უმაღლესი ლიგა

უმაღლესი ლიგა

ქვეყანა	საქართველო
კონფედერაცია	უეფა
დაარსდა	1990
კლუბ. რაოდენობა	16
ქვეითდება	პირველი ლიგა
საშინაო თასები	თასი სუპერთასი
საერთაშ. თას(ებ)ი	ჩემპიონთა ლიგა ევროპის ლიგა
მოქ. ჩემპიონი	დილა (2014-15)
ყველაზე ტიტულოვანი	დინამო თბილისი (15-ჯერ)
2014-2015

უმაღლესი ლიგა — საქართველოს უმაღლესი საფეხბურთო ჩემპიონატი. ტარდება 1990 წლიდან საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციის ორგანიზებით. 1927-1989 წლებში საქართველოს უმაღლესი ლიგა ტარდებოდა როგორც საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატის რეგიონული შეჯიბრი. ლიგაში 12 გუნდი მონაწილეობს. უმაღლესი ლიგის ყველაზე ტიტულოვანი კლუბია თბილისის „დინამო“.

ისტორია

საქართველო დამოუკიდებლად ჩემპიონატს 1990 წლიდან ატარებს. საქართველოს ჩემპიონატის პირველი მატჩი ბორის პაიჭაძის სახელობის ეროვნულ სტადიონზე გაიმართა. ერთმანეთს თბილისის „დინამო“ და ფოთის „კოლხეთი“ დაუპირისპირდნენ. თამაში ვიტალი დარასელია უმცროსის ბურთის გაგორებით დაიწყო. მაშინდელ შეხვედრას დიდი რაოდენობით მაყურებელი დაესწრო.

საქართველოს ეროვნულ ჩემპიონატში თავდაპირველად 18 გუნდი მონაწილეობდა, შემდეგ სეზონში გუნდების რაოდენობა 20 გახდა, 1992-93 წლებში ისევ 17. 1993-94 წლის სეზონში 19 გუნდამდე გაიზარდა, თუმცა მალევე შემცირდა და 2000 წლამდე 16 გუნდი მონაწილეობდა. შემდეგი 4 წლის მანძილზე უმაღლეს ლიგაში 12 გუნდი მონაწილეობდა, 2004-05 წლების სეზონში – 10, მაგრამ 2005 წელს ფეხბურთის ფედერაციის სათავეში მოსული ნოდარ ახალკაცის მიერ 16 გუნდამდე გაიზარდა, რაც რეგიონების აქტიურობით იყო მოტივირებული. გარდა ამისა, ამავე პერიოდში უმაღლეს ლიგას შეუერთდნენ სოხუმის „დინამო“ და ცხინვალის „სპარტაკი“, თუმცა, ამასთანავე, უმაღლეს ლიგას უსახსრობის გამო ბევრი გუნდი ტოვებდა. 2006-08 წლების სეზონში 14 გუნდი ასპარეზობდა, 2008-09 წლებში – 11, 2009-11 წლებში – 10. 2011 წლიდან უმაღლესი ლიგა 12-გუნდიანი ჩემპიონატია.

ფორმატი

საქართველოს ჩემპიონატის უმაღლეს ლიგაში 12 გუნდი თამაშობს, პირველობა ოთხ წრედ იმართება. ჩემპიონატი იწყება აგვისტოში და მთავრდება მაისში, ზამთარში ორთვიანი შესვენებაა.

ევროთასებზე კვალიფიკაცია

უმაღლესი ლიგის გამარჯვებული გუნდი ჩემპიონთა ლიგის საკვალიფიკაციო ეტაპზე თამაშობს და მეორე ეტაპიდან იწყებს, მეორე და მესამე ადგილზე გასული გუნდები კი – უეფა-ს ევროპის ლიგაზე. 2009 წლამდე მესამეადგილოსანი გუნდი ინტერტოტოს თასზე ასპარეზობდა, თუმცა მას შემდეგ, რაც უეფამ ინტერტოტოს გათამაშება გააუქმა, მესამე ადგილზე გასული კლუბიც ევროპის ლიგაზე გამოდის.

უმაღლესი ლიგის კლუბები ევროპაში

ქართულ გუნდებს ყოველთვის უჭირდათ ევროტურნირებზე მაღალ დონეზე თამაში.ისინი ვერ სცილდებიან ჩემპიონთა ლიგის და უეფას თასის მეორე საკვალიფიკაციო ეტაპს.1998 წელს მნიშვნელოვანი წარმატება იყო საქართველოს ჩემპიონის დინამო თბილისის მიერ მესამე საკვალიფიკაციო ეტაპზე მოხვედრა,მაგრამ ორრაუნდიან ორთაბრძოლაში სტუმრად გატანილი ერთი გოლის წყალობით ჯგუფურ ეტაპზე ბილბაოს ატლეტიკი გავიდა.

დამოუკიდებელი ქართული ფეხბურთის ისტორიაში 2004 წელს დიდ წარმატებას მიაღწია თბილისის დინამომ.უეფას თასის საკვალიფიკაციო ეტაპზე ერთმანეთის მიყოლებით დაამარცხა ბორისოვოს ბატე,პრაღის სლავია და კრაკოვის ვისლა და უეფას თასის ჯგუფურ ეტაპზე გავიდა,სადაც მისი მეტოქეები იყვნენ ნიუკასლ იუნაიტედი, ფრანგული სოშო, ლისაბონის სპორტინგი და ბერძნული პანიონიოსი.დინამომ ყველა თამაში წააგო და ჯგუფში ბოლო ადგილზე გავიდა.

კლუბები 2010-11 წლის სეზონზე

კლუბი	მდგომარეობა 2009-10	რეგიონი	სტადიონი	ტევადობა
ოლიმპი რუსთავი	1	ქვემო ქართლი	ფოლადი	6,000
დინამო თბილისი	2	თბილისი	ბორის პაიჭაძის სახელობის ეროვნული სტადიონი	55,000
ზესტაფონი	3	იმერეთი	დავით აბაშიძის სტადიონი	5,000
ვიტ ჯორჯია თბილისი	4	თბილისი	არმაზი	2,000
სპარტაკი ცხინვალი	5	შიდა ქართლი	ქართლის სტადიონი	1,500
სიონი ბოლნისი	6	ქვემო ქართლი	თამაზ სტეფანიას სტადიონი	8,000
სამტრედია	7	იმერეთი	ეროსი მანჯგალაძის სტადიონი	3,000
ბაია ზუგდიდი	8	სამეგრელო-ზემო სვანეთი	გულია თუთბერიძის სტადიონი	10,000
ტორპედო ქუთაისი	პირველი ლიგა	იმერეთი	გივი კილაძის სტადიონი	14,700
კოლხეთი 1913 ფოთი	პირველი ლიგა	სამეგრელო-ზემო სვანეთი	ფაზისი	7,000

სახელთა ცვლილებები

1990-იანი წლების დასაწყისში საქართველოში დაწყებული ეროვნული მოძრაობის გამო ქართულ კლუბებს გადაერქვათ ძველი, საბჭოური და ეწოდათ ქართული, ეროვნული სახელები: თბილისის დინამოს – იბერია თბილისი, ქუთაისის ტორპედოს – ქუთაისი, ბათუმის დინამოს – ბათუმი, სოხუმის დინამოს – ცხუმი სოხუმი, რუსთავის მეტალურგს – გორდა რუსთავი, ზესტაფონის მეტალურგს – მარგვეთი ზესტაფონი, თბილისის ლოკომოტივს – მერანი (1993-95 - მერანი ბაჩო), სამტრედიის ლოკომოტივს – სანავარდო სამტრედია, ზუგდიდის დინამოს – ოდიში ზუგდიდი, თუმცა 1992 წელს კლუბების უმეტესობას ისევ ძველი სახელები დაუბრუნდათ.

საფეხბურთო კლუბი ვიტ ჯორჯია 1968-92 წლებში თბილისის მორკინალის სახელით გამოდიოდა,1991 წელს შეიქმნა კლუბი მერანი-91, რომელიც 2003 წელს ოლიმპი თბილისის სახელით გამოდიოდა, ამავე წელსვე დაერქვა სკ თბილისი, ხოლო 2006 წელს გაერთიანდა საფეხბურთო კლუბ რუსთავთან და ეწოდა ოლიმპი რუსთავი.

შედეგები

წელი	პირველი ადგილი	მეორე ადგილი	მესამე ადგილი
90	იბერია თბილისი	გურია ლანჩხუთი	გორდა რუსთავი
91	იბერია თბილისი	გურია ლანჩხუთი	ქუთაისი
1991-92	იბერია თბილისი	ცხუმი სოხუმი	გორდა რუსთავი
1992-93	დინამო თბილისი	შევარდენი თბილისი	ალაზანი გურჯაანი
1993-94	დინამო თბილისი	კოლხეთი 1913 (ფოთი)	ტორპედო (ქუთაისი)
1994-95	დინამო თბილისი	სამტრედია	კოლხეთი 1913 (ფოთი)
1995-96	დინამო თბილისი	მარგვეთი ზესტაფონი	კოლხეთი 1913 (ფოთი)
1996-97	დინამო თბილისი	კოლხეთი 1913 (ფოთი)	დინამო (ბათუმი)
1997-98	დინამო თბილისი	დინამო (ბათუმი)	კოლხეთი 1913 (ფოთი)
1998-99	დინამო თბილისი	ტორპედო (ქუთაისი)	ლოკომოტივი თბილისი
1999-00	ტორპედო (ქუთაისი)	ვიტ ჯორჯია თბილისი	დინამო თბილისი
2000-01	ტორპედო (ქუთაისი)	ლოკომოტივი თბილისი	დინამო თბილისი
2001-02	ტორპედო (ქუთაისი)	ლოკომოტივი თბილისი	დინამო თბილისი
2002-03	დინამო თბილისი	ტორპედო (ქუთაისი)	ვიტ ჯორჯია თბილისი
2003-04	ვიტ ჯორჯია თბილისი	დინამო თბილისი	თბილისი
2004-05	დინამო თბილისი	ტორპედო (ქუთაისი)	ვიტ ჯორჯია თბილისი
2005-06	სიონი ბოლნისი	ვიტ ჯორჯია თბილისი	დინამო თბილისი
2006-07	ოლიმპი რუსთავი	დინამო თბილისი	ამერი (საფეხბურთო კლუბი)
2007-08	დინამო თბილისი	ვიტ ჯორჯია თბილისი	ზესტაფონი (საფეხბურთო კლუბი)
2008-09	ვიტ ჯორჯია თბილისი	დინამო თბილისი	ოლიმპი რუსთავი
2009-10	ოლიმპი რუსთავი	დინამო თბილისი	ზესტაფონი (საფეხბურთო კლუბი)
2010-11	ზესტაფონი	დინამო თბილისი	ოლიმპი რუსთავი
2011-12	ზესტაფონი	მეტალურგი რუსთავი	ტორპედო ქუთაისი
2012-13	დინამო თბილისი	დილა გორი	ტორპედო ქუთაისი
2013-14	დინამო თბილისი	ზესტაფონი	სიონი ბოლნისი

სტატისტიკა

მოგებათა რაოდენობა

კლუბი	გამარჯვებული	მეორე ადგილოსანი	გამარჯვების წლები
„დინამო“ თბილისი	15	3	1990, 1991, 1991-92, 1992-93, 1993-94, 1994-95, 1995-96, 1996-97, 1997-98, 1998-99, 2002-03, 2004-05, 2007-08, 2012-13, 2013-14
„ტორპედო“ ქუთაისი	3	3	1999-00 2000-01, 2001-02
„ვიტ ჯორჯია“ თბილისი	2	3	2003-04, 2008-09
„ზესტაფონი“	2	1	2010-11, 2011-12
„მეტალურგი“	2	1	2006-07, 2009-10
„სიონი“	1	1	2005-06
„დილა“	1	1	2014-15

ყველა დროის ცხრილი (1989-90 – 2008-09)

ადგილი	გუნდი	თ	მ	ფ	წ	გტ	გშ	სხ	ქ
1	დინამო თბილისი	615	446	94	75	1623	462	1161	1432
2	ტორპედო ქუთაისი	553	292	100	161	1011	648	363	976
3	დინამო ბათუმი	580	252	124	204	874	637	273	880
4	კოლხეთი 1913 ფოთი	527	250	95	182	828	641	187	845
5	ვიტ ჯორჯია	365	189	93	83	541	305	236	660
6	მეტალურგი რუსთავი	435	181	76	178	680	612	68	619
7	ოლიმპი თბილისი*	395	181	92	122	536	402	134	635
8	ლოკომოტივი თბილისი	364	169	86	99	484	341	143	593
9	დილა გორი	554	166	90	298	618	928		588
10	სიონი ბოლნისი	428	166	79	182	507	571		577
11	შევარდენი 1906 თბილისი	373	134	70	169	510	571	61	472
12	სამტრედია	335	127	58	150	474	539	65	439
13	ბაია ზუგდიდი *	359	137	48	174	533	614		459
14	გურია ლანჩხუთი	338	124	45	169	491	657		417
15	სამგურალი წყალტუბო	333	113	53	167	396	584		392
16	მარგვეთი ზესტაფონი	247	98	43	106	397	443		337
17	ზესტაფონი	148	84	30	34	236	124	112	282
18	ივერია ხაშური	190	51	33	106	185	295	110	186
19	კახეთი თელავი	214	61	28	125	266	471		211
20	ცხუმი სოხუმი	159	59	22	72	265	269	4	199
21	ალაზანი გურჯაანი	125	55	20	50	197	224		185
22	ამერი	82	47	13	22	133	67	66	154
23	ბორჯომი	112	38	20	54	132	184		134
24	კოლხეთი ხობი	119	33	25	61	154	208		124
25	მზიური გალი	91	33	16	42	125	162		115
26	ამირანი ოჩამჩირე	91	27	21	43	111	148		102
27	მერცხალი ოზურგეთი	123	24	22	77	122	248		94
28	მრეტები თბილისი	106	26	15	65	114	210		93
29	საპოვნელა თერჯოლა	66	25	11	30	98	122		86
30	სპარტაკი ცხინვალი	112	21	18	83	88	270		81
31	მესხეთი ახალციხე	56	18	14	24	52	72		68
32	სულორი ვანი	57	19	10	28	82	123		67
33	ჭიათურა	66	18	11	37	81	145		65
34	მარგვეთი ზესტაფონი	64	15	11	38	50	123		56
35	არსენალი თბილისი	58	14	14	39	55	94		56
36	სპარტაკი თბილისი	62	12	11	39	44	115		47
37	მერანი თბილისი	52	12	9	31	35	95		45
38	შუქურა ქობულეთი	30	13	3	14	44	57		42
39	მცხეთა	33	12	5	16	41	63		41
40	დურუჯი ყვარელი	60	9	4	47	51	192		31
41	გაგრა	30	7	7	16	23	48		28
42	მილანი წნორი	32	6	8	18	18	54		26
43	დინამო თბილისი-2	28	6	6	16	33	57		24
44	ჩიხურა საჩხერე	27	6	6	15	15	47		24
45	ეგრისი სენაკი	30	5	2	23	42	90		17

თ = ჩატარებული თამაშები; მ = მოგება; ფ = ფრე; წ = წაგება; გტ = გატანილი გოლები; გშ = გაშვებული გოლები; სხ = სხვაობა; ქ = ქულები

• ოლიმპი თბილისი − 2006 წლამდე სკ თბილისი, ხოლო 2006 წლიდან ოლიმპი რუსთავი.
  • ბაია ზუგდიდი 2006 − წლამდე ოდიში ზუგდიდი.

ბომბარდირები

წელი	ფეხბურთელი	გუნდი	გოლები
1997/98	დავით მუჯირი	დინამო თბილისი	18
1998/99	მიხეილ აშვეთია	დინამო თბილისი	26
1999/00	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი	24
2000/01	ზაზა ზირაქიშვილი	დინამო თბილისი	21
2001/02	სულიკო დავითაშვილი	ლოკომოტივი თბილისი/მერანი თბილისი	18
2002/03	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი	26
2003/04	სულიკო დავითაშვილი	ტორპედო ქუთაისი	20
2004/05	ლევან მელქაძე	დინამო თბილისი	27
2005/06	ჯაბა დვალი	დინამო თბილისი	21
2006/07	სანდრო იაშვილი	დინამო თბილისი	27
2007/08	მიხეილ ხუციშვილი	დინამო თბილისი	16
2008/09	ნიკოლოზ გელაშვილი	ზესტაფონი	20
2009/10	ანდერსონ აკინო	ოლიმპი რუსთავი	26
2010/11	ნიკოლოზ გელაშვილი	ზესტაფონი	18
2011/12	ჯაბა დვალი	ზესტაფონი	20
2012/13	ჩისკო მუნიოსი	დინამო თბილისი	24
2013/14	ჩისკო მუნიოსი	დინამო თბილისი	19

სეზონის საუკეთესო ფეხბურთელები

ჩემპიონატის საუკეთესო ფეხბურთელები

სეზონი	ფეხბურთელი	გუნდი
2009-10	ანდერსონ აკინო	ოლიმპი რუსთავი
2008–09	გიორგი მერებაშვილი	დინამო თბილისი
2007–08	გიორგი მერებაშვილი	დინამო თბილისი
2006–07	სანდრო იაშვილი	დინამო თბილისი
2005–06	ოთარ მარცვალაძე	ვიტ ჯორჯია თბილისი
2004–05	ლევან მელქაძე	დინამო თბილისი
2003–04	დავით კვირკველია	დინამო თბილისი
2002–03	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი
2001–02	მალხაზ ასათიანი	ტორპედო ქუთაისი
2000–01	ზაზა ზირაქიშვილი	დინამო თბილისი
1999–00	ზურაბ იონანიძე	ტორპედო ქუთაისი
1998–99	რატი ალექსიძე	დინამო თბილისი
1997–98	დავით მუჯირი	დინამო თბილისი

რესურსები ინტერნეტში

• საქართველოს ფეხბურთის ფედერაცია.
• Goli.ge.