ვაღარშაპატი

ქალაქი
ვაღარშაპატი Վաղարշապատ
ეჩმიაძინი
დროშა გერბი
ქვეყანა	სომხეთი
მარზი	არმავირიარმავირის პროვინცია|არმავირი
კოორდინატები	40°10′00″ ჩ. გ. 44°18′00″ ა. გ.
დაარსდა	ძვ. წ. IV საუკუნე
ადრეული სახელები	ვარდკესავანი, ვაღარშაპატი
ფართობი	13 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	853±1 მეტრი
ოფიციალური ენა	სომხური ენა
მოსახლეობა	51 280 კაცი (2001)
ეროვნული შემადგენლობა	სომხები
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+374 (231)
საფოსტო ინდექსი	1101–1109
ოფიციალური საიტი	https://ejmiatsin.am
ვაღარშაპატი ვიკისაწყობში

მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 1011 ინგლ. • რუს. • ფრ.

ვაღარშაპატი (სომხ. Վաղարշապատ; 1945 წლიდან 1992 წლამდე ეჩმიაძინი, სომხ. Էջմիածին) — ქალაქი სომხეთში, სომხური სამოციქულო ეკლესიის კათალიკოსის რეზიდენცია. მდებარეობს არმავირის პროვინციაში, ერევნიდან დასავლეთით 20 კმ-ში.

ისტორია

დასახლება არსებობდა უძველესი დროიდან, რაც დადასტურებულია ქვის, ბრინჯაოსა და რკინის ხანის არქეოლოგიური ძეგლებით, რომლებიც აღმოჩენილია ქალაშია და მის შემოგარენში. უძველესი წერილობითი ცნობა განეკუთვნება ურარტუს მეფე რუსა II-ის პერიოდს. ამ დროის ლურსმული წარწერაში ნახსენებია დასახლება კუარლინი. მოვსეს ხორენაცის ცნობით ერვანდუნის მმართველობის დროს ქალაქს ეწოდა არტიმედი შემდეგ კი ვარკესავანი. მეფე ვაღარშ I-მა მას სახელი შეუცვალა და ვაღარშაპატი დაარქვა. ქრისტიანობის მიღების შემდეგ გამოიყენებოდა სახელი ეჩმიაძინიც. რამდენიმე ათწლეულში იგი სომხეთის დედაქალაქი გახდა და IV საუკუნემდე ქვეყნის უმნიშვნელოვანეს ქალაქს წარმოადგენდა.

ისტორიული ძეგლები

ქალაქის მთავარი ღირსშესანიშნაობაა ეჩმიაძინის ტაძარი. გადმოცემის თანახმად, იგი თავადპირველად ააგო წმინდა გრიგოლ განმანათლებელმა 301–303 წლებში. V საუკუნის სომხური წერილობითი წყაროების მიხედვით, წმ. გრიგოლს გამოეცხადა ქრისტე, რომელმაც ტაძრის ასაშენებელი ადგილის მისათითებლად მიწას მეხი სტყორცნა ოქროს ჩაქუჩით. შესაბამისად, პატრიარქმა ეკლესიასა და თვით ქალაქსაც ეჩმიაძინი დაარქვა, რაც დაახლოებით ნიშნავს: „ადგილი სადაც მხოლოდშობილი დაეშვა“.

480 წელს ვაჰან მამიკონიანის ბრძანებით ნანგრევებად ქცეული ბაზილიკა შეიცვალა ახალი ჯვრის ფორმის ეკლესიით. 618 წელს ხის გუმბათი შეცვალა ქვისამ, რომელიც ოთხ მასიურ საყრდენზე იდგა, რომელიც თავის მხრივ კონსტრუქციის გარე კედლებს აერთიანებდა არკადიებით. ტაძარმა დღემდე სწორედ ამ ფორმით მოაღწია. ეჩმიაძინის სამონასტრო კომპლექსში ინახებოდა შუა საუკუნეების სომხურ ხელნაწერთა უდიდესი კოლექცია, რომელიც მოგვიანებით მატენადარანს გადაეცა.

მთავარი საკათედრო ტაძრის გარდა ქალაქში კიდევ ორი მნიშვნელოვანი ეკლესიაა. წმინდა გაიანეს ეკლესია გამოირჩევა მისი ჰარმონიული პროპორციებით. აგებულ იქნა 630 წელს, ხოლო XVII საუკუნეში საუკუნეში კი მნიშვნელოვნად გაფართოვდა. წმინდა რიფსიმეს ეკლესია 618 წელს აიგო და დღემდე უცვლელის სახით შემორჩა. ეს ორი ეკლესია, საკათედრო ტაძარი და ახლომდებარე არქეოლოგიური ზონა ზვართნოცი იუნესკოს მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაშია შეტანილი.

გალერეა

• 

  ეჩმიაძინის ტაძარი

• 

  წმ. გაიანეს ეკლესია

• 

  წმ. რიფსიმეს ეკლესია

რესურსები ინტერნეტში

• Armenia Photos: The Holy City of Etchmiadzin დაარქივებული 2009-10-02 საიტზე Wayback Machine.
• Etchmiadzin Old Photos დაარქივებული 2014-08-16 საიტზე Wayback Machine.