მალდივის კუნძულების საგარეო ურთიერთობები
მალდივის კუნძულები დიდი ხნის მანძილზე დამოუკიდებელი სახელმწიფო იყო. XVI საუკუნეში ის მცირე ხნით პორტუგალიელებმა დაიპყრეს, ხოლო 1887-1965 წლებში ბრიტანეთის პროტექტორატის ქვეშ იყო, თუმცა მაშინაც სრულ შიდა სუვერენიტეტს ინარჩუნებდა. 1965 წელს მალდივის კუნძულებმა დამოუკიდებლობა მოიპოვა და ამავე წლის სექტემბერში გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში გაწევრიანდა.
1978 წლიდან მალდივის კუნძულებმა სტრატეგიულ პარტნიორებთან ურთიერთობების გაუმჯობესება და საერთაშორიოს სისტემაში აქტიური ინტეგრირება დაიწყო. 1982 წელს ერთა თანამეგობრობაში გაწევრიანდა. არის სამხრეთ აზიის რეგიონული თანამშრომლობის ასოციაციის დამფუძნებელი. მალდივის კუნძულები არის ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობის ხელშეკრულების ხელმომწერი და ბუნების დაცვის, ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის, განიარაღებისა და ადამიანის უფლებების დაცვის შესახებ არაერთი კონვენციის მონაწილეა.
ლიბერალურ დემოკრატიაზე გადასვლის პერიოდში მალდივის კუნძულებმა ადამიანის უფლებების დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, როგორებიცაა Amnesty International და Human Rights Watch, წარმატებული თანამშრომლობა დაიწყო და ადამიანის უფლებათა დაცვის არაერთ ინსტრუმენტს შეუერთდა, როგორებიცაა: სამოქალაქო და პოლიტიკურ უფლებათა პაქტი და ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების შესახებ საერთაშორისო პაქტი. ამავე პერიოდში ქვეყანამ ურთიერთობები გააღრმავა თანამეგობრობსი საპარლამენტო ასამბლეასთან და პარლამენტთაშორის კავშირსაც შეუერთდა.
მალდივის კუნძულებს რეზიდენტი დიპლომატიური მისიები ჰყავს კოლომბოში, ნიუ-დელიში, ისლამაბადში, დაკაში, სინგაპურში, კუალა-ლუმპურში, ნიუ-იორკში, ტოკიოში, პეკინში, ერ-რიადში, ლონდონში, ჟენევაში, ევროპის კავშირში. არარეზიდენტი მისიები მრავალ ქვეყანაში ჰყავს, მათ შორის: ნეპალსა და ბჰუტანში.
საერთაშორისო ორგანიზაციები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
.jpg)
გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1965 წლის სექტემბერში მალდივის კუნძულები გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში გაწევრიანდა. ამავე წელს გაერთიანებული ერების განვითარების პროგრამის მონაწილე გახდა. ქვეყანა გაწევრიანებული გაერთიანებული ერების რამდენიმე სააგენტოსა და კონფერენციაში, მათ შორისაა: გაეროს მოსახლეობის ფონდი, გაეროს ვაჭრობისა და განვითარების კონფერენცია, გაეროს სამრეწველო განვითარების ორგანიზაცია, იუნესკო, გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამა და იუნისეფი.
გაეროს განვითარების პროგრამას, იუნისეფსა და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციას მალეში რეზიდენტი წარმომადგენლები ჰყავთ.
ერთა თანამეგობრობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მალდივის კუნძულები ერთა თანამეგობრობაში 1982 წლის 9 ივლისს გაწევრიანდა, როგორც სპეციალური წევრი, ხოლო 1985 წლის 20 ივნისს, როგორც სრული წევრი. 1989 წელს ქვეყანა სწავლების თანამეგობრობას შუერთდა, 2000 წელს ― თანამეგობრობის საპარლამენტო ასოციაციას, 1985 წელს ― თანამეგობრობის ტექნიკური თანამშრომლობის ფონდს, ხოლო 1982 წელს ― თანამეგობრობის ახალგაზრდულ პროგრამას.[1]
2016 წლის ოქტომბერში მალდივის კუნძულებმა ერთა თანამეგობრობა დატოვა.[2]
მას შემდეგ, რაც 2018 წლის 8 თებერვალს ერთა თანამეგობრობაში გამბია დაბრუნდა, მალდივის პრეზიდენტმა, იბრაჰიმ მოგამედ სოლიჰმაც გადაწყვიტა დაბრუნება. 2020 წლის 1-ელ თებერვალს მალდივის კუნძულები თანამეგობრობას დაუბრუნდა.[3]
ორმხრივი ურთიერთობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აზია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ინდოეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: ინდოეთ-მალდივის კუნძულების გეოგრაფია.ინდოეთსა და მალდივის კუნძულებს შორის ურთიერთობები მეგობრული, სტრატეგიული, ეკონომიკური და სამხედრო ხასიათისაა.[4][5] ინდოეთის ოკეანეში სტრატეგიულ ინტერესებიდან გამომდინარე ინდოეთი მალდივის კუნძულების უსაფრთხოების უზრუნველყოფაში მონაწილეობს და მასთან ალიანსი აქვს დამყარებული.[5][6]
ინდოეთსა და მალდივებს შორის საზღვაო საზღვარი ოფიციალური და მეგობრულად გადაწყდა 1976 წელს,[5] თუმცა მცირე დიპლომატიური ინციდენტი 1982 წელს მოხდა, როდეაც მალდივის კუნძულებიც პრეზიდენტის ძმამ მეზობელი მინიკოის კუნძული, რომელიც ინდოეთის ტერიტორიაა, მალდივების ნაწილად დაასახელა. მალდვებმა მალევე ოფიციალურად უარყო, რომ ეს განცხადება კუნძულზე საკუთრების უფლების გამოცხადებას არ წარმოადგენდა. 1981 წელს ინდოეთმა და მალდივის კუნძულებმა სრულყოფილი ვაჭრობის შეთანხმებას მოაწერეს ხელი..[7] ორივე სახელმწიფო სამხრეთ აზიის რეგიონული თანამშრომლობის ასოციაციის დამფუძნებელი წევრია, სამხრეთ აზიის ეკონომიკური კავშირისა და სამხრეთ აზიის თავისუფალი სავაჭრო შეთანხმების ხელმომწერები არიან.[4]
კვიპროსი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მალდივის კუნძულებსა და კვიპროსს შორის დიპლომატიური ურთიერთობები 1997 წლის 1-ელ ნოემბერს დამყარდა. კვიპროსი მალდივის კუნძულებზე ნიუ-დელიში განთავსებული უმაღლესი კომისრის ოფისითაა წარმოდგენილი. ორივე სახელმწიფო ერთა თანამეგობრობის წევრია.
თურქეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: თურქეთ-მალდივის კუნძულების ურთიერთობები.თურქეთსა და მალდივის კუნძულებს შორის დიპლომატიური ურთიერთობები 1979 წელს დამყარდა.[8] თურქეთის მალდივის რესპუბლიკაში ნიუ-დელიში მდებარე საელჩოთია წარმოდგენილი,[8] ხოლო მალდივის კუნძულები თურქეთში გაერთიანებული ერების ოფისში წარგზავნილი მუდმივი მისიითაა წარმოდგენილი.[8] სახელმწიფოებს მეგობრული ურთიერთობები აქვთ ტურიზმისა და თავდაცვის სფეროში და საერთაშორისო პლატფორმებზეც თანამშრომლობენ, როგორებიცაა: გაერთიანებული ერები და ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაცია.[9] 2019 წელს თურქეთსა და მალდივის კუნძულებს შორის ვაჭრობის ბრუნვა 46.5 მილიონ ამერიკულ დოლარს გაუტოლდა (თურქეთიდან ექსპორტი/იმპორტი: 28.2/18.3 მილიონი ამერიკული დოლარი).[10] 2012 წლის 24 ნოემბრიდან სტამბოლსა და მალეს შორის პირდაპირი ფრენებია.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Ministry of Foreign Affairs, Maldives.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 6 მარტი 2012. ციტირების თარიღი: 21 February 2015
- ↑ „Maldives leaves Commonwealth amid democracy row“. BBC News. 13 October 2016. ციტირების თარიღი: 18 October 2016.
- ↑ The President's Office. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 ნოემბერი 2018. ციტირების თარიღი: 21 November 2018
- ↑ 4.0 4.1 Maldives - India relations. Library of Congress Country Studies. ციტირების თარიღი: 2008-06-05
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Maldives, Sri Lanka and the "India Factor". Himal South Asia Magazine. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-05-29. ციტირების თარიღი: 2008-06-05
- ↑ Devin T. Hagerty (2005). South Asia in World Politics. Rowman and Littlefield, გვ. 102–103. ISBN 0-7425-2587-2.
- ↑ „Action plan to strengthen bilateral ties with Maldives“. The Hindu. ციტირების თარიღი: 2008-06-05.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Turkey-Maldives Political Relations. Ministry of Foreign Affairs. ციტირების თარიღი: 6 October 2020
- ↑ Maldives-Turkey Bilateral Relations – The Permanent Mission of the Republic of Maldives to the United Nations and other International Organisations at Geneva. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 24 ნოემბერი 2020. ციტირების თარიღი: 3 January 2021
- ↑ Turkey-Maldives Economic and Trade Relations. Ministry of Foreign Affairs. ციტირების თარიღი: 6 October 2020