ხურთისი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
სოფელი
ხურთისი
ქვეყანა საქართველოს დროშა საქართველო
მხარე მცხეთა-მთიანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი
თემი გორისციხე
კოორდინატები 42°35′54″ ჩ. გ. 44°32′18″ ა. გ. / 42.59833° ჩ. გ. 44.53833° ა. გ. / 42.59833; 44.53833
დაარსდა XV საუკუნე
ადრეული სახელები ჭეჟე
ცენტრის სიმაღლე 1960
მოსახლეობა 47[1] კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა ქართველები 97,9 %
სასაათო სარტყელი UTC+4
სატელეფონო კოდი +995
ხურთისი — საქართველო
ხურთისი
ხურთისი — მცხეთა-მთიანეთის მხარე
ხურთისი
ხურთისი — ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი
ხურთისი

ხურთისისოფელი საქართველოში, ყაზბეგის მუნიციპალიტეტში, გორისციხის თემში. მდებარეობს ხოხის ქედის სამხრეთ კალთაზე, მდინარე თერგის მარცხენა ნაპირზე. ზღვის დონიდან 1960 მეტრი, სტეფანწმინდიდან 15 კილომეტრი. სოფელი XV საუკუნისთვის უკვე დასახლებული იყო. იგი მოიხსენიება გერგეტელ საყდრისშვილთა საბუთებში.

სახელწოდება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოფლის სახელწოდების შესახებ არსებობს ლეგენდა, რომლის მიხედვით მოხევე ხურთის ჰყოლია სამი ვაჟი, რომლებსაც აუკლიათ სტეფანწმინდელები. მათ გასწორებიან თავიანთივე დეიდაშვილები. ამის შემდეგ ხურთის ოჯახის ქალები მცირეწლოვანი ბავშვებით დასახლდნენ თერგის გაღმა.

სალოცავები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოფელში განსაკუთრებით აღნიშნავდნენ გიორგობას, კვირესძლობას და პეტრე-პავლობას. გამორჩეულად მნიშვნელოვანი დღესასწაული იყო გაზაფხულის გიორგობა, რომელსაც ხურთისი და ყანობი ერთად აღნიშნავდა. ყველაზე დიდი დღეობა იყო პეტრე-პავლობა.

სოფლის ჩრდილო-დასავლეთით, დიდი კლდის ძირში მდებარეობს კვირაძალის ხატი. სოფლიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთ მხარეს, ზღვის დონიდან 2115 მ.-ზე მდებარეობს წმინდა გიორგის ეკლესია. 1960-იანი წლებისთვის ეკლესია სანახევროდ ჩაქცეული იყო. ეს იყო ბაზილიკის ტიპის ეკლესია, რომელიც ნაგები იყო ქვა-კირით. ეკლესიის გვერდით, ჩრდილოეთის მხარეს დგას მაღალი, სამხრეთის მხარეს მომრგვალებული ციხე, რომელსაც გიორგობის ციხეს ან ხატის ციხეს ეძახიან.

ხურთისშივე მდებარეობს ძლევის წმინდა გიორგის ხატი და ქაშეთის ანუ ბალღების ხატი. ქაშეტა მდებარეობს სოფლის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ტყეთანაში, ბორცვზე. ესაა პრიზმის მსგავსი ყრუ ნაგებობა, რომელსაც სამხრეთ-დასავლეთის კუთხე მომრგვალებული აქვს. ნაშენია რიყის დიდი ქვით, მშრალი წყობით. ქაშეტობას დღესასწაულობენ გაზაფხულზე, კვირა დღეს. ქაშეტა სავარაუდოდ ქაშვეთის დამახინჯებული ფორმა უნდა იყოს.

მოსახლეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ხურთისში დასახლებულია შემდეგი გვარები: ტუჩაშვილი, ჩქარეული, წიკლაური, ბადაშვილი, ქემაშვილი, ჩოჩიშვილი.

აღწერის წელი მოსახლეობა კაცი ქალი
1926[2] 266 114 152
2002[3] 76 38 38
2014[1] 47 24 23

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. 1.0 1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 27 ივლისი 2016.
  2. სერგი მაკალათია, „ხევი“, ტფილისი, სახელმწიფო სასწავლო-პედაგოგიური გამომცემლობა, 1934 წ., გვ. 18.
  3. საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II