ბერკელიუმი

ბერკელიუმი, ₉₇Bk
ზოგადი თვისებები
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა	მოვერცხლისფრო ლითონი
მასური რიცხვი	247
ბერკელიუმი პერიოდულ სისტემაში
	კიურიუმი ← ბერკელიუმი → კალიფორნიუმი
ატომური ნომერი (Z)	97
პერიოდი	7 პერიოდი
ბლოკი	f-ბლოკი
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f9 7s2
ელექტრონი გარსზე	2, 8, 18, 32, 27, 8, 2
	ელემენტის ატომის სქემა;
ფიზიკური თვისებები
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში	მყარი სხეული
დნობის; ტემპერატურა	ბეტა: 986 °C (1259 K, 1807 °F)
დუღილის; ტემპერატურა	ბეტა: 2627 °C (2900 K, 4760 °F)
სიმკვრივე (ო.ტ.)	ალფა: 14.78 გ/სმ3; ბეტა: 13.25 გ/სმ3
დნობის კუთ. სითბო	7.92 კჯ/მოლი
ატომის თვისებები
ჟანგვის ხარისხი	+2, +3, +4, +5
ელექტროდული პოტენციალი	;
ელექტროუარყოფითობა	პოლინგის სკალა: 1,3
იონიზაციის ენერგია	1: 601 კჯ/მოლ ; ;
ატომის რადიუსი	ემპირიული: 170 პმ
	; ბერკელიუმის სპექტრალური ზოლები
სხვა თვისებები
ბუნებაში გვხვდება	სინთეზირების შედეგად
მესრის სტრუქტურა	ჰექსაგონალური
თბოგამტარობა	10 ვტ/(მ·K)
მაგნეტიზმი	პარამაგნეტიკი
CAS ნომერი	7440-40-6
ისტორია
სახელწოდება მომდინარეობს	აღმოჩენის ქალაქის „ბერკლი“ სახელის მიხედვით
აღმომჩენია	გლენ სიბორგი, სტენლი ტომფსონი და ალბერტ გიორსო (1949)
ბერკელიუმის მთავარი იზოტოპები
α	241Am
ε	246Cm
α	245Am
სდ	–
	ბერკელიუმი ვიკისაწყობში •

ბერკელიუმი

97Bk

[247]

5f⁹ 7s²

ბერკელიუმი^[1]^[2], ბერკლიუმი (ლათ. Berkelium; ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Bk}}$ ) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეშვიდე პერიოდის, ჯგუფგარეშე (ძველი კლასიფიკაციით მესამე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, IIIბ) ხელოვნურად მიღებული რადიოაქტიური ქიმიური ელემენტი. განეკუთვნება აქტინოიდების ოჯახს. მისი ატომური ნომერია — 97, t_დნ (ბეტა) — 986 °C, t_დუღ (ბეტა) — 2627 °C, სიმკვრივე (ბეტა) — 13.25 გ/სმ³. ბერკელიუმი სინთეზირებულია ამერიკელი მეცნიერების გლენ სიბორგის, სტენლი ტომფსონისა და ალბერტ გიორსოს მიერ 1949 წელს, ციკლოტრონზე α-ნაწილაკებით ამერიციუმის ჟანგის ${\ce {^{241}Am2O3}}$ დასხივების შედეგად. სახელი ეწოდა სამეცნიერო კვლევითი ცენტრის — ქალაქ ბერკლის (კალიფორნია, აშშ) მიხედვით.

იზოტოპები და ვალენტობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ცნობილია ბერკლიუმის იზოტოპები 243-250 მასური რიცხვებით. სხვა აქტინოიდებისგან განსხვავებით წყალხსნარებში ბერკლიუმი იცვლის ვალენტობას, ძირითადად კი 3-ვალენტოვანია.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements, 2nd, Butterworth-Heinemann. ISBN 0-08-037941-9. (ინგლისური)
Holleman, Arnold F.; Wiberg, Nils (2007). Textbook of Inorganic Chemistry, 102nd, de Gruyter. ISBN 978-3-11-017770-1. (ინგლისური)
Peterson, J. R.; Hobart, D. E. (1984). „The Chemistry of Berkelium“, Advances in inorganic chemistry and radiochemistry. Academic Press, გვ. 29–64. DOI:10.1016/S0898-8838(08)60204-4. ISBN 0-12-023628-1. (ინგლისური)