ლიუბა კუტინჩევა
| ლიუბა კუტინჩევა | |
|---|---|
 | |
| მშობლიური სახელი | Люба Кутинчева |
| დაბადების თარიღი |
15 მაისი, 1910 ტარნოვო, ბულგარეთის სამეფო |
| გარდაცვალების თარიღი |
20 სექტემბერი, 1998 (88 წლის) სოფია, ბულგარეთი |
| ეროვნება | ბულგარელი |
| საქმიანობა | მოგზაური |
| მეუღლე(ები) | ალექსანდრე კონსტანტინოვ დაგოროვი |
ლიუბა კუტინჩევა (ბულგ. Люба Кутинчева; დ. 15 მაისი, 1910 – გ. 20 სექტემბერი, 1998) – ბულგარელი მოგზაური და პოლიგლოტი, რომელიც სულ მცირე შვიდ ენაზე საუბრობდა. თითქმის ათი წლის განმავლობაში (1929–1938) მან იმოგზაურა ახლო აღმოსავლეთში, შორეულ აღმოსავლეთში, ჩრდილოეთ აფრიკასა და ევროპაში.
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ადრეული წლები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუტინჩევა დაიბადა ველიკო-ტარნოვოში, ბულგარეთის სამეფოში, 1910 წლის 15 მაისს, ინტელექტუალთა ოჯახში. 1913 წლის შემდეგ ოჯახი ცხოვრობდა სამხრეთ დობრუჯაში, რომელიც ისტორიულად ბულგარეთის ნაწილი იყო, მაგრამ იმ დროს რუმინეთს ეკავა. ჯერ კიდევ სტუდენტობისას, მამასთან ერთად მონაწილეობდა დობრუჯას შიდა რევოლუციურ ორგანიზაციაში, რომელიც ბულგარელების კომუნისტურ ორგანიზაციას წარმოადგენდა და ცდილობდა მათი ტერიტორიის რუმინეთისგან გათავისუფლებას.[1]
ლიუბამ დაამთავრა ფრანგული საშუალო სკოლა ბუქარესტში, რუმინეთი.[1] იმ დროისთვის გახდა სპიკერი, რომელიც სიამოვნებით ყვებოდა თავისი მშობლიური რეგიონის ისტორიებს და ითხოვდა მის გამოყოფას რუმინეთისგან. ოჯახის წევრებთან ერთად (მამა[2] ან ბიძა[3]) წავიდა თურქეთში, სადაც დაათვალიერა დიდი ქალაქები. ამ ქალაქებში იგი მაყურებლს უყვებოდა დობრუჯაში რუმინული მმართველობისა და ბულგარეთის ისტორიის, ლიტერატურის, პოეზიის, მანერების და ჩვეულებების შესახებ. მისი გამოსვლები „მიმართული იყო რუმინეთის ხელისუფლების მიერ დობრუჯას მოსახლეობის ასიმილაციის მცდელობების საწინააღმდეგოდ“.[1] ლიუბას შეეძლო ბულგარულად, ფრანგულად, რუმინულად და თურქულად საუბარი. მის გამოსვლებს ბევრი დამსწრე ჰყავდა და მათგან მიღებული თანხით დაიწყო მოგზაურობა 1929 წელს, მხოლოდ 19 წლის ასაკში.[1][2][3]
მოგზაურობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2016 წლის ბულგარეთის სახელმწიფო გამოფენის მიხედვით, სადაც წარმოდგენილი იყო მისი მოგზაურობის პერიოდის არტეფაქტები 1929-დან 1939 წლამდე,[4] კუტინჩევამ (მამის ან ბიძის თანხლებით) იმოგზაურა: სირიაში, პალესტინაში, ტრანსიორდანიაში (ახლანდელი იორდანია), ეგვიპტეში, აბისინიაში (ეთიოპია და ერიტრეა), სუდანში, საუდის არაბეთში, ერაყში, სპარსეთში (ირანი), ავღანეთში, ომანში, ინდოეთში, ბირმაში (მიანმარი), ცეილონზე (შრი-ლანკა), ბორნეოზე, სუმატრაზე, ფილიპინებში, ტაივანში, სიამში (ტაილანდი), ჩინეთში, იაპონიაში, სამხრეთ სახალინზე, ალჟირში, ესპანურ მაროკოში, ტუნისსა და ლიბიაში. მთელი მოგზაურობის დროს ის ყვებოდა ბულგარეთში ცხოვრების ამბებს და „ქუდზე ბულგარეთის დროშის სამფერიან სიმბოლოს ატარებდა“.[5]
მისი მოგზაურობის არქივებში შედის დეტალური ჩანაწერები და მრავალრიცხოვანი ფოტომასალა, სადაც ნაჩვენებია მისი ურთიერთობა მნიშვნელოვან ადგილობრივ მოღვაწეებთან. ცანკოვას თქმით, „საიდუმლოდ რჩება ის, თუ როგორ მოახერხა ასეთ მაღალჩინოსნებთან მოხვედრა“. მის არქივებში ნაჩვენებია მეფეები, მინისტრები, რელიგიური მოღვაწეები, მაგალითად მაჰათმა განდი და ჯავაჰარლალ ნერუ ინდოეთში.[5]
ერთი წყარო, ბორისოვი,[1] ამბობს, რომ შანხაიში მოგზაურობისას, ჩინეთში, კუტინჩევა გაიტაცეს ორ ბრიტანელ ქალთან ერთად. გავრცელებული ინფორმაციით, იგი გაათავისუფლეს $5000-ის გადახდის შემდეგ. მკვლევარებმა აღნიშნეს ეს მნიშვნელოვანი გამოსასყიდი და ვარაუდობდნენ, რომ მოგზაურობის გარდა, კუტინჩევა ჯაშუშად ეწვია ამ საოცრად ეგზოტიკურ ადგილებს.[1]
განათლება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მრავალწლიანი მოგზაურობის შემდეგ კუტინჩევა 1935 წელს გაემგზავრა პარიზში, ჟურნალისტიკასა და ფრანგულ ფილოლოგიაზე სწავლის გასაგრძელებლად. მან ერთწლიანი სტაჟირება გაიარა ჟურნალ Le matin-ის კორესპონდენტად და La femme- ის ფოტოჟურნალისტად, რის შემდეგაც მან დაიწყო კიდევ ერთი მოგზაურობა ესპანეთსა და მაროკოში. 1939 წლის დასაწყისში იგი დაბრუნდა საფრანგეთში, სადაც დაასრულა უმაღლესი განათლება. საბოლოოდ, სახლის დატოვებიდან ათი წლის თავზე, იგი ბულგარეთში დაბრუნდა ჯანმრთელობის გაუარესებული მდგომარეობით.[2]
1939 წელს იგი დაქორწინდა ჟურნალისტ ალექსანდრე კონსტანტინოვ დაგოროვზე. სწორედ ამიტომ მას ზოგჯერ ლიუბა კუტინჩევა დაგოროვას სახელით იცნობენ.[5]
საიდუმლოებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუტინჩევას მოგზაურობის ფინანსური მხარდაჭერის ზუსტი გარემოებები არასოდეს გამოვლენილა.[3] მისი ცხოვრებისა და მოგზაურობის სხვა ასპექტები ასევე გაურკვეველი რჩება. უცნობია, თუ რა იყო მისი მოგზაურობის რეალური მიზანი, ან რატომ შეაგროვა მან ასე ფრთხილად ჩანაწერები და ფოტოები.[3][6] პავლოვიჩის თქმით, ჯერ კიდევ გაურკვეველია, როგორ გადაიხადა ლიუბამ საზღვარგარეთ ყოფნის ხარჯები, თუმცა, გავრცელებული ინფორმაციით, ის ზოგჯერ კითხულობდა ლექციებს ან მუშაობდა სხვადასხვა ადგილას. თანაბრად გაუგებარია რა იყო მოგზაურობის მიზანი, ისევე როგორც ჩანაწერების, რომლებიც მან გულდასმით შეაგროვა ხელისუფლებისგან მის მიერ მონახულებულ თითოეულ ქალაქში. ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ჰიპოთეზა არის ის, რომ ლიუბა იყო ჯაშუში, რომელსაც აფინანსებდა კომუნისტური ინტერნაციონალი (კომინტერნი).[3] ბორისოვი ასევე სვამს კითხვებს:[1]
„რა თქმა უნდა დადგინდა, რომ ლიუბა მჭიდრო კავშირში იყო საბჭოთა დიპლომატებთან, მაგრამ მისი ვიზიტების ბუნება ბოლომდე ნათელი არ არის. მისი პროფილი ძალიან დამაჯერებელს ხდის ჯაშუშურ ვერსიას - გარდა იმისა, რომ ბევრს მოგზაურობს, ის საუბრობს ფრანგულ, რუმინულ, თურქულ და რუსულ ენებზე, მოგვიანებით კი არაბულსა და ესპერანტოს სწავლობს.[1]
მიუხედავად იმისა, რომ მან დიდხანს იცოცხლა, არ არსებობს ჩანაწერი, სადაც აღიარებს მისი მოგზაურობების დივერსიულ მიზანს.“[1][3]
მან თავისი არქივები გადასცა სოფიის სახელმწიფო არქივს, სადაც ისინი ინახება 1328K განყოფილებაში.
კუტინჩევა გარდაიცვალა 1998 წლის 20 სექტემბერს ბულგარეთში, სოფიაში.[1]
გამოქვეყნებული ნაშრომები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Kutincheva, L. „იაპონია - პირადი შთაბეჭდილებები, დაკვირვებები და კვლევა“, Stara Zagora, Rodina სტამბა, 1942[7]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მიტკოვა, ვალენტინა. „გენდერული მეურვეობა და ბულგარელ ქალთა ლიტერატურა (1878-1944).“ ასპასია 12.1 (2018): 91-111.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 Borisov, Theodore. (2020-04-23) Мистериозната авантюристка Люба Кутинчева (The mysterious adventurer Lyuba Kutincheva) bg-BG. ციტირების თარიღი: 2021-02-19
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Една българка в "Мисия пътешественик" (A Bulgarian woman in "Traveler's Mission"). ციტირების თარიღი: 2021-02-19
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Pavlovich, Elitsa. (2019-06-02) Люба Кутинчева – първата европейка в земите на Исляма | Момичетата от града (Lyuba Kutincheva - the first European in the lands of Islam) bulgarian. ციტირების თარიღი: 2021-02-20
- ↑ Tsankova, Diana. (2021) Люба Кутинчева – первая болгарская путешественница (Luba Kutincheva - the first Bulgarian traveler) ru. ციტირების თარიღი: 2021-02-19
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Tsankova, Diana. (2021) Люба Кутинчева – первая болгарская путешественница (Luba Kutincheva - the first Bulgarian traveler) ru. ციტირების თარიღი: 2021-02-19
- ↑ Martonova, Andronika (2018). „Пътешественици с кинокамера: загадъчните Люба и Никола Кутинчеви (Travelers with a movie camera: the mysterious Lyuba and Nikola Kutinchev)“. Проблеми на изкуството (English) (4): 43–51. ISSN 0032-9371.
- ↑ Travel notes – Women and the Transfer of Knowledge in the Black Sea Region en-US. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-01-24. ციტირების თარიღი: 2021-02-19