ეროვნული ლიგა

Crystalbet ეროვნული ლიგა
ქვეყანა	საქართველო
კონფედერაცია	უეფა
დაარსდა	1990 (2017)
კლუბ. რაოდენობა	10
ქვეითდება	ეროვნული ლიგა 2
საშინაო თასები	თასი; სუპერთასი
საერთაშ. თას(ებ)ი	ჩემპიონთა ლიგა; ევროპა ლიგა
მოქ. ჩემპიონი	იბერია 1999 (მე-2 ტიტული) (2024)
ყველაზე ტიტულოვანი	დინამო თბილისი (19-ჯერ)
	2024

Crystalbet ეროვნული ლიგა — საქართველოს უმაღლესი საფეხბურთო ჩემპიონატი. 1990-2016 წლებში ერქვა უმაღლესი ლიგა. 2019 წლიდან ლიგა მისი პარტნიორის, Crystalbet-ის სახელს ატარებს. ტარდება საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციის ორგანიზებით. 1927-1989 წლებში საქართველოს უმაღლესი ლიგა ტარდებოდა როგორც საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატის რეგიონული შეჯიბრი. ლიგაში 10 გუნდი იღებს მონაწილეობას. უმაღლესი ლიგის ყველაზე ტიტულოვანი კლუბია „დინამო თბილისი“.

ისტორია

საქართველო დამოუკიდებლად ჩემპიონატს 1990 წლიდან ატარებს. საქართველოს ჩემპიონატის პირველი მატჩი ბორის პაიჭაძის სახელობის ეროვნულ სტადიონზე გაიმართა. ერთმანეთს თბილისის "დინამო" და ფოთის „კოლხეთი“ დაუპირისპირდნენ. თამაში ვიტალი დარასელია უმცროსის ბურთის გაგორებით დაიწყო. მაშინდელ შეხვედრას დიდი რაოდენობით მაყურებელი დაესწრო.

საქართველოს ეროვნულ ჩემპიონატში თავდაპირველად 18 გუნდი მონაწილეობდა, შემდეგ სეზონში გუნდების რაოდენობა 20 გახდა, 1992-93 წლებში ისევ 17. 1993-94 წლის სეზონში 19 გუნდამდე გაიზარდა, თუმცა მალევე შემცირდა და 2000 წლამდე 16 გუნდი მონაწილეობდა. შემდეგი 4 წლის მანძილზე უმაღლეს ლიგაში 12 გუნდი მონაწილეობდა, 2004-05 წლების სეზონში – 10, მაგრამ 2005 წელს ფეხბურთის ფედერაციის სათავეში მოსული ნოდარ ახალკაცის მიერ 16 გუნდამდე გაიზარდა, რაც რეგიონების აქტიურობით იყო მოტივირებული. გარდა ამისა, ამავე პერიოდში უმაღლეს ლიგას შეუერთდნენ სოხუმის „დინამო“ და ცხინვალის „სპარტაკი“, თუმცა, ამასთანავე, უმაღლეს ლიგას უსახსრობის გამო ბევრი გუნდი ტოვებდა. 2006-08 წლების სეზონში 14 გუნდი ასპარეზობდა, 2008-09 წლებში – 11, 2009-11 წლებში – 10. 2011 წლიდან უმაღლესი ლიგა 12-გუნდიანი ჩემპიონატია. 2014 წელს ჩემპიონატი 16 გუნდიანი გახდა. 2016 წელს ჩატარდა გარდამავალი ჩემპიონატი, რომელშიც 14 გუნდმა მიიღო მონაწილეობა. საბოლოოდ 4 კლუბი დაქვეითდა და 2017 წლის სეზონისთვის შეიქმნა 10 გუნდიანი ჩემპიონატი, რომელსაც ეროვნული ლიგა ეწოდა.

ფორმატი

საქართველოს ჩემპიონატის უმაღლეს ლიგაში 10 გუნდი თამაშობს, პირველობა ოთხ წრედ იმართება. ჩემპიონატი იწყება აგვისტოში და მთავრდება მაისში, ზამთარში ორთვიანი შესვენებაა.

ევროთასებზე კვალიფიკაცია

უმაღლესი ლიგის გამარჯვებული გუნდი ჩემპიონთა ლიგის საკვალიფიკაციო ეტაპზე თამაშობს და მეორე ეტაპიდან იწყებს, მეორე და მესამე ადგილზე გასული გუნდები კი – უეფა-ს კონფერენს ლიგაზე.

უმაღლესი ლიგის კლუბები ევროპაში

ქართულ გუნდებს ყოველთვის უჭირდათ ევროტურნირებზე მაღალ დონეზე თამაში.ისინი ვერ სცილდებიან ჩემპიონთა ლიგის და უეფას თასის მეორე საკვალიფიკაციო ეტაპს. 1998 წელს მნიშვნელოვანი წარმატება იყო საქართველოს ჩემპიონის დინამო თბილისის მიერ მესამე საკვალიფიკაციო ეტაპზე მოხვედრა, მაგრამ ორრაუნდიან ორთაბრძოლაში სტუმრად გატანილი ერთი გოლის წყალობით ჯგუფურ ეტაპზე ბილბაოს ატლეტიკი გავიდა.

დამოუკიდებელი ქართული ფეხბურთის ისტორიაში 2004 წელს დიდ წარმატებას მიაღწია თბილისის დინამომ. უეფას თასის საკვალიფიკაციო ეტაპზე ერთმანეთის მიყოლებით დაამარცხა ბორისოვოს ბატე, პრაღის სლავია და კრაკოვის ვისლა და უეფას თასის ჯგუფურ ეტაპზე გავიდა, სადაც მისი მეტოქეები იყვნენ ნიუკასლ იუნაიტედი, ფრანგული სოშო, ლისაბონის სპორტინგი და ბერძნული პანიონიოსი. დინამომ ყველა თამაში წააგო და ჯგუფში ბოლო ადგილზე გავიდა.

სახელთა ცვლილებები

1990-იანი წლების დასაწყისში საქართველოში დაწყებული ეროვნული მოძრაობის გამო ქართულ კლუბებს გადაერქვათ ძველი, საბჭოური და ეწოდათ ქართული, ეროვნული სახელები: თბილისის დინამოს – იბერია თბილისი, ქუთაისის ტორპედოს – ქუთაისი, ბათუმის დინამოს – ბათუმი, სოხუმის დინამოს – ცხუმი სოხუმი, რუსთავის მეტალურგს – გორდა რუსთავი, ზესტაფონის მეტალურგს – მარგვეთი ზესტაფონი, თბილისის ლოკომოტივს – მერანი (1993-95 - მერანი ბაჩო), სამტრედიის ლოკომოტივს – სანავარდო სამტრედია, ზუგდიდის დინამოს – ოდიში ზუგდიდი, თუმცა 1992 წელს კლუბების უმეტესობას ისევ ძველი სახელები დაუბრუნდათ.

საფეხბურთო კლუბი ვიტ ჯორჯია 1968-92 წლებში თბილისის მორკინალის სახელით გამოდიოდა, 1991 წელს შეიქმნა კლუბი მერანი-91, რომელიც 2003 წელს ოლიმპი თბილისის სახელით გამოდიოდა, ამავე წელსვე დაერქვა სკ თბილისი, ხოლო 2006 წელს გაერთიანდა საფეხბურთო კლუბ რუსთავთან და ეწოდა ოლიმპი რუსთავი.

შედეგები

წელი	პირველი ადგილი	მეორე ადგილი	მესამე ადგილი
1990	იბერია თბილისი (1)	გურია ლანჩხუთი (საფეხბურთო კლუბი)	გორდა რუსთავი
1991	იბერია თბილისი (2)	გურია ლანჩხუთი (საფეხბურთო კლუბი)	ქუთაისი
1991-92	იბერია თბილისი (3)	ცხუმი სოხუმი	გორდა რუსთავი
1992-93	დინამო თბილისი (4)	შევარდენი თბილისი	ალაზანი გურჯაანი
1993-94	დინამო თბილისი (5)	კოლხეთი-1913 ფოთი	ტორპედო ქუთაისი
1994-95	დინამო თბილისი (6)	სამტრედია	კოლხეთი-1913 ფოთი
1995-96	დინამო თბილისი (7)	მარგვეთი ზესტაფონი	კოლხეთი-1913 ფოთი
1996-97	დინამო თბილისი (8)	კოლხეთი-1913 ფოთი	დინამო ბათუმი
1997-98	დინამო თბილისი (9)	დინამო ბათუმი	კოლხეთი-1913 ფოთი
1998-99	დინამო თბილისი (10)	ტორპედო ქუთაისი	ლოკომოტივი თბილისი
1999-00	ტორპედო ქუთაისი (1)	ვიტ ჯორჯია	დინამო თბილისი
2000-01	ტორპედო ქუთაისი (2)	ლოკომოტივი თბილისი	დინამო თბილისი
2001-02	ტორპედო ქუთაისი (3)	ლოკომოტივი თბილისი	დინამო თბილისი
2002-03	დინამო თბილისი (11)	ტორპედო ქუთაისი	ვიტ ჯორჯია
2003-04	ვიტ ჯორჯია (1)	დინამო თბილისი	თბილისი
2004-05	დინამო თბილისი (12)	ტორპედო ქუთაისი	ვიტ ჯორჯია
2005-06	სიონი ბოლნისი (1)	ვიტ ჯორჯია	დინამო თბილისი
2006-07	ოლიმპი რუსთავი (1)	დინამო თბილისი	ამერი
2007-08	დინამო თბილისი (13)	ვიტ ჯორჯია	ზესტაფონი
2008-09	ვიტ ჯორჯია (2)	დინამო თბილისი	ოლიმპი რუსთავი
2009-10	ოლიმპი რუსთავი (2)	დინამო თბილისი	ზესტაფონი
2010-11	ზესტაფონი (1)	დინამო თბილისი	ოლიმპი რუსთავი
2011-12	ზესტაფონი (2)	მეტალურგი რუსთავი	ტორპედო ქუთაისი
2012-13	დინამო თბილისი (14)	დილა გორი	ტორპედო ქუთაისი
2013-14	დინამო თბილისი (15)	ზესტაფონი	სიონი ბოლნისი
2014-15	დილა გორი (1)	დინამო ბათუმი	დინამო თბილისი
2015-16	დინამო თბილისი (16)	სამტრედია	დილა გორი
2016	სამტრედია(1)	ჩიხურა საჩხერე	დინამო ბათუმი
2017	ტორპედო ქუთაისი (4)	დინამო თბილისი	სამტრედია
2018	საბურთალო (1)	დინამო თბილისი	ტორპედო ქუთაისი
2019	დინამო თბილისი (17)	დინამო ბათუმი	საბურთალო
2020	დინამო თბილისი (18)	დინამო ბათუმი	დილა გორი
2021	დინამო ბათუმი(1)	დინამო თბილისი	დილა გორი
2022	დინამო თბილისი (19)	დინამო ბათუმი	დილა გორი
2023	დინამო ბათუმი (2)	დინამო თბილისი	ტორპედო ქუთაისი
2024	იბერია 1999 (2)	ტორპედო ქუთაისი	დილა გორი

სტატისტიკა

მოგებათა რაოდენობა

კლუბი	გამარჯვებული	მეორე ადგილოსანი	მესამე ადგილოსანი	გამარჯვების წლები
დინამო თბილისი	19	8	5	1990, 1991, 1991-92, 1992-93, 1993-94, 1994-95, 1995-96, 1996-97, 1997-98, 1998-99, 2002-03, 2004-05, 2007-08, 2012-13, 2013-14, 2015-16, 2019, 2020, 2022
ტორპედო ქუთაისი	4	3	7	1999-00, 2000-01, 2001-02, 2017
დინამო ბათუმი	2	5	2	2021, 2023
ვიტ ჯორჯია თბილისი	2	3	2	2003-04, 2008-09
რუსთავი	2	1	3	2006-07, 2009-10
ზესტაფონი	2	1	2	2010-11, 2011-12
საბურთალო	2	0	1	2018, 2024
სამტრედია	1	2	1	2016
დილა	1	1	3	2014-15
სიონი	1	1	1	2005-06

ყველა დროის ცხრილი (1990 – 2008-09)

ადგილი	გუნდი	თ	მ	ფ	წ	გტ	გშ	სხ	ქ
1	დინამო თბილისი	615	446	94	75	1623	462	1161	1432
2	ტორპედო ქუთაისი	553	292	100	161	1011	648	363	976
3	დინამო ბათუმი	580	252	124	204	874	637	273	880
4	კოლხეთი 1913 ფოთი	527	250	95	182	828	641	187	845
5	ვიტ ჯორჯია	365	189	93	83	541	305	236	660
6	მეტალურგი რუსთავი	435	181	76	178	680	612	68	619
7	ოლიმპი თბილისი*	395	181	92	122	536	402	134	635
8	ლოკომოტივი თბილისი	364	169	86	99	484	341	143	593
9	დილა გორი	554	166	90	298	618	928		588
10	სიონი ბოლნისი	428	166	79	182	507	571		577
11	შევარდენი 1906 თბილისი	373	134	70	169	510	571	61	472
12	სამტრედია	335	127	58	150	474	539	65	439
13	ბაია ზუგდიდი *	359	137	48	174	533	614		459
14	გურია ლანჩხუთი	338	124	45	169	491	657		417
15	სამგურალი წყალტუბო	333	113	53	167	396	584		392
16	მარგვეთი ზესტაფონი	247	98	43	106	397	443		337
17	ზესტაფონი	148	84	30	34	236	124	112	282
18	ივერია ხაშური	190	51	33	106	185	295	110	186
19	კახეთი თელავი	214	61	28	125	266	471		211
20	ცხუმი სოხუმი	159	59	22	72	265	269	4	199
21	ალაზანი გურჯაანი	125	55	20	50	197	224		185
22	ამერი	82	47	13	22	133	67	66	154
23	ბორჯომი	112	38	20	54	132	184		134
24	კოლხეთი ხობი	119	33	25	61	154	208		124
25	მზიური გალი	91	33	16	42	125	162		115
26	ამირანი ოჩამჩირე	91	27	21	43	111	148		102
27	მერცხალი ოზურგეთი	123	24	22	77	122	248		94
28	მრეტები თბილისი	106	26	15	65	114	210		93
29	საპოვნელა თერჯოლა	66	25	11	30	98	122		86
30	სპარტაკი ცხინვალი	112	21	18	83	88	270		81
31	მესხეთი ახალციხე	56	18	14	24	52	72		68
32	სულორი ვანი	57	19	10	28	82	123		67
33	ჭიათურა	66	18	11	37	81	145		65
34	მარგვეთი ზესტაფონი	64	15	11	38	50	123		56
35	არსენალი თბილისი	58	14	14	39	55	94		56
36	სპარტაკი თბილისი	62	12	11	39	44	115		47
37	მერანი თბილისი	52	12	9	31	35	95		45
38	შუქურა ქობულეთი	30	13	3	14	44	57		42
39	მცხეთა	33	12	5	16	41	63		41
40	დურუჯი ყვარელი	60	9	4	47	51	192		31
41	გაგრა	30	7	7	16	23	48		28
42	მილანი წნორი	32	6	8	18	18	54		26
43	დინამო თბილისი-2	28	6	6	16	33	57		24
44	ჩიხურა საჩხერე	27	6	6	15	15	47		24
45	ეგრისი სენაკი	30	5	2	23	42	90		17

თ = ჩატარებული თამაშები; მ = მოგება; ფ = ფრე; წ = წაგება; გტ = გატანილი გოლები; გშ = გაშვებული გოლები; სხ = სხვაობა; ქ = ქულები

ოლიმპი თბილისი − 2006 წლამდე სკ თბილისი, ხოლო 2006 წლიდან ოლიმპი რუსთავი.
- ბაია ზუგდიდი 2006 − წლამდე ოდიში ზუგდიდი.

ბომბარდირები

სეზონი	ფეხბურთელი	გუნდი	გოლები
1990	გია გურული მამუკა ფანცულაია	დინამო თბილისი გორდა რუსთავი	23
1991	ოთარ კორღალიძე	გურია ლანჩხუთი	14
1991-92	ოთარ კორღალიძე	გურია ლანჩხუთი	40
1992-93	მერაბ მეგრელაძე	სამგურალი წყალტუბო	41
1993-94	მერაბ მეგრელაძე	მარგვეთი ზესტაფონი	31
1994-95	გიორგი დარასელია	კოლხეთი ფოთი	26
1995-96	ზვიად ენდელაძე	მარგვეთი ზესტაფონი	40
1996-97	გიორგი დემეტრაძე დავით უჯმაჯურიძე	დინამო თბილისი დინამო ბათუმი	26
1997-98	ლევან ხომერიკი	დინამო თბილისი	23
1998-99	მიხეილ აშვეთია	დინამო თბილისი	26
1999-00	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი	24
2000-01	ზაზა ზირაქიშვილი	დინამო თბილისი	21
2001-02	სულიკო დავითაშვილი	ლოკომოტივი თბილისი მერანი თბილისი	18
2002-03	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი	26
2003-04	სულიკო დავითაშვილი	ტორპედო ქუთაისი	20
2004-05	ლევან მელქაძე	დინამო თბილისი	27
2005-06	ჯაბა დვალი	დინამო თბილისი	21
2006-07	სანდრო იაშვილი	დინამო თბილისი	27
2007-08	მიხეილ ხუციშვილი	დინამო თბილისი	16
2008-09	ნიკოლოზ გელაშვილი	ზესტაფონი	20
2009-10	ანდერსონ აკინო	ოლიმპი რუსთავი	26
2010-11	ნიკოლოზ გელაშვილი	ზესტაფონი	18
2011-12	ჯაბა დვალი	ზესტაფონი	20
2012-13	ჩისკო მუნიოსი	დინამო თბილისი	24
2013-14	ჩისკო მუნიოსი	დინამო თბილისი	19
2014-15	ირაკლი მოდებაძე	დილა გორი	16
2015-16	გიორგი ქვილითაია	დინამო თბილისი	24
2016	ბუდუ ზივზივაძე	სამტრედია	15
2017	ირაკლი სიხარულიძე	ლოკომოტივი თბილისი	25
2018	გიორგი გაბედავა ბუდუ ზივზივაძე	საჩხერის ჩიხურა დინამო თბილისი	22
2019	ლევან კუტალია	დინამო თბილისი	20
2020	ნიკოლა კოვტალიუკი	დილა გორი	10
2021	ზორან მარუშიჩი	დინამო თბილისი	16
2022	ფლამარიონი	დინამო ბათუმი	19
2023	ფლამარიონი ზორან მარუშიჩი ზურაბ მუსელიანი	დინამო ბათუმი დინამო თბილისი გაგრა	17
2024	ბიორნ იონსენი	ტორპედო ქუთაისი	23

სეზონის საუკეთესო ფეხბურთელები

სეზონი	ფეხბურთელი	გუნდი
1997-98	დავით მუჯირი	დინამო თბილისი
1998-99	რატი ალექსიძე	დინამო თბილისი
1999-00	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი
2000-01	ზაზა ზირაქიშვილი	დინამო თბილისი
2001-02	მალხაზ ასათიანი	ტორპედო ქუთაისი
2002-03	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი
2003-04	დავით კვირკველია	დინამო თბილისი
2004-05	ლევან მელქაძე	დინამო თბილისი
2005-06	ოთარ მარცვალაძე	ვიტ ჯორჯია
2006-07	სანდრო იაშვილი	დინამო თბილისი
2007-08	გიორგი მერებაშვილი	დინამო თბილისი
2008-09	გიორგი მერებაშვილი	დინამო თბილისი
2009-10	ანდერსონ აკინო	ოლიმპი რუსთავი
2016	ბუდუ ზივზივაძე	სამტრედია
2017	ირაკლი სიხარულიძე	ლოკომოტივი
2018	გიორგი გაბედავა	საჩხერის ჩიხურა

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო