გაზი III გირეი

გაზი III გირეი
Gazi Giray
ყირიმის 31-ე ხანი
მმართ. დასაწყისი:	1704
მმართ. დასასრული:	1707
წინამორბედი:	სელიმ I გირეი
მემკვიდრე:	ყაფლან I გირეი
სულთანი:	აჰმედ III
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	1673
გარდ. თარიღი:	1709
გარდ. ადგილი:	იამბოლი, ოსმალეთის იმპერია
შვილები:	აზამათ გირეი
დინასტია:	გირეის დინასტია
მამა:	სელიმ I გირეი
რელიგია:	სუნიტური ისლამი

გაზი III გირეი (ყირიმ. III Gazi Geray, غازى كراى‎‎; დ. 1673 — გ. 1709, იამბოლი, ოსმალეთის იმპერია) — ყირიმის ხანი 1704–1707 წლებში, სელიმ I გირეის ვაჟი.

ბიოგრაფია

გაზი გირეი ხან სელიმ I-ის 13 ვაჟიდან ერთ-ერთი იყო. ის 1690-იან წლებში აჯანყდა საკუთარი ძმის დევლეთ II-ის წინააღმდეგ. ბუჯაკების ურდოსა და ყუბანის ნოღაელთა დახმარებით გაიბრძოლა ყირიმის ტახტისთვის, თუმცა დამარცხდა და კუნძულ როდოსზე გადასახლება მოუწია. 1703 წელს მამამისმა თავისი მეოთხე მმართველობის დროს იხმო სახანოში და კალგას ტიტული უბოძა. 1704 წელს, სელიმ გირეის გარდაცვალების შემდეგ, ოსმალებმა სწორედ გაზი III დაამტკიცეს ყირიმის ხანად.

გაზიმ უმცროსი ძმები, ყაფლანი და მენლი თავის კალგად და ნურედინად დანიშნა. გაზი III რელიგიურად შემწყნარებელი იყო. მან კათოლიკურ ეკლესიას ბახჩისარაიში მისიონერული საქმიანობის წარმართვის ნება დართო. 1706 წელს მოუწია ნოღაელთა დაშოშმინება. გაზის ტახტისათვის მოცილე ბევრი ძმა და ნათესავი ჰყავდა, ეს კი სახანოს საგრძნობლად ასუსტებდა იმ პერიოდში, როცა მის მეზობლად პეტრე I რუსეთს ავითარებდა. 1707 წელს სტამბოლში სულთნის დივანმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომლის თანახმადაც ყირიმის ახალ ხანად დაინიშნა ყაფლან I გირეი. ოსმალებმა გაზი III-ს ჩამოართვეს ყირიმის ხანის ტიტული და ბულგარეთის პროვინციაში გადაასახლეს. გაზი გარდაიცვალა 36 წლის ასაკში, იამბოლში, 1709 წელს, დაკრძალეს ქალაქის მეჩეთში.

იხილეთ აგრეთვე

• ყირიმის სახანო
• გირეის დინასტია
• ყირიმის ხანების სია

ლიტერატურა

• Гайворонский О. «Созвездие Гераев»
• Гирай Х. «Розовый куст ханов» (история крымских ханов)