შინაარსზე გადასვლა

ნახშირორჟანგი

Checked
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ნახშირორჟანგი
ნახშირორჟანგი: ქიმიური ფორმულა
ნახშირორჟანგი: მოლეკულის ხედი
ნახშირორჟანგი: სტრუქტურა
ზოგადი
ქიმიური ფორმულა
მოლური მასა44.01 /მოლი
თერმული თვისებები
დნობის ტემპერატურა−56.6 °C °C
კლასიფიკაცია
CAS 124-38-9

ნახშირორჟანგი — ნახშირბადის დიოქსიდი, , ოქსიდი , ნახშირბადის უმაღლესი ჟანგეული. აღმოაჩინა შოტლანდიელმა ქიმიკოსმა ჯოზეფ ბლეკმა მაგნიუმკარბონატის დაშლისას.

ნახშირორჟანგი შედის ჰაერის შედგენილობაში 0,03%-ით. ნახშირორჟანგი უფერული, ოდნავ მომჟავო სუნისა და გემოს მქონე აირია; სიმკვრივე 1,9 კგ/კუბ.მ.; კრიზისული ტემპერატურა 31 ცელსიუსი, კრიზისული წნევა 7,62 მეგნ/კვ.მ. ნახშირორჟანგი ატმოსფერულ წნევასა და 78 გრადუსზე თხევად მდგომარეობაში გადასვლის გარეშე მყარდება და წარმოქმნის თეთრ თოვლისებრ მასას („მშრალი ყინული“). თხევადი ნახშირორჟანგი არსებობს ოთახის ტემპერატურაზე მხოლოდ 5,85 მეგნ/კვ.მ.-ზე მეტი წნევის დროს.

თხევადი ნახშირორჟანგის სიმკვრივეა 771 კგ/კუბ.მ., მყარის - 1512 კგ/კუბ.მ. იხსნება წყალსა და ორგანულ გამხსნელებში. ენერგიულად უერთდება ფუძეებს და წარმოქმნის კარბონატებს. არ იწვის, არც ხელს უწყობს წვას.

მიღება და გამოყენება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ნახშირორჟანგი ურთიერთქმედებს გავარვარებულ ნახშირთან, ამიაკთან და სხვ. მრეწველობაში ნახშირბადს იღებენ კირქვის გამოწვით, ლაბორატორიაში მარილმჟავას ურთიერთქმედებით მარმარილოსთან.

ნახშირორჟანგს იყენებენ გაზიანი წყლების, ლუდისა და შაქრის წარმოებაში. იყენებენ აგრეთვე ქიმიურ მრეწველობაში სოდის, შარდოვანას, ოქსიკარბომჟავების მისაღებად, აგრეთვე თბოგადამტან რეაქტორებში, ხანძრების ჩასაქრობად და სხვა მიზნით.

  • ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 356.
  • Seppanen, Fisk and Mendell, Association of Ventilation Rates and CO2 Concentrations with Health and Other Responses in Commercial and Institutional Buildings, Indoor Air 1999. (ინგლისური)
  • Shendell, Prill, Fisk, Apte1, Blake & Faulkner, Associations between classroom CO2 concentrations and student attendance in Washington and Idaho, Indoor Air 2004. (ინგლისური)
  • Soentgen, Jens, Hot air: The science and politics of CO2. In: Global Environment, Vol 7, March 2014, pp. 134–171. (ინგლისური)

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]