ვიკიპედია:ახალი თავფურცელი 9

ეს არის ვიკიმედიის თავისუფალი მრავალენოვანი ენციკლოპედიის პროექტი.

ამჟამად ქართულ ენაზე დამუშავების პროცესშია 172 252 სტატია.

თემატური საძიებელი · ანბანური საძიებელი · ახალი სტატიები · ყავახანა

მეგზური · ხშირი შეკითხვები · საავტორო უფლებები · მოგვწერეთ@

სარჩევი რედ.

მთავარი სიახლეები რედ.

კოპენჰაგენში მდებარე ისტორიული ნაგებობა ბორსენი ხანძრის შედეგად ძლიერ დაზიანდა.
საიმონ ჰარისი (ფოტოზე) ირლანდიის ყველაზე ახალგაზრდა პრემიერ-მინისტრი გახდა.
ბრიტანელი ფიზიკოსი, ნობელის პრემიის ლაურეატი პიტერ ჰიგსი 94 წლის ასაკში გარდაიცვალა.
პეტერ პელეგრინი სლოვაკეთის პრეზიდენტად აირჩიეს.
საქართველოს საფეხბურთო ნაკრებმა საბერძნეთი დაამარცხა და ევროპის ჩემპიონატის საგზური ისტორიაში პირველად მოიპოვა
შვედეთი ნატოს წევრი გახდა.

მიმდინარე: რუსეთის შეჭრა უკრაინაში; ისრაელ-ჰამასის ომი.

რჩეული სტატია რედ.

დიდი აფეთქება — დაკვირვებადი სამყაროს ყველაზე მიღებული კოსმოლოგიური მოდელი მისი არსებობის უადრესი პერიოდებიდან შემდგომი ევოლუციის ჩათვლით. მოდელი აღწერს, თუ როგორ გაფართოვდა სამყარო მაღალი სიმკვირივისა და ტემპერატურის საწყისი მდგომარეობიდან და გვთავაზობს დაკვირვებადი ფენომენების ფართო სპექტრის, მათ შორის, მსუბუქი ელემენტების გავრცელების, კოსმოსური მიკროტალღური ფონის (CMB) და სამყაროს ფართომასშტაბიანი სტრუქტურის ახსნას. მნიშვნელოვანია, რომ დიდი აფეთქების თეორია თანხვედრაშია ჰაბლი–ლემეტრის კანონთან — რაც უფრო შორს არიან გალაქტიკები დედამიწიდან, მით უფრო სწრაფად შორდებიან ისინი პლანეტას. თეორია, ფიზიკის დადგენილი კანონების გამოყენებით, ახდენს ამ დაკვირვების ექსტრაპოლაციას უკან დროში. ეს შედეგად იძლევა კოსმოსის ზრდად კონცენტრაციას, რასაც წინ უძღოდა გრავიტაციული სინგულარობა, რომელშიც დროისა და სივრცის ცნებები მნიშვნელობას კარგავს (ე.წ. „დიდი აფეთქების“ სინგულარობა). სამყაროს გაფართოების სიჩქარის დეტალური გამოთვლების თანახმად, აღნიშნულ სინგულარობას ადგილი ჰქონდა დაახლოებით 13.8 მილიარდი წლის წინ, რაც, შესაბამისად, სამყაროს ასაკს წარმოადგენს. საწყისი გაფართოების (იგივე „დიდი აფეთქების“) შემდეგ სამყარო საკმარისად გაგრილდა, რათა შესაძლებელი გამხდარიყო სუბატომური ნაწილაკების, მოგვიანებით კი, ატომების წარმოქმნა. ამ პირველადი ელემენტების (წყალბადის, შედარებით მცირე რაოდენობით კი ჰელიუმის და ლითიუმის) გიგანტური ღრუბლები, მოგვიანებით, გრავიტაციის ძალით, შეიკუმშა ადრეულ ვარსკვლავებად და გალაქტიკებად, რომელთა შთამომავლებზე დაკვირვება დღესაც შესაძლებელია.

10 მაისი — ამ დღეს... რედ.

1497 : ამერიგო ვესპუჩის მეორე მოგზაურობა დაიწყო ახალ მსოფლიოში.

1503 : ქრისტეფორე კოლუმბი და მისი ეკიპაჟი პირველი ევროპელები გახდნენ კაიმანის კუნძულებზე, რომელთაც მათ „Las Tortugas“ დაარქვეს მრავალრიცხოვანი ზღვის კუების გამო.

1810 : თბილისიდან რუსებს გაქცეულმა სოლომონ II-მა ახალციხეს შეაფარა თავი.

1824 : ლონდონში ეროვნული გალერეა გაიხსნა საზოგადოებისთვის, კოლექციონერი ჯონ ჯულიუს ენგერსტაინის ყოფილ ბინაში.

1857 : კოლონიურ ინდოეთში სეპოის აჯანყება დაიწყო ბრიტანეთის ოსტინდოეთის კომპანიის მმართველობის წინააღმდეგ.

1871 : ფრანკფურტის ზავით დასრულდა საფრანგეთ-პრუსიის ომი.

1893 : აშშ-ის უზენაესმა სასამართლომ პომიდორს (სურათზე) ხილის ნაცვლად ბოსტნეულის სტატუსი მიანიჭა.

1924 : ედგარ ჰუვერი აშშ-ის ფედერალური საგამოძიებო ბიუროს პირველი დირექტორი გახდა.

1940 : უინსტონ ჩერჩილი დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი გახდა.

1981 : საფრანგეთის პრეზიდენტად ფრანსუა მიტერანი აირჩიეს.

2010 : ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციამ წევრებად მიიწვია ესტონეთი, ისრაელი და სლოვენია.

2011 : „Microsoft“-მა ინტერნეტ-სატელეფონო მომსახურების „Skype“-ის $8.5 მილიარდად შესყიდვის შესახებ განაცხადა.

იცოდით, რომ... რედ.

ვიკიპედიის ახალი მასალებიდან:

რალფ ნორმან ენჯელი არის ერთადერთი ნობელის პრემიის ლაურეატი, რომელმაც ჯილდო წიგნის გამოცემისთვის მოიპოვა.
იოანე II პირველი პაპი იყო, რომელმაც სახელი შეიცვალა პაპად არჩევის შემდეგ.
უილიამ პიტი (სურათზე) დიდი ბრიტანეთის ყველაზე ახალგაზრდა პრემიერ-მინისტრია, 1783 წელს თანამდებობის დაკავების მომენტში იგი 24 წლის იყო.
მეტამორფოზის ბოლო სტადიაზე (იმაგო) ერთდღიურები არ იკვებებიან და ცოცხლობენ ცოტა ხანს — რამდენიმე საათიდან ერთ ან რამდენიმე დღემდე.
ჰაიტის პრეზიდენტი ჟან-კლოდ დიუვალიე მსოფლიოში ყველაზე ახალგაზრდა პრეზიდენტად ითვლება, მან თანამდებობა 19 წლის ასაკში დაიკავა.
ზღვის მამლებს მკერდის წინა 3 სხივი თითისებრ გამონაზარდებად აქვთ გარდაქმნილი, რომელთა დახმარებითაც ფსკერზე ცოცავენ და საკვებს ეძებენ.

დღის ფოტო რედ.

არენბერგის სასახლე, ლუვენის კათოლიკური უნივერსიტეტი, ბელგია.

რა ვაკეთოთ... რედ.

დობილი პროექტები რედ.

	ვიქსიკონი მრავალენოვანი ლექსიკონი
	ვიკიწიგნები თავისუფალი სახელმძღვანელოები და ტექსტები
	ვიკიციტატა ციტატების კრებული
	ვიკიწყარო საზოგადოებრივი დომენის ლიტერატურა
	ვიკისახეობები სახეობების კატალოგი
	ვიკისიახლეები მსოფლიო სიახლეების პორტალი
	ვიკისაწყობი მულტიმედიური ფაილების საცავი
	მეტა-ვიკი ვიკიმედიის პროექტების კოორდინაცია

@მოგვწერეთ

თარგი:მთავარი გვერდის ინტერვიკი