დუბნიუმი

დუბნიუმი / Dubnium (Db)
ელემენტის რიგითი ნომერი	105
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა	არ არის ცნობილი, სავარაუდოდ მოვერცხლისფრო თეთრი ლითონი
ატომის თვისებები
ატომური მასა (მოლური მასა)	268 მდრადი იზოტოპის მ. ა. ე. (გ/მოლი)
ატომის რადიუსი	139 პმ
იონიზაციის ენერგია (პირველი ელექტრონი)	1) 665 2) 1547 3) 2378 კჯ/მოლი (ევ)
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f14 6d3 7s2
ქიმიური თვისებები
კოვალენტური რადიუსი	149 პმ
იონური რადიუსი	პმ
ელექტროუარყოფითობა (პოლინგის თანახმად)
ელექტროდული პოტენციალი
ჟანგვის ხარისხი	+3, +4, +5
მარტივი ნივთიერებების თერმოდინამიკური თვისებები
ნივთიერების სიმკვრივე	29.3 გ/სმ³
ხვედრითი თბოტევადობა	ჯ/(კ·მოლი)
თბოგამტარობა	ვტ/(მ·კ)
დნობის ტემპერატურა	კ
დნობის სითბო	კჯ/მოლი
დუღილის ტემპერატურა	კ
აორთქლების სითბო	კჯ/მოლი
მოლური მოცულობა	სმ³/მოლი
მარტივი ნივთიერების კრისტალური მესერი
მესრის სტრუქტურა	ჰექსაგონალური
მესრის პერიოდი	Å
შეფარდება	n/
დებაის ტემპერატურა	კ
ემისიური სპექტრი

დუბნიუმი

105 Db

268

[Rn] 5f14 6d3 7s2

დუბნიუმის ატომის სქემა

დუბნიუმი (Db), 105-ე ელემენტი 1997 წლამდე სსრკ-ში და რუსეთში ცნობილი იყო როგორც ნილსბორიუმი (Ns) 

ისტორია

105-ე ელემენტი პირველად ამაჩქარებელში მიღებულ იქნა ქალაქ დუბნაში 1970 წელს გიორგი ფლიოროვის ჯგუფის მიერ ²⁴³Am-ის ბირთვების დაბომბვით ²²Ne-ის იონებით და მათგან დამოუკიდებლად ბერკლიში (აშშ-ში) რეაქციით ²⁴⁹Cf + ¹⁵N→ ²⁶⁰Db + 4n. თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირის სამუშაო ჯგუფმა 1993 წელს დაასკვნა, რომ 105-ე ელემენტის აღმოჩენის პატივი გაყოფილი უნდა იყოს დუბნისა და ბერკლის ჯგუფებს შორის.

სახელწოდების წარმომავლობა

საბჭოთა მეცნიერებმა წამოაყენეს წინადადება ახალი ელემენტისათვის დაერქვათ სახელწოდება - ნილსბორიუმი (Ns) ნილს ბორის საპატივცემლოდ, ამერიკელებმა — ჰანიუმი (Ha), ოტო ჰანის საპატივცემლოდ, ურანის სპონტანური დაშლის აღმოჩენის ერთ ერთი ავტორისა. 1994 წელს თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირის კომისიამ წამოაყენა სახელწოდება ჟოლიოტიუმი (Jl), ჟოლიო-კიურის საპატივცემლოდ; აქამდე ელემენტს ოფიციალურად ეწოდებოდა ლათინურად მისი რიცხობრივი აბრევიატურა  — უნნილპენტიუმი (Unp), ანუ უბრალოდ 105. სიმბოლების Ns, На, Jl ნახვა სხვა და სხვა წლებში გამოცემულ ელემენტების ცხრილებში შეიძლებოდა. თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირის საბოლოო გადაწყვეტილებით 1997 წელს ელემენტს ეწოდა დუბნიუმი — რუსეთის ბირთვული ფიზიკის კვლევთი ცენტრის საპატივცემლოდ.

ცნობილი იზოტოპები

იზოტოპი	მასა	ნახევარდაშლის პერიოდი	დაშლის ტიპი
255Db	255	$1{,}6\,_{-0,4}^{+0,6}$ წმ	α-დაშლა 251Lr (80 %); სპონტანური დაყოფა
256Db	256	$1{,}6\,_{-0,3}^{+0,5}$ წმ	α-დაშლა 252Lr (64 %); β-დაშლა в 256Rf (36 %); სპონტანური დაყოფა (0,02 %)
257Db	257	$1{,}50\,_{-0,15}^{+0,19}$ წმ	α-დაშლა в 253Lr
258Db	258	4,0 ± 1,0 წმ	α-დაშლა 254Lr (67 %); β-დაშლა 258Rf
259Db	259	0,51 ± 0,16 წმ	α-დაშლა 255Lr
260Db	260	1,52 ± 0,13 წმ	α-დაშლა 256Lr
261Db	261	1,8 ± 0,4 წმ	α-დაშლა 257Lr
262Db	262	35 ± 5 წმ	α-დაშლა 258Lr (67 %); სპონტანური დაყოფა
263Db	263	$27\,_{-07}^{+10}$ წმ	სპონტანური დაყოფა (55 %); α-დაშლა 259Lr (41 %); β-დაშლა 263Rf (3 %)
267Db	267	$73\,_{-033}^{+350}$ წთ.	სპონტანური დაყოფა
268Db	268	$32\,_{-07}^{+11}$ სთ.	სპონტანური დაყოფა

რესურსები ინტერნეტში

• დუბნიუმი Webelements-ზე
• დუბნიუმი ქიმიური ელემენტების პოპულარულ ბიბლიოთეკაში
• ელემენტების სინთეზის შესახებ საიტზე - ОИЯИ დაარქივებული 2017-11-04 საიტზე Wayback Machine.