მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ბროკოლი ,[1] სატაცურა კომბოსტო [1] (ლათ. Brassica oleracea var. italica ) — კომბოსტოს ნაირსახეობა. ზრდიან საკვებად ვარგისი ყვავილის კვირტისა და ღეროს მისაღებად. მისი წარმოშობის ადგილია აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირეთი და მცირე აზია ; იტალიის ტერიტორიაზე ძველი რომის დროიდან მოჰყავთ, ინგლისსა და აშშ -ში შეტანილია 1700-იან წლებში . შეიცავს დიდი რაოდენობით საკვებ ბოჭკოებს და რიგ მინერალებსა და ვიტამინებს , მ.შ. კალიუმს, ფოლიუმის მჟავას,[2] ვიტამინ A , B1 , B2 , PP , E , C ,[3] და K -ს;[2] საკვებად გამოიყენება როგორც ნედლი სახით, ისე დამუშავებული — აკონსერვებენ, თუშავენ, წვავენ.[4] ნედლი ბროკოლი მუქი მწვანე ფერისაა, აქვს მაგარი ღერო და მჭიდრო კვირტების კონა.[2] ძირითადად კულტივირებულია ჩრდილოეთ ამერიკაში , სამხრეთ ევროპაში , იაპონიაში .[4]
ბროკოლი სწრაფად მზარდი ერთწლოვანი მცენარეა , სიმაღლეში 60–90 სმ -ს აღწევს. სწორადმდგარი და დატოტვილია, აქვს ტყავისებრი ფოთლები , ცენტრალური ღერძისა და ტოტების ბოლოებზე ივითარებს მწვანე ყვავილის კვირტების კონებს. მოსავლის აუღებლობის შემთხვევაში, ეს კვირტები იკეთებენ 4-ფურცლიან ყვითელ ყვავილებს და იძლევიან ჭოტაკებს. იზრდება ზომიერი და გრილი ჰავის პირობებში. მრავლდება თესლით . თესენ უშუალოდ მინდვრებში ან სპეციალურ კვლებში შემდგომი გადარგვისათვის. ბროკოლის თავი (ყვავილედი ) 60-დან 150 დღემდე პერიოდში ასრულებს ზრდას, ხანგრძლივობა დამოკიდებულია ჯიშსა და ამინდზე.[2]
ბრკოლის მოყვანისათვის ნიადაგის ტენიანობა 70 % უნდა იყოს, ჰაერისა — 80 %. შედარებით უკეთ უძლებს ყინვასა (-4-დან -7 °С-მდე) და სიცხეს. საუკეთესო ტემპერატურაა 18-დან 22 °С-მდე. სინათლის მოყვარული მცენარეა, რგავენ მზიან ნაკვეთებში. საქართველოს პირობებში ვრცელდება ზღვის დონიდან 2000 მეტრამდე. გავრცელებული ჰიბრიდებია აგასი, ლორდი, მონტერეი,[3] ლინდა, ტონუსი, ფიესტა და სხვ. (სულ 18). სეზონზე შესაძლებელია 2 და მეტი მოსავლის მიღება.[4] ბროკოლის დაავადებები: კილა , ფომოზი , ფუზარიოზული ჭკნობა , ნაცრისფერი სიდამპლე ; მავნებლები: კომბოსტოს ხვატარი , კომბოსტოს გაზაფხულის ბუზი , კომბოსტოს ღეროს მალულხორთუმა , კომბოსტოს ბუგრი .[3]
↑ 1.0 1.1 მაყაშვილი ა. , ბროკოლი // ბოტანიკური ლექსიკონი , თბ.: „საბჭოთა საქართველო“, 1961.
↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Broccoli . Encyclopædia Britannica. britannica.com (14.02.2020). ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო, 2020.
↑ 3.0 3.1 3.2 კელენჯერიძე, ნ.; ხეთერელი, ა.. ბროკოლის წარმოების აგროტექნოლოგია . საქართველოს ფერმერთა ასოციაცია. gfa.org.ge (2018). ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო, 2020.
↑ 4.0 4.1 4.2 Мухин В. Д. КАПУСТА // Большая российская энциклопедия . т. 13. — , 2009. — стр. 45.
↑ Broccoli (and cauliflower) production in 2018, Crops/Regions/World list/Production Quantity (pick lists) . UN Food and Agriculture Organization, Corporate Statistical Database (FAOSTAT) (2018). ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო, 2020.
სახეობები
დაავადებები
კილა ,
კომბოსტოს ფომოზი ,
კომბოსტოს ფუზარიოზული ჭკნობა ,
ნაცრისფერი სიდამპლე ,
კომბოსტოს ალტერნარიოზი ,
კომბოსტოს ჭრაქი ,
კომბოსტოს თეთრი ლაქიანობა ,
კომბოსტოს რიზოქტონიოზი ,
კომბოსტოს თეთრი სიდამპლე ,
კომბოსტოს მოზაიკა ,
კომბოსტოს ლორწოვანი ბაქტერიოზი ,
კომბოსტოს ბლეკროტი მავნებლები