წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი
ადმინისტრაციული ცენტრი	წალენჯიხა
რეგიონი	სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე
სიმჭიდროვე	40,4 კაცი/კმ²
მერი	გია ხარჩილავა
ფართობი	646,7 კმ²
მოსახლეობის რაოდენობა	26 158 კაცი (2014 წელი)
ეროვნება	ქართველები 99,56 % რუსები 0,27 % უკრაინელები 0,08 %

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი — მუნიციპალიტეტი საქართველოში, სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარეში. ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი წალენჯიხა.

გეოგრაფია

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს მდინარე ენგურისა და ჭანისწყლის ხეობებში, ტერიტორია შეადგენს 646,7 კმ²-ს. ჩრდილოეთიდან ესაზღვრება მესტიის, სამხრეთ-დასავლეთით ზუგდიდის, სამხრეთ-აღმოსავლეთითა და აღმოსავლეთით ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტები, ხოლო დასავლეთით აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა. მუნიციპალიტეტის ტერიტორია მოქცეულია ზღვისპირა ნოტიო სუბტროპიკულ ოლქში.

წიაღისეული

• დოლემიტის საბადო;
• მინერალური წყალი სქური.

ისტორია

ახლანდელი წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია 1930 წლამდე შედიოდა ზუგდიდის მაზრაში. 1930 წელს გამოიყო ცალკე რაიონად. 1963-1964 წლებში შედიოდა ზუგდიდის რაიონში. საბჭოთა პერიოდში წალენჯიხის რაიონში განვითარებული იყო მეჩაიეობა, მეცხოველეობა და მეაბრეშუმეობა. მოქმედებდა 19 კოლმეურნეობა და 1 საბჭოთა მეურნეობა. განვითარებული იყო კვების და ხე–ტყის მრეწველობა. გამოდიოდა გაზეთი „კომუნიზმის დროშით.“

2014 წელს განიხილებოდა წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის გაყოფა წალენჯიხის და ჯვარის მუნიციპალიტეტებად. ჯვარის მუნიციპალიტეტში უნდა შესულიყო ქალაქი ჯვარი და სოფლები ლია, ფახულანი, ჭალე, მუჟავა, ეწერი და ჩქვალერი, ხოლო ცენტრი ყოფილიყო ქალაქი ჯვარი. აღნიშნული გადაწყვეტილება არ იქნა მიღებული.

2021 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების არჩევნებში გია ხარჩილავა გახდა ოპოზიციის ერთადერთი წარმომადგენელი, რომელმაც არჩევნებში გაიმარჯვა და წალენჯიხის მერი გახდა.

მოსახლეობა

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის საერთო მოსახლეობა შეადგენს 26 158 ადამიანს (2014 წლის აღწერით). ამათგან, ქართველი — 99,56 %, სხვა — 0,44 %. მუნიციპალიტეტში შედის 14 ადმინისტრაციული ერთეული, მათ შორის 2 ქალაქი: წალენჯიხა და ჯვარი. სოფლის მოსახლეობა შეადგენს მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის 80%-ზე მეტს. განსახლების ძირითადი ზონა ვრცელდება ზღვის დონიდან 200-400 მეტრის ფარგლებში.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1959	29 019
1970	37 813
1979	39 477
1989	38 643
2002	40 133
2014	26 158
2021	23 300

ეკონომიკა

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე, ქალაქ ჯვართან მოქმედებს საქართველოში უდიდესი სიმძლავრის ჰიდროელექტროსადგური ენგურჰესი. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის ზუგდიდი-მესტიისა და ზუგდიდი-წალენჯიხა-ჩხოროწყუს საავტომობილო გზები. ადგილობრივი მნიშვნელობის გზების სიგრძეა 204 კმ.

ღირსშესანიშნაობები

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მდებარეობს ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის სამი ძეგლი: წალენჯიხის საკათედრო ტაძარი, სქურის ეკლესია და ენგურის თაღოვანი კაშხალი. მნიშვნელოვანი ისტორიული ძეგლია ასევე ობუჯის მონასტრის ნანგრევები.

• წალენჯიხის მაცხოვრის ფერიცვალების ტაძარი
• გამაჯისციხის ნანგრევები
• ციხე „კაცხარა“
• სამიქაოს გამოქვაბული
• საეპისკოპოსო ეკლესია
• ჯაღირის ციხე
• „წმინდა ბარბარეს“ ეკლესია
• ულურიის ციხე
• „მამუკიას კოშკი“
• „დილაქირსეს“ ციხე-სიმაგრე
• სქურის ციხის ნანგრევები
• ლესალეს ციხის ნანგრევები
• ჯგალის კონუსისებრის კოშკი
• ჯგალის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესია
• ქ. ჯვარის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ეკლესია
• ობუჯის, ჯგალის (ლეხარჩილეს), საჩინოს მშენებარე ეკლესიები.
• ციხე-კოშკი „ომუნე“

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის გეოგრაფიული რუკა

• ციხე-კოშკი მუმანა
• ლექარდეს ციხე-კოშკი
• ლეშამგეს ეკლესია
• სათოფურიანი ციხის ნანგრევები
• მაღალგორის ციხე
• „დობერას“ ციხე
• „ნაოხვამუ“ საეკლესიო კათედრა
• ჯიხა „თავდაცვითი ხასიათის“
• ჯვარის ეკლესია
• ქუაქანცალია
• წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია (ნანგრევები) XI ს.
• „ნოჯიხევი“ ციხის ნანგრევები
• „ჯიხა“ ციხის ნანგრევები (ჩქვალერი)
• „ჯიხა“ ციხის ნანგრევები (საჩინო)
• წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია (მუჟავა)
• „ნოჯიხური“ XI–XV ს.

მუზეუმები

• წალენჯიხის ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი
• ტერენტი გრანელის სახლ-მუზეუმი
• ლეო ქიაჩელის სახლ–მუზეუმი
• ტარასი კვარაცხელიას სახლ-მუზეუმი
• ეგნატე ფიფიას სახლ-მუზეუმი

გალერეა

• 
• 
• 
• 
• 

ლიტერატურა

• ჯაყელი ქ., მიქავა ა., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 286-287.

რესურსები ინტერნეტში

• ოფიციალური საიტი