ალექსანდრე ჟორჟოლიანი

სანდრო ჟორჟოლიანი
დაბადების სახელი	ალექსანდრე ჟორჟოლიანი
დაბადების თარიღი	8 თებერვალი, 1888 ოზურგეთი
გარდაცვალების თარიღი	24 ივნისი, 1969 (81 წლის) თბილისი
საქმიანობა	მსახიობი
მშობლები	მამა: მაქსიმე ჟორჟოლიანი

ალექსანდრე (სანდრო) მაქსიმეს ძე ჟორჟოლიანი (დ. 8 თებერვალი [ძვ. სტ. 27 იანვარი], 1888, ოზურგეთი — გ. 24 ივნისი, 1969, თბილისი) — ქართველი მსახიობი. საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი (1942).

ბიოგრაფია

1911 წელს დაამთავრა ოდესის უნივერსიტეტის ისტორია-ფილოლოგიის ფაკულტეტი. პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა ბაქოსა (1913–1918) და თბილისში (1918–1920). ამავე დროს აქტიურად მონაწილეობდა ქართველ სცენისმოყვარეთა დასის სპექტაკლებში. 1921 წლიდან რუსთაველის სახელობის თეატრში. იყო მდიდარი შემოქმედებითი ბუნების მსახიობი. ამ პერიოდის საუკეთესო როლებია: ყარამანი (ნ. ნაკაშიძის „ვინ არის დამნაშავე“), დიტო (ვ. შალიკაშვილის „უნიადაგონი“), კოწია (შ. დადიანის „გუშინდელნი“, მინისტრის მდივანი (ნ. აზიანის „დეზერტირკა“) და სხვა. 1928 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე მოღვაწეობდა კოტე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში. კოტე მარჯანიშვილთან მუშაობის დროს გაიარა შესანიშნავი აქტიორული სკოლა, ჩამოყალიბდა როგორც ბრწყინვალე კომიკოსი. ჟორჟოლიანის აქტიორული ხელოვნება გამოირჩეოდა ფსიქოლოგიური სიღრმით, გრძნობისა და განცდის უშუალობით, უბრალოებით, დიდი სცენური მომხიბვლელობით, მხატვრული ტაქტით, გულწრფელობით.

მის მიერ შექმნილ უნიკალურ სცენურ სახეებს კომიზმთან ერთად ხშირად თან ახლდა ლირიზმი, პოეტურობა, სევდა, სიკეთე, როლებიდან აღსანიშნავია: ყვარყვარე (პოლიკარპე კაკაბაძის „ყვარყვარე თუთაბერი“), გოჩოლავა (შალვა დადიანის „კაკალ გულში“), მოსე მწერალი (ეგნატე ნინოშვილის „გურია“), ხანანია (გერცელ ბააზოვის „იცკა რიჟანიშვილი“), ბენ აკობა (კარლ გუცკოვის „ურიელ აკოსტა“), დარისპანი (დავით კლდიაშვილის „დარისპანის გასაჭირი“), კირკიტა (მიხეილ ჯაფარიძის „ჟამთაბერის ასული“), ილიკო (ნოდარ დუმბაძის „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“) და სხვა.

1925 წლიდან იღებდნენ კინოში. როლები: იმერელი თავადი („სამანიშვილის დედინაცვალი“, 1927), გენერალი („ელისო“, 1928), მოსე მწერალი („დარიკო“, 1936), კოსტაია („ნარინჯის ველი“, 1937), მაჭანკალი არისტო („დაკარგული სამოთხე“, 1938), ფოსტალიონი კირილე („ჭრიჭინა“, 1954), სანდრო („აბეზარა“, 1956), პაპა („მანანა“, 1956), ილიკო („მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“, 1963), ედემიკა („მე ვხედავ მზეს“, 1963) და სხვა. ფართო პოპულარობით სარგებლობდა როგორც ესტრადის მსახიობი. დაჯილდოებულია 2 შრომის წითელი დროშის ორდენითა და მედლებით.

დაკრძალულია მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში.

ფილმოგრაფია

• 1926: „სამანიშვილის დედინაცვალი“ (არისტო) რეჟისორები კოტე მარჯანიშვილი, ზაქარია ბერიშვილი
• 1926: „ნათელა“ (ხითი – მიქავას შეგირდი) რეჟ. ამო ბეკ-ნაზაროვი
• 1928: „ელისო“ (გენერალი) რეჟ. ნიკოლოზ შენგელაია
• 1929: „კომუნის ჩიბუხი“ (ლეიტენანტი) რეჟ. კოტე მარჯანიშვილი
• 1934: „უკანასკნელი მასკარადი“ (მდივანი) რეჟ. მიხეილ ჭიაურელი
• 1934: „ნახვამდის“ (მამასახლისი) რეჟ. გიორგი მაკაროვი
• 1936: „დარიკო“ (მოსე) რეჟ. სიკო დოლიძე
• 1937: „არსენა“ (მღვდელი) რეჟ. მიხეილ ჭიაურელი
• 1937: „დაკარგული სამოთხე“ (არისტო – მაჭანკალი) რეჟ. დავით რონდელი
• 1937: „ნარინჯის ველი“ (კოსტაია – კოლმეურნე) რეჟ. ნიკოლოზ შენგელაია
• 1938: „დიადი განთიადი“ (სამხედრო ექიმი) რეჟ. მიხეილ ჭიაურელი
• 1939: „სამშობლო“ (იასონი – კოლმეურნეობის ბუღალტერი) რეჟ. ნიკოლოზ შენგელაია
• 1940: „კოლხეთის ჩირაღდნები“ (მანჩა) რეჟ. დავით რონდელი
• 1940: „ქალიშვილი ხიდობნიდან“ (ხახული) რეჟ. დიომიდე ანთაძე
• 1943: „ის კიდევ დაბრუნდება“ (ფოსტალიონი) რეჟისორები ნიკოლოზ შენგელაია, დიომიდე ანთაძე
• 1943: „გიორგი სააკაძე“ (ორბელიანი) რეჟ. მიხეილ ჭიაურელი
• 1945: „ჭირვეული მეზობლები“ (ამირანი) რეჟ. შოთა მანაგაძე
• 1947: „აკაკის აკვანი“ (ანაპოდისტე – მასწავლებელი) რეჟ. კონსტანტინე პიპინაშვილი
• 1948: „ქეთო და კოტე“ (ბეშქენი) რეჟისორები ვახტანგ ტაბლიაშვილი, შალვა გედევანიშვილი
• 1949: „ბედნიერი შეხვედრა“ (სერაფიონი) რეჟ. ნიკოლოზ სანიშვილი
• 1950: „გაზაფხული საკენში“ (ანტონი) რეჟ. ნიკოლოზ სანიშვილი
• 1954: „ჭრიჭინა“ (კირილე) რეჟისორები სიკო დოლიძე, ლევან ხოტივარი
• 1956: „ეთერის სიმღერა“ (კოწია) რეჟ. სიკო დოლიძე
• 1956: „აბეზარა“ (სანდრო) რეჟ. ნიკოლოზ სანიშვილი
• 1958: „მანანა“ (პაპა) რეჟისორები ზაქარია გუდავაძე, შალვა მარტაშვილი
• 1959: „მტრობა“ რეჟ. არკადი ხინთიბიძე
• 1960: „პაპა გიგია“ (ილო) რეჟ. ზაქარია გუდავაძე
• 1961: „უდიპლომო სასიძო“ რეჟ. ლევან ხოტივარი
• 1962: „თოჯინები იცინიან“ (მოხუცი) რეჟ. ნიკოლოზ სანიშვილი
• 1962: „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“ (ილიკო) რეჟ. თენგიზ აბულაძე
• 1965: „პიერი მილიციის თანამშრომელი“ (მოხუცი) რეჟ. დავით რონდელი
• 1965: „მე ვხედავ მზეს“ (ედემიკა) რეჟ. ლანა ღოღობერიძე
• 1970: „ჩამავალი მზე“ რეჟ. თემურ ფალავანდიშვილი

ნათამაშები როლები

რუსთაველის თეატრი

• ნინო ნაკაშიძის „ვინ არის დამნაშავე“ (ყარამანი)
• ვალერიან შალიკაშვილის „უნიადაგონი“ (დიტო)
• შალვა დადიანის „გუშინდელნი“ (კოწია)
• ნატალია აზიანის „დეზერტირკა“ (მინისტრის მდივანი)

მარჯანიშვილის თეატრი

• პოლიკარპე კაკაბაძის „ყვარყვარე თუთაბერი“ (ყვარყვარე)
• შალვა დადიანის „კაკალ გულში“ (გოჩოლავა)
• ეგნატე ნინოშვილის „გურია“ (მოსე მწერალი)
• გერცელ ბააზოვის „იცკა რიჟანიშვილი“ (ხანანია)
• კარლ გუცკოვის „ურიელ აკოსტა“ (ბენ აკობა)
• დავით კლდიაშვილის „დარისპანის გასაჭირი“ (დარისპანი)
• მიხეილ ჯაფარიძის „ჟამთაბერის ასული“ (კირკიტა)
• ნოდარ დუმბაძის „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“ (ილიკო)

ჯილდოები, პრემიები და პრიზები

• 1938: საქართველოს სსრ-ის დამსახურებული არტისტი
• 1942: საქართველოს სსრ-ის სახალხო არტისტი
• შრომის წითელი დროშის ორდენი

ლიტერატურა

• ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, გვ. 305, თბ., 1994;

• ცუცქირიძე შ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 256–257.

რესურსები ინტერნეტში

• ალექსანდრე ჟორჟოლიანი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• ალექსანდრე ჟორჟოლიანი [დაარქივებული] — ეროვნული ფილმოგრაფია
• ალექსანდრე ჟორჟოლიანი კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზაში