კახეთის მხარე

ადმინისტრაციული ერთეული
კახეთის მხარე
ქვეყანა	საქართველო
ადმ. ცენტრი	თელავი
შიდა დაყოფა	ახმეტის მუნიციპალიტეტი, გურჯაანის მუნიციპალიტეტი, დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტი, თელავის მუნიციპალიტეტი, ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტი, საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი, სიღნაღის მუნიციპალიტეტი და ყვარლის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	41°45′00″ ჩ. გ. 45°43′00″ ა. გ.
სახელმწიფო რწმუნებული	გიორგი ალადაშვილი
ფართობი	11309.5 კვადრატული კილომეტრი
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	318 583 (2014) კაცი
სიმჭიდროვე	28,2 კაცი/კმ²
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 85,16 % აზერბაიჯანელები 10,16 % ქისტები 1,75 % ოსები 0,79 % სომხები 0,69 % რუსები 0,60 %
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა	მართლმადიდებლები 85,75 % მუსლიმები 12,14 %
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
ოფიციალური საიტი	http://www.kakheti.gov.ge/
კახეთის მხარე ვიკისაწყობში

ალავერდი

კახეთის მხარე — მხარე აღმოსავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ-გეოგრაფიული პროვინციების კახეთის, ჰერეთის (ნაწილობრივ) და თუშეთის ტერიტორიებს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-KA.

ადმინისტრაციული დაყოფა

კახეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:

რუკა	მუნიციპალიტეტები
	ახმეტის მუნიციპალიტეტი
	გურჯაანის მუნიციპალიტეტი
	დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტი
	თელავის მუნიციპალიტეტი
	ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტი
	საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი
	სიღნაღის მუნიციპალიტეტი
	ყვარლის მუნიციპალიტეტი

ზოგადი ცნობები

მხარის ფართობი შეადგენს 11 310 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 318 583, მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 28,2 კაცს. მოსახლეობის 85,16 % ქართველია, 10,16 % აზერბაიჯანელი, 4,68 % სხვა ეროვნებების წარმომადგენელი. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი თელავი. მხარეში 285 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:

• ქალაქი — 9: ახმეტა, გურჯაანი, დედოფლისწყარო, თელავი, ლაგოდეხი, საგარეჯო, სიღნაღი, ყვარელი, წნორი;
• სოფელი — 276.

ადგილობრივი მმართველობა

მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: ქალაქის მერია — 1, მუნიციპალიტეტის გამგეობა — 8, სოფლის საკრებულო — 110. მხარეში სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ დანიშნული სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე, რომელიც შემოღებულ იქნა 1993 წლის დეკემბერში, დღემდე მუშაობდნენ:

• 1993 — ლევან თედიაშვილი
• 1995 — გიორგი არსენიშვილი
• 2002 — ბიძინა სონღულაშვილი
• 2003 — თამაზ ხიდეშელი
• 2004 — პეტრე ცისკარიშვილი
• 2006 — გია ნაცვლიშვილი
• 2008 — ლევან ბეჟაშვილი
• 2008 — გიორგი ღვინიაშვილი
• 2012 — ზურაბ ჭიაბერაშვილი
• 2013 — ირაკლი შიოლაშვილი
• 2016 — ირაკლი ქადაგიშვილი
• 2021 — ირაკლი შიოშვილი
• 2022 — გიორგი ალადაშვილი

ისტორია

მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:

• კახეთი
• თუშეთი
• კახეთის სამთავრო
• კახეთ-ჰერეთის სამეფო
• კახეთის სამეფო
• ქართლ-კახეთის სამეფო
• საქართველოს ისტორია

მოსახლეობა

ამჟამად კახეთში 320 ათასამდე მცხოვრებია (საქართველოს მოსახლეობის თითქმის 9 %). უკანასკნელი ნახევარი საუკუნის მანძილზე მისი მოსახლეობა შედარებით ნელა იზრდებოდა, რაც განპირობებული იყო ზომიერი ბუნებრივი მატებითა და სოფლიდან ქალაქში მიგრაციით. კახეთში მოსახლეობის სიმჭიდროვე 28,2 კაცს უდრის ერთ კვადრატულ კილომეტრზე. კახელები ძირითადად ივრის ზეგნის ჩრდილოეთ ნაწილში — ალაზნის ველის მიმდებარე გორაკ-ბორცვიან ზოლში ცხოვრობენ.

მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი	2002 წ. აღწ.	2014 წ. აღწ.	2016 '	2017 '	2018 '
კახეთი	407 182	318 583	317 800	315 900	314 700
ახმეტის	41 641	31 461	31 000	30 500	30 200
გურჯაანის	72 618	54 337	53 900	53 500	53 100
დედოფლისწყაროს	30 811	21 221	21 300	21 200	21 100
თელავის	70 589	58 350	57 700	57 200	56 600
ლაგოდეხის	51 066	41 678	41 600	41 500	41 400
საგარეჯოს	59 212	51 761	52 100	52 100	52 300
სიღნაღის	43 587	29 948	30 000	29 800	29 700
ყვარლის	37 658	29 827	30 100	30 200	30 300

ეთნიკური შემადგენლობა

კახეთის ეროვნული შედგენილობა მრავალფეროვნებით არ გამოირჩევა. აქ უმრავლესობა (85 %) ქართველია. აქ ასევე ცხოვრობენ აზერბაიჯანელები, ქისტები, ოსები, რუსები და სომხები.

ეკონომიკა

კახეთის მხარე სასოფლო-სამეურნეო რეგიონია, რომლის ძირითად საქმიანობას წარმოადგენს მევენახეობა. რეგიონის ღვინის წარმოებაში აშშ-სა და საფრანგეთის ინვესტიციებია წარმოდგენილი. საგარეჯოსა და დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტებში ნავთობის გარკვეული მარაგებია. 2004 წელს ჩინური კაპიტალის მონაწილეობით აშენდა და ექსპლუატაციაში შევიდა ხადორის ჰესი. მხარისათვის პერსპექტიულია ტურისტული ინფრასტრუქტურის განვითარება (დავით გარეჯის კომპლექსი, ალავერდი, იყალთო და სხვა).

ღირსშესანიშნაობები

მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:

• ალავერდის ეკლესია
• იყალთოს მონასტერი
• დავით გარეჯის მონასტერი
• გრემის ნაქალაქარი
• ნეკრესის ეკლესია
• წინანდალი ალ. ჭავჭავაძის სახლ–მუზეუმი

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

კახეთი

• ოფიციალური ვებ-გვერდი
• საქართველოს მუზეუმები — კახეთი დაარქივებული 2007-09-28 საიტზე Wayback Machine.