ელექტროუარყოფითობა
ელექტროუარყოფითობა (ერთეული — პაულინგი) — ელემენტის ატომის უნარი, ქიმიური ურთიერთქმედებისას მიიზიდოს სხვა ატომის სავალენტო ელექტრონები. რაც უფრო ახლოსაა ოქტეტთან ელემენტის გარე ენერგეტიკული დონე, მით მეტია მისი მაღალია ელექტროუარყოფითობის დონე. ელექტროუარყოფითობა ასევე დამოკიდებულია სხვა ფაქტორებზეც. როგორც იონიზაციის ენერგიის განსაზღვრისთვის და ატომის ზომის განსაზღვრისთვის აქ ძაან დიდ როლს თამაშობს ბირთვის მუხტი. ამასთანავე უნდა გვახსოვდეს ფარის ეფექტიც, რომელიც ერთ-ერთი განმსაზღვრელი ფაქტორია ელექტოუარყოფითობისა.
ელექტროუარყოფითობის განმსაზღვრელად აიღეს ლითიუმის ელექტროუარყოფითობა, რომელიც 1-ის ტოლად მიიჩნიეს, ხოლო სხვა დანარჩენი ელემენტების ელექტროუარყოფითობა ხდება მასთან შედარების საფუძველზე.
პერიოდული ტენდენცია, რომელზეც მოქმედებს, როგორც ოქტეტის წესი, ასევე ბირთვის მუხტი. ქიმიურ ელემენტთა პერიოდულ სისტემაში ელემენტთა ბირთვები იზრდება მარცხნიდან მარჯვნივ, ასევე სავალენტო ელექტრონების რაოდენობა, შესაბამისად იზრდება ელემენტის ელექტროუარყოფითობა.
ჯგუფური ტენდენცის შესაბამისად, ბირთვის მუხტის ზრდასთან ერთად იზრდება ფარის ეფექტი, რომელიც უფრო დიდი როლს თამშობს ვიდრე ბირთვის მიზიდულობა.
განსაკუთრებული მდგომარეობაა ინერტული აირების შემთხვევაში. ინერტული აირები, რომლებიც დასრულებული გარე ენერგეტიკული დონით ხასიათდებიან, არ ხასიათდებიან ახალი გარე ელექრონების შეძენის სწრაფვისაკენ. ამიტომ ინერტული აირების ელექტროუარყოფითობა ნულის ტოლადაა მიჩნეული. ყველაზე ნაკლებად ელექტროუარყოფითი ელემენტი ელემენთა შორის არის ფთორი.
ქიმიური ელემენტების ელექტროუარყოფითობა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| → ატომური რადიუსი (კლება) → იონიზაციის ენერგია (ზრდა) → ელექტროუარყოფითობის ზრდა → | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ჯგუფი (შვეულად) | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |
| პერიოდი (ჰორიზონ.) | |||||||||||||||||||
| 1 | H 2.20 |
He | |||||||||||||||||
| 2 | Li 0.98 |
Be 1.57 |
B 2.04 |
C 2.55 |
N 3.04 |
O 3.44 |
F 3.98 |
Ne | |||||||||||
| 3 | Na 0.93 |
Mg 1.31 |
Al 1.61 |
Si 1.90 |
P 2.19 |
S 2.58 |
Cl 3.16 |
Ar | |||||||||||
| 4 | K 0.82 |
Ca 1.00 |
Sc 1.36 |
Ti 1.54 |
V 1.63 |
Cr 1.66 |
Mn 1.55 |
Fe 1.83 |
Co 1.88 |
Ni 1.91 |
Cu 1.90 |
Zn 1.65 |
Ga 1.81 |
Ge 2.01 |
As 2.18 |
Se 2.55 |
Br 2.96 |
Kr 3.00 | |
| 5 | Rb 0.82 |
Sr 0.95 |
Y 1.22 |
Zr 1.33 |
Nb 1.6 |
Mo 2.16 |
Tc 1.9 |
Ru 2.2 |
Rh 2.28 |
Pd 2.20 |
Ag 1.93 |
Cd 1.69 |
In 1.78 |
Sn 1.96 |
Sb 2.05 |
Te 2.1 |
I 2.66 |
Xe 2.60 | |
| 6 | Cs 0.79 |
Ba 0.89 |
* |
Hf 1.3 |
Ta 1.5 |
W 2.36 |
Re 1.9 |
Os 2.2 |
Ir 2.20 |
Pt 2.28 |
Au 2.54 |
Hg 2.00 |
Tl 1.62 |
Pb 2.33 |
Bi 2.02 |
Po 2.0 |
At 2.2 |
Rn 2.2 | |
| 7 | Fr 0.7 |
Ra 0.9 |
** |
Rf |
Db |
Sg |
Bh |
Hs |
Mt |
Ds |
Rg |
Uub |
Uut |
Uuq |
Uup |
Uuh |
Uus |
Uuo | |
| ლანთანოიდები | * |
La 1.1 |
Ce 1.12 |
Pr 1.13 |
Nd 1.14 |
Pm 1.13 |
Sm 1.17 |
Eu 1.2 |
Gd 1.2 |
Tb 1.1 |
Dy 1.22 |
Ho 1.23 |
Er 1.24 |
Tm 1.25 |
Yb 1.1 |
Lu 1.27 | |||
| აქტინოიდები | ** |
Ac 1.1 |
Th 1.3 |
Pa 1.5 |
U 1.38 |
Np 1.36 |
Pu 1.28 |
Am 1.13 |
Cm 1.28 |
Bk 1.3 |
Cf 1.3 |
Es 1.3 |
Fm 1.3 |
Md 1.3 |
No 1.3 |
Lr 1.3 | |||
| |||||||||||||||||
