ესთერ დიუფლო
 | ამ სტატიას გრამატიკის, სტილისა და მართლწერის გასწორება სჭირდება. |
|
ამ სტატიას ან სექციას ვიკიფიცირება სჭირდება ქართული ვიკიპედიის ხარისხის სტანდარტების დასაკმაყოფილებლად. იმ შემთხვევაში, თუ არ იცით, თუ რა არის ვიკიფიცირება, იხ. დახმარების გვერდი. სასურველია ამის შესახებ აცნობოთ იმ მომხმარებლებსაც, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით სტატიის შექმნაში. გამოიყენეთ: {{subst:ვიკიფიცირება/info|ესთერ დიუფლო}} |
.jpg)
ესთერ დიუფლო (ფრანგ. Esther Duflo; დ. 25 ოქტომბერი, 1972, პარიზი) — ფრანგი და ამერიკელი ეკონომისტი, მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტის პროფესორი, აბდულ ლატიფ ჯამილის სიღარიბესთან ბრძოლის ლაბორატორიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი და დირექტორი. 2019 წელს აბჰიჯიტ ბანერჯისთან და მაიკლ კრემერთან ერთად მიიღო ნობელის მემორიალური პრემია ეკონომიკური მეცნიერებების დარგში „მსოფლიოში სიღარიბესთან ბრძოლაში ექსპერიმენტული მიდგომებისთვის“.
დუფლო დაიბადა 1972 წელს პარიზში, პედიატრ ვიოლინე დუფლოსა და მათემატიკის პროფესორ მიშელ დუფლოს ქალიშვილი. დუფლოს ბავშვობისას, დედამისი ხშირად მონაწილეობდა სამედიცინო-ჰუმანიტარულ პროექტებში.
Lycée Henri-IV's Classes préparatoires– ში სწავლის შემდეგ, დუფლომ დაიწყო პარიზში, olecole normale supérieure– ში, ისტორიის შესწავლა. შემდეგ წელს მან დაიწყო პოლიტიკაში მოღვაწეობა. ის ათი თვე ცხოვრობდა მოსკოვში 1993 წლიდან. დუფლო ასწავლიდა ფრანგულს და მუშაობდა ისტორიის დისერტაციაზე, სადაც აღწერილია, თუ როგორ გამოიყენა საბჭოთა კავშირმა ”დიდ სამშენებლო უბნებს, მაგალითად, სტალინგრადის ტრაქტორების ქარხანას, პროპაგანდისთვის და როგორ შეცვალა პროპაგანდის მოთხოვნებამ ფაქტობრივი ფორმა. პროექტებს მოსკოვში ადგენდა, ფრანგი ეკონომისტ და მკვლევართან ერთად, რკმელიც დაკავშირებულია რუსეთის ცენტრალურ ბანკთან და ამერიკელი ეკონომისტის ჯეფრი საჩისთან, რომელიც რჩევას უწევდა რუსეთის ფინანსთა მინისტრს. ის ასისტენტის თანამდებობაზე მუშაობდა. ამ სამეცნიერო პოსტებში მიღებულმა გამოცდილებამ მიიყვანა დასკვნამდე, რომ ”ეკონომიკას გააჩნდა პოტენციალი, როგორც მოქმედების ბერკეტი მსოფლიოში” და მას შეეძლო დაეკმაყოფილა აკადემიური ამბიციები, როდესაც აკეთებდა ”მნიშვნელოვან საკითხებს”.
მან დაამთავრა ისტორიის და ეკონომიკის ხარისხი olecole Normale Supérieure -ში 1994 წელს და მიიღო მაგისტრის წოდება DELTA– სგან. შემდგომში მან დაამთავრა ეკონომიკის დოქტორანტი MIT– ში 1999 წელს. მისი სადოქტორო დისერტაცია ეხებოდა ბუნებრივი ექსპერიმენტის ეფექტებს, რომლებიც მოიცავს 70-იანი წლების ინდონეზიურ სკოლაში გაფართოების პროგრამას და იგი წარმოადგენდა საბოლოო მტკიცებულებას, რომ განვითარებად ქვეყანაში, უფრო მეტმა განათლებამ გამოიწვია უფრო მაღალი ხელფასები. დოქტორის დამთავრების შემდეგ, იგი დაინიშნა MIT– ის ეკონომიკის პროფესორის ასისტენტად და მას შემდეგ უკვე MIT– ში იმყოფებოდა. 1999 წელს დოქტორის მოპოვების შემდეგ, დუფლო გახდა MIT– ის ასისტენტ პროფესორი. იგი დაინიშნა ასოცირებულ პროფესორად 2002 წელს. 29 წლის ასაკში მას უმცროსი ფაკულტეტის წევრს სტატუსი მიენიჭა და 2003 წელს სრული პროფესორის სტატუსი.
1997 წლიდან დუფლო აბჰიჯიტ ბანერჯეიმ განსაკუთრებულად მიიღო ინდოეთში. 2003 წელს მან ჩაატარა საცდელი ექსპერიმენტი მასწავლებლების არყოფნის გამო 120 სკოლაში.
2003 წელს მან დააარსა MIT– ში სიღარიბის მოქმედების ლაბორატორია, რომელმაც მას შემდეგ ჩაატარა 200 – ზე მეტი ემპირიული განვითარების ექსპერიმენტი და გაწვრთნა განვითარების პრაქტიკოსებს, რომ ჩატარებულიყო შემთხვევითი კონტროლირებადი კვლევები. ლაბორატორიას ფილიალები აქვს ჩენაში, ინდოეთში და პარიზის ეკონომიკის სკოლაში. 2006 წელს, რამდენიმე კოლეგასთან ერთად, დუფლომ ჩაატარა კიდევ ერთი ექსპერიმენტი ინდოეთში. ამან აჩვენა, რომ ქალების მიერ მოხსენიებული გამოსვლები უფრო ადვილად მიიღეს იმ სოფლებში, სადაც გამოცდილი ქალი ლიდერები იყვნენ. დუფლო სულ უფრო და უფრო დარწმუნდა, რომ ქალთა კანდიდატის მხარდამჭერი თემები შეიძლება ელოდებოდნენ ეკონომიკურ სარგებელს, მაგრამ მას სირთულე გაუჩნდა თანატოლების დარწმუნებაში. მან 2008 წელს მიიღო ჯილდოს ცოდნა განვითარების თანამშრომლობისთვის. დუფლო საზოგადოებრივ სფეროში მოღვაწეობდა 2013 წელს, როდესაც იგი იჯდა გლობალური განვითარების ახალ კომიტეტზე, რომელიც აშშ-ს ყოფილ პრეზიდენტს ბარაკ ობამას ურჩევდა გაჭირვებულ ქვეყნებში განვითარების დახმარების საკითხებთან დაკავშირებით.
დუფლო არის NBER-ის სამეცნიერო თანამშრომელი, ბიუროს საბჭოს კვლევისა, ეკონომიკური განვითარების ანალიზის (BREAD) და ეკონომიკური და პოლიტიკური კვლევების ცენტრის დირექტორი. ასევე ეკონომიკის განვითარების პროგრამის დირექტორი. ესტერ დუფლოს 2019 წელს მიენიჭა ნობელის პრემია ეკონომიკის დარგში, მის ორ თანაავტორთან აბჰიჯიტ ბანერჟესთან და მაიკლ კრემერთან "გლობალური სიღარიბის შემსუბუქების ექსპერიმენტული მიდგომისთვის". დუფლო ყველაზე ახალგაზრდა ადამიანია (46 წლის ასაკში) და მეორე ქალია, რომელმაც მიიღო ეს ჯილდო (2009 წელს ელინორ ოსტრომის შემდეგ). სამეფო შვედეთის მეცნიერებათა აკადემიის პრესრელიზში ნათქვამია: ”მათი ექსპერიმენტული კვლევის მეთოდები დღეს მთლიანად დომინირებს განვითარების ეკონომიკაში.” ნობელის კომიტეტმა კომენტარი გააკეთა:
”ბანერჯიმ, დუფლომ და მათმა თანაავტორებმა დაასკვნეს, რომ მოსწავლეები, როგორც ჩანს, არაფერს ისწავლიან სკოლაში დამატებით დღეებში. არც სახელმძღვანელოებზე დახარჯვა სჩანს სწავლის გაღრმავება მიუხედავად იმისა, რომ კენიის სკოლებს არ გააჩნდათ მრავალი აუცილებელი ჩანაწერი. ქალაქ ვადოდარაში ტესტების შედეგების შედეგად, ხუთი მესამედიდან ერთზე ნაკლებს თუ შეეძლო პირველივე კლასის მათემატიკის ტესტის კითხვებზე სწორად პასუხის გაცემა. ”ასეთი დასკვნების საპასუხოდ, ბანერიჯი, დუფლო და თანაავტორები ამტკიცებდნენ, რომ სკოლაში მეტი ბავშვის მოყვანის მცდელობები უნდა შეავსოს რეფორმებს სკოლის ხარისხის გასაუმჯობესებლად.”
საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა მიულოცა დუფლოს: ”ესთერ დუფლოს ბრწყინვალე ნობელის პრემია წარმოადგენს შეხსენებას, რომ ფრანგი ეკონომისტები ამჟამად მსოფლიოში საუკეთესოთა შორის საუკეთესოები არიან და აჩვენებს, რომ ამ სფეროში ჩატარებულმა კვლევებმა შეიძლება კონკრეტული გავლენა იქონიოს ადამიანის კეთილდღეობაზე.”
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ესთერ დიუფლო დაიბადა პარიზში 1972 წელს. მამამისი იყო ცნობილი მათემატიკოსი, დედა — პედიატრი. დიუფლომ დაამთავრა პარიზის უმაღლესი ნორმალური სკოლა ეკონომიკისა და ისტორიის მიმართულებით 1994 წელს და მოიპოვა მაგისტრის ხარისხი ეკონომიკაში პარიზის ეკონომიკის სკოლაში 1995 წელს. 1999 წელს მან დაამთავრა დოქტურანტურა მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტში (აშშ). იქვე განაგრძო პედაგოგიური მოღვაწეობა და 2005 წელს სიღარიბის დაძლევასა და განვითარებად ეკონომიკაში აბდულ ლატიფ ჯამილის სახელობის პროფესორის წოდება მოიპოვა. 2003 წელს დიუფლომ და მისმა ორმა კოლეგამ მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტიდან — აბჰიჯიტ ბანერჯიმ და სენდჰილ მულაინათანმა დააფუძნეს აბდულ ლატიფ ჯამილის სიღარიბესთან ბრძოლის ლაბორატორია (Abdul Latif Jameel Poverty Action Lab, J-PAL), კვლევითი ცენტრი, რომლის მიზანი მსოფლიოში სიღარიბესთან ბრძოლაში მეცნიერული მიდგომებზე დაფუძნებული პოლიტიკის შემუშავება იყო. დიუფლო და ბანერჯი 2015 წელს დაქორწინდნენ.[9]
დიუფლომ, ბანერჯიმ და მათმა ჰარვარდელმა კოლეგამ, მაიკლ კრემერმა ურთიერთთანამშრომლობით შეიმუშავეს მსოფლიოში სიღარიბესთან ბრძოლის ახლებური მეცნიერული მიდგომა. ისინი არჩევდნენ სიღარიბის ხელისშემწყობ შედარებით მცირე და სპეციფიკურ პრობლემებს და სახავდნენ მათი გადაწყვეტის საუკეთესო გზებს, რომლებიც დაბალი და საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნებში წლების განმავლობაში ჩატარებულ საველე ექსპერიმენტებს ეფუძნებოდა. ისინი ასევე ამუშავებდნენ მეთოდებს, რითაც შესაძლებელი იქნებოდა მიღებული შედეგების განზოგადება მოსახლეობის უფრო დიდ სეგმენტებზე, სხვადასხვა გეოგრაფიულ რეგიონში და სხვადასხვა ძალის (არასამთავრობო ორგანიზაციები, ადგილობრივი და ქვეყნის მთავრობები) მონაწილეობით. ამ სამუშაოებზე დაყრდნობით წარმატებით შეიქმნა პრაქტიკული რეკომენდაციები განვითარების ეკონომიკის სფეროში, სადაც აღნიშნული მეცნიერების მიდგომები და მეთოდები სტანდარტულად იქცა. 2019 წელს დიუფლომ, ბანერჯიმ და კრემერმა გაინაწილეს ნობელის პრემია ეკონომიკის დარგში, რომელიც მათ „მსოფლიოში სიღარიბესთან ბრძოლაში ექსპერიმენტული მიდგომებისთვის“ მიენიჭა. დიუფლო იყო მეორე ქალი, რომელმაც მიიღო ნობელის პრემია ეკონომიკის დარგში და, ამასთან, გახდა ამ კატეგორიაში პრემიის ყველაზე ახალგაზრდა ლაურეატი. დიუფლო არის სხვა მრავალი აკადემიური და საზოგადოებრივი ჯილდოს მფლობელი. თანამედროვე ეკონომიკის პრობლემების შესახებ გამოქვეყნებული აქვს რამდენიმე წიგნი და ასობით სამეცნიერო სტატია.[9]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ L'annuaire — Association des anciens élèves, élèves et amis de l'École normale supérieure.
- ↑ PREMIO PRINCESA DE ASTURIASDE CIENCIAS SOCIALES 2015 — Fundación Princesa de Asturias.
- ↑ CSWEP: Elaine Bennett Research Prize — AEA.
- ↑ L'ordre du Mérite distingue 1.302 "illustres et anonymes" // Le Point — Kering, 2013. — ISSN 0242-6005; 1950-7461; 2491-3677
- ↑ John von Neumann Award — Rajk László College for Advanced Studies.
- ↑ Nobel Foundation database
- ↑ The Albert O. Hirschman Prize — SSRC.
- ↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif — 2021. — P. 139. — ISSN 0242-6773
- ↑ 9.0 9.1 Esther Duflo, Encyclopædia Britannica. 2019. ნანახია 17 თებერვალი, 2020.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ტაბლეტი სიღარიბის წინააღმდეგ — რისთვის მიიღეს ნობელის პრემია ეკონომიკაში. «ტაბულა». 16 ოქტომბერი, 2019. ნანახია 17 თებერვალი, 2020.
| ||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
