კლარჯეთის საერისთავო: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
მNo edit summary |
||
ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Iberia-ka.svg|310px|მინი|იბერიის სამეფოს რუკა ფარნავაზის დროს, რომლის საერისთავოთაგან ერთ-ერთი კლარჯეთი.]] |
[[ფაილი:Iberia-ka.svg|310px|მინი|იბერიის სამეფოს რუკა ფარნავაზის დროს, რომლის საერისთავოთაგან ერთ-ერთი კლარჯეთი.]] |
||
'''კლარჯეთის საერისთავო''' — ისტორიული საქართველოს ადმინისტრაციული ერთეული. [[ფარნავაზ I]]-ის ეპოქაში ქართლის ანუ [[იბერიის სამეფო|იბერიის სამეფო]] 1 სასპასპეტოდ და 8 საერისთავოდ იყო დაყოფილი,<ref>გ. მამულია, სტ. „ფარნავაზი“, ქსე, ტ.10, გვ. 232</ref> მათგან ერთ-ერთი კი კლარჯეთი იყო. მის ეპოქაში იგი საკუთრივ კლარჯეთის გარდა [[შავშეთი|შავშეთსა]] და [[ტაო|ამიერ-ტაოსაც]] მოიცავდა. საერისთავოს დაარსება მოხდა მას შემდეგ რაც ფარნავაზმა მოახერხა [[აზონი|აზონის]] დამარცხება და [[არიან-ქართლი|არიან-ქართლის]] ინკორპორაცია მოახდინა.<ref>ქართლის ცხოვრება, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, ტ. I, თბილისი, 1955, გვ. 4</ref> [[ქართლის ცხოვრება|„ქართლის ცხოვრება“]] მეფის მიერ კლარჯეთის ერისთავის დანიშვნას შემდეგნაირად მოიხსენიებს: |
'''კლარჯეთის საერისთავო''' — ისტორიული საქართველოს ადმინისტრაციული ერთეული. [[ფარნავაზ I]]-ის ეპოქაში ქართლის ანუ [[იბერიის სამეფო|იბერიის სამეფო]] 1 სასპასპეტოდ და 8 საერისთავოდ იყო დაყოფილი,<ref>გ. მამულია, სტ. „ფარნავაზი“, ქსე, ტ.10, გვ. 232</ref> მათგან ერთ-ერთი კი კლარჯეთი იყო. მის ეპოქაში იგი საკუთრივ კლარჯეთის გარდა [[შავშეთი|შავშეთსა]] და [[ტაო|ამიერ-ტაოსაც]] მოიცავდა. საერისთავოს დაარსება მოხდა მას შემდეგ რაც ფარნავაზმა მოახერხა [[აზონი|აზონის]] დამარცხება და [[არიან-ქართლი|არიან-ქართლის]] ინკორპორაცია მოახდინა.<ref>ქართლის ცხოვრება, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, ტ. I, თბილისი, 1955, გვ. 4</ref> [[ქართლის ცხოვრება|„ქართლის ცხოვრება“]] მეფის მიერ კლარჯეთის ერისთავის დანიშვნას შემდეგნაირად მოიხსენიებს: |
||
{{ციტირება|(ფარნავაზმა) ...გაგზავნა კლარჯეთის ერის-თავად, და მისცა არსიანითგან ზღუამდე.|||[http://www.amsi.ge/istoria/qc/qarTlis_cxovreba_1_3.html ლეონტი მროველი, ცხოვრება ქართველთა მეფეთა, თავი მესამე]}} |
{{ციტირება|(ფარნავაზმა) ...გაგზავნა კლარჯეთის ერის-თავად, და მისცა არსიანითგან ზღუამდე.|||<ref>[http://www.amsi.ge/istoria/qc/qarTlis_cxovreba_1_3.html ლეონტი მროველი, ცხოვრება ქართველთა მეფეთა, თავი მესამე]</ref>}} |
||
საერისთავოს უძველესი ცენტრი იყო ციხე [[თუხარისი]], რომელიც ქართული საისტორიო ტრადიციის თანახმად, ქართველთა ერთ-ერთ ლეგენდარულ ეთნარქს - [[ოძრხოსი|ოძრხოსს]] დაუარსებია.<ref>დ. მუსხელიშვილი, სტ „თუხარისი“, ქსე, ტ.5, გვ. 30</ref> |
საერისთავოს უძველესი ცენტრი იყო ციხე [[თუხარისი]], რომელიც ქართული საისტორიო ტრადიციის თანახმად, ქართველთა ერთ-ერთ ლეგენდარულ ეთნარქს - [[ოძრხოსი|ოძრხოსს]] დაუარსებია.<ref>დ. მუსხელიშვილი, სტ „თუხარისი“, ქსე, ტ.5, გვ. 30</ref> |
||
ხაზი 19: | ხაზი 19: | ||
{| class="wikitable" border="10" cellpadding="10" cellspacing="10" |
{| class="wikitable" border="10" cellpadding="10" cellspacing="10" |
||
|----- |
|----- |
||
! colspan="10" bgcolor="silver" | |
! colspan="10" bgcolor="silver" | [[ქართლი|ქართლის]], [[კლარჯეთი|კლარჯეთ]]-[[ჯავახეთი|ჯავახეთის]] და [[გარდაბანი (მხარე)|გარდაბნის]] მმართველები |
||
|----- |
|----- |
||
!bgcolor="silver" width="25%"| სახელი |
!bgcolor="silver" width="25%"| სახელი |
||
!bgcolor="silver" width="25%"| მმართველობის წლები |
!bgcolor="silver" width="25%"| მმართველობის წლები |
||
!bgcolor="silver" width="25%"| ტიტული |
!bgcolor="silver" width="25%"| ტიტული |
||
|----- |
|||
| colspan="4" align="center" bgcolor=#FFCB31 | <center>'''[[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მთავრები]]'''</center> |
|||
|----- |
|----- |
||
| '''[[გუარამი|გუარამ I კურაპალატი]]''' || align="center" | [[575]] – [[600]] |
| '''[[გუარამი|გუარამ I კურაპალატი]]''' || align="center" | [[575]] – [[600]] |
||
| [[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მეფე]] [[კურაპალატი]]. მამა [[სტეფანოზ I|სტეფანოზ I-ისა]] და დემეტრესი (აშენებდეს ეკლესიასა [[მცხეთის ჯვარი|ჯუარის მცხეთას.]] [http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf]) |
| [[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მეფე]] [[კურაპალატი]]. მამა [[სტეფანოზ I|სტეფანოზ I-ისა]] და დემეტრესი (აშენებდეს ეკლესიასა [[მცხეთის ჯვარი|ჯუარის მცხეთას.]] <ref>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ-დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ]</ref>) |
||
|----- |
|----- |
||
| '''[[სტეფანოზ I]]''' || align="center" | [[600]] – [[619]] |
| '''[[სტეფანოზ I]]''' || align="center" | [[600]] – [[619]] |
||
| [[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მთავარი]] |
| [[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მთავარი]] |
||
|----- |
|----- |
||
⚫ | |||
| colspan="4" align="center" bgcolor=#FFCB31 | <center>'''კლარჯეთის ერისთავები'''</center> |
|||
⚫ | |||
|----- |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|----- |
|----- |
||
| '''[[ვარაზ-ბაკური (ქართლის ერისთავი)|ვარაზ-ბაკურ]]''' || align="center" | [[678]] – [[705]] |
| '''[[ვარაზ-ბაკური (ქართლის ერისთავი)|ვარაზ-ბაკურ]]''' || align="center" | [[678]] – [[705]] |
||
ხაზი 42: | ხაზი 38: | ||
|----- |
|----- |
||
| '''ნერსე''' || align="center" | [[705]] – [[742]] |
| '''ნერსე''' || align="center" | [[705]] – [[742]] |
||
| ძენი მისნი ფილიპე და სტეფანოზ და [[ადარნასე ბაგრატიონი|ადარნასე]] [http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf], ძე ვასაკ ბაგრატუნისა. იჭერს მამის სამფლობელოს. ექვემდებარება ბერძნებს († [[742]]) [http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532]. |
| ძენი მისნი ფილიპე და სტეფანოზ და [[ადარნასე ბაგრატიონი|ადარნასე]] <ref>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ-დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ]</ref>, ძე ვასაკ ბაგრატუნისა. იჭერს მამის სამფლობელოს. ექვემდებარება ბერძნებს († [[742]]) <ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532 ვახუშტი ბატონიშვილის "საქართველოს ისტორია"]</ref>. |
||
|----- |
|----- |
||
| '''[[ადარნასე ბაგრატიონი]]''' || align="center" | [[742]] – [[779]] |
| '''[[ადარნასე ბაგრატიონი]]''' || align="center" | [[742]] – [[779]] |
||
| [[ერისთავთ-ერისთავი|ერისთავთ ერისთავი]]. განაგებს სამფლობელოს მამისას; ძმებს უმკვიდრებს ერისთაობას და ექვემდებარება ბერძნებს († [[779]]). დაქორწინდა [[ნერსე II|ნერსეს]] ქალიშვილზე, რომლისგან ეყოლა: [[აშოტ I დიდი|აშოტი I]], გურგენი და [[ლატავრი ბაგრატიონი|ლატავრი]] (ცოლი — [[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მთავრის]] [[ |
| [[ერისთავთ-ერისთავი|ერისთავთ ერისთავი]]. განაგებს სამფლობელოს მამისას; ძმებს უმკვიდრებს ერისთაობას და ექვემდებარება ბერძნებს († [[779]]). დაქორწინდა [[ნერსე II|ნერსეს]] ქალიშვილზე, რომლისგან ეყოლა: [[აშოტ I დიდი|აშოტი I]], გურგენი და [[ლატავრი ბაგრატიონი|ლატავრი]] (ცოლი — [[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მთავრის]], [[ჯუანშერი (ერისმთავარი)|ჯუანშერისა.]]) |
||
|----- |
|----- |
||
|colspan="6" |<small> ''[[780]] – [[826]] [[წელი|წლებში]] [[კლარჯეთი]] [[არაბთა სახალიფო|არაბთა სახალიფომ]] დაიკავა.</center> |
|colspan="6" |<small> ''[[780]] – [[826]] [[წელი|წლებში]] [[კლარჯეთი]] [[არაბთა სახალიფო|არაბთა სახალიფომ]] დაიკავა.</center> |
||
ხაზი 52: | ხაზი 48: | ||
|----- |
|----- |
||
| '''[[ადარნასე I]]''', [[აშოტ I დიდი|აშოტ კურაპალატის]] უფროსი ძე || align="center" | [[826]] – [[867]] |
| '''[[ადარნასე I]]''', [[აშოტ I დიდი|აშოტ კურაპალატის]] უფროსი ძე || align="center" | [[826]] – [[867]] |
||
| [[კლარჯეთი|კლარჯეთის]] [[ხელმწიფე]]. მამა [[გურგენ I|გურგენ |
| [[კლარჯეთი|კლარჯეთის]] [[ხელმწიფე]]. მამა [[გურგენ I|გურგენ I-სა]], [[აშოტ კეკელა|აშოტ II კეკელასი]] და [[სუმბატ არტანუჯელი|სუმბატ I მამფალი არტანუჯელისა.]] |
||
|----- |
|----- |
||
| '''[[გურგენ I]]''', [[ადარნასე I|ადარნასე I-ის]] ძე || align="center" | [[867]] – [[891]] |
| '''[[გურგენ I]]''', [[ადარნასე I|ადარნასე I-ის]] ძე || align="center" | [[867]] – [[891]] |
||
ხაზი 67: | ხაზი 63: | ||
|----- |
|----- |
||
| '''[[გურგენ IV|გურგენ IV დიდი]]'''. ადარნასეს II-ის († [[896]]) ძე.|| align="center" | [[918]] – [[14 თებერვალი]], [[941]] |
| '''[[გურგენ IV|გურგენ IV დიდი]]'''. ადარნასეს II-ის († [[896]]) ძე.|| align="center" | [[918]] – [[14 თებერვალი]], [[941]] |
||
| [[კლარჯეთი|კლარჯეთის]] [[ერისთავთ-ერისთავი|ერისთავთ ერისთავი]] და მაგისტროსი. [[კლარჯეთი|კლარჯეთის]], [[ჯავახეთი|ჯავახეთის]], [[აჭარა|აჭარისა]] და [[ნიგალი|ნიგალის]] მფლობელი (ცოლი — ქალი აშოტ IV კისკასისა). მამა ერთადერთი ქალიშვილისა (ცოლი აფხაზთა მეფის [[კონსტანტინე III (აფხაზთა მეფე)|კონსტანტინე |
| [[კლარჯეთი|კლარჯეთის]] [[ერისთავთ-ერისთავი|ერისთავთ ერისთავი]] და მაგისტროსი. [[კლარჯეთი|კლარჯეთის]], [[ჯავახეთი|ჯავახეთის]], [[აჭარა|აჭარისა]] და [[ნიგალი|ნიგალის]] მფლობელი (ცოლი — ქალი აშოტ IV კისკასისა). მამა ერთადერთი ქალიშვილისა (ცოლი აფხაზთა მეფის [[კონსტანტინე III (აფხაზთა მეფე)|კონსტანტინე III-ის]] ძის [[ბაგრატ II (აფხაზთა მეფე)|ბაგრატ II-ისა]]). † [[941|941 წლის]] [[14 თებერვალი|14 თებერვალს]]. [[გურგენ IV|გურგენ IV დიდის]] სამფლობელოები [[კლარჯეთის სამთავრო|კლარჯეთის სამთავროს]] დამაარსებლებმა, ტაოს ბაგრატიონთა II შტოს წარმომადგენლებმა დაიკავეს. |
||
|----- |
|----- |
||
|} |
|} |
||
ხაზი 81: | ხაზი 77: | ||
| colspan="4" align="center" bgcolor=#FFCB31 | <center>'''[[კლარჯეთი|კლარჯეთის]] [[ბაგრატიონები|ბაგრატიონთა]] II შტო'''</center> |
| colspan="4" align="center" bgcolor=#FFCB31 | <center>'''[[კლარჯეთი|კლარჯეთის]] [[ბაგრატიონები|ბაგრატიონთა]] II შტო'''</center> |
||
|----- |
|----- |
||
| '''[[აშოტ კეკელა|აშოტ II კეკელა]]''', [[ადარნასე I|ადარნასე I კლარჯის]] ძე || align="center" | [[ |
| '''[[აშოტ კეკელა|აშოტ II კეკელა]]''', [[ადარნასე I|ადარნასე I კლარჯის]] ძე || align="center" | [[IX საუკუნე|IX]] – [[867]] |
||
| [[არტანუჯის ციხე|არტანუჯის]] [[ერისთავი]]. მამა გურგენ II კურაპალატისა და სუმბატ II არტანუჯელი ანთიპატრიკისა. |
| [[არტანუჯის ციხე|არტანუჯის]] [[ერისთავი]]. მამა გურგენ II კურაპალატისა და სუმბატ II არტანუჯელი ანთიპატრიკისა. |
||
|----- |
|----- |
||
ხაზი 114: | ხაზი 110: | ||
| [[არტანუჯის ციხე|არტანუჯის]] [[ერისთავი]]. მამა დემეტრესი ([[კონსტანტინეპოლი|კონსტანტინეპოლს]] წავიდა). † [[1012|1012 წელს]], [[თმოგვის ციხე|თმოგვის ციხეში.]] |
| [[არტანუჯის ციხე|არტანუჯის]] [[ერისთავი]]. მამა დემეტრესი ([[კონსტანტინეპოლი|კონსტანტინეპოლს]] წავიდა). † [[1012|1012 წელს]], [[თმოგვის ციხე|თმოგვის ციხეში.]] |
||
|----- |
|----- |
||
| '''[[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III]]''', [[გურგენი|გურგენ |
| '''[[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III]]''', [[გურგენი|გურგენ II-ის]] ძე || align="center" | [[1011]] – [[1014]] |
||
| [[საქართველოს სამეფო|გაერთიანებული საქართველოს მეფე]] |
| [[საქართველოს სამეფო|გაერთიანებული საქართველოს მეფე]] |
||
|----- |
|----- |
||
ხაზი 124: | ხაზი 120: | ||
== [[ლიტერატურა]] == |
== [[ლიტერატურა]] == |
||
* [http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf/ სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა |
* [http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf/ სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] |
||
== სქოლიო == |
== სქოლიო == |
15:54, 10 დეკემბერი 2018-ის ვერსია
კლარჯეთის საერისთავო — ისტორიული საქართველოს ადმინისტრაციული ერთეული. ფარნავაზ I-ის ეპოქაში ქართლის ანუ იბერიის სამეფო 1 სასპასპეტოდ და 8 საერისთავოდ იყო დაყოფილი,[1] მათგან ერთ-ერთი კი კლარჯეთი იყო. მის ეპოქაში იგი საკუთრივ კლარჯეთის გარდა შავშეთსა და ამიერ-ტაოსაც მოიცავდა. საერისთავოს დაარსება მოხდა მას შემდეგ რაც ფარნავაზმა მოახერხა აზონის დამარცხება და არიან-ქართლის ინკორპორაცია მოახდინა.[2] „ქართლის ცხოვრება“ მეფის მიერ კლარჯეთის ერისთავის დანიშვნას შემდეგნაირად მოიხსენიებს:
„ | (ფარნავაზმა) ...გაგზავნა კლარჯეთის ერის-თავად, და მისცა არსიანითგან ზღუამდე. | “ |
—[3] |
საერისთავოს უძველესი ცენტრი იყო ციხე თუხარისი, რომელიც ქართული საისტორიო ტრადიციის თანახმად, ქართველთა ერთ-ერთ ლეგენდარულ ეთნარქს - ოძრხოსს დაუარსებია.[4]
I საუკუნეში, კლარჯეთის საერისთავოს იმჟამინდელმა ერისთავმა, დაიმსახურა მეფე ადერკის წყრომა. მიზეზი ის იყო, რომ ერისთავი მის სამფლობელოში ჩასულ ანდრია პირველწოდებულს, შემწყნარებლური დამოკიდებულებით შეხვდა.[5]
III საუკუნის შუა ხანებში კლარჯეთის ერისთავი, „ქვემო ივერიის“ ანუ დასავლეთ საქართველოს სხვა ოთხ ერისთავთან ერთად, მეფე ამაზასპის წინააღმდეგ მიმართულ აჯანყებაში მონაწილეობდა.[6]
V საუკუნეში, სავარაუდოდ 456[7] წელს, ვახტანგ გორგასალმა ბიზანტიისაგან დაიბრუნა დაახ. 370 წელს წართმეული კლარჯეთი და მის გამგებლად თავისი ძუძუმტე, არტავაზი დანიშნა. სააღმშენებლო საქმიანობის დაწყებასთან ერთად, მეფემ ადმინისტრაციული ცვლილებაც მოახდინა და ერისთავის რეზიდენციად ახლადაშენებული არტანუჯი დაადგინა.
ერისთავმა არტავაზმა, მეფის ბრძანებით განაახლა ახიზის და ააშენა არტანუჯის ციხეები. მანვე ააშენა ოპიზის მონასტერი, მერეს, შინდობისა და ახიზის ეკლესიები.[8]
კლარჯეთის საერისთავომ არსებობა იბერიის სამეფოს გაუქმების შემდეგ, ქართლის საერისმთავროს არსებობის პერიოდშიც განაგრძო. სტეფანოზ I-დან აშოტამდე მას უშუალოდ ბაგრატიონები განაგებდნენ.[9] აშოტის გარდაცვალების და ბაგრატიონთა ტაოსა და კლარჯეთის შტოებად გაყოფის შემდეგ, კლარჯეთის ერისთავობა ამ უკანასკნელთ ერგოთ, თუმცა ისინი ქართველთა სამეფოს მეფეებს, ანუ ტაოს შტოს ბაგრატიონებს დაემორჩილნენ. დაახლოებით 1011 წელს ბაგრატ მესამემ დააპატიმრა და განდევნა „კლარჯ ხელმწიფეთა“ შტო.[10]
1191 წელს, ზაქარია ასპანისძის თამარ მეფის მიერ, შავშეთის, კლარჯეთისა (არტანუჯის) და ტაოს ერისთავად დამტკიცების შემდგომ, კლარჯეთი დანარჩენ ორთან ერთად, გაერთიანდა ერთ, ფანასკეთის (ანუ ტაოს) მონაპირე საერისთავოში, რომლის ცენტრიც ციხესიმაგრე ფანასკეთში იყო.[11]
ქართლის, კლარჯეთ-ჯავახეთის და გარდაბნის მმართველები | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
სახელი | მმართველობის წლები | ტიტული | |||||||
გუარამ I კურაპალატი | 575 – 600 | ქართლის მეფე კურაპალატი. მამა სტეფანოზ I-ისა და დემეტრესი (აშენებდეს ეკლესიასა ჯუარის მცხეთას. [12]) | |||||||
სტეფანოზ I | 600 – 619 | ქართლის მთავარი | |||||||
გუარამ II კურაპალატი | 619 – 678 | მფლობელი კლარჯეთ (619 - 678)-ჯავახეთისა (627 – 693). ექვემდებარება არჩილ II-ს († 678). მამა ქალ-ვაჟისა. ქალი — ცოლი არჩილ II-ისა, ვაჟი — ვარაზ-ბაკურ. | |||||||
ვარაზ-ბაკურ | 678 – 705 | ანტიპატრიკი ანუ ანტიპატი-პატრიკი კეისრის მიერ. მეფე არჩილ უმკვიდრებს მას გარდაბანს, რომლის მცხოვრებნი მას მოჰყავს ქართველთ სარწმუნოებაზე († 705). | |||||||
ნერსე | 705 – 742 | ძენი მისნი ფილიპე და სტეფანოზ და ადარნასე [13], ძე ვასაკ ბაგრატუნისა. იჭერს მამის სამფლობელოს. ექვემდებარება ბერძნებს († 742) [14]. | |||||||
ადარნასე ბაგრატიონი | 742 – 779 | ერისთავთ ერისთავი. განაგებს სამფლობელოს მამისას; ძმებს უმკვიდრებს ერისთაობას და ექვემდებარება ბერძნებს († 779). დაქორწინდა ნერსეს ქალიშვილზე, რომლისგან ეყოლა: აშოტი I, გურგენი და ლატავრი (ცოლი — ქართლის მთავრის, ჯუანშერისა.) | |||||||
780 – 826 წლებში კლარჯეთი არაბთა სახალიფომ დაიკავა. | |||||||||
ადარნასე I, აშოტ კურაპალატის უფროსი ძე | 826 – 867 | კლარჯეთის ხელმწიფე. მამა გურგენ I-სა, აშოტ II კეკელასი და სუმბატ I მამფალი არტანუჯელისა. | |||||||
გურგენ I, ადარნასე I-ის ძე | 867 – 891 | კლარჯეთის ერისთავთ ერისთავი 867 – 881 წლებში. კურაპალატი 881 წლიდან. ტაო-კლარჯეთის კურაპალატი 881 – 888 წლებში. შემდგომში, არტაანის და შავშეთის ერისმთავარი 888 – 891 წლებში. მამა ადარნასე II-ისა და აშოტ III კუხისა. † 891 | |||||||
ადარნასე II, გურგენ I-ის ძე | 891 – 896 | კლარჯეთის ერისთავთ ერისთავი. მამა დავით II ერისთავთ ერისთავისა და გურგენ IV დიდისა. | |||||||
დავით II ერისთავთ ერისთავი, ადარნასე II-ის ძე | 896 – 908 | კლარჯეთის ერისთავთ ერისთავი. † 908 უშვილოდ. | |||||||
აშოტ III კუხი არტაანელი ერისთავთ ერისთავი, გურგენ I-ის ძე | 908 – 918 | კლარჯეთის ერისთავთ ერისთავი. † 918 უშვილოდ. | |||||||
გურგენ IV დიდი. ადარნასეს II-ის († 896) ძე. | 918 – 14 თებერვალი, 941 | კლარჯეთის ერისთავთ ერისთავი და მაგისტროსი. კლარჯეთის, ჯავახეთის, აჭარისა და ნიგალის მფლობელი (ცოლი — ქალი აშოტ IV კისკასისა). მამა ერთადერთი ქალიშვილისა (ცოლი აფხაზთა მეფის კონსტანტინე III-ის ძის ბაგრატ II-ისა). † 941 წლის 14 თებერვალს. გურგენ IV დიდის სამფლობელოები კლარჯეთის სამთავროს დამაარსებლებმა, ტაოს ბაგრატიონთა II შტოს წარმომადგენლებმა დაიკავეს. |
არტანუჯის ერისთავები | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
სახელი | მმართველობის წლები | ტიტული | |||||||
აშოტ II კეკელა, ადარნასე I კლარჯის ძე | IX – 867 | არტანუჯის ერისთავი. მამა გურგენ II კურაპალატისა და სუმბატ II არტანუჯელი ანთიპატრიკისა. | |||||||
სუმბატ I მამფალი არტანუჯელი, ანთიპატოს-პატრიკი. ადარნასე I კლარჯის ძე | 867 – 889 | არტანუჯის ერისთავი. მამა დავით I მამფალისა და ბაგრატ I მამფალი არტანუჯელისა. | |||||||
ბაგრატ I მამფალი არტანუჯელი, მაგისტროსი, სუმბატის I მამფალის ძე | 889 – 20 აპრილი, 909 | არტანუჯის ერისთავი. მამა ადარნასე III კლარჯისა, მონაზვნობაში ბასილისა († 945), გურგენ III ერისთავისა († 923), აშოტ IV კისკასისა († 939 წლის ივნისში, უძეოდ) და დავით III ერისთავისა († 922). † 20 აპრილი, 909, აღვსების დღეს. | |||||||
დავით I მამფალი, სუმბატ I მამფალის უფროსი ძე | 889 – 20 თებერვალი, 943 | არტანუჯის ერისთავი. მამა სუმბატ III არტანუჯელი ერისთავთ ერისთავისა († 988). † 20 თებერვალი, 943, მონაზვნობაში. | |||||||
გურგენ III, ბაგრატ I მამფალი არტანუჯელის ძე | 900 – 923 | არტანუჯის ერისთავი († 923). მამა გურგენ V-ისა († 968.) | |||||||
აშოტ IV კისკასი, ბაგრატ I მამფალი არტანუჯელის ძე | 923 - 932 | არტანუჯის ერისთავი. მამა ერთადერთი ქალიშვილისა (ცოლი გურგენ IV დიდისა.) † ივნისი, 939 უძეოდ. | |||||||
სუმბატ III არტანუჯელი, ერისთავთ ერისთავი, დავითის I მამფალის ძე | 943 – 988 | არტანუჯის ერისთავი. მამა ბაგრატ II არტანუჯელისა († 988) და დავით IV-ისა († 993.) | |||||||
დავით IV, სუმბატ III ერისთავთ ერისთავის ძე | 988 – 993 | არტანუჯის ერისთავი | |||||||
სუმბატ IV კლარჯი, არტანუჯელი. ბაგრატ II არტანუჯელის ძე, დავითის ძმისწული | 993 – 1011 | არტანუჯის ერისთავი. მამა ბაგრატ IV-სა. † 1011 წელს, თმოგვის ციხეში. | |||||||
ბაგრატ IV, სუმბატ IV კლარჯის ძე | 1011 | არტანუჯის ერისთავი. (კონსტანტინეპოლს წავიდა). | |||||||
გურგენ VI კლარჯი, ბაგრატ II არტანუჯელის ძე | 1011 – 1012 | არტანუჯის ერისთავი. მამა დემეტრესი (კონსტანტინეპოლს წავიდა). † 1012 წელს, თმოგვის ციხეში. | |||||||
ბაგრატ III, გურგენ II-ის ძე | 1011 – 1014 | გაერთიანებული საქართველოს მეფე |
იხილეთ აგრეთვე
ლიტერატურა
სქოლიო
- ↑ გ. მამულია, სტ. „ფარნავაზი“, ქსე, ტ.10, გვ. 232
- ↑ ქართლის ცხოვრება, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, ტ. I, თბილისი, 1955, გვ. 4
- ↑ ლეონტი მროველი, ცხოვრება ქართველთა მეფეთა, თავი მესამე
- ↑ დ. მუსხელიშვილი, სტ „თუხარისი“, ქსე, ტ.5, გვ. 30
- ↑ ქართლის ცხოვრება, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, ტ. I, თბილისი, 1955, გვ. 42
- ↑ ქართლის ცხოვრება, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, ტ. I, თბილისი, 1955, გვ. 57
- ↑ ვ. გოილაძე, ვახტანგ გორგასალი და მისი ისტორიკოსი, თბილისი, 1991, გვ. 141–145
- ↑ ქართლის ცხოვრება, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, ტ. I, თბილისი, 1955, გვ. 178
- ↑ მ. ვაჩნაძე, ვ. გურული, მ. ბახტაძე, საქართველოს ისტორია – X კლასი, თბილისი, „არტანუჯი“, 2005. ISBN 99940-11-30-8
- ↑ ჯაბა სამუშია — ბაგრატ III, 2012, გვ. 117
- ↑ ნ. შოშიაშვილი, სტ. „ზაქარია ფანასკერტელი“, ქსე, ტ.10, გვ. 217
- ↑ სუმბატ-დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ
- ↑ სუმბატ-დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ
- ↑ ვახუშტი ბატონიშვილის "საქართველოს ისტორია"