ვიკიპედია:ახალი თავფურცელი 2

ვიკიპედია — თავისუფალი მრავალენოვანი ენციკლოპედია

2004 წლის ნოემბერს ქართული ვიკიპედიის დაარსებიდან დღემდე ქართულ ენაზე დამუშავების პროცესშია 171 995 ენციკლოპედიური სტატია, ხოლო ვიკიპედიის დაარსებიდან — 4 მილიონამდე სტატია მსოფლიოს 229 ენაზე.

რჩეული სტატია რედ. დიდი აფეთქება — დაკვირვებადი სამყაროს ყველაზე მიღებული კოსმოლოგიური მოდელი მისი არსებობის უადრესი პერიოდებიდან შემდგომი ევოლუციის ჩათვლით. მოდელი აღწერს, თუ როგორ გაფართოვდა სამყარო მაღალი სიმკვირივისა და ტემპერატურის საწყისი მდგომარეობიდან და გვთავაზობს დაკვირვებადი ფენომენების ფართო სპექტრის, მათ შორის, მსუბუქი ელემენტების გავრცელების, კოსმოსური მიკროტალღური ფონის (CMB) და სამყაროს ფართომასშტაბიანი სტრუქტურის ახსნას. მნიშვნელოვანია, რომ დიდი აფეთქების თეორია თანხვედრაშია ჰაბლი–ლემეტრის კანონთან — რაც უფრო შორს არიან გალაქტიკები დედამიწიდან, მით უფრო სწრაფად შორდებიან ისინი პლანეტას. თეორია, ფიზიკის დადგენილი კანონების გამოყენებით, ახდენს ამ დაკვირვების ექსტრაპოლაციას უკან დროში. ეს შედეგად იძლევა კოსმოსის ზრდად კონცენტრაციას, რასაც წინ უძღოდა გრავიტაციული სინგულარობა, რომელშიც დროისა და სივრცის ცნებები მნიშვნელობას კარგავს (ე.წ. „დიდი აფეთქების“ სინგულარობა). სამყაროს გაფართოების სიჩქარის დეტალური გამოთვლების თანახმად, აღნიშნულ სინგულარობას ადგილი ჰქონდა დაახლოებით 13.8 მილიარდი წლის წინ, რაც, შესაბამისად, სამყაროს ასაკს წარმოადგენს. საწყისი გაფართოების (იგივე „დიდი აფეთქების“) შემდეგ სამყარო საკმარისად გაგრილდა, რათა შესაძლებელი გამხდარიყო სუბატომური ნაწილაკების, მოგვიანებით კი, ატომების წარმოქმნა. ამ პირველადი ელემენტების (წყალბადის, შედარებით მცირე რაოდენობით კი ჰელიუმის და ლითიუმის) გიგანტური ღრუბლები, მოგვიანებით, გრავიტაციის ძალით, შეიკუმშა ადრეულ ვარსკვლავებად და გალაქტიკებად, რომელთა შთამომავლებზე დაკვირვება დღესაც შესაძლებელია. რედაქტირება {{{სახელი}}} დღის ფოტოსურათი რედ. მაჩუ პიკჩუ (ქეჩუას ენაზე: ძველი მთა, ხშირად: ”ინკების დაკარგული ქალაქი”) -- კარგად შენახული კოლუმბომდელი ინკას ნანგრევები მაღალი მთის ფერდობებზე, დაახ. 2.350 მ სიმაღლეზე. მდებარეობს პერუში ურუბამბას ხეობის თავზე, დაახ. 70 კმ-ში კუსკოდან ჩდრილოდასავლეთით. გარე სამყაროსგან მივიწყებული, ის საერთაშორისო ყურადღების ცენტრში იელის არქეოლოგმა ჰირამ ბინგემმა მოაქცია 1911 წელს ხელახლა აღმოჩენით. ამჟამად პერუს მთავრობა აქტიურად ცდილობს დაიბრუნოს ათასობით ისტორიული ნივთი, რომელიც ბინგემმა ამ არემარიდან გაიტანა. ...სრულად რედაქტირება ვიკიპედიის ინსტრუმენტები რედ. ვიკიპედიის თარგები / ცხრილები რედაქტირების სტილის სახელმძღვანელო შექმნის რიგში მყოფი სტატიები ინსტრუქციები / დახმარების გვერდები ენათშორისი ბმულები საიტის სტატისტიკა რედაქტირება

მთავარი სიახლეები რედ. საიმონ ჰარისი (ფოტოზე) ირლანდიის ყველაზე ახალგაზრდა პრემიერ-მინისტრი გახდა. ბრიტანელი ფიზიკოსი, ნობელის პრემიის ლაურეატი პიტერ ჰიგსი 94 წლის ასაკში გარდაიცვალა. პეტერ პელეგრინი სლოვაკეთის პრეზიდენტად აირჩიეს. საქართველოს საფეხბურთო ნაკრებმა საბერძნეთი დაამარცხა და ევროპის ჩემპიონატის საგზური ისტორიაში პირველად მოიპოვა შვედეთი ნატოს წევრი გახდა. ალექსანდრ სტუბი ფინეთის პრეზიდენტად აირჩიეს. მიმდინარე: რუსეთის შეჭრა უკრაინაში; ისრაელ-ჰამასის ომი. სხვა მიმდინარე მოვლენები...  18 აპრილი — ამ დღეს... რედ. ბორესლავ I მამაცი იუნესკო – ძეგლებისა და ისტორიული ადგილების საერთაშორისო დღე. 1025 : ბოლესლავ I მამაცი (სურათზე) პოლონეთის პირველი მეფე გახდა. 1506 : წმ. პეტრეს ბაზილიკის მშენებლობა დაიწყო ვატიკანში. 1906 : მძლავრი მიწისძვრით გამოწვეულმა ხანძარმა 3 000 ადამიანი იმსხვერპლა და სან-ფრანცისკოს მოსახლეობის ნახევარზე მეტი უსახლკაროდ დატოვა. 1942 : მეორე მსოფლიო ომი : მოკავშირეთა თექვსმეტმა ბ-25 ავიაბომბდამშენმა დულიტლის რეიდი დაიწყო იაპონიის უდიდეს ქალაქებზე. 1946 : ერთა ლიგის დაშლა გამოცხადდა. 1996 : ოპერაცია რისხვის მტევნების განხორციელებისას ისრაელის ჯარებმა არტილერიული იერიში მიიტანეს ქანაზე, ლიბანი, რის გამოც 100 მშვიდობიანი მოქალაქე და 110 გაეროს თანამშრომელი დაიღუპა. რედაქტირება იცით თუ არა, რომ… რედ. ვიკიპედიის ახალი მასალებიდან: უილიამ პიტი რალფ ნორმან ენჯელი არის ერთადერთი ნობელის პრემიის ლაურეატი, რომელმაც ჯილდო წიგნის გამოცემისთვის მოიპოვა. იოანე II პირველი პაპი იყო, რომელმაც სახელი შეიცვალა პაპად არჩევის შემდეგ. უილიამ პიტი (სურათზე) დიდი ბრიტანეთის ყველაზე ახალგაზრდა პრემიერ-მინისტრია, 1783 წელს თანამდებობის დაკავების მომენტში იგი 24 წლის იყო. მეტამორფოზის ბოლო სტადიაზე (იმაგო) ერთდღიურები არ იკვებებიან და ცოცხლობენ ცოტა ხანს — რამდენიმე საათიდან ერთ ან რამდენიმე დღემდე. ჰაიტის პრეზიდენტი ჟან-კლოდ დიუვალიე მსოფლიოში ყველაზე ახალგაზრდა პრეზიდენტად ითვლება, მან თანამდებობა 19 წლის ასაკში დაიკავა. ზღვის მამლებს მკერდის წინა 3 სხივი თითისებრ გამონაზარდებად აქვთ გარდაქმნილი, რომელთა დახმარებითაც ფსკერზე ცოცავენ და საკვებს ეძებენ. შემდეგი გამოცემის მომზადება  კვირის პროექტი რედ. კანდიდატები

დობილი პროექტები რედ. ვიკიპედიის არსებობა არაკომერციული ფონდი ვიკიმედიის დამსახურებაა. იხ. ვიკიმედიის სხვა პროექტები. Meta-Wiki ვიკიმედიის პროექტების კოორდინაცია Wiktionary ვიკილექსიკონი სხვადასხვა ენებზე Wikibooks სახელმძღვანელოები და წიგნები Wikiquote ციტატების კრებული Wikisource თავისუფალი შინაარსის დოკუმენტების ორიგინალები