პეტერ იოზეფ ვილჰელმ დებაი
პეტერ იოზეფ ვილჰელმ დებაი (ნიდერლ. Peter Joseph Wilhelm Debye; დ. 24 მარტი, 1884 — გ. 2 ნოემბერი, 1966) — ჰოლანდიელი ამერიკელი ფიზიკოსი, ფიზიკური ქიმიკოსი და ნობელის პრემიის ლაურეატი ქიმიის დარგში.
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პეტერ დებაი[29] 1884 წლის 24 მარტს დაიბადა მაასტრიხტში, ნიდერლანდებში. 1901 წელს შევიდა აახენის ტექნოლოგიის უნივერსიტეტში, 1905 წელს მიიღო ელექტრონული ინჟინერიის პირველი ხარისხი. აახენის უნივერსიტეტში სწავლობდა თეორეტიკოს ფიზიკოსის, არნოლდ ზომერფელდის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელმაც მოგვიანებით აღნიშნა რომ მისი ყველაზე მნიშვნელოვანი აღმოჩენა პეტერ დებაი იყო.
1906 წელს ზომერფილდი მიუნხენის უნივერსიტეტში დაინიშნა ფიზიკის პროფესორად, სადაც მისი ასისტენტი დებაი იყო. 1908 წელს დებაიმ აიღო დოქტრორანტურის წოდება.
1914 წლის მაისში გახდა „ნიდერლანდის სამხატვრო და სამეცნიერო სამეფო აკადემიის“ წევრი.[30]
1934 წლიდან 1939 წლამდე იყო „კაიზერ ვილჰელმ ინსტიტუტის“ დირექტორი, 1936 წლიდან თეორიული ფიზიკის პროფესორად მუშაობდა „ფრედერიკ უილიამის უნივერსიტეტში“.
1939 წელს დებაი საცხოვრებლად გადავიდა ამერიკის შეერთებულ შტატებში, მოგვიანებით გახდა კორნელის უნივერსიტეტის პროფესორი და ალფა-სიგმას წევრი. 1946 წელს მიიღო ამერიკის მოქალაქეობა. მისი ცხოვრების ევროპული ფაზისგან განსხვავებით, სადაც ის ქალაქიდან ქალაქში გადადიოდა ყოველ რამდენიმე წელიწადში ერთხელ, ამერიკის შეერთებულ შტატებში დებაი კარიერის დასასრულამდე დარჩა. პენსიაზე გავიდა 1952 წელს, თუმცა მან სამეცნიერო კვლევების ჩატარება კვლავ გააგრძელა.
1966 წლის აპრილში გარდაიცვალა გულის მეორე შეტევით.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae
- ↑ 3.0 3.1 Petrus Josephus Wilhelmus Debije — 2009.
- ↑ 4.0 4.1 SNAC — 2010.
- ↑ 5.0 5.1 Find a Grave — 1996.
- ↑ 6.0 6.1 KNAW Past Members
- ↑ 7.0 7.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 8.0 8.1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ 9.0 9.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 10.0 10.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
- ↑ 11.0 11.1 Base biographique
- ↑ 12.0 12.1 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #116042621 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ 13.0 13.1 Peter Debye — American Institute of Physics.
- ↑ Crease R. P. Physics: Science under the Nazis // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2013. — Vol. 502, Iss. 7472. — P. 441–442. — 2 p. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/502441A
- ↑ 15.0 15.1 E. Arunan Peter Debye // Resonance - Journal of Science Education — Springer Science+Business Media, Indian Acad of Sciences, Springer, 2010. — Vol. 15, Iss. 12. — P. 1056–1059. — ISSN 0971-8044; 0973-712X — doi:10.1007/S12045-010-0117-2
- ↑ Courtens E. Peter Debye--A Life for Science // Ferroelectrics — Taylor & Francis, 2002. — Vol. 267, Iss. 1. — P. 43–60. — ISSN 0015-0193; 1563-5112; 1026-7484 — doi:10.1080/00150190211019
- ↑ Debye V. P. Die Winkelverteilung der kritischen Opaleszenz und die Messung molekularer Wechselwirkung // Die makromolekulare Chemie — 1960. — ტ. 35, გამ. 1. — S. 1–11. — ISSN 0025-116X — doi:10.1002/MACP.1960.020350114
- ↑ Moore M. Great Solid-State Physicists of the 20th Century, edited by Julio A. Gonzalo and Carmen Aragó López // Crystallogr. Rev. — Taylor & Francis, 2012. — Vol. 18, Iss. 1. — P. 23–31. — ISSN 0889-311X; 1476-3508 — doi:10.1080/0889311X.2011.641540
- ↑ 19.0 19.1 19.2 Czech National Authority Database
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ https://www.rsc.org/prizes-funding/prizes/find-a-prize/faraday-division-open-award-faraday-lectureship-prize/previous-winners/
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1936 — Nobel Foundation.
- ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
- ↑ Priestley Medal — American Chemical Society.
- ↑ nobelprize.org — Nobel Foundation.
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 94.
- ↑ https://www.aps.org/programs/honors/prizes/polymer.cfm
- ↑ https://www.acs.org/funding/awards/acs-award-in-colloid-chemistry/past-recipients.html
- ↑ For Dutch use of "y" and "ij", see IJ (digraph)
- ↑ Peter Joseph Wilhelm Debije (1884 - 1966). Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. ციტირების თარიღი: 27 July 2015.
