ხევი (ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი)
| სოფელი | |
|---|---|
|
ხევი | |
.JPG) ჩოხატაური - ბახმაროს საავტომობილო გზა | |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| მხარე | გურიის მხარე |
| მუნიციპალიტეტი | ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი |
| თემი | ხევი |
| კოორდინატები | 41°57′42″ ჩ. გ. 42°16′50″ ა. გ. / 41.96167° ჩ. გ. 42.28056° ა. გ. |
| დაარსდა | ბრინჯაოს ხანა |
| ადრეული სახელები | მამალაძე |
| ცენტრის სიმაღლე | 250 მ |
| მოსახლეობა | 205[1] კაცი (2014) |
| ეროვნული შემადგენლობა | ქართველები 98,5 % |
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 |
| სატელეფონო კოდი | +995 |
.svg)   | |
ხევი — სოფელი საქართველოში, გურიის მხარის ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი (სოფლები: ხევი, ბჟოლიეთი, ბუქსიეთი). მდებარეობს მდინარე გუბაზეულის მარჯვნივ, ზღვის დონიდან 250 მ. ჩოხატაურიდან 15 კმ, საჯავახოდან 35 კმ. სოფელში დგას წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესია და ბუღარა მამალაძის ძეგლი. სოფელში არის საჯარო სკოლა.[2] სოფელში გადის ჩოხატაური-ბახმაროს საავტომობილო გზა.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1970-იან წლებში წყალტუბოს არქეოლოგიურმა ექსპედიციამ სოფელში, სატობისყელის და გუბაზეულის შესართავთან გამოავლინა ადრე ნეოლითური ნამოსახლარი, აღმოჩენილია ადრე-ბრინჯაოს ხანის განძი.[3] XVI საუკუნეში სოფლის მოსახლეობა მხოლოდ 1 კომლი იყო, თეიმურაზ სალუქვაძის ოჯახი. სოფელი როსტომ გურიელმა შესწირა ბიჭვინთის ღვთისმშობელს. სოფლის ძველი სახელია მამალაძე. ამ გვარის წარმომადგენელი იყო ბუღარა მამალაძე, რომელიც უკანასკნელი გურიელების დროს ცხოვრობდა, როცა ხევში სულ 6 კომლი სახლობდა.
1870-იან წლებში ხევის მოსახლეობა 100 კომლამდე იყო გაზრდილი. შედიოდა ერკეთის სასოფლო საზოგადოებაში. 1919 წელს შეიქმნა ხევის თემი[4]. საბჭოთა პერიოდში გავრცელებული იყო მეჩაიეობა და მეცხოველეობა. მოქმედებდა ბიბლიოთეკა, კლუბი, საავადმყოფო, აფთიაქი, კავშირგაბმულობის განყოფილება.
მოსახლეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 205 ადამიანი.
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 1908[5] | 510 | ||
| 1911[6] |  1229 |
||
| 2002[7] |  238 |
122 | 116 |
| 2014[1] | 205 |
105 | 100 |
ღირსშესანიშნაობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბუღარა მამალაძის ძეგლი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბუღარა იცავდა სოფელსა და გუბაზეულის ხეობას თავდასხმებისაგან, რომელთა მიზანი გოგო-ბიჭების გატაცება და ოსმალეთის იმპერიაში გაყიდვა იყო. ბუღარამ ბევრი გამტაცებელი მოკლა და მანვე გაანადგურა ახმედ-ბეგ ხიმშიაშვილის მეკობრული რაზმი 1819 წელს.[8]
გადმოცემის მიხედვით ბუღარა მამალაძე თურმე ტანად არც თუ ისე მაღალი ყოფილა, მაგრამ გოლიათურად ღონიერი იყო და მჭექარე ხმა ჰქონდა. გადმოცემის თანახმად, მისი ყიჟინა ახლო-მახლო სოფლებს სწვდებოდა, თუ სადმე ორსული ქალი იყო, აუცილებლად მუცელი მოეშლებოდაო. ამიტომ მას ხშირად აფრთხლილებდნენ, ამა და ამ ადგილას ფეხმძიმე ქალი არისო.
ქვაიჯვარა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სოფელ ხევში, საქორისთავში, სასაფლაოზე შემორჩენილია რამდენიმე საუკუნოვანი ქვის ჯვარი ქვაიჯავარა. ჯვარი დასვენებული იყო ჩოხატაურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმში 2000 წლამდე. 2000 წელს სოფლის მოსახლეობის მოთხოვნით ის დააბრუნეს სოფელ ხევში სასაფლაოზე.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 451.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
- ↑ საგანმანათლებლო დაწესებულებების კატალოგი
- ↑ კ. კალანდაძე, „დასავლეთ საქართველოს არქეოლოგიური კულტურა ახალი აღმოჩენების შუქზე“ გვ. 56 — 1986 წ.
- ↑ გურიის ერობის მოამბე N1 გვ. 7 1 იანვარი 1920
- ↑ Кавказский календарь на 1910 год
- ↑ Кавказский календарь на 1912 год
- ↑ საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II
- ↑ დიმიტრი ბაქრაძე, „არქეოლოგიური მოგზაურობა გურიასა და აჭარაში“, გვ. 189 — ბათუმი, „საბჭოთა აჭარა“, 1987
| ||||||||||
