ლუსენა (ფილიპინები)
|
ლუსენა | |
 | |
| ქვეყანა |
 ფილიპინები |
|---|---|
| შიდა დაყოფა | Barangay 1[1] , Barangay 2[1] , Barangay 3[1] , Barangay 4[1] , Barangay 5[1] , Barangay 6[1] , Barangay 7[1] , Barangay 8[1] , Barangay 9[1] , Barangay 10[1] , Barangay 11[1] , Barra[1] , Bocohan[1] , Cotta[1] , Gulang-Gulang[1] , Dalahican[1] , Domoit[1] , Ibabang Dupay[1] , Ibabang Iyam[1] , Ibabang Talim[1] , Ilayang Dupay[1] , Ilayang Iyam[1] , Ilayang Talim[1] , Isabang[1] , Market View[1] , Mayao Castillo[1] , Mayao Crossing[1] , Mayao Kanluran[1] , Mayao Parada[1] , Mayao Silangan[1] , Ransohan[1] , Salinas[1] და Talao-Talao[1] |
| კოორდინატები | 13°56′00″ ჩ. გ. 121°37′00″ ა. გ. / 13.93333° ჩ. გ. 121.61667° ა. გ. |
| დაარსდა | 1 ივნისი, 1882 |
| ფართობი | 80.21 კმ² |
| ცენტრის სიმაღლე | 61 მეტრი |
| მოსახლეობა | 278 924 (1 მაისი, 2020)[2] |
| სატელეფონო კოდი | 42 |
| საფოსტო ინდექსი | 4300 და 4301 |
| ოფიციალური საიტი | http://lucenacity.gov.ph/ |
  | |
ლუსენა (ოფიციალურად ქალაქი ლუსენა; ტაგ: Lungsod ng Lucena) — პირველი კლასის მაღალურბანიზებული ქალაქი კალაბარსონის (რეგიონი IV-A) რეგიონში, ფილიპინებში. კესონის პროვინციის დედაქალაქი. ლუსენა გეოგრაფიულად კესონის პროვინციაში მდებარეობს, თუმცა ადმინისტრაციული და სამთავრობო თვალსაზრისით, პროვინციისგან დამოუკიდებელია. სტატისტიკური და გეოგრაფიული მიზნებით ლუსენას კესონის პროვინციის შემადგენლობაში შეჰყავთ. 2015 წლის აღწერით, ქალაქის მოსახლეობა 266 248 ადამიანია.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ადრეული ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1570-იან წლებში ტაიაბასის პროვინცია პირველად კაპიტან ხუან დე სალკედომ გამოიკვლია. 1580-1583 წლებში ფრანცისკანელმა ბერებმა, ხუან დე პლასენკიამ და დიეგო დე ოროპესამ ქალაქი დააარსეს, რომელსაც ასევე ტაიაბასი უწოდეს. ქალაქს ესპანელები ფრანცისკანელი მისიონერების მეშვეობით მართავდნენ, ხოლო ლუსენა მისი ერთ-ერთი ბარიო იყო.
XVI საუკუნეში ესპანელები ამ ადგილს პეიზაჟების სილამაზის გამო „ბუენავისტას“ ეძახდნენ. წლების შემდეგ ბარიოს „ოროქუიეტა“ შეარქვეს. საუკუნის შემდეგ, მუსმიმმა მეკობრეებმა მთელი ფილიპინების სანაპიროზე თავდასხმები დაიწყეს და მათ თარეშს ვერც ოროქუიეტა გადაურჩა. ადგილობრივებმა მეკობრეთაგან თავდასაცავად სანაპიროზე ფორტი ააგეს, რომელიც დღევანდელი კოტას, მაიაოს ბარანგაის ადგილას მდებარეობდა, თუმცა დღეისთვის აღარაა შემორჩენილი. ამის შემდეგ ადგილს „კოტა“ უწოდეს, რაც ტაგალური სიტყვის კუტა (ფორტი) ესპანური ფორმაა. კოტის პორტში ადგილობრივი საზღვაო ვაჭრობის განვითარებამ და მორო მეკობრეების საბოლოო დამარცხებამ და ლუსონისა და ვისაიასის წყლებიდან განდევნამ, ლუსენას განვითარების შესაძლებლობა მისძა და საბოლოოდ, 1901 წელს ქალაქი ტაიაბასის დედაქალაქი გახდა.
1879 წლის 5 ნოემბერს უზენაესი სამოქალაქო ბრძანების თანახმად ქალაქს ესპანელი ბერის, მამა მარიანო განჯას საპატივცემულოდ „ლუსენა“ ეწოდა. მამა გრანჯა პასუხისმგებელი იყო ბარიოს განვითარებაზე, რომელიც 1881 წელს სამრევლო გახდა. ლუსენა დამოუკიდებელი მუნიციპალიტეტი 1882 წლის 1 ივნისს გახდა.
1896 წლის ფილიპინების რევოლუციის დროს ლუსენის მოსახლეობაც წინააღმდეგობის მოძრაობას წარმოადგენდა. ადგილობრივ რევოლუციონერებს ხოსე საბალერო მეთაურობდა. შემდეგში ლუსენის რევოლუციური მთავრობა მიგელ არგუილესმა და ხოსე ბარსელონამ ჩამოაყალიბეს.
გეოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლუსენა მდებარეობს მანილიდან 132 კმ-ით სამხრეთით. ქალაქი ორ მდინარეს შორისაა მოქცეული: აღმოსავლეთით დუმაკა, ხოლო დასავლეთით იიამი მდებარეობს. ქალაქის ბუნებრივი დრენაჟის ფუნქციას კიდევ შვიდი მდინარე და ექვსი შენაკადი ასრულებს. ქალაქის დასავლეთით ტაიაბასის ყურე მდებარეობს, რომლითაც ლუსენა სხვა ქალაქებს უკავშირდება, მათ შორის ვისაიასის პორტებსაც.
პროვინციული დედაქალაქის სტატუსის გამო ლუსენაში მრავალი სამთავრობო სააგენტოს, ბიზნეს, საბანკო და საფინანსო დაწესებულებების ოფისები მდებარეობს.
ბარანგაიები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ქალაქი იყოფა 33 ბარანგაიდ.
- ბარანგაი 1 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 2 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 3 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 4 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 5 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 6 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 7 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 8 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 9 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 10 (პობლასიონი)
- ბარანგაი 11 (პობლასიონი)
- ბარა
- ბოკოჰანი
- კოტა
- გულანგ-გულანგი
- დალაჰიკანი
- დომუა
- იბაბანგ-დუპაი
- იბაბანგ-იამ
- იბაბანგ-ტალიმი
- ილაიანგ-დუპაი
- ილაიანგ-იამი
- ილაიანგ-ტალიმი
- ისაბანგი
- მარკეტ-ვიუ
- მაიაო-კასტილო
- მაიაო-ქროსინგი
- მაიაო-კანლურანი
- მაიაო-პარადა
- მაიაო-სილანგანი
- რანსოჰანი
- სალინასი
- ტალაო-ტალაო
კლიმატი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კორონას კლიმატური საკლასიფიკაციო სისტემის მიხედვით ლუსენა III ტიპის კლიმატურ სარტყელში მდებარეობს.[3] იგი ხასიათდება არაგამოკვეთილი მშრალი და წვიმიანი სეზონებით. წვიმების სეზონი ძირითადად ივნისიდან ნოემბრამდეა, ზოგჯერ კი დეკემბრამდეც გრძელდება, როდესაც სამხრეთ-დასავლეთის მუსონური კლიმატი დომინირებს. მშრალი სეზონი იანვრიდან მაისამდეა, თუმცა ზოგჯერ მოულოდნელი წვიმებიც მოდის. საშუალო წლიური ტემპერატურა 27 °C-ია. ყველაზე ცივი თვე თებერვალია, როცა ტემპერატურა 20 °C-მდე ეცემა, ხოლო ყველაზე თბილი თვე მაისია, რომლის დროსაც საშუალო ტემპერატურა 35 °C-ია. ლუსენაში ივნისიდან ოქტომბრამდე სამხრეთ-დასავლეთის მუსონური ქალები ქრის, ხოლო დეკემბრიდან თებერვლამდე ქალაქში ჩრდილო-აღმოსავლეთის ქარები ქრის.
ადგილობრივი მმართველობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
7160-ე რესპუბლიკური აქტის III წიგნის, II თავის, II ნაწილისა და 1991 წლის ადგილობრივი მმართველობის კოდის თანახმად, ქალაქის მთავრობა შედგება მერის (ალკალდე), ვიცე-მერის (ბისე-ალკალდე) და საკანონმდებლო ორგანოს Sangguniang Panlungsod-ის (ქალაქის საბჭო) წევრებისგან (კაგავადი), რომლებიც სამი წლის ვადით აირჩევიან და ზედიზედ სამჯერ შეიძლება იქნენ არჩეული.
ქალაქის ყოფილი მერები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ესპანური ოკუპაციის პერიოდში მუნიციპალიტეტის მეთაურები ხორხე ზაბალერო (მუნიციპალუტი კაპიტანი, 1896) და კრისტიანო მარკინესი (ლუცენის პირველი მუნიციპალური პრეზიდენტი) იყვნენ. ამერიკის სამოქალაქო მმართველობის დროს მუნიციპალური პრეზიდენტები იყვნენ გაბრიელ კორდი (1902–1903), გრეგორიო მარკესი (1903–1904), ხუან კარმონა (1904–1906), ვენაკიო კებლარი (1906–1910), ფელიკიანო ზოლეტა (1910–1912), ფორტუნატო ალვარესი (1912–1916), პედრო ნიევა (1916–1919, 1919–1922), ხოსე ნავა (1922–1925), ვერნაკიო კებლარი (1925–1928), დომინგო გამბოა (1928–1931) და ფერნანდო ბარსელონა (1931–1934).[4][5][6]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
Lucena, ტურისტული მეგზური ვიკივოიაჟზე
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 1.20 1.21 1.22 1.23 1.24 1.25 1.26 1.27 1.28 1.29 1.30 1.31 1.32 https://psa.gov.ph/classification/psgc/?q=psgc/barangays/0431200000
- ↑ 2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President — Philippine Statistics Authority, 2021.
- ↑ Corporal-Lodangco, Irenea L.; Leslie, Lance M. (2017). „Defining Philippine Climate Zones Using Surface and High-Resolution Satellite Data“. Procedia Computer Science. 114 (2017): 324–332. doi:10.1016/j.procs.2017.09.068 – წარმოდგენილია Science Direct-ის მიერ. ციტატა: „Philippine climate zones traditionally were classified from a rain-gauge network, using the Modified Coronas Classification (MCC). MCC uses average monthly rainfall totals to define four climate zones: Types I-IV. Types I and III have wet and dry seasons, whereas Types II and IV have wet seasons but no dry seasons.“
- ↑ Lucena City Mayors from 1896 to Present.
- ↑ BERSAMIN, LUCAS P.. TALAGA v. COMELEC. Arellano Law Fovndation.
- ↑ Araneta, Sandy (June 12, 2011). „SC orders removal of Lucena City mayor“. The Philippine Star. philstar GLOBAL. ციტირების თარიღი: 4 July 2020.
| ||||||||||||||
| |||||||||||||
