ტენესიუმი

ტენესიუმი / Tennessine (Ts)
ელემენტის რიგითი ნომერი	117
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა
ატომის თვისებები
ატომური მასა (მოლური მასა)	[294] მ. ა. ე. (გ/მოლი)
ატომის რადიუსი	138 პმ
იონიზაციის ენერგია (პირველი ელექტრონი)	კჯ/მოლი (ევ)
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f¹⁴ 6d¹⁰ 7s² 7p⁵
ქიმიური თვისებები
კოვალენტური რადიუსი	156–157 პმ
იონური რადიუსი	პმ
ელექტროუარყოფითობა (პოლინგის თანახმად)
ელექტროდული პოტენციალი
ჟანგვის ხარისხი
მარტივი ნივთიერებების თერმოდინამიკური თვისებები
ნივთიერების სიმკვრივე	7.1–7.3 გ/სმ³
ხვედრითი თბოტევადობა	ჯ/(კ ·მოლი)
თბოგამტარობა	ვტ/(მ ·კ)
დნობის ტემპერატურა	კ
დნობის სითბო	კჯ/მოლი
დუღილის ტემპერატურა	კ
აორთქლების სითბო	კჯ/მოლი
მოლური მოცულობა	სმ³/მოლი
მარტივი ნივთიერების კრისტალური მესერი
მესრის სტრუქტურა
მესრის პერიოდი	Å
შეფარდება
დებაის ტემპერატურა	კ
ემისიური სპექტრი

ტენესიუმი (ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Ts}}$ ; ლათ. tennessine), ადრე დროებით იწოდებოდა, როგორც უნუნსეპტიუმი (ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Uus}}$ ; ლათ. ununseptium) ან ეკა-ასტატი — დიმიტრი მენდელეევის პერიოდული სისტემის მეშვიდე პერიოდის მეჩვიდმეტე ჯგუფის (მოძველებული კლასიფიკაციით — მეშვიდე ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის) ქიმიური ელემენტი. ატომური ნომერი — 117. ტენესიუმი სინთეთიკურია და მხოლოდ ლაბორატორიებში იქმნება.მისი ქიმიური სიმბოლოა Uus და რადიოაქტიუურია. ელემენტი პირველად 2004 წელს რუსმა მეცნიერებმა ქალაქ დუბნაში აღმოაჩინეს. რუსმა ქიმიკოსებმა მისი გამოკვლევა 2012 წელს დაიწყეს და ელემენტის 7 ატომი გამოიკვლიეს. შედეგები ერთმანეთს ემთხვეოდა. ამიტომ მეცნიერებმა გადაწყვიტეს ელემენტის რეგისტრაციის მოეთხოვათ. 2015 წლის დეკემბერში თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირიმა (IUPAC) და თეორიული და გამოყენებითი ფიზიკის საერთაშორისო კავშირმა (IUPAP) ქიმიური ელემენტი ოფიციალურად აღიარა და პერიოდულობის სისტემაში ადგილი მიუჩინა.^[1] ელემენტის იზოტოპები სხვადასხვა 2010 - 2015 წლებში რამდენიმეჯერ შექმნეს და გამოიკვლიეს. იმის გათვალისწინებით, რომ ჯერჯერობით ტენესიუმის ყველა იზოტოპი გამოკვლეული არაა, ბოლომდე დადგენილი არც თვითონ ელემენტის თვისებებია.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

(2010) რედ. Barysz, M.: Relativistic methods for chemists. Springer Science+Business Media. ISBN 978-1-4020-9974-8.
Thayer, J. S. (2010) Relativistic Effects and the Chemistry of the Heavier Main Group Elements, გვ. 63. DOI:10.1007/978-1-4020-9975-5_2.
Stysziński, J. (2010). Why do we need relativistic computational methods?. DOI:10.1007/978-1-4020-9975-5_3.
Pershina, V. (2010). Electronic structure and chemistry of the heaviest elements. DOI:10.1007/978-1-4020-9975-5_11.