ახატელი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
სოფელი
ახატელი

სოფელ ახატელის ხედი „შიოს მარნიდან“
ჯაბა ლაბაძის ფოტო
ქვეყანა საქართველოს დროშა საქართველო
მხარე კახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი თელავის მუნიციპალიტეტი
თემი რუისპირი
კოორდინატები 41°58′15″ ჩ. გ. 45°25′19″ ა. გ. / 41.97083° ჩ. გ. 45.42194° ა. გ. / 41.97083; 45.42194
ცენტრის სიმაღლე 500
მოსახლეობა 271[1] კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა ქართველები 97,0 %
აზერბაიჯანელები 1,1 %
სომხები 0,7 %
სასაათო სარტყელი UTC+4
სატელეფონო კოდი +995
ახატელი — საქართველო
ახატელი
ახატელი — კახეთის მხარე
ახატელი

ახატელი[2]სოფელი საქართველოში, თელავის მუნიციპალიტეტში (რუისპირის თემი). მდებარეობს მდინარე თურდოს (ალაზნის მარჯვენა შენაკადი) მარცხენა მხარეს. ზღვის დონიდან 500 მეტრი, თელავიდან 13 კილომეტრი. 2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 271 ადამიანი.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ამ ადგილზე დასახლება უფრო ძველია ვიდრე საკუთრივ რუისპირში. კახეთიდან (თელავიდან) ქართლში გადამავალ, მნიშვნელოვან გზასთან სოფლის სიახლოვემ ადრევე დააჩნია კვალი მის სამეურნეო-ეკონომიკურ ყოფას. საისტორიო წყაროებში ასახული XI საუკუნიდან იხსენიება: „მეუფემან კათალიკოს-პატრიარქმან მელიქსედეკ მოიგო ნათქვამი „მატიანე ქართლისაიში“, ესენი კათალიკოსმა სვეტიცხოვლის მონასტერს შესძინოთ სოფელ ახატლის ყმა-მამული“. საქართველოს კათალიკოსს ამ დროიდან XIX საუკუნემდე შეუნარჩუნებია აქ თავისი სამფლობელოები. ახატელი, როგორც განვითარებული მეურნეობისა და მევენახეობის ადგილი კახეთში, მოიხსენიება XIII-XV საუკუნეების საბუთებში. ამ პერიოდში სოფელში ადგილი ჰქონდა ყმა-მამულის ხშირ ყიდვა-გაყიდვას. წლების განმავლობაში სვეტიცხოვლის ყმა-მამულის რაოდენობამ თანდათან იკლო. 1447 წლისთვის მას მხოლოდ გლეხობის 6 კომლიღა შერჩა. 1579 წელს ალექსანდრე II-მ სვეტიცხოველს მამულების მფლობელობა განუახლა კახეთში. მათ შორის ახატელშიც, სადაც იმჟამად სვეტიცხოველს „ხუთი მთელი გლეხი და საგლეხო მამული ჰქონდა“. 1616 წლის ერთ-ერთ საბუთში მოხსენიებულია მცხეთის აზნაური ელიოზის ძე, რომელიც ახალ წელში დარჩენილ სვეტიცხოვლის ოთხ კომლ გლეხს განაგებდა. XVII საუკუნიდან სოფელში ყმა-მამულის დიდ ნაწილს კახეთის თავადები — მაყაშვილები დაეპატრონენ. XVII-XVIII საუკუნეებში შაჰ-აბასისა და სხვა დამპყრობთა დამანგრეველმა შემოსევებმა, მათ შორის „ლეკიანობამ“, სოფლის სამეურნეო ცხოვრება რამდენადმე დააკნინა. მოსახლეობის ნაწილი XVIII საუკუნეში რუისპირში გადასახლდა. ვინც დარჩა, შიშიანობის ჟამს, რუისპირის ციხესიმაგრეს აფარებდა თავს. ქართლ-კახეთის სამეფოს გაუქმების შემდეგ, ახატელი ტფილისის გუბერნიის თელავის მაზრაში შედიოდა. დღეს სოფელში მოსდევენ მევენახეობას, მებაღეობას და მემინდვრეობას.

დემოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

აღწერის წელი მოსახლეობა
2002 504[3]
2014 271[1]

იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. 1.0 1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 27 ივლისი 2016.
  2. საქართველოს სსრ გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 1987. — გვ. 20.
  3. 2002 წლის აღწერის მონაცემები. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-19. ციტირების თარიღი: 2016-07-27.