იოანე II (ტრაპიზონი)

იოანე II დიდი კომნენოსი
ტრაპიზონის მე-7 იმპერატორი
თანამდებობაზე ყოფნის დრო
1280 – 1284
წინამორბედი	გიორგი I
მემკვიდრე	თეოდორა
ტრაპიზონის მე-7 იმპერატორი
თანამდებობაზე ყოფნის დრო
1285 – 16 აგვისტო, 1297
წინამორბედი	თეოდორა
მემკვიდრე	ალექსი II
დაბადებული	1263 ტრაპიზონი, ტრაპიზონის იმპერია
გარდაცვლილი	16 აგვისტო, 1297 ლიმნია, ტრაპიზონის იმპერია
მეუღლე	ევდოკია პალეოლოგი

იოანე II დიდი კომნენოსი (ბერძ. Ιωάννης Β΄ Μέγας Κομνηνός; დ. 1263, ტრაპიზონი, ტრაპიზონის იმპერია — გ. 16 აგვისტო, 1297, ლიმნია) — ტრაპიზონის იმპერიის მეშვიდე იმპერატორი 1266–1280 წწ. კომნენოსების დინასტიის წარმომადგენელი. იმპერატორ მანუელ I-ისა და მისი მესამე ცოლის, ტრაპიზონელი აზნაურის, ირინა სირიკაინას უფროსი შვილი.

მმართველობა

იმპერატორის ტახტზე ავიდა მას შემდეგ, რაც გიორგი I ტყვედ ჩავარდა. 1267 წელს მოხდა პაპადოპულოსის აჯანყება, რომელიც იყო ტრაპიზონის იმპერიაში ბიზანტიური და ქართული პარტიების დაპირსპირების შედეგი. 1281 წელს დაპირისპირებაში გაიმარჯვა ქართულმა პარტიამ, მათ იოანე II დაატყვევეს კიდეც, თუმცა შემდეგ გაათავისუფლეს, მაგრამ ტრაპიზონში დარჩენის უფლება არ მისცეს. იოანე II ჩავიდა კონსტანტინოპოლში და ცოლად შეირთო ბიზანტიის იმპერატორ მიხეილ VIII-ის ასული ევდოკია, რომელთანაც ეყოლა ორი შვილი. ტრაპიზონის იმპერიაზე საქართველოს სამეფოს გავლენის აღდგენის მიზნით 1284 წელს დავით VI ნარინმა ილაშქრა ტრაპიზონში და ალყა შემოარტყა დედაქალაქს. ალყის წარუმატებლობის შემდეგ ქართველთა არმიამ დაიკავა იმპერიის რამდენიმე პროვინცია და იოანეს დას თეოდორას დაეხმარა ხელისუფლების ხელში ჩაგდებაში, თუმცა მალევე 1285 წელს იოანე II დაბრუნნდა იმპერიაში და ხელისუფლება დაიბრუნა.

მისი მმართველობა აღინიშნა ტრაპიზონის იმპერიაზე ჰულაგუიანების გავლენის შესუსტებით. მისივე მეფობის დროს დაიპყრეს თურქ-სელჩუკებმა ხალიბია და გააპარტახეს იგი. 1291 წელს რომის პაპმა ნიკოლოზ IV-მ იოანეს დახმარება სთხოვა ახალ ჯვაროსნულ ლაშქრობაში, მაგრამ იმპერატორმა ეს თხოვნა უარყო. დაკრძალულია ხრისოკეფალოსის ეკლესიაში.

ლიტერატურა

• ყაუხჩიშვილი, ს., ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ, ტ. VII, თბილისი: მეცნიერება, 1967. — გვ. 67-73; 169-172.
• The Oxford Dictionary of Byzantium, Vol. 1, NY-Oxford, 1991,

რესურსები ინტერნეტში

• Fondation for Medieval Genealogy : ტრაპიზონის იმპერატორები