ფერმიუმი

ფერმიუმი / Fermium (Fm)
ელემენტის რიგითი ნომერი	100
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა	ვერცხლისფერი ლითონი
ატომის თვისებები
ატომური მასა (მოლური მასა)	257,0951 მ. ა. ე. (გ/მოლი)
ატომის რადიუსი	290 პმ
იონიზაციის ენერგია (პირველი ელექტრონი)	1) 627 კჯ/მოლი (ევ)
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f12 7s2
ქიმიური თვისებები
კოვალენტური რადიუსი	პმ
იონური რადიუსი	პმ
ელექტროუარყოფითობა (პოლინგის თანახმად)	1,3
ელექტროდული პოტენციალი	Fm←Fm3+ −1,96 ვ Fm←Fm2+ −2,37 ვ
ჟანგვის ხარისხი	+3
მარტივი ნივთიერებების თერმოდინამიკური თვისებები
ნივთიერების სიმკვრივე	გ/სმ³
ხვედრითი თბოტევადობა	ჯ/(კ·მოლი)
თბოგამტარობა	ვტ/(მ·კ)
დნობის ტემპერატურა	1800 კ
დნობის სითბო	კჯ/მოლი
დუღილის ტემპერატურა	კ
აორთქლების სითბო	კჯ/მოლი
მოლური მოცულობა	კუბური წახნაგცენტრირებული სმ³/მოლი
მარტივი ნივთიერების კრისტალური მესერი
მესრის სტრუქტურა
მესრის პერიოდი	n/ Å
შეფარდება
დებაის ტემპერატურა	{{{24}}} კ

100Fm 257,0951 [Rn] 5f12 7s2 ფერმიუმი

ფერმიუმი (ლათ. Fermium) — რადიოაქტიური ტრანსურანული ქიმიური ელემენტი, რიგითი ნომერი 100, მიეკუთვნება აქტინოიდების ჯგუფს

ისტორია

პირველად ფერმიიუმი მიიღეს 1952 წლის ბოლოს ამერიკელი ა. გიორსოსა და სხვა მეცნიერების მიერ ლოს-ალამოსის ლაბორატორიაში იზოტოპ ²⁵⁵Fm სახით რომლის ნახევარდაშლის პერიოდია Т_1/2 = 20,1 სთ, რომელიც იყო პირველი თერმობირთვული აფეთქების შემდეგ არსებულ მტვერში, რომელიც აშშ-მა ათოლლა ენივეტოკზე მოახდინა1952 წლის 1 ნოემბერს. აღმოჩენილი იზოტოპი — ეს არის პროდუქტი ²³⁸U-ის ბირთვის მიერ 17 ნეიტრონის თანმიმდევრობით მიტაცებისა და რვა β⁻-დაშლის შედეგად, რომლებიც ნეიტრონებს გარდაქმნის პროტონებად და ზრდის ნუკლიდის ატომურ ნომერს.

სახელწოდების წარმოშობა

სახელი ეწოდა იტალიელ-ამერიკელი ფიზიკოსის ენრიკო ფერმის საპატივცემლოდ.

მიღება

ფერმიუმს მიიღებენ თორიუმის, ურანის ან პლუტონიუმის მიზნის ციკლოტრონში ნეონის, ჟანგბადის ან ნახშირბადის იონების მეშვეობით დასხივების შედეგად. ფერმიუმის მიღების მეორე მეთოდს წარმოადგენს ბირთვულ რეაქტორში პლუტონიუმის, კიურიუმის ან კალიფორნიუმის იზოტოპების ნარევის ნეიტრონებით დასხივების მეთოდი. ყველაზე მეტს მიახლოებით 10⁹ ატომს წელიწადში მიიღებენ იზოტოპ ²⁵⁷Fm.

თვისებები

რადგანაც წონადი რაოდენობით ფერმიუმი არ ყოფილა მიღებული, თვისებების ძირითადი კვლევები ჩატარდა ²⁵⁷Fm (T_1/2 = 100,5 დღე)-ის და უფრო ნაკლებად მდგრადი ²⁵⁵Fm (T_1/2 = 20,07 საათი რადიონუკლიდის მცირე კონცენტრაციებზე. ყველაზე მდგრადია Fm⁺³ (ვალენტობა III), მაგრამ ძლიერი აღმდგენების ზემოქმედებით წყლის ხსნარებში მიიღებენ Fm⁺². ქიმიური თვისებებით ფერმიუმი ბევრად გავს სხვა სამვალენტიან აქტინოიდებს.

გამოყენება

ფერმიუმის ატომების მიზანს გამოიყენებენ ბირთვულ ფიზიკაში უფრო მძიმე ელემენტების ბირთვების მისაღებად.

ბიოლოგიური როლი

ფერმიუმის ყველა ცნობილი იზოტოპი რადიოტოქსიკურია.

სქოლიო

• ფერმიუმი Webelements-ზე
• ფერმიუმი ქიმიური ელემენტების პოპულარულ ბიბლიოთეკაში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ფერმიუმი