შინაარსზე გადასვლა

უილიამ კელინი

სტატიის შეუმოწმებელი ვერსია
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
უილიამ კელინი
ინგლ. William G. Kaelin
დაბ. თარიღი 23 ნოემბერი, 1957(1957-11-23)[1] (66 წლის)
დაბ. ადგილი ნიუ-იორკი
მოქალაქეობა  აშშ
საქმიანობა უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი ჰარვარდის უნივერსიტეტი, Dana–Farber Cancer Institute[2] და ჰაუარდ ჰიუზის სამედიცინო ინსტიტუტი[3]
ალმა-მატერი დიუკის უნივერსიტეტი
მეუღლე Carolyn Kaelin
ჯილდოები გაირდნერის ფონდის საერთაშორისო პრემია, ალბერტ ლასკერის პრემია ფუნდამენტური სამეცნიერო კვლევებისათვის[4] , Stanley J. Korsmeyer Award[5] , Scientific Grand Prize of the Lefoulon-Delalande Fondation, Paul Marks Prize for Cancer Research, Fellow of the AACR Academy, ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში[6] და მასრაის პრემია

უილიამ კელინ უმცროსი (დაიბადა 1957 წლის 23 ნოემბერს) - ამერიკელი ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიოლოგ-მეცნიერი. იგი არის ჰარვარდის უნივერსიტეტის და დანა-ფარბერის კიბოს ინსტიტუტის მედიცინის პროფესორი . მისი ლაბორატორია სწავლობს სიმსივნეების სუპრესორულ ცილებს. 2016 წელს კელინმა მიიღო ალბერტ ლასკერის ჯილდო ფუნდამენტური სამედიცინო კვლევებისთვის და AACR პრინცესა ტაკამაცუს ჯილდო .[7][8] მან ასევე მოიპოვა ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში 2019 წელს, პიტერ რედკლიფთან და გრეგ სემენზასთან ერთად .[9][10]

ადრეული ცხოვრება და განათლება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კელინი დაიბადა ნიუ იორკში 1957 წლის 23 ნოემბერს.[11] კელინმა მიიღო ბაკალავრის ხარისხი მათემატიკასა და ქიმიაში დიუკის უნივერსიტეტში, ხოლო მაგისტრის ხარისხი მიიღო 1982 წელს. მან რეზიდენტურა გაიარა ჯონს ჰოპკინსის მედიცინის სკოლაში, ხოლო ონკოლოგიური პრაქტიკა მიიღო დანა – ფარბერის კიბოს ინსტიტუტში (DFCI). ბაკალავრის ხარისხის მიღების შემდეგ აღმოაჩინა, რომ სამეცნიერო კვლევები არ იყო მისი ძლიერი მხარე, ამიტომ გადაინაცვლა ლაბორატორიული კვლევის მიმართულებით DFCI-ის , დევიდ ლივინგსტონის ლაბორატორიაში, სადაც მან წარმატებას მიაღწია რეტინობლასტომას შესწავლაში. 1992 წელს მან დააარსა საკუთარი ლაბორატორია DFCI– ში, სადაც მან გამოიკვლია კიბოს მემკვიდრეობითი ფორმები, როგორიცაა ფონ ჰიპელ – ლინდაოს დაავადება. იგი გახდა პროფესორი ჰარვარდის სამედიცინო სკოლაში, 2002 წელს.[12]

კარიერა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

იგი გახდა ასისტენტ-დირექტორი, ძირითადი მეცნიერებების დანა-ფარბერ / ჰარვარდის კიბოს ცენტრში 2008 წელს. დანა – ფარბერში ჩატარებული კვლევისას ყურადღება გაამახვილა სუპრესიულ გენებში მუტაციების განვითარებაზე კიბოს მიმდინარეობისას. მისი შრომა, ძირითადად, ეფუძნებოდა რეტინობლასტომის, ფონ ჰიპელ – ლინდაოს და p53 -ის სიმსივნეების სუპრესიული გენის საკითხებს.

მისი ნამუშევრები დაფინანსებულია ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის, ამერიკული კიბოს საზოგადოების, დორის დუკის საქველმოქმედო ფონდის და სხვების მიერ.[13]

ის მსახურობს სამეცნიერო პროგრამების ვიცე-თავმჯდომარედ დეიმონ რუნიონის კიბოს კვლევის ფონდის საბჭოში [14]

კვლევა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ილუსტრაცია, თუ როგორ გრძნობენ უჯრედები და ადაპტირდებიან ჟანგბადის ხელმისაწვდომობისას

დოქტორის ხარისხის მიღების შემდეგ, კელინმა 1993 წელს დანა-ფარბერის ინსტიტუტში შექმნა ლაბორატორია, რათა გაეგრძელებინა კვლევა სიმსივნის ჩახშობის შესახებ. იგი დაინტერესდა ფონ ჰიპელ – ლინდაოს დაავადებით (VHL). VHL სიმსივნეები, რომლებიც გამოწვეული იყო გენის მუტაციით, ანგიოგენეზური იყო, ქმნიდა სისხლძარღვებს, რომლებიც გამოყოფდა ერითროპოეტინს (EPO), ჰორმონი, რომელიც სხეულის მექანიკის ნაწილია, ჰიპოქსიაზე, ან სისხლში ჟანგბადის დაბალ დონეზე რეაგირების მომხდენი. კელინმა ჰიპოთეზა წამოაყენა, რომ შეიძლება არსებობდეს კავშირი VHL სიმსივნეების წარმოქმნასა და ორგანიზმში ჟანგბადის დეფიციტის გამოვლენას შორის.[15] კელინის სამუშაო შეესაბამებოდა პიტერ რედკლიფის და გრეგ სემენზას შრომებს(hypoxia-inducible factors (HIF)). კელინის ნაშრომში დადგინდა, რომ VHL ცილა ხელს შეუწყობს HIF- ის რეგულირებას, ხოლო იმ საგნებში, სადაც VHL ცილები არ იყო წარმოდგენილი, HIF წარმოქმნიდა EPO- ს და მიგვიყვანდა კიბოს წარმოქმნამდე.[16] კელინის, რედკლიფისა და სემენზას ერთობლივი მუშაობის შედეგად გამოვლენილია გზა- უჯრედები როგორ გამოავლენენ და რეაგირებენ სისხლში ჟანგბადის დონეზე. მათმა შრომამ საფუძველი ჩაუყარა ანემიით და თირკმელების უკმარისობით დაავადებული პაციენტებისთვის წამლების შექმნას.

პირადი ცხოვრება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

უილიამ კელინი დაქორწინებული იყო მკერდის კიბოს ქირურგ კაროლინ კელინზე, 1988 წლიდან, მის გარდაცვალებამდე, 2015 წლამდე. მათ ორი შვილი ჰყავთ.[17]

ჯილდოები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ცნობები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  2. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  3. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  4. ↑ https://laskerfoundation.org/award/basic/
  5. ↑ The Stanley J. Korsmeyer Award
  6. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2019 — ნობელის ფონდი, 2019.
  7. ↑ Dr. William G. Kaelin, Jr., to Receive 2016 Science of Oncology Award. asco.org (May 26, 2016). ციტირების თარიღი: April 16, 2017.
  8. ↑ 8.0 8.1 About William Kaelin. Harvard University. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 7, 2017. ციტირების თარიღი: April 16, 2017.
  9. ↑ 9.0 9.1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2019. NobelPrize.org. ციტირების თარიღი: October 7, 2019.
  10. ↑ „Nobel Prize in Medicine Awarded for Research on How Cells Manage Oxygen - The prize was awarded to William G. Kaelin Jr., Peter J. Ratcliffe and Gregg L. Semenza for discoveries about how cells sense and adapt to oxygen availability“. The New York Times. October 7, 2019. ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  11. ↑ William G. Kaelin Jr Facts. The Nobel Foundation.
  12. ↑ William G. Kaelin, Jr., M.D.. Eli Lilly and Company.
  13. ↑ Home page kaelin lab. Harvard University. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 20, 2017. ციტირების თარიღი: April 16, 2017.
  14. ↑ William G. Kaelin Jr., MD. aacr.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — სექტემბერი 10, 2015. ციტირების თარიღი: April 16, 2017.
  15. ↑ Hurst, Jillian H. (September 13, 2016). „William Kaelin, Peter Ratcliffe, and Gregg Semenza receive the 2016 Albert Lasker Basic Medical Research Award“. Journal of Clinical Investigation. 126 (10): 3628–3638. doi:10.1172/JCI90055. ISSN 0021-9738. PMC 5096796. PMID 27620538.
  16. ↑ Ledford, Heidi (October 7, 2019). „Biologists who decoded how cells sense oxygen win medicine Nobel“. Nature. 574 (7777): 161–162. doi:10.1038/d41586-019-02963-0. PMID 31595071.
  17. ↑ Grady, Denise (August 9, 2015). „Carolyn Kaelin, Breast Cancer Surgeon, Patient Advocate and Patient, Dies at 54“. ციტირების თარიღი: April 16, 2017.
  18. ↑ AACR Richard and Hinda Rosenthal Memorial Award Recipients. American Association for Cancer Research. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 9, 2019. ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  19. ↑ 2006 Distinguished Clinical Scientist Awards. Doris Duke Charitable Foundation (January 1, 2006). ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  20. ↑ Alumni Awards. Duke University School of Medicine. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 9, 2019. ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  21. ↑ Two NAM Members Receive Albert Lasker Basic Medical Research Award. National Academy of Medicine (September 15, 2016). ციტირების თარიღი: October 7, 2019.
  22. ↑ William G. Kaelin Jr.. Gairdner Foundation. ციტირების თარიღი: October 7, 2019.
  23. ↑ William G. Kaelin Jr.. National Academy of Sciences. ციტირების თარიღი: October 7, 2019.
  24. ↑ Claiborn, Kathryn (April 2, 2012). „William G. Kaelin Jr. and Gregg L. Semenza receive the 2012 ASCI/Stanley J. Korsmeyer Award“. Journal of Clinical Investigation. 122 (4): 1136–1137. doi:10.1172/JCI63264. PMC 3314483. PMID 22570862.
  25. ↑ „William G. Kaelin“. Institut de France. Grands Prix des Fondations. April 21, 2015. ციტირების თარიღი: December 12, 2017.
  26. ↑ Steven C. Beering Award. Indiana University School of Medicine. ციტირების თარიღი: October 9, 2019.
  27. ↑ The 13th Annual Wiley Prize in Biomedical Sciences Awarded for Advancements in Oxygen Sensing Systems. Ludwig Cancer Research (February 14, 2014). ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  28. ↑ William G. Kaelin Jr., MD Class of 2014. American Association for Cancer Research. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 8, 2019. ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  29. ↑ BCRF Investigators Honored by the American Society for Clinical Oncology. Breast Cancer Research Foundation (June 16, 2016). ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  30. ↑ William G. Kaelin, Jr., MD, receives Princess Takamatsu award from AACR. Dana-Farber Cancer Institute (April 21, 2016). ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
  31. ↑ 2016 Award Winners. Albert And Mary Lasker Foundation. ციტირების თარიღი: October 7, 2019.
  32. ↑ 2018 Massry Prize Laureates. Keck School of Medicine of USC. ციტირების თარიღი: October 7, 2019.

გარე ბმულები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • Nobelprize.org including the Nobel Lecture 7 December 2019 The von Hippel-Lindau Tumor Suppressor Protein: Insights into Oxygen Sensing
ხ • გ • რ
1901–1925

ემილ ადოლფ ბერინგი (1901) • რონალდ როსი (1902) • ნილს რიუბერგ ფინზენი (1903) • ივანე პავლოვი (1904) • რობერტ კოხი (1905) • კამილო გოლჯი / სანტიაგო რამონ-ი-კახალი (1906) • შარლ ლუი ალფონს ლავერანი (1907) • ილია მეჩნიკოვი / პაულ ერლიხი(1908) • თეოდორ კოხერი (1909) • ალბრეხტ კოსელი (1910) • ალვარ გულსტრანდი (1911) • ალექსის კარელი (1912) • შარლ რიშე (1913) • რობერტ ბარანი (1914) • ჟიულ ბორდე (1919) • ავგუსტ კროგი (1920) • არჩიბალდ ჰილი / ოტო ფრიც მაიერჰოფი (1922) • ფრედერიკ ბანტინგი / ჯონ მაკლაუდი (1923) • ვილემ ეინტჰოვენი (1924)

1926–1950

იოჰანეს ფიბიგერი (1926) • იულიუს ვაგნერ-იაურეგი (1927) • შარლ ნიკოლი (1928) • კრისტიან ეიკმანი / ფრედერიკ ჰოპკინზი (1929) • კარლ ლანდშტაინერი (1930) • ოტო ჰაინრიხ ვარბურგი (1931) • ჩარლზ სკოტ შერინგტონი / ედგარ ადრიანი (1932) • ტომას ჰანტ მორგანი (1933) • ჯორჯ უიპლი / ჯორჯ მაინოტი / უილიამ პარი მერფი (1934) • ჰანს შპემანი (1935) • ჰენრი ჰალიტ დეილი / ოტო ლევი(1936) • ალბერტ სენტ-დიერდი (1937) • კორნეი ჰეიმანსი (1938) • გერჰარდ დომაგკი (1939) • ჰენრიკ დამი / ედუარდ ადელბერტ დოიზი (1943) • ჯოზეფ ერლანგერი / ჰერბერტ სპენსერ გასერი (1944) • ალექსანდერ ფლემინგი / ერნსტ ჩეინი / ჰაუარდ ფლორი (1945) • ჰერმან ჯოზეფ მალერი (1946) • კარლ ფერდინანდ კორი / გერტი კორი / ბერნარდო ალბერტო უსაი (1947) • პაულ ჰერმან მიულერი (1948) • ვალტერ რუდოლფ ჰესი / ანტონიუ ეგაშ მონიში (1949) • ედუარდ კელვინ კენდალი / ტადეუშ რაიხშტაინი / ფილიპ შოუოლტერ ჰენჩი(1950)

1951–1975

მაქს ტეილერი (1951) • ზელმან ვაქსმანი (1952) • ჰანს ადოლფ კრებსი / ფრიც ალბერტ ლიპმანი(1953) • ჯონ ფრანკლინ ენდერსი / თომას ჰაკლ უელერი / ფრედერიკ ჩეპმენ რობინსი (1954) • ჰუგო თეორელი (1955) • ანდრე ფრედერიკ კუნანი / ვერნერ ფორსმანი / დიკინსონ რიჩარდსი (1956) • დანიელე ბოვე (1957) • ჯორჯ უელს ბიდლი / ედუარდ ტეიტემი / ჯოშუა ლედერბერგი (1958) • სევერო ოჩოა / ართურ კორნბერგი (1959) • ფრენკ ბერნეტი / პიტერ მედავარი (1960) • დიორდ ფონ ბეკეში (1961) • ფრენსის კრიკი / ჯეიმს უოტსონი / მორის უილკინსი (1962) • ენდრიუ ფილდინგ ჰაქსლი / ალან ჰოჯკინი / ჯონ კერიუ ექლსი (1963) • კონრად ემილ ბლოხი / ფეოდორ ფელიქს კონრად ლინენი (1964) • ფრანსუა ჟაკობი / ანდრე ლვოვი / ჟაკ ლუსიენ მონო (1965) • ფრენსის პეიტონ როუსი / ჩარლზ ბრენტონ ჰაგინზი (1966) • რაგნარ გრანიტი / ჰოლდენ კეფენ ჰარტლაინი / ჯორჯ უოლდი (1967) • რობერტ ჰოლი / ჰარ გობინდ კორანა / მარშალ ნირენბერგი (1968) • მაქს დელბრიუკი / ალფრედ ჰერში / სალვადორ ლურია (1969) • ბერნარდ კაცი / ულფ ფონ ეილერი / ჯულიუს აქსელროდი (1970) • ერლ საზერლენდი (1971) • ჯერალდ ედელმანი / როდნი პორტერი (1972) • კარლ ფონ ფრიში / კონრად ლორენცი / ნიკოლას ტინბერგენი (1973) • ალბერ კლოდი / კრისტიან დე დიუვი / ჯორჯ პალადე (1974) • დეივიდ ბალტიმორი / რენატო დულბეკო / ჰაუარდ მარტინ ტემინი (1975)

1976–2000

ბარუხ ბლამბერგი / დანიელ კარლტონ გაიდუზეკი (1976) • როჟე გიიმენი / ენდრიუ შალი / როზალინ სამსენ იალოუ (1977) • ვერნერ არბერი / დანიელ ნატანსი / ჰამილტონ სმიტი (1978) • ალან კორმაკი / გოდფრი ჰაუნსფილდი (1979) • ბარუხ ბენასერაფი / ჯორჯ სნეპი / ჟან დოსე (1980) • როჯერ სპერი / დეივიდ ჰიუბელი / ტორსტენ ვიზელი(1981) • სუნე ბერგსტრიომი / ბენგტ სამუელსონი / ჯონ ვეინი (1982) • ბარბარა მაკ-კლინტოკი (1983) • ნილს ერნე / გეორგ კიოლერი / სეზარ მილშტეინი (1984) • მაიკლ სტიუარტ ბრაუნი / ჯოზეფ ლეონარდ გოლდშტეინი (1985) • სტენლი კოენი / რიტა ლევი-მონტალჩინი (1986) • სუძუმი ტონეგავა (1987) • ჯეიმს ბლეკი / გერტრუდა ელაიონი / ჯორჯ ჰიტჩინგსი (1988) • ჯონ მაიკლ ბიშოპი / ჰაროლდ ვარმუსი (1989) • ჯოზეფ მიურეი / ედვარდ დონალ ტომასი (1990) • ერვინ ნეერი / ბერტ საკმანი (1991) • ედმონდ ფიშერი / ედვინ კრებსი (1992) • რიჩარდ ჯონ რობერტსი / ფილიპ შარპი (1993) • ალფრედ გილმანი / მარტინ როდბელი (1994) • ედვარდ ლიუისი / ერიკ ვიშაუსი/ კრისტიანა ნიუსლიაინ-ფოლჰარდი (1995) • პიტერ დოერტი / როლფ ცინკერნაგელი (1996) • სტენლი პრუზინერი (1997) • რობერტ ფერჩგოტი / ლუის იგნარო / ფერიდ მურადი (1998) • გიუნტერ ბლობერი (1999) • არვიდ კარლსონი / პოლ გრინგარდი / ერიკ კენდელი (2000)

2001–დღემდე

ლელანდ ჰარტველი / ტიმოტი ჰანტი / პოლ ნერსი (2001) • სიდნეი ბრენერი / ჯონ სალსტონი / რობერტ ჰორვიცი (2002) • პოლ ლოტერბური / პიტერ მენსფილდი (2003) • რიჩარდ ექსელი / ლინდა ბაკი (2004) • ბარი მარშალი / რობინ უორნი (2005) • ენდრიუ ფაიერი / კრეიგ მელო (2006) • მარიო კაპეკი / მარტინ ევანსი / ოლივერ სმიტისი (2007) • ლიუკ მონტანიე / ფრანსუაზა ბარე-სინუსი / ჰარალდ ცურ ჰაუზენი (2008) • ელიზაბეთ ბლეკბიორნი / კეროლ გრეიდერი / ჯეკ შოსტაკი (2009) • რობერტ ჯეფრი ედვარდსი (2010) • ბრუს ბეტლერი / ჟიულ ჰოფმანი / რალფ შტეინმანი (2011) • სინია იამანაკა / ჯონ გურდონი (2012) • ჯეიმზ როტმანი / რენდი შეკმანი / თომას კრისტიან ზიუდჰოფი (2013) • ჯონ ო’კიფი / მეი-ბრიტ მოსერი / ედვარდ მოსერი (2014) • უილიამ კემპბელი / სატოსი ომურა / ტუ იუიუ (2015) • იოსინორი ოსუმი (2016) • ჯეფრი ჰოლი / მაიკლ როსბაში / მაიკლ იანგი (2017) • ჯეიმზ ელისონი / ტასუკუ ჰონჯო (2018) • უილიამ კელინი / გრეგ სემენზა / პიტერ რედკლიფი (2019) • ჰარვი ჯეიმზ ალტერი / ჩარლზ რაისი / მაიკლ ჰოუტონი (2020) • დევიდ ჯულიუსი / არდემ პატაპუტიანი (2021) • ალენ ასპე / ჯონ კლაუზერი / ანტონ ცაილინგერი (2022) • კატალინ კარიკო / დრიუ ვაისმანი (2023) • ვიქტორ ემბროსი / გერი რავკანი (2024)

ხ • გ • რ
← 2019 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/უილიამ_კელინი“-დან