ბეატრიზ პორტუგალიელი (1504-1538)

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ბეატრიზ პორტუგალიელი
სავოიის ჰერცოგინია
მმართ. დასაწყისი: 29 სექტემბერი, 1521
მმართ. დასასრული: 8 იანვარი, 1538
წინამორბედი: მარგარეტ ავსტრიელი
მემკვიდრე: მარგარიტა ფრანგი
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი: 31 დეკემბერი, 1504
დაბ. ადგილი: ლისაბონი, პორტუგალიის სამეფო
გარდ. თარიღი: 8 იანვარი, 1538, (33 წლის)
გარდ. ადგილი: ნიცა, სავოიის საჰერცოგო
მეუღლე: კარლო III, სავოიის ჰერცოგი
შვილები: ემანუელე ფილიბერტო I, სავოიის ჰერცოგი
დინასტია: ავისები
მამა: მანუელ I, პორტუგალიის მეფე
დედა: მარია არაგონელი
რელიგია: კათოლიციზმი

ბეატრიზ პორტუგალიელი (პორტ. Beatriz de Portugal, იტალ. Beatrice del Portogallo; დ. 31 დეკემბერი, 1504 — გ. 8 იანვარი, 1538) — ავისის დინასტიის წარმომადგენელი. პორტუგალიის მეფე მანუელ I-ისა და დედოფალ მარია არაგონელის შუათანა ასული. სავოიის ჰერცოგინია 1521-1538 წლებში როგორც კარლო III-ის მეუღლე. სავოიის ჰერცოგ ემანუელე ფილიბერტო I-ის დედა.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბეატრიზი დაიბადა 1504 წლის 31 დეკემბერს. იგი იყო პორტუგალიის მეფე მანუელ I-ისა და მისი მეორე ცოლის, დედოფალ მარია არაგონელის მესამე შვილი და მეორე ქალიშვილი. მას სახელი ბებიის, ვიზეუს ჰერცოგინია ბეატრიზ პორტუგალიელის პატივსაცემად დაარქვეს. მისი უამრავი და-ძმიდან აღსანიშნავია პორტუგალიის მეფე ჟუან III და ესპანეთის დედოფალი და საღვთო რომის იმპერატრიცა ისაბელ პორტუგალიელი. იგი მკაცრ კათოლიკურ განათლებას იღებდა თავისი აღმზრდელის, ელვირა დე მენდოსას მეთვალყურეობის ქვეშ.

1521 წლის 8 აპრილს, ვილეფრანშ-სურ-მერში ბეატრიზი დაქორწინდა სავოიის ჰერცოგ კარლო III-ზე. ვინაიდან კარლო სავოიის ჰერცოგი 1504 წლიდან მოყოლებული იყო, ბეატრიზი სავოიის ჰერცოგინია ქორწინებისთანავე გახდა.

ტურინის კარზე ბეატრიზი აღწერილია, როგორც „დამაბრმავებლად ლამაზი და მეტად ამბიციური“. 1531 წელს, მისმა სიძემ, საღვთო რომის იმპერატორმა კარლ V-მ მას ასტის გრაფინიობა უბოძა. მისი გარდაცვალების შემდეგ ასტი მის მემკვიდრეებს გადაეცათ და სავოიას მიუერთდა.

1534 წელს ბეატრიზი შეხვდა კარლ V-ის დისწულ კრისტინა დანიელს, რომელმაც სავოიაში გზად გაიარა, რათა მილანში ჩასულიყო და მის ჰერცოგ ფრანჩესკო II-ზე დაქორწინებულიყო. 1535 წელს კრისტინას ქმარი, ჰერცოგი ფრანჩესკო გარდაიცვალა, რის გამოც მილანის ტახტისათვის დიდი ბრძოლა ატყდა. ამ დროს, კარლ V-ის გავლენით კრისტინამ მილანის ტახტის მემკვიდრედ ლუვოვიკო სავოიელი გამოაცხადა, ბეატრიზის უფროსი ვაჟი. ამ ამბიდან ერთ წელიწადში ლუდოვიკო გარდაიცვალა. 1536 წლის აპრილში, მილანის ტახტის წართმევის მცდელობისთვის, საფრანგეთის მეფე ფრანსუა I-ის ჯარები შევიდნენ სავოიაში, დაანგრიეს ციხესიმაგრეები და სავოია საფრანგეთს მიუერთეს, რა დროსაც ბეატრიზი და მისი ქმარი ნიცაში გაიქცნენ. ამავე წლის მაისში, კრისტინა დანიელთან ერთად პავიაში იგი იმპერატორ კარლ V-ს შეხვდა, თუმცა მისმა მოლაპარაკებებმა რაიმე პოლიტიკური შედეგი ვერ მოიტანა და სავოია კვლავ ფრანგების ხელში რჩებოდა. ამის შემდეგ, დაქვრივებული კრისტინა მასთან დასახლდა. აღსანიშნავია, რომ ბეატრიზი და კრისტინა ახლო მეგობრები იყვნენ. ბეატრიზი გარდაიცვალა 1538 წელს ნიცაში, 33 წლის ასაკში.

სავოიის ტახტის დაბრუნება მისმა ვაჟმა მხოლოდ 1559 წელს მოახერხა ფრანსუა I-ის ქალიშვილზე დაქორწინებით. მოგვიანებით, 1580 წელს, როდესაც ავისის დინასტია შეწყდა, ბეატრიზის ვაჟი ემანუელე ფილიბერტო და მისი დის, ისაბელ პორტუგალიელის ვაჟი ფილიპე II ერთმანეთს პორტუგალიის ტახტში ეცილებოდნენ, რაშიც ფილიპემ გაიმარჯვა და შეიქმნა იბერიის უნია.

შვილები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ადრიანო ამადეო (1522-1523), გარდაიცვალა მცირეწლოვანი;
  2. ლუდოვიკო (1523-1536), პიემონტის პრინცი, გარდაიცვალა მცირეწლოვანი;
  3. ემანუელე ფილიბერტო (1528-1580), სავოიის ჰერცოგი და ესპანური ნიდერლანდების შტატჰალტერი, ცოლად შეირთო საფრანგეთის მეფე ფრანსუა I-ის ნაბოლარა ასული მარგარიტა დე ვალუა, რომელთანაც შეეძინა ერთი ვაჟი, მომავალი ჰერცოგი კარლო ემანუელე I;
  4. კატერინა (1529-1536), გარდაიცვალა მცირეწლოვანი;
  5. მარია (1530-1531), გარდაიცვალა მცირეწლოვანი;
  6. იზაბელა (1532-1533), გარდაიცვალა მცირეწლოვანი;
  7. ემანუელე (1533), გარდაიცვალა ჩვილი;
  8. ემანუელე (1534), გარდაიცვალა ჩვილი;
  9. ჯოვანი (1537-1538), გარდაიცვალა მცირეწლოვანი;

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Cartwright Ady, Julia (1913). Christina of Denmark, Duchess of Milan and Lorraine, 1522-1590. New York: E.P. Dutton and Company. OCLC 871060.
  • Prestage, Edgar: Il Portogallo nel medioevo, in: Cambridge University Press - Storia del mondo medievale, vol. VII, pp. 576–610, Garzanti, 1999.
  • Ricaldone, Aldo di, Annuari del Monferrato, Vol I and II.
  • Testa D., Storia del Monferrato, seconda edizione ampliata, Tip.S.Giuseppe 1951.
  • Vergano L.: Storia di Asti, Vol. 1,2,3. Tip.S.Giuseppe Asti, 1953, 1957.
  • Liss, Peggy K. (10 November 2015). Isabel the Queen: Life and Times. University of Pennsylvania Press. p. 11. ISBN 9780812293203.