან ბორლოუგი (1970) · ვილი ბრანდტი (1971) · ჰენრი კისინჯერი და ლე დიკ თხო (ჯილდო უარყო) (1973) · შონ მაკბრაიდი და ეისაკუ სატო (1974) · ანდრია სახაროვი (1975)

1976–2000

ბეტი უილიამსი და მეირიდ კორიგანი (1976) · საერთაშორისო ამნისტია (1977) · ანვარ ალ-სადათი და მენახემ ბეგინი (1978) · დედა ტერეზა (1979) · ადოლფო პერეს ესკიველი (1980) · გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (1981) · ალვა მიურდალი და ალფონსო გარსია რობლესი (1982) · ლეხ ვალენსა (1983) · დეზმონდ ტუტუ (1984) · მსოფლიოს ექიმები ბირთვული ომის წინააღმდეგ (1985) · ელი ვიზელი (1986) · ოსკარ არიას სანჩესი (1987) · გაეროს სამშვიდობო ძალები (1988) · XIV დალაი ლამა (1989) · მიხეილ გორბაჩოვი (1990) · აუნ სან სუ ჩი (1991) · რიგობერტა მენჩუ (1992) · ნელსონ მანდელა და ფრედერიკ დე კლერკი (1993) · შიმონ პერესი, იცხაკ რაბინი და იასირ არაფატი (1994) · პაგუოშის კონფერენციები და იოსებ როტბლატი (1995) · კარლუშ ბელუ და ჟოზე რამუშ-ორტა (1996) · საერთაშორისო მოძრაობა ქვეითსაწინააღმდეგო ნაღმების აკრძალვის შესახებ და ჯოდი უილიამსი (1997) · ჯონ ჰიუმი და დევიდ ტრიმბლი (1998) · ექიმები საზღვრებს გარეშე (1999) · კიმ დე ჯუნი (2000)

2001–დღემდე

კოფი ანანი და გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია (2001) · ჯიმი კარტერი (2002) · შირინ ებადი (2003) · ვანგარი მაატაი (2004) · მოჰამედ ალ-ბარადეი და ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტო (2005) · მუჰამედ იუნუსი და გრამინ ბანკი (2006) · ალბერტ გორი და კლიმატის ცვლილების სამთავრობათშორისო ექსპერტთა ჯგუფი (2007) · მარტი აჰტისაარი (2008) · ბარაკ ობამა (2009) · ლიუ სიაობო (2010) · ელენ ჯონსონ-სირლიფი, ლეიმა გბოვი და ტავაკულ კარმანი (2011) · ევროკავშირი (2012) · ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაცია (2013) · მალალა იუსაფზაი და კაილაშ სატიართი (2014) · ტუნისის ეროვნული დიალოგის კვარტეტი (2015) · ხუან მანუელ სანტოსი (2016) · ბირთვული იარაღის განადგურების კამპანია (2017) · დენი მუკვეგე და ნადია მურადი (2018) · აბი აჰმედი (2019) · მსოფლიო სასურსათო პროგრამა (2020) · მარია რესა და დიმიტრი მურატოვი (2021) · ალეს ბიალიაცკი, მემორიალი და სამოქალაქო თავისუფლების ცენტრი (2022) · ნარგიზ მოჰამადი (2023)

ხ • გ • რ
← 1996 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=კარლუშ_ბელუ&oldid=4005031“-დან