ისლანდია: განსხვავება გადახედვებს შორის
ნავიგაციაზე გადასვლა
ძიებაზე გადასვლა
არ არის რედაქტირების რეზიუმე
No edit summary |
No edit summary |
||
== სახელწოდება ==
ოფიციალური - '''ისლანდიის რესპუბლიკა'''. ეროვნული – Island, Lydhveldidh. სახელწოდება ნიშნავს
== გეოგრაფია ==
[[ფიტოგეოგრაფია|ფიტოგეოგრაფიულად]] ისლანდია მიეკუთვნება [[ცირკუმბრიული რეგიონი]]ს არქიტიკულ პროვინციას [[ბორეის სამეფო]]ს ფარგლებში. მსოფლიო ბუნების ფონდის მონაცემებით, კუნძულის ტერიტორია ბორეული ტყეებისა და [[ალპური ტუნდრა|ალპური ტუნდრის]] ეკორეგიონს მიეკუთვნება. ისლანდიის დაახლოებით სამი პროცენტზე მწვანე ნარგავები არ გვხვდება. მცენარეული საფარის დიდი ნაწილი მინდვრების სახითაა წარმოდგენილი, რომელსაც საქონლის საძოვრებად იყენებენ.
ისლანდიისთვის ყველაზე ადგილობრივი ხეა ჩრდილოეთის არყი Betula pubescens; [[არყი|არყის ხემ]] ისლანდიის ტყე მეტწილად
ადამიანთა მუდმივმა დასახლებებმა დაარღვია სუსტი ეკოსისიტემა, ვულკანური ნიადაგები და მრავალფეროვნების ისედაც მწირი სახეობები შეზღუდა. საუკუნეთა მანძილზე ტყეები იჩეხებოდა და სამხერხაოებში იგზავნებოდა საყოფაცხოვრებო მიზნებისთვის. ხე-ტყის გაჩეხვამ [[ეროზია|ეროზიის]] გამო ნიადაგის ზედანაწილის დაკარგვა გამოიწვია, ამან კი, თავის მხრივ, არყის ხეების გადაშენებას შეუწყო ხელი. დღესდღეობით მხოლოდ რამდენიმე არყის ხეღა ხარობს, ისიც, იზოლირებულ ნაკრძალებში. ახალი ტყეების გაშენებამ ხეთა რაოდენობა კი მოამრავლა, მაგრამ პირვანდელი სახის აღდგენა მაინც ვერ მოხერხდა. ბოლო წლების განაშენიანებაში ბევრი ახალი ჯიშის ხეც გვხვდება.
ისლანდიის ცხოველთა სამყარო მოიცავს ისლანდიურ ცხვარს, საქონელს, წიწილას,
კუნძულის ირგვლივ, ოკეანის წყლებში, თევზის უამრავი სახეობა ბინადრობს, ამდენად, ქვეყნის ეკონომიკისათვის თევზრეწვა წამყვანი დარგია და ნაციონალური ექსპორტის ნახევარს შეადგენს. გარეული ცხოველები მოიცავენ არქტიკულ მელიას, [[წაულა]]ს, თაგვებს, ვირთხებს, კურდღლებსა და ჩრდილოეთის ირმებს.
ინგლისური და დანიური სავალდებულო საგნებია სკოლის სასწავლო გეგმაში. მოსახლეობის ძალიან დიდ ნაწილს შეუძლია გაიგოს და ისაუბროს ინგლისურად. დანიურს, როგორც მეორე ენას მეტწილად უფროს თაობებში ვხვდებით. <ref>https://web.archive.org/web/20061013003321/http://www.icelandexport.is/english/about_iceland/icelandic_language/
</ref>[[პოლონური ენა|პოლონურ ენაზე]] ძირითადად ლაპარაკობენ ადგილობრივი პოლონური თემის (ისლანდიის უმცირესობები) წარმომადგენლები. ადგილობრივები დანიურად საუბრობენ ისე, რომ შედარებით მარტივი ხდება ნორვეგიელი და შვედი მოსაუბრისთვის მათი გაგება. დანიურს, რომელზედაც ისლანდიაში საუბრობენ ხშირად ''სკანდინავისკას'' (''skandinavíska''
იმის ნაცვლად, რომ ისლანდიელებმა გვარი გამოიყენონ, როგორც ეს ჩვეულებრივ დასავლეთის ქვეყნებში ხდება, ისლანდიელები ატარებენ პატრონიკულ ან მატრონიკულ გვარებს, მეტწილად პატრონიკულ გვარებს.
== მედია ==
ისლანდიაში ყოველწლიურად დაახლოებით 400 წიგნი და ჟურნალი გამოიცემა. პირველი გაზეთი 1848 წელს გამოიცა. ქვეყანაში დღესდღეობით 35 სახეობის გაზეთი გამოდის, რომელთა უმეტესობა ყოველკვირეულია. ხუთი ყოველდღიური გაზეთიდან უმეტესი ტირაჟი თავისუფლების პარტიის ბეჭდვით ორგანოს -
ისლანდიაში კარგა ხანს მხოლოდ ერთი რადიოსადგური იყო (რეიკიავიკში) სამი რეტრანსლატორით. ამჟამად
ტელემაუწყებლობა ისლანდიაში 1966 წელს დაიწყო. არსებობს 14 ტელეარხი (156 რეტრანსლატორის ჩათვლით), ასევე სატელევიზიო სადგური ამერიკულ ბაზა კებლავიკზე.
== ისლანდიური სამზარეულო ==
[[ფაილი:Lifrarpylsa-Þorramatur.jpg|მინი|ისლანდიური ღვიძლის კუპატი]]
ისლანდიის სამზარეულო მეტად განსაკუთრებულია და ძირითადად, თევზსა და ცხვრის ხორცს ემყარება. ადგილობრივ დელიკატესებს ტორამატური -
ისლანდიაში ძირითადად [[ყავა]]ს სვამენ. ყავახანებში მხოლოდ პირველი ფინჯნის ფულს იხდიან, ყველაფერ დანარჩენს კი უფასოდ იღებენ. ლუდი, ღვინო და სხვა სხეობის სპირტიანი სასმელები შედარებით ძვირია: მაგალითად, ლუდის მოზრდილი კათხა 8$ ღირს, პატარა 5$. 1989 წლამდე ისლანდიაში მთელი 75 წლის განმავლობაში ლუდის სმა საერთოდ აკრძალული იყო. ისლანდიური არაყი ბრენივინი კარტოფილისგან მზადდება და ტმინით არის არომატმიცემული. ქვეყანაში ბევრია რესტორნები, სადაც ეროვნულ კერძებთან ერთად, ევროპულ საკვებსაც მიირთმევს მსურველი. რესტორნებში სადილის საშუალო ფასი 20-50 დოლარია. ოფიციანტისთვის
== ღირსშესანიშნაობანი ==
|