ფინეთის თავდაცვის ძალები
| ფინეთის თავდაცვის ძალები ფინ. Puolustusvoimat შვედ. Försvarsmakten | |
|---|---|
 ფინეთის თავდაცვის ძალების გერბი | |
| შეიქმნა | 25 იანვარი, 1918 |
| ნაწილები |
 ფინეთის სასაზღვრო ძალები |
| ხელმძღვანელობა | |
| ფინეთის პრეზიდენტი |
 საული ნიინისტე |
| ფინეთის თავდაცვის მინისტრი |
 ანტი კაიკონენი |
| ფინეთის თავდაცვის ძალების მეთაური |
 გენერალი ტიმო კივინენი |
| ცოცხალი ძალა | |
| სამხედრო ასაკი | 18 |
| გაწვევა | 165, 255 ან 347 დღე |
| ხელმისაწვდომი სამსახურითვის |
1 155 368 კაცები, ასაკი: 16–49 (2010), 1 106 193 ქალები, ასაკი: 16–49 (2010) |
| გამოსადეგი სამსახურითვის |
955,151 კაცები, ასაკი: 16–49 (2010), 912,983 ქალები, ასაკი: 16–49 (2010) |
| სამხედრო ასაკი |
32,599 კაცები (2010), 31,416 ქალები (2010) |
| აქტიური | 21,500 (2021)[1], 280,000 (ომიანობის დროს)[2] |
| რეზერვი | 900,000[3] |
| დისლოცირებული | 486[4] |
| ფინანსები | |
| ბიუჯეტი | €5.8 მილიარდი (2022) |
| მშპ-ს პროცენტი | 1.96% (2022)[5] |
| ინდუსტრია | |
| ადგილობრივი მომწოდებლები | |
| უცხოელი მომწოდებლები | |
| წლიური ექსპორტი | €133 მილიონი(2016)[8] |
ფინეთის თავდაცვის ძალები (ფინ. Puolustusvoimat, შვედ. Försvarsmakten) ― ფინეთის ოფიციალური რეგულარული სამხედრო ძალა. ფინეთის თავდაცვის ძალები შედგება ფინეთის არმიის, ფინეთის საზღვაო ძალების და ფინეთის საჰაერო ძალებისგან. ფინეთის საზღვრის დაცვის სამსახური, რომელიც მშვიდობიანობის პერიოდში დამოუკიდებელი სამხედრო უწყებაა, ომიანობის დროს ფინეთის თავდაცვის ძალების დაქვემდებარებაში გადადის.
ფინეთში მოქმედებს საყოველთაო გაწვევა მამაკაცებისათვის 18-დან 29 წლის ასაკამდე, რომელიც გულისხმობს 165, 255 ან 347 დღიან სავალდებულო სამხედრო სამსახურს. არსებობს ალტერნატიული, არასამხედრო სავალდებულო სამსახური მამაკაცთათვის და მოხალისეობრივი სამსახური ქალებისათვის.
ფინეთი ევროკავშირის წევრი და ნატოს არაწევრი ერთადერთი ქვეყანაა, რომელიც რუსეთს ესაზღვრება. ფინეთის ოფიციალური პოლიტიკის მიხედვით, 280 000-იანი[2] სამხედრო ძალა საკმარისია მტრის შესაკავებლად. თავდაცვის ძალები შედგება მაღალი მობილობის საველე ქვედანაყოფებისგან, რომელსაც ზურგს უმაგრებს ტერიტორიული თავდაცვითი შენაერთები. იგი იცავს ეროვნულ ტერიტორიას და მისი სამხედრო სტრატეგია გულისხმობს ფინეთის ტყიანი რელიეფისა და მრავალრიცხოვანი ტბების გამოყენებას აგრესორის გამოფიტვისა და დასუსტების მიზნით, ნაცვლად მისი შეკავების მცდელობისა საზღვარზე.
2022 წლისთვის ფინეთის სამხედრო ბიუჯეტი დაახლოებით 5.8 მილიარდი ევრო იყო. პოპულარულია მოხალისეობრივი სამსახური საზღვარგარეთ, რის შედეგადაც ფინელი სამხედრო მოსამსახურეები ხშირად მსახურობენ გაეროს, ნატოს და ევროკავშირის საერთაშორისო მისიებში. ფინეთის არსენალშია 700 ჰაუბიცა, 700 მძიმე ნაღმსატყორცნი და 100 ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემა, რაც მას დასავლეთ ევროპაში ყველაზე მძლავრ საარტილერიო შესაძლებლობებს აძლევს.[9] უპირატესი მოწინააღმდეგის წინააღმდეგ სამშობლოს დაცვის სურვილი მოსახლეობაში 76%-ს აღწევს, რაც ევროპაში ერთ-ერთი უმაღლესი მაჩვენებელია.[10]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: ფინეთი#ისტორია.სამოქალაქო ომი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1917 წლის 6 დეკემბერს ფინეთმა დამოუკიდებლობა გამოაცხადა, რის შემდეგაც, 1918 წლის 25 იანვარს ფინეთის სამოქალაქო გვარდია („თეთრი გვარდია“) სამთავრობო სამხედრო ძალად გამოცხადდა და მის მეთაურად ბარონი კარლ გუსტავ ემილ მანერჰაიმი დაინიშნა. ამ ფაქტამდე დაახლოებით ერთი კვირით ადრე თეთრ გვარდიასა და მუშათა გასამხედროებულ ორგანიზაციას, ე.წ. „წითელ გვარდიას“ შორის ვიიპურიში უკვე მომხდარი იყო შეტაკებები, რითიც დაიწყო ფინეთის სამოქალაქო ომი.
ომი თეთრების გამარჯვებით დასრულდა, რაც, დიდწილად გენერალი მანერჰაიმის ხელმძღვანელობის და 1 800 ფინელი ეგერის სამაგალითო, შემტევი მოქმედებების დამსახურება იყო. ეგერები გერმანიაში იყვნენ გაწვრთნილი და თან ჩამოიტანეს გერმანული ტაქტიკური დოქტრინა და სამხედრო კულტურა. ომისშემდგომი წლები ხასიათდებოდა მოხალისეობრივი კამპანიებით, რომლებიც დასრულდა 1920 წელს ტარტუს შეთანხმებით, რომლითაც დასრულდა ომი ფინეთსა და საბჭოთა კავშირს შორის და განისაზღვრა ფინეთის საერთაშორისოდ აღიარებული საზღვრები.
ომთაშორისი წლები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სამოქალაქო ომის მოგების შემდეგ ფინეთის არმია პროფესიონალი გერმანელი ოფიცრების მიერ სამ დივიზიად და ერთ ბრიგადად გადანაწილდა. ეს ფინეთის არმიის საბაზისო სტრუქტურა იყო მომდევნო 20 წლის განმავლობაში. სანაპირო ზოლს იცავდა ცარიზმის დროინდელი ფორტიფიკაციები და ომის დროს ალაფის სახით მოპოვებული გემები. ფინეთის საჰაერო ძალები ჯერ კიდევ 1918 წლის მარტში იყო ჩამოყალიბებული, თუმცა, არმიის ნაწილს წარმოადგენდა და დამოუკიდებელი სამხედრო ძალის სტატუსი 1928 წლამდე არ ჰქონია.
სამოქალაქო ომის შემდეგ ახალმა მთავრობამ შემოიღო სავალდებულო გაწვევა, მობილიზაციის ახალი სისტემა და რეგულარული სავალდებულო კურსები რეზერვისტებისათვის. 1919 წელს დაარსდა ოფიცერთა საწყისი მომზადების აკადემია (Kadettikoulu), რასაც მოჰყვა გენერალური შტაბის კოლეჯის (Sotakorkeakoulu) დარსება 1924 წელს და ტაქტიკური მომზადების სკოლის (Taistelukoulu) დაარსება 1927 წელს, რომელსაც ასეულის და უმცროსი ოფიცრები, ასევე, კაპრალ-სერჟანტები უნდა მოემზადებინა. ერთწლიანი სავალდებულო სამსახური ბევრად ხანგრძლივი იყო, ვიდრე სხვა სკანდინავიური ქვეყნებისა 1920-იან და 30-იან წლებში, თუმცა, პოლიტიკური ოპოზიციის წინააღმდეგობა თავდაცვითი ხარჯების ზრდის მიმართ არმიას სათანადო აღჭურვილობის გარეშე ტოვებდა საბჭოთა კავშირის წინააღმდეგ, რომელიც ფინელების აზრით, ერთადერთ შესაძლო აგრესორს წარმოადგენდა.
II მსოფლიო ომი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1939 წლის ნოემბერში ფინეთში საბჭოთა კავშირი შეიჭრა. წითელი არმიის დამარცხება ფინელებმა მარშალი მანერჰაიმის ხელმძღვანელობით არაერთხელ შეძლეს, მათ შორის, სუომუსალმის უმნიშვნელოვანეს ბრძოლაში. ამ წარმატებათა ერთ-ერთი მიზეზი ე.წ. „მოტის ტაქტიკის“ გამოყენება იყო, რაც მოწინააღმდეგის მცირე დაჯგუფებების სრულ გარშემორტყმას გულისხმობს. ფინეთმა წარმატებით შეძლო დამოუკიდებლობის დაცვა, თუმცა, მოსკოვის სამშვიდობო შეთანხმების ძალით, ტერიტორიის 9%-ის დათმობა მოუხდა. ომში ფინეთის ცოცხალი ძალის დანაკარგი 25,904 იყო, ხოლო საბჭოთა კავშირისა – 167,976.[11]
1941-1944 წლებში საბჭოთა კავშრის წინააღმდეგ მეორე ომის დროს ფინეთი ნაცისტურ გერმანიასთან ერთად იბრძოდა. გერმანელების დახმარებით ფინური არმია, ამჯერად, ბევრად უკეთ იყო აღჭურვილი. სავალდებულო გაწვევის ვადა ორ წლამდე იყო გაზრდილი, რამაც შესაძლებელი გახადა 16 ქვეითი დივიზიონის ჩამოყალიბება. თავდაპირველად ფინეთის მოქმედებები თავდაცვითი ხასიათისა იყო, თუმცა, მოგვიანებით, მათ ისარგებლეს საბჭოთა კავშირის დასუსტებით ოპერაცია „ბარბაროსას“ შედეგად, სწრაფად დაიბრუნეს დაკარგული ტერიტორიები და შეიჭრნენ საბჭოთა კავშირის ტერიტორიაზე, კერძოდ, კარელიაში, 1941 წლის დეკემბრიდან კი კვლავ თავდაცვით ბრძოლაზე გადავიდნენ. 1944 წელს საბჭოთა არმიის შეტევამ მათი უკანდახევა გამოიწვია. ამჯერად, საბჭოთა კავშირის მიზანი ფინეთის არმიის განადგურება და ქვეყნის უპირობო დანებება იყო, რაც მიუღწეველი აღმოჩნდა, მიუხედვად ამისა, მოსკოვის ზავით, ფინეთი ომს გამოეთიშა. ქვეყანამ დამოუკიდებლობის შენარჩუნება რამდენიმე თავდაცვითი გამარჯვებით შეძლო, რომელთაგანაც უმნიშვნელოვანესი იყო ტალი-იჰანტალას ბრძოლა.
ამ კონფლიქტებმა მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია ფინეთის თავდაცვის პოლიტიკაზე. ევროპის ქვეყნების უმეტესობამ სამხედრო ძალები შეამცირა, ხოლო ფინეთმა დიდი, გაწვევაზე დაფუძნებული სარეზერვო არმია შეინარჩუნა. შვედეთში გამოქვეყნებული კვლევის მიხედვით, „მიზეზი, რის გამოც ფინეთის თავდაცვის ძალებმა ამ მოდელის შენარჩუნება არჩია მაშინ, როცა მისი მეზობლები საწინააღმდეგოდ მოიქცნენ, რთული დასანახი არაა. ფინეთს რუსეთთან 1 340 კილომეტრიანი საზღვარი აქვს, რაც დიდი სახმელეთო ძალების საჭიროებას კარგად ხსნის. გარდა ამისა, მოგონებები II მსოფლიო ომზე, რომლის დროსაც საბჭოთა კავშირთან ორმა ბრუტალურმა ომმა ფინეთის მოსახლეობის 2%-ზე მეტი შეიწირა, ფინელებში კვლავ ცოცხლობს“.[12] საომარი გამოცდილებით ჩამოყალიბებული მენტალობა COVID-19-ის პანდემიასთან ბრძოლის დროსაც გამოჩნდა, როცა „ყველას გასაოცრად, ფინეთს აღმოაჩნდა და ძალიან გამოადგა ცივი ომის დროს დაგროვებული სამედიცინო მარაგები“.[13] ამ გამოცდილებამ უფრო დიდი მნიშვნელობა შეიძინა რუსეთის უკრაინაში შეჭრის და ფინეთის გადაწყვეტილების შემდეგ, შეუერთდეს ნატოს: „II მსოფლიო ომის დროს, 1939-40 წლების ზამთრის ომის დროს ფინეთმა მოიგერია მძლავრი წითელი არმია და დაიკავა ტერიტორიები, რომლებიც, საბოლოოდ, მაინც საბჭოთა ხელში აღმოჩნდა. ომის შემდეგ ფინეთი იძულებული იყო დათანხმებოდა მოსკოვის მიერ თავსმოხვეულ ნეიტრალიტეტს. თუმცა, ყველას გასაოცრად, ფინეთმა ამ დამამცირებელ დავალებასაც ღირსეულად გაართვა თავი და ააშენა მაღალი შესაძლებლობების მქონე შეიარაღებული ძალები, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების ენერგიული მხარდაჭერითაც სარგებლობს და ამავე დროს, შეძლო, შეენარჩუნებინა დიალოგი მოსკოვთან“.[14] „ფინეთს კვლავ სავალდებულო სამხედრო სამსახური აქვს. საჭიროების შემთხვევაში, მას 280 ათასიანი არმიის მობილიზება შეუძლია, რაც, თანამედროვე ევროპაში, დიდი ძალაა.“[15] ფინეთის სამხედრო შესაძლებლობები, იმ ფონზე, როცა რუსეთ-უკრაინის ომის პირობებში ევროპის სხვა ქვეყნებს საკუთარი სამხედრო პოლიტიკის გადახედვა უხდებათ, საერთაშორისო ყურადღების საგანი გახდა.[16][17][18][19]
ცივი ომი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1944 წელს სამოკავშირეო საკონტროლო კომისიის ზედამხედველობით, რომელშიც საბჭოთა კავშირი დომინირებდა, განხორციელდა ფინეთის თავდაცვის ძალების დემობილიზაცია და გადაჯგუფება. 1947 წლის პარიზის სამშვიდობო შეთანხმების შემდეგ, რომელიც ფინეთის შეიარაღებული ძალების ზომასა და აღჭურვილობაზე შეზღუდვებს აწესებდა და სამოქალაქო გვარდიის (ე.წ. „თეთრი გვარდიის“) დაშლას ითვალისწინებდა, ფინეთს თავდაცვის ძალების რეორგანიზაცია მოუხდა. ის ფაქტი, რომ სამშვიდობო შეთანხმება არ ითვალისწინებდა შეზღუდვებს რეზერვსა და მობილიზაციაზე, გამოყენებული იქნა შეზღუდვების პირობებში ადეკვატური თავდაცვის ჩამოყალიბებისთვის. რეორგანიზაციის შედეგად სტანდარტული ქვედანაყოფის სახით დივიზია ბრიგადამ ჩაანაცვლა.[20]
II მსოფიო ომის შემდეგი ორი ათწლეულის განმავლობაში ფინეთის თავდაცვის ძალები მოძველებული, ომისდროინდელი იარაღით იყო აღჭურვილი. თავდაცვის ხარჯები 1960-იან წლებამდე მინიმალური იყო. ცივი ომის კულმინციურ წლებში ფინეთის მთავრობამ პირველი ნაბიჯები გადადგა თავდაცვითი შესაძლებლობების გაზრდის კუთხით. ამის შედეგი იყო რამდენიმე ახალი შეიარაღების სისტემის შეკვეთა და ფინეთის ლაპლანდიაში თავდაცვითი შესაძლებლობების გაძლიერება რეგიონში ახალი სამხედრო ნაწილების ჩამოყალიბებით. 1968 წლიდან ფინეთის მთავრობამ ტერიტორიული თავდაცვის დოქტრინა მიიღო, რომელიც ითვალისწინებს დიდი სახმელეთო ტერიტორიების გამოყენაბას პოტენციური აგრესორის შეყოვნებისა და დაღლის მიზნით. დოქტრინის განხორციელებას ხელს უწყობს ტოტალური თავდაცვის კონცეფცია, რომელიც მოითხოვს საზოგადოების ყველა რესურსის გამოყენებას ეროვნული თავდაცვისათვის კრიზისის პერიოდში. 1960-იანი წლების შუა პერიოდიდან მოყოლებული ფინეთის თავდაცვის ძალებმა დაიწყეს მომზადება სტრატეგიული თავდასხმის მოგერიებისთვის, რომლის მსგავსიც საბჭოთა კავშირმა 1968 წელს ჩეხოსლოვაკიის მთავრობის ჩამოგდებისთვის გამოიყენა. ორ ძირითად ბლოკს შორის ღია ომის დაწყების შემთხვევაში, ფინეთის მიზანი იქნებოდა ნებისმიერი სახის სამხედრო შემოჭრის აღკვეთა და ქვეყნის საომარ მოქმედებებში ჩართვის არდაშვება.
უახლესი ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1991 წელს დაიშალა საბჭოთა კავშირი, თუმცა, ფინეთისთვის შესაძლო საფრთხე ამით არ გამქრალა, უბრალოდ, შეიცვალა საფრთხის ბუნება. ტოტალური და ტერიტორიული თავდაცვის კონცეფციები ძალაში დარჩა, ხოლო სამხედრო დაგეგმარების მიზანი გახდა ქვეყნის მნიშვნელოვან რეგიონებზე სტრატეგიული თავდასხმის აღკვეთისა და განეიტრალებისთვის საჭირო შესაძლებლობების შექმნა.
ცივი ომის დასრულებამ, აგრეთვე, წარმოშვა ახალი შესაძლებლობები ისეთი ნაბიჯების გადასადგმელად, რაც მანამდე ფინეთის ნეიტრალიტეტის დარღვევად შეიძლებოდა აღქმულიყო. ამის მაგალითია ფინეთის მონაწილეობა ავღანეთის ომში და ნორდიკულ საბრძოლო დაჯგუფებაში.
2022 წელს რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრამ ევროპის უსაფრთხოების გარემო სრულიად შეცვალა, რის შემდეგაც ფინეთის მთავრობის წარმომადგენლებმა აქტიურად დაიწყეს საუბარი ქვეყნის ნატოში გაწევრიანების აუცილებლობაზე ახლო მომავალში. პოლიტიკის ეს ცვლილება განპირობებული იყო მრავალრიცხოვანი საზოგადოებრივი კვლევებითაც, რომლებიც აჩვენებს ფინეთის მოქალაქეთა სულ უფრო მზარდ მხარდაჭერას ალიანსში გაწევრიანების მიმართ.[21] 2022 წლის აპრილში გენერალურმა მიდივანმა იენს სტოლტენბერგმა გამოთქვა მხარდაჭერა ფინეთის ევროატლანტიკურ ალიანსში მიღებასთან დაკავშირებით და განაცხადა, რომ ალიანსის წევრი ქვეყნები ამას, სავარაუდოდ, ენთუზიაზმით შეხვდებოდნენ.[22]
2022 წლის 11 მაისს დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა ბორის ჯონსონმა და ფინეთის პრეზიდენტმა საული ნიინისტემ ხელი მოაწერეს ორმხრივ თავდაცვით შეთანხმებას, რომლის მიზანია „მათი უსაფრთოების გაძლიერება და ჩრდილოეთ ევროპის თავდაცვის გამყარება განახლებული საფრთხეების ფონზე“.[23] ეს იყო პასუხი ფინეთის შიგნით არსებულ შეშფოთებაზე, რომელიც უკავშირდება რუსეთის შესაძლო თავდასხმას ნატოში განაცხადის შეტანასა და მის დადასტურებას შორის პერიოდში, რა დროსაც ფინეთს ჯერ კიდევ არ ექნება მე-5 მუხლის გამოყენების შესძლებლობა.[24]
2022 წლის 12 მაისს პრეზიდენტმა ნიინისტემ და პრემიერ-მინისტრმა სანნა მარინმა გააკეთეს ერთობლივი განცხადება, რომელიც გამოხატავდა მხარდაჭერას ფინეთის მხრიდან ნატოში გაწევრიანებაზე განაცხადის შეტანასთან დაკავშირებით: „როგორც ნატოს წევრი, ფინეთი გააძლიერებს მთელ თავდაცვით ალიანსს. ფინეთმა დაუყოვნებლივ უნდა შეიტანოს განაცხადი ნატოში გაწევრიანების შესახებ“.[25] 2022 წლის 17 მაისს ფინეთის პარლამენტმა დიდი უმრავლესობით (188 ხმა 8 ხმის წინააღმდეგ) მხარი დაუჭირა ნატოში განაცხადის შეტანას.[26] მეორე დილით ფინეთის ელჩმა ნატოში, კლაუს კორჰონენმა განაცხადი ოფიციალურად გადასცა გენერალურ მდივან სტოლტენბერგს.[27] იმავე ცერემონიაზე მოხდა განაცხადის ჩაბარება შვედეთის მხრიდანაც.
მომავალი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ფინეთის თავდაცვის ძალების სამივე მიმართულებისთვის ამჟამად აღჭურვილობის შეძენის და განახლების აქტიური პროცესი მიმდინარეობს. საზღვაო ძალები ემზადება ვეინემოინენის კლასის ხომალდების შემდეგ ყველაზე დიდი, 100 მეტრზე მეტი სიგრძის პოჰიანმას კლასის კორვეტების მისაღებად. საჰაერო ძალებში უკვე დაწყებულია Lockheed Martin F-35A მრავალფუნქციური საბრძოლო თვითმფრინავების მიღება, რომელმაც McDonnell Douglas F/A-18 Hornet გამანადგურებლები უნდა ჩაანაცვლოს. შესყიდვების საერთო ღირებულება 10 მილიარდი ევროა.[28] გარდა ამისა, არმია ემზადება სამამულო წარმოების Patria Pasi-ს ტიპის ჯავშანმანქანების ჩასანაცვლებლად ახალი, Patria 6×6 ჯავშანმანქანებით. მიმდინარეობს სტანდარტული საიერიშო შაშხანის, RK 62-ის ახალი ვარიანტების შექმნაც.[29]
ორგანიზაცია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ფინეთის თავდაცვის ძალებს ხელმძღვანელობს თავდაცვის ძალების მეთაური, რომელიც პირდაპირ ემორჩილება ფინეთის პრეზიდენტს. სამხედრო ხასიათის გადაწვეტილებებს იღებს პრეზიდენტი პრემიერ-მინისტრთან და თავდაცვის მინისტრთან კონსულტაციით.
გარდა თავდაცვის სარდლობისა (ფინ. Pääesikunta, შვედ. Huvudstaben), ფინეთის თავდაცვის ძალები შედგება ფინეთის არმიის (ფინ. Maavoimat, შვედ. Armén), ფინეთის საზღვაო ძალების (ფინ. Merivoimat, შვედ. Marinen) და ფინეთის საჰაერო ძალებისგან (ფინ. Ilmavoimat, შვედ. Flygvapnet). ფინეთის სასაზღვრო ძალები (ფინ. Rajavartiolaitos, შვედ. Gränsbevakningsväsendet), რომელშიც სანაპირო დაცვაც შედის, შინაგან საქმეთა სამინისტროს ექვემდებარება, თუმცა, საბრძოლო მზადყოფნის საჭიროებებიდან გამომდინარე შეიძლება სრულად ან ნაწილობრივ გადავიდეს თავდაცვის ძალების კონტროლის ქვეშ. თავდაცვის ძალების ლოგისტიკურ უზრუნველყოფას მთლიანად ახორციელებს თავდაცვის ძალების ლოგისტიკის სარდლობა (ფინ. Puolustusvoimien logistiikkalaitos), რომელსაც ყველა სამხედრო პროვინციაში სამი ლოგისტიკის პოლკი ჰყავს განლაგებული.[30]
არმია დაყოფილია 8 ბრიგადის ზომის ქვედანაყოფად (ფინ. joukko-osasto). თითოეული ბრიგადის დაქვემდებარებაში იყო 12 სამხედრო რაიონი (ფინ. aluetoimisto), რომელიც ახორციელებდა გაწვევის, წვრთნისა და კრიზისის დროს რეზერვის აქტივაციის პროცესებს, ასევე, გეგმავდა და ახორციელებდა ტერიტორიულ თავდაცვას საკუთარი პასუხისმგებლობის რაიონში. 2014 წელს, 800 მილიონი ევროს დაზოგვის მიზნით, სამხედრო რაიონები დაიშალა. ამჟამად, იგივე ფუნქციების განხორციელების მიზნით, რვიდან 6 ბრიგადას გააჩნია ერთი ან მეტი რეგიონალური ოფისი, რომელსაც ბრიგადის მეთაურის მოადგილე ხელმძღვანელობს.[31][32][33][34]
საზღვაო ძალები შედგება შტაბისა და ოთხი ბრიგადის დონის ქვედანაყოფისგან: სანაპირო ფლოტი (ფინ. Rannikkolaivasto), სანაპირო ბრიგადა (ფინ. Rannikkoprikaati), ნიულანდის ბრიგადა (ფინ. Uudenmaan Prikaati, შვედ. Nylands Brigad) და საზღვაო აკადემია (ფინ. Merisotakoulu). ყველა საზღვაო-საბრძოლო ქვედანაყოფი სანაპირო ფლოტის შემადგენლობაშია, ხოლო სანაპირო ბრიგადა და ნიულანდის ბრიგადა სანაპირო დაცვის სახმელეთო ძალებს წვრთნიან.[35]
საჰაერო ძალები შედგება შტაბისა და ოთხი ბრიგადის ზომის ქვედანაყოფისგან: სატაკუნტას, ლაპლანდიის და კარელიის საჰაერო სარდლობები (ფინ. lennosto) და საჰაერო ძალების აკადემია (ფინ. Ilmasotakoulu). მათი პასუხისმგებლობაა მშვიდობიანობის დროს ფინეთის საჰაერო სივრცის მთლიანობის დაცვა, ხოლო კრიზისის დროს საჰაერო საბრძოლო ამოცანების დამოუკიდებლად შესრულება. [36]
რეზერვისტების საბრძოლო მომზადება, პირველ რიგში, თავდაცვის ძალების მოვალეობაა, თუმცა, მას ამაში ეხმარება ფინეთის თავდაცვითი მომზადების ეროვნული ასოციაცია (ფინ. Maanpuolustuskoulutusyhdistys). ასოციაცია ახორციელებს რეზერვისტების წვრთნას ინდივიდუალურ, ათეულის, ოცეულის და ასეულის დონეზე.[37]:§17 ასოციაციის 2 000-ზე მეტი ინსტრუქტორიდან უმეტესობა თავდაცვის ძალების მიერ სერტიფიცირებული მოხალისეა, თუმცა, როცა წვრთნა ან სწავლება თავდაცვის ძალების კუთვნილი აღჭურვილობის გამოყენებით მიმდინარეობს, მას ყოველთვის ზედამხედველობს პროფესიონალი სამხედრო პირი.[37]:§20 ყოველწლიურად, თავდაცვის ძალების მოთხოვნით, ასოციაცია ატარებს სპეციალიზებულ წვრთნებს დაახლოებით 8 500 რეზერვისტისთვის, რომლებიც თავდაცვის ძალების სარეზერვო ქვედანაყოფებში ირიცხებიან. გარდა ამისა, ყოველწლიურ თავდაცვის კურსებში მონაწილეობს დაახლოებით 16 500 რეზერვისტი, რომელიც უშუალოდ თავდაცვის ძალების რეზერვში არაა დანიშნული.[38] ასოციაციასთან დაკავშირებული კანონმდებლობა მოითხოვს, რომ მისი სამეთვალყურეო საბჭოს უმრავლესობა მთავრობამ შეარჩიოს. სხვა წევრებს ირჩევენ ეროვნული თავდაცვის სფეროში მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციები.[37]:§9[39]
სამხედრო სამსახური
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ფინეთის თავდაცვის ძალები ეფუძნება მამრობითი სქესის მოქალაქეთა საყოველთაო სავალდებულო გაწვევას. გაწვევას ექვემდებარება ყველა მამაკაცი 18 წლის ასაკის ზემოთ. სამსხურის პერიოდია 6, 9 ან 12 თვე. ყოველწლიურად წვრთნას გადის დაახლოებით 27 000 წვევამდელი. სავალდებულო სამხედრო სამსახური გავლილი აქვს ფინელი მამაკაცების დაახლოებით 80%-ს. თავდაპირველად, წვევამდელები გადიან საწყის მომზადებას, რომლის შემდეგაც ინიშნებიან სხვადასხვა ქვედანაყოფში სპეციალიზაციის გასავლელად. რიგითები, რომლებიც ემზადებიან ისეთი დავალებებისთვის, რომელიც არ ითხოვს განსაკუთრებულ უნარებს, მსახურობენ 6 თვით. ისეთი სპეციალობებისთვის, რომლებიც განსაკუთრებულ ტექნიკურ ან სხვა სახის უნარებს ითხოვს, მომზადება გრძელდება 9, ხოლო ზოგიერთ შემთხვევაში, 12 თვე. სერჟანტების ან ოფიცრების კანდიდატებად შერჩეული წვევამდელებიც 12-თვიან მომზადებას გადიან. სამსახურის დასრულებისას წვევამდელებს ეძლევათ რიგითის, კაპრალის, სერჟანტის ან უმცროსი ლეიტენანტის წოდებები, მათ მიერ გავლილი მომზადების მიხედვით.[40] ამის შემდეგ წვევამდელები ირიცხებიან რეზერვში 50 ან 60 წლის ასაკამდე, წოდების მიხედვით. რეზერვში ყოფნის პერიოდში ისინი ვალდებულნი არიან მონაწილეობა მიიღონ სამხედრო სწავლებებში გადამეორების და განმტკიცების მიზნით, რომლებიც, წოდების მიხედვით, წელიწადში 40, 75 ან 100 დღეს მოიცავს. გარდა ამისა, ყველა რეზერვისტი ექვემდებარება აქტივაციას (გამოძახებას) ისეთ სიტუაციებში, როცა ფინეთის წინააღმდეგ გაზრდილია სამხედრო საფრთხე, გამოცხადებულია სრული ან ნაწილობრივი მობილიზაცია ან ადგილი აქვს მასშტაბურ კატასტროფას ან ეპიდემიას. მამაკაცები, რომლებიც არ ირიცხებიან რეზერვში, აქტიურდებიან მხოლოდ სრული მობილიზაციის დროს, ხოლო 50 წელს მიღწეული პირადი შემადგენლობის გასააქტიურებლად საჭიროა პარლამენტის დადგენილება.[41]
სამხედრო სამსახურის დაწყება შესაძლებელია 18 წლის შესრულებისთანავე. შესაძლებელია მისი გადავადება სწავლის, სამსახურის ან პირადი მიზეზების გამო 28 წლის ასაკის შესრულებამდე, თუმცა, ეს მიზეზები სამსახურისგან არ ათავისუფლებს. საცხოვრებლის, საკვების, ტანსაცმლის და ჯანმრთელობის დაცვის გარდა სამსახურის პერიოდის მიხედვით, წვევამდელებს ეძლევათ ზრდადი ყოველდღიური ანაზღაურება: 5.20 ევრო (1-165 დღე), 8.70 ევრო (166–255 დღ) დ 12.10 ევრო (256–347 დღე). სახელმწიფო, ასევე, ანაზღაურებს ყველა საცხოვრებელ და კომუნალურ ხარჯებს, რომელიც წვევამდელს სამსახურის პერიოდში ექნება. დამატებითი ბენეფიტები განსაზღვრულია დაოჯახებული წვევამდელების ოჯახის წევრებისთვისაც. დასაქმებულის სამსახურიდან გათავისუფლება სამხედრო სამსახურის ან რეზერვისტის ყოველწლიური წვრთნების, ასევე, აქტივაციის გამო გამოუცხადებლობის მიზეზით უკანონოა. სამხედრო სამსახურში მოხალისეობრივად ჩარიცხული ქალებისთვის განსაზღვრულია დამატებითი ფინანსური ანაზღაურება პირადი მოხმარების ნივთების შესაძენად.
სამხედრო სამსახური მოიცავს საკლასო მეცადინეობებს, პრაქტიკულ წვრთნებს, დასუფთავებასთან და აღჭურვილობის ან ტექნიკის მოვლასთან დაკავშირებულ სხვადასხვა მოვალეობებს და საველე სწავლებებს. როგორც წესი, წვევამდელებს შეუძლიათ დატოვონ სამხედრო ნაწილი პარასკევს და დაბრუნდნენ კვირას შუაღამემდე. შაბათ-კვირას სამხედრო ნაწილებში რჩება წვევამდელთა მცირე რაოდენობა გადაუდებელ სიტუაციებში გამოყენების, სამხედრო ნაწილების დაცვის და მოულოდნელი სამხედრო ვითარების შემთხვევაში პირველადი რეაგირების მიზნით. საველე სწავლებები შაბათ-კვირას და დასვენების დღეებშიც გრძელდება.
წვევამდელთა მომზადების მიზანი არის მათი შემდგომი გამოყენება საბრძოლო ქვედანაყოფებში (ფინ. joukkotuotanto). ამ სისტემით, წვევამდელთა 80% საბრძოლო ქვედანაყოფებში კონკრეტულ თანამდებობებზე ინიშნება. თითოეული ბრიგადა პასუხისმგებელია კონკრეტული სარეზერვო ქვედანაყოფების შევსებაზე და მომზადებაზე იმ წვევამდელებისგან, რომლებიც მას მიაკუთვნეს. სავალდებულო სამსახურის დასრულების და რეზერვში ჩარიცხვისთანავე წვევამდელები ინიშნებიან იმ ქვედანაყოფში, რომელმაც ისინი მოამზადა. წვევამდელთა ასაკის მატებასთან ერთად მათი ქვედანაყოფის ფუნქციები და აღჭურვილობა იცვლება. როგორც წესი, პირველი ხუთი წლის განმავლობაში რეზერვისტები პირველი ხაზის ქვედანაყოფებში ირიცხებიან, შემდეგ კი გადაინიშნებიან ისეთ დანაყოფებში, რომლებსაც ნაკლებად რთული დავალებების შესრულება უწევს. ის რეზერვისტები, რომლებსაც ქვედანაყოფში სამსახურის გაგრძელება არ შეუძლიათ, ჩანაცვლებიან იმ რეზერვისტებით, რომლებიც არ არიან დანიშნული კონკრეტულ ქვედანაყოფში. ყოველწლიური გადამზადების სწავლებებზე ქვედანაყოფი, რომლის ფუნქციებიც შეიცვალა, ახალ სწავლებას გადის, თუ ამის საშუალებას თავდაცვის ბიუჯეტი იძლევა.[42]
დემილიტარიზებული ოლანდის არქიპელაგის მაცხოვრებლები სავალდებულო სამხედრო სამსახურისგან გათავისუფლებული არიან, თუმცა, ევალებათ არასამხედრო სამსახური ადგილობრივ ინსტიტუციებში, მაგალითად, სანაპირო დაცვის სამსახურში. მიუხედავად ამისა, მსგავსი არასამხედრო სამსახურის საჭიროება კუნძულებზე არასდროს ყოფილა და არც მისი შემოღების გეგმა არსებობს. არქიპელაგის მაცხოვრებლებს შეუძლიათ შევიდნენ ფინეთის სამხედრო სამსახურში მოხალისეების სახით. 2019 წლის თებერვლამდე სავალდებულო სამსახურისგან თავისუფალი იყვნენ იეჰოვას მოწმეები. შესაძლებელია სავალდებულო სამხედრო სამსახურის გავლა იარაღის გარეშე 270 ან 362 დღის განმავლობაში, ან 12-თვიანი არასამხედრო სამსახურის გავლა. ფინეთის კანონმდებლობით ყველა სახის სამხედრო სამსახურზე უარის შემთხვევაში მამაკაცებისათვის განსაზღვრულია პატიმრობა 197 დღით.
1995 წლიდან მოყოლებული ქალებს უფლება აქვთ გაიარონ სამხედრო სამსახური მოხალისეობრივ საფუძველზე და სურვილის შემთხვევაში, შეუძლიათ გახდნენ ოფიცრებიც. სავალდებულო სამხედრო სამსახურის პირველი 6 კვირის განმავლობაში ქალებს შეუძლიათ სამსახურის შეწყვეტა ყოველგვარი მიზეზის გარეშე, ხოლო ამ ვადის გასვლის შემდეგ მათზე ვრცელდება იგივე შეზღუდვები და კანონები, რაც მამაკაცებზე. ბევრი სხვა ქვეყნისგან განსხვავებით, ფინეთში ქალებს საბრძოლო, ქვეით და სპეციალური დანიშნულების ქვედანაყოფებშიც შეუძლიათ სამსახური.
სამხედრო წოდებები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ფინეთის სამხედრო წოდებათა სისტემა აერთიანებს შვედური, გერმანული და რუსული მოდელების ელემენტებს. გარდა ამისა, გააჩნია ფინეთის თავდაცვის ძალებისთვის დამახასიათებელი თავისებურებებიც. წოდებებს აქვს ფინური და შვედური დასახელებები, ასევე, ოფიციალური ინგლისური თარგმანიც. შვედური დასახელებები გამოიყენება ფინეთის შვედურად მოლაპარაკე რეგიონებში და სამხედრო ნაწილებში. თავად შვედეთის სისტემა ფინურისგან მცირედით განსხვავებულია.
ფინეთის თავდაცვის ძალების უდიდეს ნაწილს სავალდებულო რეზერვი წარმოადგენს, ხოლო კონტრაქტზე მყოფი პირადი შემადგენლობა საბრძოლო მზადყოფნის შენარჩუნებას და წვევამდელთა წვრთნას უზრუნველყოფს. დაბალი წოდებების მქონეთა უმეტესობა წვევამდელია, რომლებიც სამსახურს რიგითის (ფინ. sotamies) ან კაპრალის (ფინ. korpraali) წოდებით ამთავრებენ. უმცროსი სამეთაურო რგოლი, რაც წვევამდელთა 20%-ს შეადგენს, 12 თვიანი სამსახურის შემეგ უმცროსი სერჟანტის (ფინ. alikersantti) ან სერჟანტის (ფინ. kersantti) წოდებას იღებს. წვევამდელთა 10% გადის რეზერვის ოფიცრის მომზადებას, რის შემდეგაც იღებს უმცროსი ლეიტენანტის (ფინ. vänrikki) ან მასთან გათანაბრებულ წოდებას. რეზერვის და აქტიურ წოდებებს შორის პრინციპული განსხვავება არაა და ვიცე-პოლკოვნიკამდე (ფინ. everstiluutnantti) ყველა წოდების მიღება რეზერვშიცაა შესაძლებელი. მშვიდობიანობის დროს რეზერვი არ იღებს ხელფასს და არ მონაწილეობს სამეთაურო ჯაჭვში.
კაპრალ-სერჟანტთათვის მასტერ-სერჟანტამდე წოდების მინიჭება შეუძლია ბრიგადის ან გათანაბრებული ქვედანაყოფის მეთაურს, მასტერ-სერჟანტის (ფინ. ylivääpeli) წოდებას ანიჭებს სამსახურის (არმია, საზღვაო ძალები, საჰაერო ძალები) მეთაური, ხოლო მთავარი სერჟანტის (ფინ. sotilasmestari) წოდებას თავდაცვის სარდლობის შტაბის უფროსი. ყველა ოფიცერი უმცროსი ლეიტანტიდან ზემოთ წოდებას იღებს და თანამდებობაზე ინიშნება ფინეთის პრეზიდენტის ბრძანებით.[43] პროფესიონალი ოფიცრები განათლებას იღებენ ფინეთის თავდაცვის ეროვნულ უნივერსიტეტში. მისი დამთავრებისას იღებენ სამხედრო მეცნიერებათა ბაკალავრის ხარისხს (ფინ. sotatieteen kandidaatti) და ავტომატურად იღებენ ლეიტენანტის (ფინ. luutnantti) წოდებას (უმცროსი ლეიტანტის წოდება მხოლოდ რეზერვში არსებობს), შემდეგი 3–4 წლის განმავლობაში ლეიტენანტები დროებით თანამდებობებზე მუშაობენ, რის შემდეგაც სწავლას აგრძელებენ სამხედრო მეცნიერებათა მაგისტრის (ფინ. sotatieteen maisteri) ხარისხის მისაღებად, რა დროსაც ენიჭებათ უფროსი ლეიტენანტის (ფინ. yliluutnantti) წოდება. მაგისტრის ხარისხის მიღების შემდეგ ენიჭებათ კაპიტნის (ფინ. kapteeni) წოდება და ინიშნებიან მუდმივ თანამდებობაზე.[44]
შეიარაღება და აღჭურვილობა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
| აღჭურვილობა | რაოდენობა |
|---|---|
| ძირითადი საბრძოლო ტანკი | 239
|
| ქვეითთა საბრძოლო მანქანა | 212
|
| ჯავშანტრანსპორტიორი | 860
|
| შეჯავშნული ხიდგამდები | 18
|
| მძიმე გამნაღმველი | 6
|
| მობილური ხმელეთი-ჰაერი რაკეტის გამშვები | 60
|
| გადასატანი ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემა (MANPAD) | 286
|
| ჰაერსაწინააღმდეგო არტილერია | +1,068
|
| ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი რაკეტის გამშვები | 2,685
|
| უუკუგორებო ქვემეხი | 71,000
|
| არტილერია | 740
|
| თვითმავალი არტილერია | 72 +(48)
|
| ნაღმსატყორცნი | +1,248
|
| ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემა | 56
|
| საიერიშო შაშხანა | |
| გამანადგურებელი თვითმფრინავი | 62
|
| საბრძოლო-სასწავლო თვითმფრინავი | 65
|
| შვეულმფრენი | 25 + 14 (საზღვრის დაცვის სამსახური)
|
| უპილოტო საფრენი აპარატი | 215
|
| სატრანსპორტო თვითმფრინავი | 13
|
ფინეთს არ ჰყავს დამრტყმელი შვეულმფრენი, წყალქვეშა ნავი და შორ მანძილზე მოქმედი ბალისტიკური რაკეტები (თუმცა, ფინეთის M270 ზალპური ცეცხლის სისტემებს შეუძლია საარმიო ტაქტიკური რაკეტების (ATACMS) გაშვება).[45] ბირთვული შეიარაღება კანონმდებლობით სრულიად აკრძალულია.
სამშვიდობო ოპერაციები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ფინეთი სამშვიდობო ოპერაციებში 1956 წლიდან მონაწილეობს და ამ დროის განმავლობაში სხვადასხვა ოპერაციაში მონაწილეობა 43 ათასამდე ფინელმა მშვიდობისმყოფელმა მიიღო. 2003 წელს სხვადასხვა, მათ შორის, გაეროს და ნატოს სამშვიდობო ოპერაციებში მონაწილე ფინელი სამხედროების რიცხვი ათასს აღემატებოდა. ერთდროულად სამშვიდობო მისიებში მონაწილეთა რიცხოვნობა კანონითაა განსაზღვრული და 2 000 სამხედრო მოსამსახურეს შეადგენს.
1956 წლის შემდეგ სამშვიდობო ოპერაციებში 39 ფინელი ჯარისკაცია დაღუპული.[46]
1996 წლიდან პორის ბრიგადა წვრთნის ფინეთის სწრაფი რეაგირების ძალებს (FRDF), რომელსაც შეუძლია ჩაერთოს საერთაშორისო კრიზისების მართვის და სამშვიდობო ოპერაციებში. უკანასკნელ წლებში ნიულანდის/უუსიმაას ბრიგადამ დაიწყო შვედურ-ფინური ამფიბიური ტაქტიკური დაჯგუფების მომზადება.
2006 წლის შემდეგ ფინეთი მონაწილეობს ევროკავშირის საბრძოლო დაჯგუფებების ჩამოყალიბებაში. 2011 წლისთვის ფინეთი ორ ასეთ დაჯგუფებაში იყო წარმოდგენილი.
საერთაშორისო ოპერაციები, რომლებშიც ფინეთის საბრძოლო ქვედანაყოფები მონაწილეობენ (ფრჩხილებში მოცემულია პირადი შემადგენლობის რაოდენობა):[47][48]
- ოპერაცია Inherent Resolve, ერაყის ქურთისტანი (50)
- გაეროს გარდამავალი ძალები ლიბიაში (UNIFIL) (350)
სხვა საერთაშორისო ოპერაციები, რომლებშიც მონაწილეობენ ფინელი შტაბის სამხედროები, სამხედრო დამკვირვებლები და სხვა (ფრჩხილებში მოცემულია პირადი შემადგენლობის რაოდენობა):[47][48]
- ოპერაცია Althea, ბოსნია და ჰერცეგოვინა (8)
- ევროკავშირის საზღვაო ძალები/ოპერაცია ATALANTA სომალიში, ადენის ყურე, სომალი (6)
- ევროკაშირის წვრთნის მისია სომალიში (6)
- ევროკაშირის წვრთნის მისია მალიში (11)
- ოპერაცია SOPHIA, ხმელთაშუა ზღვა (8)
- სამშვიდობო მისია (KFOR) კოსოვოში (20)
- გაეროს ზავების ზედამხედველობის ორგანიზაცია (19)
- გაეროს სამხედრო დამკვირვებელთა ჯგუფი ინდოეთსა და პაკისტანში (6)
- გაეროს მრავალგანზომილებიანი ინტეგრირებული სტაბილიზაციის მისია მალიში (5)
ტოტალური თავდაცვა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ფინეთის სამხედრო დოქტრინა ტოტალური თავდაცვის კონცეფციას ეფუძნება. ტერმინი „ტოტალური“ გულისხმობს, რომ მთავრობისა და ეკონომიკის ყველა სექტორი ჩართულია თავდაცვის დაგეგმარებაში. ყველა სამინისტროს გააჩნია პასუხისმგებლობა, გააჩნდეს კრიზისულ ვითარებაში მოქმედების გეგმა. არ არსებობს საგანგებო სიტუაციების მართვის რაიმე სამსახური, როგორიცაა, მაგალითად აშშ-ის საგანგებო სიტუაციების მართვის ფედერალური სააგენტო ან რუსეთის საგანგებო სიტუაციების სამინისტრო. ნაცვლად ამისა, ყველა სახელისუფლებო ორგანო რეგულარულად ემზადება კრიზისებისათვის და მინიჭებული აქვს ყოველდღიური და საგანგებო უფლებების კომბინაცია იმისთვის, რომ განახორციელოს საქმიანობა ნებისმიერ ვითარებაში. ომის დროს საზოგადოების ყველა რესურსი, შესაძლოა, გამოყენებული იქნას ერის გადარჩენისთვის. მსგავსი ზომების საკანონმდებლო საფუძველს წარმოადგენს მზადყოფნის აქტი და თავდაცვითი მდგომარეობის აქტი, რომლებიც ძალაში შედის პრეზიდენტის გადაწყვეტილებით, რომელსაც პარლამენტი ამტკიცებს.[49]
დოქტრინის მთავარი ამოცანაა, ჩამოაყალიბოს და შეინარჩუნოს სამხედრო ძალა, რომელსაც შეეძლება ნებისმიერი პოტენციური აგრესორის მხრიდან ფინეთის ტერიტორიის გამოყენების ან ფინეთზე სამხედრო ზეწოლის განხორციელების აღკვეთა. ამის მისაღწევად ორგანიზებულია ტერიტორიული თავდაცვა, რომლის მთავარი პრინციპებია:
- ქვეყნის სამხედრო მიუმხრობლობა (2022 წლის მაისამდე),
- ტერიტორიული თავდაცვა ,
- საყოველთაო გაწვევა,
- ახალწვეულთა მომზადება საბრძოლო ქვედანაყოფებისათვის,
- დეცენტრალიზებული მობილიზაცია და
- მოქნილი მზადყოფნა სხვადასხვა ხარისხის სამხედრო საფრთხეებზე რეაგირებისათვის.
თავდაცვითი დაგეგმარება პასუხობს სამი სახის სახიფათო სიტუაციას:
- რეგიონული კრიზისი, რომელმაც შეიძლება გავლენა იქონიოს ფინეთზე.
- პოლიტიკური, ეკონომიკური და სამხედრო ზეწოლა, რომელიც, შეიძლება, მოიცავდეს სამხედრო ძალის გამოყენების საფრთხეს ან მის შეზღუდულ გამოყენებას.
- სამხედრო ძალის გამოყენება სტრატეგიული თავდასხმის სახით ან თავდასხმა, რომელიც იწყება სტრატეგიული იერიშით და მისი მიზანია ტერიტორიის დაკავება.
ყველა შემთხვევაში, ეროვნული ამოცანაა, რომ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ტერიტორიები, განსაკუთრებით კი, დედაქალაქი და მისი ოლქი შენარჩუნდეს ფინეთის კონტროლის ქვეშ. სხვა რაიონებში ქვეყნის ზომა გამოიყენება მოწინააღმდეგის დაღლისა და შეყოვნებისთვის, ვიდრე შესაძლებელი არ გახდება მისი დამარცხება ფინეთის მიერ არჩეულ ტერიტორიაზე. ამის ძირითადი პასუხისმგებლობა ეკისრება არმიას.
საზღვაო ძალების ფუნქციაა მოიგერიოს ფინეთის სანაპიროზე მომართული ნებისმიერი თავდასხმა და დაიცვას ტერიტორიული მთლიანობა მშვიდობის დროს და კონფლიქტის არასაომარ ფაზაში. საზღვაო თავდაცვა მიმართავს სანაპირო არტილერიის, სარაკეტო სისტემების და საზღვაო ნაღმების კომბინირებულ გამოყენებას მოწინააღმდეგის მოგერიების და დასუსტების მიზნით. საჰაერო ძალების მოვალეობაა არ დაუშვას მოწინააღმდეგის მხრიდან საჰაერო უპირატესობის ხელში ჩაგდება, დაიცვას მნიშვნელოვანი ქვედანაყოფები და ეროვნული მნიშვნელობის ობიექტები სახმელეთო ბაზირების საჰაერო თავდაცვის სისტემებთან ერთად. საზღვაო და საჰაერო ძალების მზადყოფნა მშვიდობიანობის დროსაც მაღალია და საკონტრაქტო პირად შემადგენლობას ამ ქვედანაყოფებში უფრო მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება, ვიდრე არმიაში.
საზღვრის დაცვის სამსახურს ევალება ქვეყნის სახმელეთო საზღვრების დაცვა ნებისმიერ ვითარებაში. ომის დროს მას შეუძლია 11 600-მდე პირადი შემადგენლობის მობილიზება, რომელიც მთლიანად ან ნაწილობრივ შეიძლება გადავიდეს თავდაცვის ძალების კონტროლის ქვეშ. სასაზღვრო ძალების გამოყენების ერთ-ერთი სცენარია პარტიზანული მოქმედებები მტრის მიერ დროებით ოკუპირებულ ტერიტორიებზე.
ძირითადი საბრძოლო ქვედანაყოფები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]არმია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ტერიტორიული და რეგიონული ქვედანაყოფების მთლიანი რიცხვი ცნობილი არაა. არმიის ქვედანაყოფები მეტწილად რეზერვისტებისგან შედგება, ხოლო საკონტრაქტო სამხედრო მოსამსახურეები სამეთაურო და სპეციალიზებულ თანამდებობებს იკავებენ.
- 3 სწრაფი რეაგირების ბრიგადა (1 ჯავშანსატანკო ბრიგადა)
- 2 ეგერთა ბრიგადა
- 2 მექანიზებული საბრძოლო დაჯგუფება
- 1 შვეულმფრენების ბატალიონი
- 1 ეგერთა სპეცდანიშნულების ბატალიონი
- 1 ჰაერსაწინააღმდეგო ქვედანაყოფი
ტერიტორიული ძალები:
- 6 ქვეითი ბრიგადა
- 14 ცალკეული ბატალიონი
- 28 ცალკეული ასეული
საზღვაო ძალები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- 2 საბრძოლო დაჯგუფება (ფლოტი)
- 3 საბრძოლო დაჯგუფება (სანაპირო)
- 1 საბრძოლო დაჯგუფება (სანაპიროს ეგერები)
საჰაერო ძალები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- 3 საბრძოლო ესკადრილია
- 4 ძირითადი ოპერატიული ბაზა
გალერეა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]-
Pori, ჰამინას კლასის სარაკეტო გემი -
ფინეთის 81 KRH 71 Y ნამღმმტყორცნელთა ათეული, აღჭურვილი Rk 95 Tp საიერიშო შაშხანებით -
ფინური NH90 მოქმედებაში -
ფინური საარტილერიო გათვლა 130მმ M-46 საველე ქვემეხის გასროლისას. -
ფინეთის BMP-2 აღლუმზე. -
ფინური ქვეითთა საბრძოლო მანქანა CV9030FIN. -
ფინელი სამხედროები Maxim M/32-33 ტყვიამფრქვევის პოზიციაზე, ზამთრის ომი. -
ფინეთის Sturmgeschütz III შეტევითი ქვემეხი ფინეთ-საბჭოთა კავშირის მეორე ომის დროს. -
ფინელი ჯარისკაცები ტანსაწინააღმდეგო ქვემეხთან ფინეთ-საბჭოთა კავშირის მეორე ომის დროს. -
ფინური ნამღმსარტყორცნის გათვლა ფინეთ-საბჭოთა კავშირის მეორე ომის დროს. -
სნაიპერის ჯგუფის მეთვალთვალე.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ფინეთის თავდაცვის ძალების ვებსაიტი
- One for all, all for one? New Nordic Defence Partnership? ნორდიკული ქვეყნების მინისტრთა საბჭოების პუბლიკაცია.
- Findicator - მონაწილეობა სამხედრო კრიზისების მართვის ოპერაციებში
- Findicator - სამხედრო სამსახურსა და რეზერვისტთა კურსებში მონაწილეები
- Findicator - ქვეყნის დაცვის სურვილი
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ 2021 Finland Military Strength.
- ↑ 2.0 2.1 Finland to raise wartime strength to 280,000 troops.
- ↑ In the reserve.
- ↑ Global Exchange of Information on Defence Planning 2019. ციტირების თარიღი: 3 November 2019
- ↑ Puolustusmenojen osuus BKT:sta (%) fi. Valtioneuvosto (27 September 2021). ციტირების თარიღი: 9 April 2022
- ↑ „Gil/Spike/NT-Dandy“. GlobalSecurity.Org.
- ↑ Egozi, Arie (26 October 2011). „Finland extends unmanned systems evaluation“. Flightglobal.
- ↑ Annual Report According to the EU Code of Conduct on Arms Exports. ციტირების თარიღი: 24 December 2017
- ↑ Suomella on järisyttävän suuri ja kadehdittu tykistö.
- ↑ Maanpuolustustahto fi. Findikaattori (10 December 2014). ციტირების თარიღი: 21 May 2015
- ↑ Ruha, Anna (1 January 2014). „Tapaus nimeltä talvisota“. Idäntutkimus (ფინური). University of Helsinki. 21 (1). ციტირების თარიღი: 21 May 2015.
- ↑ Guardians of the North: The Finnish Army Improves Readiness and Mobility to Counter Hybrid Threats, by Dr Michael Jonsson & Dr Johan Engvall
- ↑ Finland is ready to defend itself at war as against pandemic. Interview with Finnish ambassador to Vilnius (6 August 2020).
- ↑ What Finland Can Offer NATO.
- ↑ Will Finland and Sweden join NATO? | DW | 14.04.2022.
- ↑ Germany Announces It Will Rearm (27 February 2022).
- ↑ Finland Will Strengthen NATO (27 April 2022).
- ↑ Finland in Nato would bring the spirit of 'sisu' to the defence of democratic ideals – Harry Nimmo.
- ↑ Finland gears up for historic NATO decision.
- ↑ Text from PD source: US Library of Congress: A Country Study: Finland, Library of Congress Call Number DL1012.A74 1990.
- ↑ Eva poll: 60% back Finland joining Nato en (2022-03-22). ციტირების თარიღი: 2022-04-08
- ↑ Reuters (2022-04-05). „If Finland and Sweden apply to join NATO, they would be welcomed, Stoltenberg says“. Reuters (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2022-04-08.
- ↑ Prime Minister signs new assurances to bolster European security: 11 May 2022 en. ციტირების თარიღი: 2022-05-12
- ↑ „Finland and Sweden face security dilemma ahead of Nato decisions“. Financial Times. 2022-05-05. ციტირების თარიღი: 2022-05-12.
- ↑ Finnish leaders confirm support for Nato application en (2022-05-12). ციტირების თარიღი: 2022-05-12
- ↑ Reuters (2022-05-17). „Finland's parliament votes yes to NATO“. Reuters (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2022-05-18.
- ↑ Sweden and Finland formally apply to join Nato en (2022-05-18). ციტირების თარიღი: 2022-05-18
- ↑ O'Dwyer, Gerard. (2019-11-05) Finland warns fighter contenders to keep their budget-busting offers real en-US. ციტირების თარიღი: 2019-12-24
- ↑ Finnish RK62M Sako/Valmet Rifle - A Closer Look At Long Anticipated Upgrade - en-US (2019-07-25). ციტირების თარიღი: 2019-12-24
- ↑ Puolustusvoimien kokoonpano დაარქივებული 2016-01-19 საიტზე Wayback Machine. . Finnish Defence Forces. 2015-01-02. Retrieved 2015-12-28. (in Finnish)
- ↑ Maavoimien organisaatio 2015[მუდმივი მკვდარი ბმული]. Finnish Defence Forces. 2014-12-19. Retrieved 2015-12-28. (in Finnish)
- ↑ Puolustusvoimieen säästettävä yli 800 miljoonaa. Finnish Defence Forces. 2015-12-21. Retrieved 2019-04-25. (in Finnish)
- ↑ Kolstela, R.Maavoimien organisaatio 2015 დაარქივებული 2016-01-19 საიტზე Wayback Machine. . Finnish Defence Forces. 2014-12-09. Retrieved 2015-06-19. (in Finnish)
- ↑ PAIKALLISPUOLUSTUS JA YHTEISKUNTA დაარქივებული 2015-06-19 საიტზე Wayback Machine. . Presentation in the yearly meeting of the Finnish Military Sociological Association. 2015-04-23. (in Finnish)
- ↑ Perustietoa merivoimista[მუდმივი მკვდარი ბმული]. Finnish Defence Forces 2014-12-31. Retrieved 2015-12-28. (in Finnish)
- ↑ Air Force Units დაარქივებული 2016-01-19 საიტზე Wayback Machine. . Finnish Defence Forces. 2014-12-31. Retrieved 2015-12-28.
- ↑ 37.0 37.1 37.2 Laki vapaaehtoisesta maanpuolustuskoulutuksesta დაარქივებული 2016-01-19 საიტზე Wayback Machine. (556/2007). Finlex database. Retrieved 2015-12-28. (in Finnish)
- ↑ Hyppönen, H. (2015) Muutos on mahdollisuus – näkymiä reservin koulutuksesta დაარქივებული 2016-01-19 საიტზე Wayback Machine. . In Ylisipola, J (ed.) Reservin koulutus ja vapaaehtoinen maanpuolustuskoulutus: VELVOLLISUUS, VAPAAEHTOISUUS, OMATOIMISUUS: Puolustusvoimien koulutustoimialan vuosiseminaari 2015. Finnish Defence Command, Training Department. ISBN 978-951-25-2707-6. Retrieved 2015-12-28.(in Finnish)
- ↑ Hallinto დაარქივებული 2016-02-16 საიტზე Wayback Machine. . Finnish National Defence Training Association. Retrieved 2015-12-28. (in Finnish)
- ↑ ფინეთის კანონმდებლობა სავალდებულო გაწვევასთან დაკავშირებით შეიცვალა 2007 წელს და ძალაში შევიდა 2008 წლის 1 იანვრიდან. ცვლილება არ შეხებია სამსახურის ვადებს. ძველი კანონი: Conscription Act (452/1950), 5§ დაარქივებული 2007-12-20 საიტზე Wayback Machine. ; ახალი კანონი: Conscription Act (1438/2007) დაარქივებული 2015-10-17 საიტზე Wayback Machine. , 37§. (ორივე ფინურ ენაზე)
- ↑ რეზერვის მოვალეობები აღწერილია reserve obligation is listed in the §§6–7 of the გაწვევის აქტის (452/1950) დაარქივებული 2007-12-20 საიტზე Wayback Machine. ((in Finnish) ) §§6–7 და გაწვევის ახალი აქტის (1438/2007) დაარქივებული 2015-10-17 საიტზე Wayback Machine. §§49–50 პარაგრაფებში. ((in Finnish) . ძველი კანონის მიხედვით, აქტივაცია შესაძლებელი იყო მხოლოდ სრული ან ნაწილობრივი მობილიზაციის დროს (§10). ახალი კანონი შერჩევითი აქტივაციის შესაძლებლობას იძლევა, რომლისთვისაც ნაწილობრივი მობილიზაციაც კი არაა აუცილებელი. (§§78–89).
- ↑ Asevelvollisen pitkä marssi დაარქივებული 2008-05-06 საიტზე Wayback Machine. Ruotuväki 9/2004. Retrieved 11-19-2007. (in Finnish) The cited source includes a very good overview of the system, paraphrased here.
- ↑ Laki puolustusvoimista 11.5.2007/551, 38 §, 40 §
- ↑ Archived copy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-24. ციტირების თარიღი: 2015-04-06
- ↑ Long Reach: Finlands Long-Range Rocket Launchers. ციტირების თარიღი: 24 December 2017
- ↑ In the Service Of Peace. ციტირების თარიღი: 24 December 2017
- ↑ 47.0 47.1 Rauhanturvaajille. Puolustusvoimat.fi. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-01-19. ციტირების თარიღი: 2015-12-28
- ↑ 48.0 48.1 GLOBAL EXCHANGE OF MILITARY INFORMATION: Annual Exchange of Information: Republic of Finland: Valid as of 01/01/16. დაარქივებული 2016-01-19 საიტზე Wayback Machine. Finnish Defence Forces. 2015-12-04. Retrieved 2015-12-28
- ↑ Puolustustilalaki 1083/1991 - Ajantasainen lainsäädäntö - FINLEX ®. Finlex.fi. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-03-30. ციტირების თარიღი: 2017-02-18