თურქეთის ეკონომიკა
| თურქეთის ეკონომიკა | |
|---|---|
 | |
| ვალუტა | თურქული ლირა (₺) |
| ფისკალური წელი | კალენდარული წელი |
| სავაჭრო ორგანიზაციები | G-20, ეთგო, ევროკავშირის საბაჟო კავშირი, მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია, ეთო, ბისეკი |
| სტატისტიკა | |
| მშპ (ნომინალი) |
$1.641 ტრილიონი (PPP, 2016)[1] $721 მილიარდი (ნომინალური, 2016)[1] |
| მშპ (მუპ) |
$1.641 ტრილიონი (PPP, 2016)[1] $721 მილიარდი (ნომინალური, 2016)[1] |
| მშპ ზრდა |
 4.0% (2015), 5.7% (Q4 2015)[2] |
| მშპ ერთ სულზე |
$20,888 (PPP, 2016)[1] $9,179 (ნომინალური, 2016)[1] |
| მშპ სექტორით | სოფლის მეურნეობა: 8.9%; მრეწველობა: 27.3%; მომსახურება: 63.8% (2013)[3] |
| ინფლაცია | 6.81% (აგვისტო 2015)[4] |
| მოსახლეობა სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ |
16.9% (2010)[5] |
| Gini index | 40.2 (2010)[6] |
| შრომითი რესურსი | 27.91 მილიონი (2013) შენიშვნა: დაახლოებით 1.2 მილიონი თურქი მუშაობს საზღვარგარეთ[7] |
| შრომითი რესურსი საქმიანობით |
სოფლის მეურნეობა: 25.5%, მრეწველობა: 26.2%, მომსახურება: 48.4% (2010) |
| უმუშევრობა | 9.3% (მაისი 2015)[8] |
| მრეწველობის მთავარი დარგები | ტექსტილი, კვება, ავტომობილი, ელექტრონიკა, ტურიზმი, მაღარო (ნახშირი, ქრომატები, სპილენძი, ბორი), ფოლადი, ნავთობი, მშენებლობა, ხე-ტყე, ქაღალდი |
| სავაჭრო პარტნიორები | |
| ექსპორტი |
$176.6 მილიარდი (28-ე ადგილი) (2014)[9] |
| საქონლის ექსპორტი | |
| ძირითადი პარტნიორები |
 გერმანია 9.6%  ერაყი 6.9% .svg){kind=small} გაერთიანებული სამეფო 6.3%  იტალია 4.5%  საფრანგეთი 4.1%  აშშ 4% (2014)[11] |
| იმპორტი |
 $240.4 მილიარდი (22-ე ადგილი) (2014)[12] |
| საქონლის იმპორტი | |
| სავაჭრო პარტნიორები |
 რუსეთი 10.4%  ჩინეთი 10.3% გერმანია 9.2% აშშ 5.3% იტალია 5%  ირანი 4.1% (2014)[14] |
| სახელმწიფოს შიდა ვალი | 35.5% მშპ-დან (2013)[15] |
| საზოგადოებრივი ფინანსები | |
| შემოსავლები | $225 მილიარდი (2015)[16] |
| გასავლები | $234 მილიარდი (2015)[16] |
| ეკონომიკური დახმარება | დონორი: $1.03 მილიარდი, 0.13% მშპ-დან.[17] ასევე, თურქეთი ოფიციალური განვითარების დახმარების 2012 წლის მონაცემებით მე-4 ადგილზეა.[18][19] |
| კრედიტუნარიანობის შეფასება | |
| Main data source: CIA World Factbook All values, unless otherwise stated, are in აშშ დოლარები | |
თურქეთის ეკონომიკა სსფ-ს მიერ განისაზღვრება, როგორც განვითარებადი საბაზრო ეკონომიკა.[23] ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს წიგნის (World Factbook) მიხედვით თურქეთი მსოფლიოს განვითარებული ქვეყნების სიაშია.[24] ასევე, თურქეთი ეკონომისტების და პოლიტიკური მეცნიერების მიერ განისაზღვრება, როგორც მსოფლიოს ერთ-ერთი ახლად ინდუსტრიალიზებული ქვეყანა. თურქეთი მსოფლიოს მე-18 უდიდესი ნომინალური მშპ-ს[1] და მე-17 უდიდესი მშპ-ს (PPP)[1] მქონე ქვეყანაა. თურქეთი, მსოფლიოს სოფლის მეურნეობის პროდუქტების წარმოებაში წამყვანი ქვეყანაა.
მაკროეკონომიკური ტენდენციები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თურქეთი არის ეთგო-ს (1961) და G20-ს (1999) დამფუძნებელი წევრი. 1995 წლის 31 დეკემბრიდან, თურქეთი ევროკავშირის საბაჟო კავშირის ნაწილია.
მიუხედავად გლობალური ფინანსური კრიზისა, როდესაც ბევრმა ეკონომიკამ უკვე ვერ აღადგინა არსებული ეკონომიკა, თურქეთის ეკონომიკამ გაიზარდა 9.2% 2010 წელს და 8.5 პროცენტით 2011 წელს, რითაც გახდა, როგორც ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკა ევროპაში და ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკა მსოფლიოში. აქედან გამომდინარე, თურქეთმა შეხვდა "60 პროცენტით ევროკავშირის მაასტრიხტის კრიტერიუმებს" ვალის ფონდით, 2004 წლიდან. ანალოგიურად, 2002-დან 2011 წლამდე საბიუჯეტო დეფიციტი შემცირდა 10-ზე მეტი პროცენტიდან 3-ზე ნაკლებ პროცენტამდე, რაც ევროკავშირის მაასტრიხტის ბიუჯეტის ბალანსის ერთ-ერთი კრიტერიუმია.[25]
ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს მიერ, თურქეთი კლასიფიცირდება, როგორც განვითარებული ქვეყანა.[26] თურქეთი, ხშირად კლასიფიცირდება, როგორც ახლად განვითარებული ქვეყანა, ეკონომისტების და პოლიტიკური მეცნიერების მიერ;[27][28][29] ხოლო „Merrill Lynch“-ის, მსოფლიო ბანკის და ეკონომისტის აღწერით, თურქეთი კლასიფიცირდება, როგორც განვითარებადი საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყანა.[30][31][32]
მსოფლიო ბანკი ყოფს თურქეთს, როგორც ზედა საშუალო შემოსავლების მქონე ქვეყანა ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ს თვალსაზრისით 2007 წლის მიხედვით.[32]
ჟურნალ Forbes-ის კვლევის თანახმად, სტამბოლი, თურქეთის ფინანსური კაპიტალი, ჰყავს სულ 37 მილიარდერი 2013 წელს, რეიტინგში უკავია მე-5 ადჰილი მსოფლიოში მოსკოვის (84 მილიარდერი), ნიუ-იორკის (62 მილიარდერი), ჰონგ-კონგის (43 მილიარდერი) და ლონდონის (43 მილიარდერი) შემდეგ.[33]
2009 წელს თურქეთის მთავრობამ მიმართა სხვადასხვა ეკონომიკური სტიმულირების ზომებს, რათა შეამციროს 2007-2012 წლის გლობალური ფინანსური კრიზისის გავლენა, როგორიცაა: დროებით გადასახადის შემცირება ავტომობილებზე, საყოფაცხოვრებო ნივთებზე და საცხოვრებლებზე. შედეგად, წარმოების გრძელვადიანი სამომხმარებლო საქონელი 7.2%-ით გაიზარდა, მიუხედავად საავტომობილო წარმოების შემცირებისა.[34]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Report for Selected Countries and Subjects. IMF World Economic Outlook Database, April 2015 (14 April 2015). ციტირების თარიღი: 12 July 2015.
- ↑ Turkish economy grows 4 per cent in 2015, beats expectations / The economy grew 5.7 percent in the fourth quarter of 2015, the highest among the G20 group of nations after China and India. Gulf News.
- ↑ GDP - Composition by Sector. CIA World Factbook (2012). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-10-11. ციტირების თარიღი: 2013-04-25.
- ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-06-20. ციტირების თარიღი: 2016-04-12.
- ↑ Population below poverty line. CIA World Factbook (2010). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-12-21. ციტირების თარიღი: 2013-04-25.
- ↑ GINI Index. CIA World Factbook (2010). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-06-13. ციტირების თარიღი: 2013-06-21.
- ↑ Labor Force of Republic of Turkey. CIA World Factbook (2012). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-05. ციტირების თარიღი: 2013-04-25.
- ↑ ..::Welcome to Turkish Statistical Institute(TurkStat)'s Web Pages::... turkstat.gov.tr. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-11-08. ციტირების თარიღი: 2016-04-12.
- ↑ 2012 Exports figures of Turkey. CIA World Factbook (2014). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-10-30. ციტირების თარიღი: 2015-04-13.
- ↑ Exports Products of Turkey. CIA World Factbook. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-06-26. ციტირების თარიღი: 2013-04-25.
- ↑ Exports Partners of Turkey. CIA World Factbook (2014). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-10-02. ციტირების თარიღი: 2015-11-01.
- ↑ 2012 Imports figures of Turkey. CIA World Factbook (2014). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-10-30. ციტირების თარიღი: 2015-04-13.
- ↑ Imports Products of Turkey. CIA World Factbook. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-10-05. ციტირების თარიღი: 2013-04-25.
- ↑ Imports Partners of Turkey. CIA World Factbook (2014). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-09-17. ციტირების თარიღი: 2015-11-01.
- ↑ European Economy 2013, p 106 (PDF). European Commission (2013). ციტირების თარიღი: 3 May 2013.
- ↑ 16.0 16.1 2015 bütçesi komisyondan geçti. Sabah (26 November 2014).
- ↑ Global Humanitarian Assistance GHA Report 2013. Global Humanitarian Assistance (2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-04-04. ციტირების თარიღი: 2013-08-10.
- ↑ In Focus Turkey. Global Humanitarian Assistance (2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-08-05. ციტირების თარიღი: 2013-08-10.
- ↑ „Turkey fourth biggest donor country“. BBC. 2013-07-17. ციტირების თარიღი: 2013-08-10.
- ↑ 20.0 20.1 Sovereign credit ratings. Standard & Poor's. ციტირების თარიღი: 25 April 2013.
- ↑ Rating Action: Moody's upgrades Turkey's government bond ratings to Baa3, stable outlook. ციტირების თარიღი: 16 May 2013.
- ↑ Fitch upgrades Turkey's rating to investment grade. Today's Zaman. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 ივლისი 2015. ციტირების თარიღი: 25 April 2013.
- ↑ IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook (PDF) (April 2011).
- ↑ The World Factbook. cia.gov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-04-09. ციტირების თარიღი: 2016-04-12.
- ↑ Gross domestic product 2011. Turkish Statistical Institute (21 December 2012). ციტირების თარიღი: 12 April 2013.
- ↑ Developed Countries დაარქივებული 2008-04-09 საიტზე Wayback Machine. , World Factbook, CIA.
- ↑ Mauro F. Guillén (2003). „Multinationals, Ideology, and Organized Labor“, The Limits of Convergence. Princeton University Press, გვ. 126 (Table 5.1). ISBN 0-691-11633-4.
- ↑ David Waugh (2000). „Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)“, Geography, An Integrated Approach, 3rd, Nelson Thornes Ltd., გვ. 563, 576–579, 633, and 640. ISBN 0-17-444706-X.
- ↑ N. Gregory Mankiw (2007). Principles of Economics, 4th. ISBN 0-324-22472-9.
- ↑ Turkey's economy sees recovery signs as risks remain_English_Xinhua. Xinhua (28 June 2009). ციტირების თარიღი: 2011-08-29.
- ↑ „Fund management“. The Economist. 2009-07-16.
- ↑ 32.0 32.1 Turkey - Country Brief 2010. Worldbank.org.tr. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-08-28. ციტირების თარიღი: 2011-08-29.
- ↑ Forbes Top 10 Billionaire Cities - Moscow Beats New York Again. Forbes (2013-03-14). ციტირების თარიღი: 2014-12-26.
- ↑ Aug 25, 2009. (2009-08-25) Turkish recovery needs more time. Asia Times Online. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-06-29. ციტირების თარიღი: 2011-08-29.
| |||||