დიდი სმადა — სოფელი საქართველოში, ადიგენის მუნიციპალიტეტში, ჩორჩანის თემში.[2] მდებარეობს ახალციხის ქვაბულში. ზღვის დონიდან 1200 მეტრზე. ადიგენიდან დაშორებულია 5 კილომეტრით, ახალციხიდან 25 კმ. სოფელში დგას XIX საუკუნის მეჩეთი. საბჭოთა პერიოდში იყო სმადას სასოფლო საბჭოს ცენტრი, მოქმედებდა მესაქონლეობისა და მემინდვრეობის მეურნეობა[3].
„გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთრის“ მიხედვით, 1595 წელს სოფელი დიდი სმადა შედიოდა ახალციხის ლივის ალთუნყალის ნაჰიეში (რაიონი). აქ მაშინ 14 კომლი ცხოვრობდა. მოჰყავდათ ხორბალი, ქერი, ჭვავი, ფეტვი, მუხუდო, ოსპი. იხდიდნენ გადასახადს 16 000 ახჩის ოდენობით. 1944 წლამდე სმადაში გამაჰმადიანებულ ქართველებს უცხოვრიათ. შემორჩენილია მათი მეჩეთი. მაჰმადიანი ქართველების შუა აზიაში გადასახლების შემდეგ აქ დაასახლეს საჩხერის მუნიციპალიტეტიდან გადმოსახლებული 100 კომლი.
2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 271 ადამიანი.
| აღწერის წელი |
მოსახლეობა |
კაცი |
ქალი
|
| 2002[2] |
379 |
197 |
182
|
| 2014[1] |
 271 |
132 |
139
|
- ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, , 2012. — გვ. 420-421.
- „ჩილდირის ეიალეთის ჯაბა დავთარი“, მ. სვანიძის გამოც., თბ., 1979;
- ჯიქია ს., „გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი“, წგ. 2, თბ., 1941
საქართველო.svg)
271