თავისუფალი ეკონომიკური ზონა
თავისუფალი ეკონომიკური ზონა — ქვეყნის ტერიტორიის ნაწილი, რომელშიც, ქვეყნის დანარჩენ ტერიტორიასთან შედარებით, ეკონომიკური რეგულირების გამარტივებული რეჟიმი მოქმედებს. შესაძლებელია თავისუფალი ეკონომიკური ზონა დაწესდეს არა ტერიტორიული, არამედ დარგობრივი პრინციპით, ანუ შეღავათიანი ეკონომიკური რეჟიმი გარკვეული სახის სამეწარმეო საქმიანობებს დაუწესდეს.
გამარტივებული ეკონომიკური რეჟიმი შეიძლება გულისხმობდეს გამარტივებულ საბაჟო წესებს, სავაჭრო წესებს, წარმოების წესებს, სასაწყობო წესებს, რეგისტრაციის წესებსა და სხვა. შესაბამისად არსებობს თავისუფალი საბაჟო ზონები, თავისუფალი სავაჭრო ზონები, სამრეწველო–საწარმოო ზონები, სავაჭრო-სასაწყობო ზონები, სამეცნიერო–ტექნიკური ზონები (მაგალითად, ტექნოპოლისი, ტექნოპარკი და სხვ.), სერვისული ზონები, ოფშორული ზონები, მრავალეროვნული ზონები (მაგალითად, ჩრდილოეთ ამერიკის თავისუფალი ვაჭრობის ასოციაცია, ევროკავშირი და სხვ), რეგიონული ზონები, კომპლექსური ზონები, სპეციალიზებული ზონები, წერტილოვანი ზონები.
შესაძლო შეღავათები მოიცავს:
- საგარეო სავაჭრო შეღავათებს:
- საბაჟო–სატარიფო შეღავათები: საბაჟო გადასახადების შემცირება ან მოხსნა, ექსპორტ–იმპორტზე დღგ–სა და აქციზური გადასახადის შეღავათიანი სისტემის დაწესება და სხვა;
- არასატარიფო შეზღუდვების (კვოტები, ლიცენზირება, რეგისტრირება) მოხსნა ან შერბილება;
- ფისკალური შეღავათები (შემცირებული გადასახადები);
- საფინანსო შეღავათები (სუბსიდიები, შეღავათიანი კრედიტები, შენონებითა და მიწით სარგებლობის შეღავათიანი პირობები);
- შეზღუდვების არ არსებობა სავალუტო ოპერაციებზე;
- ადმინისტრაციული შეღავათები (რეგისტრაციის, ანგარიშგების, სავიზო სისტემის გამარტივება).
თავისუფალი პორტი (porto franco), ნიშნავს პორტს ან ტერიტორიას , სადაც ქვეყნის იურისდიქცია შერბილებულია. ხშირად აქ ეკონომიკური შეღავათებიც მოქმედებს. ადრეულ თავისუფალ პორტებს (მაგალითად ჰონკონგი) პოლიტიკური ავტონომიაც ჰქონდათ. დღეს თავისუფალი პორტის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა საბაჟო პუნქტების მიმდებარე ზონები თავისი "დუთი–ფრი" (უბაჟო) მაღაზიებით. ასეთი ზონები უმეტეს საერთაშორისო აეროპორტს აქვს. საქართველოს ტერიტორიაზე XIX საუკუნეში ფუნქციონირებდა ბათუმის პორტო-ფრანკო და, მნიშვნელოვანწილად მისი წყალობით, ტერიტორიით მცირე საქართველოს ეკონომიკით ინტერესდებიან ცნობილი ინვესტორების - ნობელის, როთშილდისა და მანთაშევის კომპანიები, ხოლო ნავთობსადენი ბაქო-ბათუმი ყველაზე გრძელი გახდა მაშინდელ მსოფლიოში.
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თავისუფალი პორტები ქვეყნების მიხედვით[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აფრიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მაროკო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აზია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბაჰრეინი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰონკონგი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ირანი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ისრაელი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
იაპონია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მაკაო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მაკაო (Ka-Ho)
მალაიზია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- პენანგი 1969 წლამდე
ფილიპინები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ყოფილი აშშ-ის საზღვაო ფლოტის ბაზა - სუბიკ-ბეი
სინგაპური[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სამხრეთი კორეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
არაბთა გაერთიანებული საამიროები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ჯებელ ალის თავისუფალი ზონა
- დუბაის ინტერნეტ ქალაქი
- დუბაის მედია ქალაქი
- დუბაის ცოდნის სოფელი
- დუბაის ჯანდაცვის ქალაქი
- დუბაის საერთაშორისო ფინანსური ცენტრი
- დუბიოტექი
- დუბაის აუტსორს ზონა
- საერთაშორისო მედიისა და წარმოების ზონა
- დუბაის სტუდიო ქალაქი
ევროპა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბელარუსი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხორვატია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დანია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- კოპენჰაგენის თაფისუფალი პორტი (Københavens Frihavn)
ფინეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- ლაპენენრანტას თავისუფალი ზონა (Lappeenrannan Vapaa-alue)
- ჰანკოს თავისუფალი ზონა (Hangon Vapaasatama)
საფრანგეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
გერმანია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- ჰამბურგის თავისუფალი პორტი (Freihafen Hamburg)
- ბრემენის თავისუფალი პორტი (Freihafen Bremen)
- ბრევენჰავენის თავისუფალი პორტი (Freihafen Bremerhaven)
- ემდენის თავისუფალი პორტი (Freihafen Emden)
- კიელის თავისუფალი პორტი (Freihafen Kiel)
- კუხჰავენის თაფისუფალი პორტი (Freihafen Cuxhaven)
- დეგენდორფის თავისუფალი პორტი (Freihafen Deggendorf)
- დუისბურგის თავისუფალი პორტი (Freihafen Duisburg)
საქართველო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ირლანდია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- რინგასკიდის თავისუფალი პორტი
- შანონის თავისუფალი ზონა
იტალია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- ლივორნო, 1675-1860
- ტრიესტის თაფისუფალი ზონა (Porto franco di Trieste)
- ვენეციის თავისუფალი პორტი (Porto franco di Venezia)
მალტა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
საბერძნეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- პირენეის თავ. ზონა
- თესალონიკის თავ. ზონა
- ჰერაკლიონის თავ. ზონა
ლატვია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- რიგის თავ. პორტი
- ვენტსპილსის თავ. პორტი
ლიტვა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- კლაიპედას თავ. პორტი
პორტუგალია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- მადეირას თავ. ზონა - Caniçal (Zona franca da Madeira - Caniçal)
რუსეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ესპანეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- ბარსელონას თავ. ზონა (Zona franca de Barcelona)
- კადიზის თავ. ზონა (Zona franca de Cádiz)
- ვიგოს თავ. ზონა (Zona franca de Vigo)
- ლას პალმას დე გრან კანარიას პორტი (Zona franca de Las Palmas de Gran Canaria)
შვედეთი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
უკრაინა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
გაერთიანებული სამეფო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
(ევროკავშირის ნაწილი)
- ლივერპულის თავ. ზონა
- პრესტვიკის აეროპორტის თავ. ზონა
- რონალდსუეის აეროპორტი (მენის კუნძული)
- საუზჰემპტონის თავ. ზონა
- ტილბურის თავ. ზონა
- შიერნესის თავ. ზონა
- ჰამბერსაიდის თავ. ზონა
- ლონდონის დოკლენდსი
ამერიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბერმუდის კუნძულები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ჰამილტონის თავ. პორტი
ბრაზილია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მანაუსის თავ. პორტი
ჩილე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დომინიკელთა რესპუბლიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- პუნტა გაუსედოს მეგა პორტი
http://strategis.ic.gc.ca/epic/internet/inimr-ri.nsf/en/gr115831e.html დაარქივებული 2006-01-29 საიტზე Wayback Machine. http://www.port-technology.com/projects/caucedo/ დაარქივებული 2007-12-17 საიტზე Wayback Machine.
პანამა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აშშ[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- US Customs: აშშ-ის თავისუფალი სავაჭრო ზონები დაარქივებული 2010-06-17 საიტზე Wayback Machine.
ვენესუელა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ისლა მარგარიტა (Puerto Libre de Margarita)
- პარაგუანას ნახევარკუნძული (Zona Franca de la Península de Paraguaná)
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ევროკავშირის თავისუფალი პორტები[მკვდარი ბმული] (.pdf-ფაილი; ინგლ.)
- გერმანიის თავ. ზონები დაარქივებული 2006-08-28 საიტზე Wayback Machine. (გერმ.)
- ვლადიმერ პაპავა, თავისუფალი ეკონომიკური ზონის შექმნა, "უკვდავი" იდეა დაარქივებული 2007-02-22 საიტზე Wayback Machine. , სტატია გაზეთ "24 საათში"