ილტოზა

ილტოზა
სოფელი
	ილტოზა;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	მცხეთა-მთიანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	დუშეთის მუნიციპალიტეტი
თემი	მჭადიჯვარი
კოორდინატები	42°00′30″ ჩ. გ. 44°32′10″ ა. გ. / 42.00833° ჩ. გ. 44.53611° ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	850 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	114 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 97,4 %; ოსები 2,6 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
	ილტოზა ვიკისაწყობში

ილტოზა — სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში, მცხეთა-მთიანეთის მხარის დუშეთის მუნიციპალიტეტში, მჭადიჯვრის თემში.^[1] მდებარეობს ალევის ქედის სამხრეთ დაბოლოებაზე ქსნის ხეობაში. ზღვის დონიდან 850 მ. დუშეთიდან 22 კმ.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ძველ საისტორიო წყაროებში XVII საუკუნიდან ილტოზა მოიხსენიება, როგორც ქსნის საერისთავოს შეძლებული სოფელი. შედიოდა წილკნის საეპისკოპოსოში და სხვა სოფლებთან შედარებით დიდი გამოსადები ეკისრებოდა. ილტოზაზე გადიოდა საზღვარი ქსნისა და არაგვის საერისთავოებს შორის. სათავადოთა ჩამოყალიბების შემდეგ, XVII-XVIII საუკუნეების მიჯნაზე, იგი მუხრანბატონების გავლენის ქვეშ მოექცა. სოფელთან ახლოს გადიოდა ილტოზა-ქსოვრისის გზა, რომლითაც ლეკები, არაგვიდან მჭადიჯვარზე გავლით, მთით გადადიოდნენ ლამისყანამდე და ცხინვალამდე. ამ გზაზე იყო განლაგებული ლეკთა წინააღმდეგ მოქმედი სამდევრო სამსახურიც. ილტოზა XVII-XVIII საუკუნეებში მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ლეკთა თარეშის წინააღმდეგ მიმართულ ბრძოლებში. 1798 წელს ქართველთა რაზმმა, დავით ბატონიშვილის ხელმძღვანელობით, ილტოზასთან სასტიკად დაამარცხა ლეკთა 500-კაციანი რაზმი და დიდძალი ნადავლი, ტყვე და ალაფი დაატოვებინა.