კარლ ფონ ფრიში
| კარლ ფონ ფრიში | |
|---|---|
| დაბ. თარიღი | 20 ნოემბერი 1886[1] [2] [3] [4] |
| დაბ. ადგილი | ვენა[5] |
| გარდ. თარიღი | 12 ივნისი 1982[1] [2] [3] [4] (95 წელი) |
| გარდ. ადგილი | მიუნხენი, გერმანია[5] |
| დასაფლავებულია | პერლახერ ფროსტის სასაფლაო |
| მოქალაქეობა |
 ავსტრია |
| სამეცნიერო სფერო | ეთოლოგია |
| მუშაობის ადგილი | ლუდვიგ მაქსიმილიანის მიუნხენის უნივერსიტეტი, გრაცის უნივერსიტეტი, ვროცლავის უნივერსიტეტი და როსტოკის უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი | ვენის უნივერსიტეტი და ლუდვიგ მაქსიმილიანის მიუნხენის უნივერსიტეტი |
| მამა | ანტონ ფონ ფრიში |
| დედა | მარი ფონ ფრიში |
| ჯილდოები | ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, ნობელის პრემიის ლაურეატები ფიზიოლოგიისა ან მედიცინის დარგში[6] [7], ბავარიული ორდენი დამსახურებისთვის, ქალაქ ვენის საპატიო ბეჭედი, Grand Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany, კალინგის პრემია[8] , ბალცანის პრემია, ლიბენის პრემია, ბავარიის მაქსიმიალიანის ორდენი სამეცნიერო და სახელოვნებო მიღწევებისათვის და Magellanic Premium |
| ხელმოწერა |
 |
კარლ ფონ ფრიში (გერმ. Karl von Frisch; დ. 20 ნოემბერი, 1886, ვენა, — გ. 12 ივნისი, 1982, მიუნხენი) — ავსტრიელი ეთოლოგი. 1973 წელს მას ნობელის პრემია მიანიჭეს ფიზიოლოგიისა და მედიცინის დარგებში. კარლ ფრიში დიდი ხნის განმავლობაში იკვლევდა ფუტკრების სენსორულ აღქმას და იყო ერთ-ერთი პირველი, რომელმაც გამნარტა ფუტკრების ცეკვის მნიშვნელობა.
კარლი იყო ქირურგისა და უროლოგის, ანტონ ფონ ფრიშის ვაჟი. იგი სწავლობდა ვენაში, შემდეგ კი — მიუნხენში. 1910 წელს მან მიიღო დოქტორის ხარისხი და ამავე წელს დაიწყო მუშაობა ასისტენტად მიუნხენის უნივერსიტეტის ზოოლოგიურ დეპარტამენტში. 1912 წელს იგი გახდა ლექტორი ზოოლოგიის დარგში.
მეცნიერის შესწავლის ობიექტი იყო ევროპული ფუტკარი. მან აღმოაჩინა, რომ ფუტკრებს შეუძლიათ ყვავილების ერთმანეთისგან გარჩევა მათივე სპეციფიკური სუნით. ფუტკრის მგრძნობელობა ტკბილ გემოზე, ადამიანტან შედარებით, უფრო ძლიერია. ფრიში ფიქრობდა, რომ ფუტკრებს შეუძლიათ ფერების ერთმანეთისგან გარჩევა. დღეისათვის დადასტურებულია, რომ ფუტკარი ერთმანეთისგან ვერ განარჩევს წითელსა და შავს, თუმცა შეუძლია ერთმანეთისგან განასხვავოს ყვითელი, თეთრი, ლურჯი და იასამნისფერი.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Karl Von Frisch, The Dance Language and Orientation of Bees, (1967) Harvard University Press
- Dance and communication of honey bees
- Karl von Frisch, Decoding the Language of the Bee, Nobel Lecture, December 12, 1973
- Biography and bibliography in the Virtual Laboratory of the Max Planck Institute for the History of Science
- Autobiography
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 data.bnf.fr: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
- ↑ 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3.0 3.1 SNAC
- ↑ 4.0 4.1 filmportal.de
- ↑ 5.0 5.1 გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ბერლინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, ბავარიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა და სხვ. Record #118693670 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1973/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ http://www.kalingafoundationtrust.com/website/kalinga-prize-for-the-popularization-of-science.htm
