ჭორვილა

სოფელი
ჭორვილა
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	იმერეთის მხარეიმერეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	საჩხერის მუნიციპალიტეტი
თემი	საირხე
კოორდინატები	42°17′21″ ჩ. გ. 43°24′52″ ა. გ.
პირველი ხსენება	XII საუკუნე
ცენტრის სიმაღლე	760 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	1451 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,8 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
საფოსტო ინდექსი	4009
ჭორვილა ვიკისაწყობში

ჭორვილა — სოფელი საჩხერის მუნიციპალიტეტში (საირხის თემი). 2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1451 კაცი. სოფელში არის საჯარო სკოლა; აგრეთვე საექიმო ამბულატორია და სასტუმრო.

გეოგრაფია

ფრონე

სოფელი ჭორვილა მდებარეობს ზემო იმერეთში, ჭიათურის პლატოზე. ზღვის დონიდან 760 მეტრი, საჩხერიდან 6 კილომეტრი. ჭორვილას ესაზღვრება სოფლები: საირხე, მერჯევი, გორისა, მოძვი, ქორეთი და ითხვისი. სოფელში ჩამოედინება პატარა მდინარე ფრონე, რომელიც მდინარე ყვირილას მარჯვენა შენაკადია. სოფლის ჰავა ზომიერია. ნალექები – 900-1000 მმ წელიწადში. ზამთარი საკმაოდ ცივი და თოვლუხვია. სოფელში გავრცელებულია ყვითელმიწა ნიადაგები. სოფელი მდიდარია ბუნებრივი სასმელი წყლით და ტყის მასივით.

სოფლის ყველაზე დაბალი ადგილია აღმოსავლეთ ნაწილში, მდინარე საირხულას ხეობაში, სიმაღლე ზღვის დონიდან 560 მეტრი, ხოლო მაქსიმალური ადგილია უკიდურესი ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, სოფლის ტყის ტერიტორიაზე ზღვის დონიდან 842 მეტრი. ცენტრის სიმაღლე ზღვის დონიდან 535 მეტრია. ჭორვილა დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ ვრცელდება (სახნავ-სათესი, საძოვრებითა და ტყის ზოლის ჩათვლით) საშუალოდ 4 კმ-ზე, ხოლო ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ დაახლოებით 3 კმ-ზე.

ჭორვილა შედის საირხის თემში, მანძილი ცენტრამდე 2 კილომეტრია, ხოლო მანძილი ქალაქ საჩხერემდე 7 კილომეტრია, სოფელში ცხოვრობს 688 კომლი, 1451 სული მცხოვრებით.

სოფლის მეურნეობის ძირითადი დარგებია: მევენახეობა, მესიმინდეობა, მეცხოველეობა. სოფელში არის საჯარო სკოლა 347 მოსწავლითა და 40 პედაგოგით.

ჭორვილის სანახების გეოგრაფიული სახელებია: ნიხიერი, საღორია, მაჩვიწყარო, ნადირაძის ტყე, გზ-აგასაყარი, მიშას ახო, საჩაიე, ღვლენჭი ყანები, წითელგორა, სილიონისახო, ნამოსახლი, მწყერაული, ვაშლანა, ახო, გაიანეს ბაღი. სოფლის ტერიტორიაზე არის ცივი კამკამა წყაროები: მაჩვიწყარო, ილარიონის წყარო, კოდისწყარო, წინწკილა, დიდაური. სოფლის ტერიტორიაზე გაედინებიან მცირე დებიტის მქონე ნაკადულები: ფერმისღელე, წინწკილისღელე, ბურძენიძეებისღელე, მწყერაულის ღელე (მდინარე ყვირილის აუზი).

ჭორვილის ტყე

მცენარეებიდან გავრცელებულია: მრავალძარღვა, ბოლოკურა, სამყურა, ლენცოფა, ძაღლყურძენა, ლემა, ბაბუაწვერა, გულყვითელა, გვირილა, ვირისტერფა, გეორგინა, მზესუმზირა, ასფურცელა, ნარგიზი, შროშანა, სიმინდი, ასკილი, სვინტრი, იაჟუჟუნა, ცირცელი, მოცვი, ჟოლო, მოცვი, ცაცხვი, მუხა, აკაცია, არყი, ფიჭვი, ია, ჭინჭარი, ფურისულა, ნაცარქათამა და სხვა.

ფაუნას წარმომადგენლებიდან გვხვდება: დედოფალა, თეთრყელა კვერნა, ლოკოკინა, კალია, მახრა, კოლორადოს ხოჭო, ჭიამაია, პეპელა, ფუტკარი, ჭიანჭველა, ბუზი, კოღო, ობობა, ბაყაყი, მერცხალი, შაშვი, მიმინო, ქორი, გომბეშო, ტრიტონი, ხვლიკი, ზღარბი, ბეღურა, კოდალა, მწყერი, ოფოფი, წივწივა, ბუ, გუგული, თხუნელა, ღამურა, თაგვი, ვირთხა, ტურა და სხვა.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1451 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002	1535	793	742
2014	1451	720	731

ისტორია

სოფელში აღმოჩენილია ბრინჯაოს და რკინის ხანის ყორღანული ტიპის სასაფლაო. წყაროებში კი სოფელი XII საუკუნიდან იხსენიება. 1103 წელს თამარ მეფის ბრძანებით ჭორვილას 12 გელათელი ბერის გამოკვება დაევალა.

ისტორიული ძეგლები

ხედი წმინდა გრიგოლის სალოცავიდან

სოფლის ტერიტორიაზე შემორჩენილია ისტორიული ძეგლები: გრიგოლწმინდას სალოცავი, წერეთლების ციხის ნანგრევები. წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესია, რომელიც ტაძრის აღმოსავლეთ კედლის წარწერის მიხედვით 1901 წელსაა აგებული ოსტატ ნოზაძის მიერ.

ეკონომიკა

სოფლის მეურნეობიდან განვითარებულია მევენახეობა. მოსახლეობას გაშენებული აქვს ვაზის სხვადასხვა ჯიში: ცოლიკოური, იზაბელა, ალიგოტე. ღვინის დაწურვა და შენახვა ძირითადად შინაურ პირობებში ხდება. იყენებენ სოფელ ტყემლოვანაში დამზადებულ ქვევრებს. ქვევრის ჰერმეტულად დასახურად ადგილობრივი ყვითელი მიწა გამოიყენება. მის გამოსარეცხად კი ტრადიციული იარაღები სარცხლი და თაგვისარა გამოიყენება.

სოფელში ასევე განვითარებულია ხე-ტყის დამუშავება, მრავლადაა ელექტროწისქვილები.

ცნობილი ადამიანები

• ბიძინა ივანიშვილი — ქართველი საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, ბიზნესმენი და ოლიგარქი. საქართველოს პრემიერ-მინისტრი 2012-2013 წლებში. 2000 წლიდან 2014 წლამდე იყო სან-მარინოს საპატიო კონსული საქართველოში. არის ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორი

ფოლკლორი

სოფელში აღნიშნავენ „გრიგოლობას“, გრიგოლ ხანძთელის სახელობის დღესასწაულს, რომელიც აღდგომიდან ერთი კვირის შემდეგ აღინიშნება. ჭორვილას სამზარეულო იმერულია. მისი ძირითადი ელემენტებია: ხაჭაპური, მჭადი, ფელამუში, გოზინაყი, საცივი, წანდილი, ფხალი.

სოფლის მოსახლეობაში შემორჩენილია ხალხური ზეპირსიტყვიერების ნიმუშები: სადღეგრძელოები და შელოცვები:

ლოცვა ქარწყლისა:

„ანი იყო, ნავი იყო, ნავის წინა სახლი იყო, სახლის წინა სახტარია, სახტრის წინა ქალი არის ადე ქალო მომიტანე ნამგალი და ნამგლის წვერი, ავალ ზეცას, ვეტყვი დედას. ამოვიტან დანა-ჩანგალს, დავკრავ ჩქიფსა, ვადენ სისხლსა, გეიპაროს დილასა“

„დიდება დიდ ღმერთსაო, დიად მეუფესაო (შავი) თეთრი ღვინით სავსე ჭიქა მიჭერია ხელსაო ღმერთო ყველას გაუმარჯვე, სტუმარ-მასპინძელსაო შინაურ და გარეულსა, გაყრილ მეზობლებსაო მე არავის არ დავტოვებ, არც დიაკვნებს, მღვდლებსაო ყველაწმინდას გაუმარჯოს, გამვლელ-გამომვლელსაო ამით ვამთავრებ მე ლოცვას, აღარ ვამბობ ბევრსაო ამ ერთ ჭიქას სულ გამოვცლი, არ დავტოვებ წვეთსაო.“

ნეფე დედოფლის სადღეგრძელო:

„ამხანაგებო, ქორწილში სადღეგრძელოს თქმა ვალია მე მსურს პირველი დავლოცო მეფე და დედოფალია ვიღებ სასმისს, ვადღეგრძელებ ორ გაუშლელ კოკობ-ვარდსა ამ დღეიდან შეერთებულს ჩვენს მეფეს და დედოფალსა დღეგრძელობა, ჯანმრთელობა იყოს მათი თანამგზავრი შვილიც ბევრი გაჩენოდეთ, მამულის გასახარელი ათასი წელი ეცოცხლოთ, დღეგრძელი და ბედნიერი “

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 405.
• გიორგი დვალაშვილი, „საჩხერე (გეოგრაფიულ-ტურისტული ექსკურსი)“ გამომცემლობა „თბილისი“, 2010, გვ. 196.