ანტუან ლავუაზიე

ანტუან ლავუაზიე
	ფრანგ. Antoine Laurent Lavoisier
დაბ. თარიღი	26 აგვისტო 1743
დაბ. ადგილი	პარიზი
გარდ. თარიღი	8 მაისი 1794 (50 წლის)
გარდ. ადგილი	კონკორდის მოედანი
დასაფლავებულია	Errancis Cemetery
მოქალაქეობა	საფრანგეთის სამეფო; საფრანგეთის პირველი რესპუბლიკა
სამეცნიერო სფერო	ქიმია
მუშაობის ადგილი	Ferme générale
ალმა-მატერი	პარიზის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი
მეუღლე	მარია ანა პიერეტ პოლზა
ჯილდოები	სამეფო საზოგადოების წევრი, ოქროს მედალი, Hommes illustres, 72 names on the Eiffel Tower და კონკურ ჟენერალ
ხელმოწერა
	ანტუან ლავუაზიე ვიკისაწყობში

ანტუან ლორან ლავუაზიე (ფრანგ. Antoine-Laurent de Lavoisier; დ. 26 აგვისტო,1743, პარიზი - გ. 8 მაისი, 1794, იქვე) — ფრანგი ქიმიკოსი, პარიზის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი (1772, ადიუნქტი 1768-დან).

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დაამთავრა პარიზის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი; ამავე დროს სწავლობდა საბუნებისმეტყველო მეცნიერების დარგებს, განსაკუთრებით ფიზიკასა და ქიმიას. საფრანგეთის დიდი რევოლუციის პერიოდში (1789-1794) კონსტიტუციური მონარქიის მომხრე იყო. 1794 ლავუაზიეს თავი მოკვეთეს. ლავუაზიეს შრომებმა ქიმია აქცია ზუსტ გაზომვებზე დაფუძნებულ მეცნიერებად. მასის შენახვის კანონზე დაყრდნობით ლავუაზიემ უარყო ფლოგისტონის მცდარი ჰიპოთეზა. მან მთელი რიგი ცდების საფუძველზე დაასაბუთა, რომ წვა და გამოწვა ნივთიერების ჟანგბადთან შეერთების პროცესია. ლავუაზიემ ფრანგი სამხედრო ინჟინერ ჟ. მენიესთან ერთად დაადგინა, რომ წყალი ჟანგბადისა და წყალბადის ნაერთია (1783). მათვე მიიღეს წყალი წყალბადისა და ჟანგბადისაგან (1785). ფრანგ ქიმიკოსებთან ( კ. ბერთოლე, ლ. გიტონ დე მორვო, ა. ფურკრუა) ერთად 1786-1787 დაამუშავა რაციონალური ქიმიური ნომენკლატურის პროექტი, რომლის ძირითადი პრინციპები დღემდეა შემონახული. ლავუაზიემ სხვა ფრანგ მეცნიერებთან ერთად დააარსა ქიმიური ჟურნალი „Annales de chimie“ (1789), გამოაქვეყნა „ქიმიის საწყისი კურსი“, რომელშიც ქიმია განსაზღვრა, როგორც მეცნიერებათა შედგენილობისა და ანალიზის შესახებ. ლავუაზიემ თავისი შრომებით მყარი საფუძველი მოუმზადა ქიმიაში ატომიზმის შემოტანას. XIX საუკუნის დამდეგს მისმა შეხედულებებმა საყოველთაო აღიარება პოვა. ლავუაზიე თერმოქიმიის ერთ-ერთ ფუძემდებლად ითვლება. 1783 ლავუაზიემ და ლაპლასმა პირველად განსაზღვრეს მთელი რიგი ნაერთების დაშლის სითბო მისი წარმოქმნის სითბოს ტოლია. 1777 ლავუაზიემ დაამტკიცა, რომ სუნთქვის დროს შთაინთქმება ჟანგბადი და გამოიყოფა ნახშირორჟანგი.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, გვ. 103, თბ., 1983 წელი.

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ ^1.0 ^1.1 BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^2.0 ^2.1 Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>
↑ ^3.0 ^3.1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^4.0 ^4.1 Find a Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^5.0 ^5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Store norske leksikon — 1978.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368"></a>
↑ Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>
↑ ^8.0 ^8.1 Brock W. H. The fontana history of chemistry — 1992. — ISBN 0-00-68173-3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q62172156"></a>

ხ • გ • რ

განმანათლებლობა

განმანათლებლები ქვეყნების მიხედვით

ავსტრია: იოზეფ II | ლეოპოლდ II | მარია ტერეზია

დანია-ნორვეგია: ლუდვიგ ჰოლბერგი | იენს შილდერუპ სნეედორფი | იოჰან ფრიდრიხ შტრუენზეე | ეგერტ ოლაფსონი

იტალია: ჯანბატისტა ვიკო | ჩეზარე ბეკარია

ნიდერლანდები: ჰუგო გროტიუსი | ბარუხ სპინოზა

ესპანეთი: გასპარ მელქიორ დე ხოველანოსი | ლეანდრო ფერნანდეს დე მორატინი

აშშ: ბენჯამენ ფრანკლინი | დევიდ რიტენჰაუზი | ჯონ ადამსი | თომას ჯეფერსონი

განმანათლებლობასთან დაკავშირებული კონცეფციები

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120790362_BnF_authorities]:_პლატფორმა_ღია_მონაცემები<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-1] 1.0 ^1.1 BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q955824"_data-entity-id="Q2985434">Comité_des_travaux_historiques_et_scientifiques<span_class="wef_low_priority_links">_—_1834.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a></div>-2] 2.0 ^2.1 Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-3] 3.0 ^3.1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056_citetype_Q43229"_data-entity-id="Q63056">Find_a_Grave<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995._—_ed._size:_165000000</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-4] 4.0 ^4.1 Find a Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q5292"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|ბროკჰაუზის_ენციკლოპედია]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-5] 5.0 ^5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328_citetype_Q35127_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q746368">[[:დიდი_ნორვეგიული_ენციკლოპედია|Store_norske_leksikon]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1978.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368"></a></div>-6] Store norske leksikon — 1978.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q17537576"_data-entity-id="Q17378135">Лавуазье_Антуан_Лоран_//_[[:d:Q17378135|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ალექსანდრე_პროხოროვი|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_[[:მოსკოვი|Москва]]:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a></div>-7] Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q62172156"><i_class="wef_low_priority_links">Brock&nbsp;W.&nbsp;H.</i>_[[:d:Q62172156|The_fontana_history_of_chemistry]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1992._—_ISBN_0-00-68173-3</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q62172156"></a></div>-8] 8.0 ^8.1 Brock W. H. The fontana history of chemistry — 1992. — ISBN 0-00-68173-3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q62172156"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

თემატური საიტები	zbMATH database · პროექტი გუტენბერგი
ლექსიკონები და ენციკლოპედიები	Большая каталонская · Большая норвежская · Большая российская · Брокгауза и Ефрона · Малый Брокгауза и Ефрона · Britannica (онлайн) · Brockhaus · Catholic (1997—…) · Notable Names Database · Treccani
გენეალოგია და ნეკროპოლისტიკა	WikiTree
ნორმატიული კონტროლი	BAV: ADV10101723 · BIBSYS: 90210745 · BNC: a10111773 · BNE: XX1133990 · BNF: 120790362 · CONOR: 253267811 · EGAXA: 001125012 · GND: 11857034X · ISNI: 0000 0001 2117 9175 · LCCN: n50039793 · LNB: 000173258 · NDL: 00447007 · NKC: nlk20000091902 · NLA: 35293814 · NLG: 249322 · NTA: 068356072 · NUKAT: n97071822 · PTBNP: 174381 · LIBRIS: 223849 · SUDOC: 029092566 · VIAF: 2495579 · WorldCat VIAF: 2495579

ანტუან ლავუაზიე

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სანავიგაციო მენიუ

პირადი ხელსაწყოები

სახელთა სივრცე

ვარიანტები

გადახედვა

მეტი

ძიება

ნავიგაცია

მონაწილეობა

სხვა პროექტებში

ბეჭდვა/ექსპორტი

ხელსაწყოები

სხვა ენებზე

ანტუან ლავუაზიე
ფრანგ. Antoine Laurent Lavoisier

დაბ. თარიღი	26 აგვისტო 1743(1743-08-26)^[1] ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] ^[6]
დაბ. ადგილი	პარიზი^[7] ^[8]
გარდ. თარიღი	8 მაისი 1794(1794-05-08)^[1] ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] (50 წლის)
გარდ. ადგილი	კონკორდის მოედანი
დასაფლავებულია	Errancis Cemetery
მოქალაქეობა	საფრანგეთის სამეფო საფრანგეთის პირველი რესპუბლიკა
სამეცნიერო სფერო	ქიმია
მუშაობის ადგილი	Ferme générale
ალმა-მატერი	პარიზის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი
მეუღლე	მარია ანა პიერეტ პოლზა^[8]
ჯილდოები	სამეფო საზოგადოების წევრი, ოქროს მედალი, Hommes illustres, 72 names on the Eiffel Tower და კონკურ ჟენერალ
ხელმოწერა
ანტუან ლავუაზიე ვიკისაწყობში